schyłek średniowiecza

Question 1

omów sytuacje w Europie zachodniej i wschodniej w XIV w.

Answer 1

zachód - ogromna utrata mieszkańców na skutek dżumy, spadek dochodów monarszych, zamykano banki, wygnano żydów z Francji, raubritterstwo - bandytyzm rycerski, zamiana pól uprawnych na pastwiska
wschód - brak dotkliwych epidemii, rozwinięcie się miast i handlu (Hanza)

Question 2

wymień przyczyny wojny stuletniej

Answer 2

rywalizacja Anglii i Francji o Flandrię, spór o tron francuski po wymarciu dynastii Kapetyngów

Question 3

czas trwania wojny stuletniej

Answer 3

1337 - 1453 r.

Question 4

wymień strategie wojenne francuskie i angielskie w wojnie stuletniej

Answer 4

francuzi - rycerstwo feudalne, ciężkozbrojna konnica
anglicy - łucznicy, wojska zaciężne, artyleria polowa

Question 5

wymień najważniejsze bitwy w wojnie stuletniej i ich zwycięzców

Answer 5

bitwa pod Crecy - 1346, Anglia
bitwa pod Poitries - 1356, Anglia
bitwa pod Azincourt 1415, Anglia

Question 6

wymień traktaty pokojowe podczas wojny stuletniej i ich założenia

Answer 6

1360 r. - traktat w Bretigny - oddanie 1/4 Francji Anglikom
traktat w Troyes - 1420 odsunięcie od władzy Walezjuszy

Question 7

omów roztrzygnięcie wojny stuletniej

Answer 7

liczne zwycięstwa pod przewodnictwem Joanny d’arc (spalona w 1431 r.), w 1435 r. Karol VII zawiera sojusz z Burgundią i wygrywa wojnę w 1453 r.

Question 8

omów skutki wojny stuletniej

Answer 8

• jedyne tereny pozostawione Anglii przez Francje to Calais
• bunt Wata Tylera w Anglii
• wojna róż (1455-1485)

Question 9

wyjaśnij żakieria

Answer 9

bunt francuskich chłopów w 1358 r.

Question 10

omów życiorys Jana Husa

Answer 10

wykładowca praskiego uniwersytetu, sprzeciwia się doktrynie Kościoła Katolickiego. Dostaje zaproszenie od Zygmunta Luksemburskiego na sobór w Konstancji i dostaje gwarancję bezpieczeństwa (list żelazny). Zostaje spalony w 1415 r.

Question 11

omów wojny domowe w Czechach

Answer 11

1420-1434 r. - podział ruchy huzyckiego na radykalnych i umiarkowanych. wojny pomiędzy stronnictwami (zwycięstwo umiarkowanych w bitwie pod Lipanami w 1434 r.)

Question 12

omów działalność Turków w Europie

Answer 12

Turcy Osmańscy, pod przewodnictwem Osmana I zajmują Bułgarię i Serbię w bitwie na Kosowym Polu w 1389 r., zajmują Konstantynopol w 1453 r.

Question 13

czym była unia florencka

Answer 13

1439 r, sprzymierzenie pomiędzy kościołem katolickim a greckim

Question 14

wyjaśnij postanowienia złotej bulli

Answer 14

1356 r., Karol IV Luksemburczyk, utrwalono ustrój cesarstwa jako kraju związków pod przewodnictwem cesarza, o władcy decyduje 7 książąt elektorów

Question 15

wymień dokonania Habsburgów

Answer 15

powstanie Reichstagu, decentralizacja państwa, miasta współpracują na polu ekonomicznym/ gospodarczym

Question 16

jakie tereny uniezależniły się do Niemiec w XV w.

Answer 16

Związek Szwajcarski - 1499r. i Burgundia

Question 17

omów konflikt papiestwa z Francją

Answer 17

Filip IV Piękny zaprzestaje wysyłania kurii rzymskiej, przez co Bonifacy VIII umiera z szoku. w 1309 r. francuski papież przenosi się do Awinionu (niewola awiniońska) , w 1377 r,. zapoczątkowuje wielką schizmę zachodnią

Question 18

omów panowanie Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego

Answer 18

unia Kastylii i Aragonii w1479 r., liczne reformy, złoty wiek hiszpanii, wypraszanie Żydów i muzułmanów (moryskowie - żydzi, którzy przeszli na chrześcijaństwo

Question 19

kim jest kondotier

Answer 19

zawodowy dowódca wojsk zaciężnych

Question 20

opisz polityke Karola IV Luksemburskiego

Answer 20

ustanowienie arcybiskupstwa praskiego w 1344 r, założenie uniwerystetu w 1384 r., bicie grosza praskiego

Question 21

kiedy utworzył się uniwersytet w Peczu

Answer 21

1367 r,

Question 22

na czym polegała unia w Kalmarze

Answer 22

1397 r., unia Danii, Norwegii, Szwecji

Question 23

opisz wybitnych władców litewskich

Answer 23

Mendog - zjednoczył wszystkie plemienne terytoria litewskie i rozpoczął podboje ziem ruskich
Giedymin i Olgierd - sukcesy z Tatarami

Question 24

opisz charakterystyke Rusi

Answer 24

bojarzy - grupa możnych właścicieli ziemskich, czapka monomacha - symbol władzy carskiej, Moskwa jako trzeci Rzym

Question 25

omów dokonania najwazniejszych ruskich władców

Answer 25

Iwan Kalita - świetny system podatkowy, Dymitr Doński - przeciwstawił się Tatarom i pokonał ich w bitwie na Kulikowym Polu w 1380 r., Iwan III Srogi - zajął zbrojnie Nowogród

Question 26

wymień tendencje zjednoczeniowe

Answer 26

wszyscy książęta wywodzili się z tej samej dynastii piastowkiej, podobne prawo, poczucie językowej i kulturowej wspólnoty Polaków, scalona Polska to ułatwiony handel, wzrost zagrożenia ze strony Brandenburgii

Question 27

wymień po kolei królów polski podczas rozbicia dzielnicowego

Answer 27

1288 - Henryk Probus
1295 - Przemysław II
1300 - Wacław II
1320 r - Władysław Łokietek

Question 28

wymień lata wojny polko-krzyżackiej za Łokietka

Answer 28

1327-1332 r. (bitwa pod Płowcami 1331r)

Question 29

omów politykę zagraniczną Kazmierza Wielkiego

Answer 29

unormowanie stosunków z królem Czech, zjazd w Wyszehradzie 1335 r, układ z krzyżakami w Kaliszu, podbój rusi halickiej, podporządkowanie sobie ważnych zamków (Drezdenko)

Question 30

omów politykę wewnętrzną Kazimierza Wielkiego

Answer 30

spis prawa zwyczajowego, reforma administracyjna, nowy stały podatek, zmiana dziesięciny na pieniężną, ustanowienie przepisów prawa górniczego, reforma monetarna, budowa zamków, założenie uniwerystetu w Krakowie w 1364 r., corona regni poloniae

Question 31

wyjaśnij układ o sukcesję Ludwika Andegaweńskiego

Answer 31

przywilej koszycki w 1374 r., aby zdobyc tron dla córki - Jadwigii, zwolnienie szlachty z podatku z wyjątkiem 2 gr, w przypadku wojny szlachta dostaje wynagrodzenie, nie sa pobierane podatki nadzwyczajne. Jadwiga zostaje koronowa w 1384 r.

Question 32

omów okoliczności unii w Krewie

Answer 32

1385 r., unia pomiędzy Polską a Litwą z powodu wspólnego wroga - krzyżaków, rozwija to handel, Litwa jest jedynym państwem bez długów,

Question 33

na czym polegał układ wileńsko- radomski

Answer 33

1401 r. - wprowadza odrębność Litwy, Witold brat stryjeczny Jagieły dostaje tytuł wielkiego księcia litewskiego

Question 34

opisz przyczyny wojen z zakonem krzyżackim 1409-1411 r.

Answer 34

akt krewski, czynniki ekonomiczne, wybuch antykrzyżackiego powstania na Żmudzi w 1409 r.

Question 35

wymień najważniejsze bitwy podczas wojny z zakonem oraz datę pokoju

Answer 35

bitwa pod grunwaldem i pod Koronowem - 1410
I pokój toruński - 1411 r.

Question 36

opisz skutki wojen z krzyżakami

Answer 36

polska odzyskała ziemię dobrzyńską, Żmudź miała zostać zwrócona Litwie, wypłacenie 100tyś kop groszy praskich, złamana potęga zakonu

Question 37

opisz przywileje Jagiełły

Answer 37

przywilej piotrkowski 1388 r.- dla szlachty i duchowieństwa, szlachta powinna zostac wykupiona z niewoli, w przypadku wyprawy zbrojnej szlachta dostaje wynagrodzenie
przywilej czerwiński 1422 r - włądca nie bije monety bez zgody, nietykalność majątkowa
statut warcki 1423 r. - przepisy ograniczające prawo opuszczania gruntu przez chłopów, zezwala szlachcie wykupić solestwo
przywilej jedleńsko-krakowski 1430,1433 r - nietykalność osobista, osiadłego szlachcia nie można ukarać bez wyroku

Question 38

opisz rządy Władysława Jagiellończyka

Answer 38

łączy unia personalną Polskę i Węgry, przegrywa z Turkami pod Warną i umiera w 1444r.

Question 39

opisz rządy Kazmierza Jagiellończyka

Answer 39

żona - Elżbieta Rakuszanka z Habsburgów, zadbał o wykształcenie synów,

Question 40

opisz wojne trzynastoletnią

Answer 40

1454 - 1466 r. Związek pruski wypowiada posłuszeństwo królowi Polskiemu, przywilej inkorporacyjny - 1454 r., przywilej nieszawski - zwoływanie pospolitego ruszenia tylko za zgodą sejmiku ziemskiego, bitwa pod Chojnicami - 1454 r., bitwa pod Święcinem - 1462 r., bitwa na Zalewie Wiślanym - 1463 r. zakońcozna II pokojem turńskim

Question 41

opisz rzady Jana I Olbrachta

Answer 41

od 1490 r. rywalizuje z bratem Władysławem o tron Węgierski, wyprawia się na Mołdawię, przywilej piotrkowski 1496 r - szlachta zwolniona z ceł, ograniczenie chłopów, zakaz nabywania ziemi poza granicmi miasta. bitwa pod Koźminem - 1497r.

Question 42

opisz rządy Aleksandra Jageillończyka

Answer 42

unia mielnicka - odnowienie uni pomiędzy Litwą a Koroną, mąż córki Iwana Srogiego, konstytucja nihil novi - 1505