Rozdział 1. i 4. Dziesięć głównych zasad ekonomii, Siły rynkowe, czyli podaż i popyt Flashcards
Rzadkość zasobów
polega na tym, że ilość zasobów jest ograniczona i nie da się wyprodukować tyle dóbr i usług, ile życzyliby sobie ludzie
Ekonomia
nauka analizująca w jaki sposób społeczeństwo zarządza swoimi rzadkimi zasobami; ekonomiści badają jak ludzie podejmują decyzje, jak współdziałają ze sobą, analizują zjawiska i tendencje, które dotyczą gospodarki jako całości
10 zasad ekonomii
1 Ludzie zmuszeni są dokonywać wyboru
2 Kosztem jest to, z czego musisz zrezygnować, aby osiągnąć cel
3 Racjonalni ludzie biorą pod uwagę wielkości krańcowe
4 Ludzie reagują na bodźce
5 Handel może być opłacalny dla wszystkich
6 Rynki są zwykle dobrą formą organizowania aktywności gospodarczej
7 Niekiedy państwo może poprawić wyniki działania rynku
8 Poziom życia zależy od ilości wyprodukowanych dóbr i usług
9 Ceny rosną, kiedy państwo drukuje zbyt dużo pieniędzy
10 W krótkim okresie społeczeństwo wybiera między inflacją a bezrobociem
Zasada 1 Ludzie zmuszeni są dokonywać wyborów
Podejmowanie decyzji wymaga rezygnowania z jednych celów na rzecz drugich;
Wybór między efektywnością, a sprawiedliwością;
Efektywność (efficiency)
z posiadanych rzadkich zasobów społeczeństwo uzyskuje tak wiele, jak to tylko możliwe; dotyczy wielkości produkcji
Sprawiedliwość (equity)
korzyści z wykorzystania tych zasobów zostają uczciwie podzielone między członków społeczeństwa; dotyczy podziału produkcji
Zasada 2 Kosztem jest to, z czego musisz zrezygnować, aby osiągnąć swój cel
Koszt pewnego działania nie jest tak oczywisty, jak można by było sądzić; istotny jest koszt alternatywny;
Koszt alternatywny (opportunity cost) - koszt utraconych możliwości
koszt alternatywny czegoś stanowi to, z czego rezygnujesz, aby to coś zdobyć;
Zasada 3 Racjonalni ludzie biorą pod uwagę wielkości krańcowe
porównując koszty i korzyści krańcowe jesteś w stanie określić czy się “opłaca”;
racjonalny decydent działa tylko wtedy, kiedy korzyść krańcowa przekracza koszt krańcowy
zmiany krańcowe (marginal changes)
niewielkie, stopniowe zmiany dotychczasowego planu działania; zmiany na granicy tego, co robisz;
Zasada 4 Ludzie reagują na bodźce
Jeśli wielkości istotne przy podejmowaniu decyzji się zmieniają, ludzie mogą zmienić decyzję; Jeśli zastanawiamy się nad użyciem pewnych środków, powinniśmy rozważyć ich skutki nie tylko bezpośrednie, lecz także pośrednie- jeśli działanie zmienia bodźce, efektem okaże się zmiana zachowań ludzi;
Zasada 5 Handel może być opłacalny
Handlując z innymi ludzie mogą zdobyć bardziej różnorodne dobra i usługi, ponosząc przy tym niższe koszty;
Handel umożliwia ludziom wyspecjalizowanie się w robieniu tego, co potrafią najlepiej;
Wymień i omów 4 zasady podejmowania decyzji przez jednostki.
Zasady:
1 Ludzie zmuszeni są dokonywać wyboru
2 Kosztem jest to, z czego musisz zrezygnować, aby osiągnąć cel
3 Racjonalni ludzie biorą pod uwagę wielkości krańcowe
4 Ludzie reagują na bodźce
Zasada 6 Rynki są zwykle dobrą formą organizowania aktywności gospodarki
Ludzie, gospodarując, kierują się własnym interesem i “niewidzialna ręka” sprawia, iż ten interes wspiera powszechny dobrobyt;
“niewidzialna ręka” kieruje działalnością gospodarczą za pomocą narzędzia jakim jest cena
Gospodarka rynkowa (market economy)
to taka gospodarka, w której zasoby zostają rozdzielone między różne zastosowania dzięki zdecentralizowanym dywizjom wielu przedsiębiorstw i gospodarstw domowych, współdziałających ze sobą na rynkach dóbr i usług;
“Współdziałające na rynku gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa zachowują się tak jakby kierowała nimi “niewidzialna ręka”, prowadząca je do pożądanych wyników rynkowych” czyje to słowa? Wyjaśnij
Słowa Adama Smitha (“An Inquiry Into the Nature and Causes of the Wealth of Nations” 1776 r. ).
“niewidzialna ręka” kieruje działalnością gospodarczą za pomocą narzędzia jakim jest cena;
kiedy państwo uniemożliwia cenom osiągnięcie poziomu wynikającego z wielkości popytu i podaży, niszczy tym samym zdolność “niewidzialnej ręki” do koordynowania gospodarki;
Cena odzwierciedla zarówno wartość dobra jak i koszt jego wytworzenia, ponieważ przy podejmowaniu decyzji kierujemy się ceną (bierzemy pod uwagę korzyści i koszty) w efekcie cena tak wplywa na poszczegolne przedsiębiorstwa i gospodarstwa, że zachowują się one w sposób, który oznacza maksymalizację dobrobytu społeczeństwa jako całości.
Ludzie, gospodarując, kierują się własnym interesem i “niewidzialna ręka” sprawia, iż ten interes wspiera powszechny dobrobyt.
Zasada 7 Niekiedy państwo może poprawić wyniki działania rynku
“niewidzialna ręka” potrzebuje państwa aby ją chroniło. Rynki działają pod warunkiem, że są przestrzegane prawa własności.
Wspieranie efektywności i sprawiedliwości- zwiększenie efektów (efektywność) pracy społeczeństwa lub zmiana sposobu jego podziału (sprawiedliwość);
Jeżeli występują efekty zewnętrzne lub istnieje siła rynkowa przemyślana polityka gospodarcza może zwiększyć efektywność rynkową;
Państwo doprowadza do bardziej sprawiedliwego podziału dobrobytu ekonomicznego (podatek dochodowy, system ubezpieczeń społecznych)
Państwo jest w stanie poprawić sytuację powstałą w wyniku działania rynku;
zawodność rynku (market failure)
sytuacja, w której sam rynek nie jest w stanie doprowadzić do efektywnej alokacji zasobów;
przyczyną zawodności rynku może być efekt zewnętrzny lub siła rynkowa
efekt zewnętrzny (externality)
nieskopensowany wpływ działań jednej osoby na dobrobyt osób postronnych; przykład: zanieczyszczanie środowiska
siła rynkowa (market power)
zdolność jednej osoby (lub niewielkiej grupy osób) do nadmiernego wpływania na ceny powstające na rynku; przykład: jeśli w oddalonej od świata wiosce, w górzystym regionie północnej Szkocji, wszyscy potrzebują wody, a istnieje tylko jedno źródło, jego właściciel nie jest zagrożony intensywną konkurencją, za pomocą której zwykle “niewidzialna ręka” ogranicza egoizm;
Zasada 8 Poziom życia zależy od ilości wyprodukowanych dóbr i usług
W krajach, w których pracownicy są w stanie w jednostce czasu wytworzyć bardzo wiele dóbr i usług, większość społeczeństwa cieszy się wysokim standardem życia.
Stopa wzrostu produkcyjności narodu decyduje o stopie wzrostu jego przeciętnego dochodu;
Chcąc podnieść poziom życia powinno się doprowadzić do wzrostu produkcyjności pracy (warunkiem jest lepsze wykształcenie pracowników, dostępność narzędzi, a także stosowanie najlepszej, osiągalnej technologii);
produkcyjność (productivity)
stanowi ilość dóbr i usług wytwarzanych przeciętnie w ciągu godziny przez pracownika;
Zasada 9 Ceny rosną, kiedy państwo drukuje zbyt dużo pieniędzy
kiedy państwo wytwarza bardzo wiele pieniądza krajowego, jego wartość spada; możemy mieć do czynienia z inflacją, czyli wzrostem ogólnego poziomu cen w gospodarce;
inflacja (inflation)
wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce; wysoka inflacja jest przyczyną rozmaitych strat dla społeczeństwa;
Przyczyny Inflacji:
-zwiększenie ilości pieniądza w gospodarce- kiedy państwo wytwarza bardzo wiele pieniądza krajowego, jego wartość spada;
Zasada 10 W krótkim okresie społeczeństwo wybiera między inflacją a bezrobociem
Kiedy państwo zwiększa ilość pieniądza w gospodarce, możemy mieć do czynienia z inflacją lub niższym poziomem bezrobocia (przynajmniej w krótkim okresie);
Krzywa Phillipsa pokazuje odwrotną zależność między inflacją a bezrobociem;
Społeczeństwo musi wybierać między inflacją a bezrobociem BO w okresie nie dłuższym niż rok lub dwa lata wiele działań polityków gospodarczych zmienia inflację i bezrobocie w odwrotnych warunkach;, dzieje się tak niezależnie od tego, czy wyjściowy poziom inflacji i bezrobocia jest niski, wysoki czy umiarkowany;
Krzywa Phillipsa (Phillips curve)
krzywa, która pokazuje w KRÓTKIM CZASIE odwrotną zależność między inflacją a bezrobociem;
W okresie nie dłuższym niż rok lub dwa lata wiele działań polityków gospodarczych zmienia inflację i bezrobocie w odwrotnych warunkach;
Cykl koniunkturalny (business cycle)
to nieregularne i zwykle nieprzewidywalne wahania poziomu aktywności gospodarczej, mierzonego liczbą zatrudnionych pracowników lub wielkością produkcji dóbr i usług;
W jaki sposób ludzie podejmują decyzje?
Zasady:
1 Ludzie zmuszeni są dokonywać wyborów
2 Kosztem jest to, z czego musisz zrezygnować, aby osiągnąć swój cel
3 Racjonalni ludzie biorą pod uwagę wielkości krańcowe
4 Ludzie reagują na bodźce
W jaki sposób ludzie współdziałają ze sobą?
Zasady:
5 Handel może być opłacalny dla wszystkich
6 Rynki są zwykle dobrą formą organizowania aktywności gospodarczej
7 Niekiedy państwo może poprawić wyniki działania rynku
W jaki sposób działa cała gospodarka?
Zasady:
8 Poziom życia zależy od ilości wyprodukowanych dóbr i usług
9 Ceny rosną, kiedy państwo drukuje zbyt dużo pieniędzy
10 W krótkim okresie społeczeństwo wybiera między inflacją a bezrobociem
Podaj po trzy przykłady ważnych wyborów, których jesteś zmuszony dokonać w swoim życiu?
1 Wybór studiów
2 Wybór pracy
3 Wybór miejsca zamieszkania
Co jest kosztem alternatywnym pójścia do kina i obejrzenia filmu?
Czas jaki poświęcimy na spędzenie czasu w kinie, kiedy moglibyśmy poświęcić go na inną czynność;
Pieniądze jakie wydamy na kino, kiedy moglibyśmy wydać je na coś innego;
Woda jest niezbędna do życia. Czy korzyść krańcowa z posiadania szklanki wody jest duża, czy mała?
Mała, ponieważ po wypiciu tej szklanki nadal będziemy odczuwać pragnienie, nie zaspokoi naszych potrzeb na dłuższy czas.
Dlaczego politycy gospodarczy powinni myśleć o bodźcach?
Ponieważ patrz 4 zasada ekonomii- Ludzie reagują na bodźce; Oznacza to, że jeśli zmieniają się korzyści i koszty, ludzie zmieniają swoje zachowanie, decyzje; np. opodatkowanie benzyny wpływa na decyzje społeczeństwa dot. wyboru samochodów, bądź środka transportu;
Dlaczego handel między różnymi krajami różni się od gry, w której jedni wygrywają a inni przegrywają?
Ponieważ patrz 5 zasada ekonomii- Handel może być opłacalny dla wszystkich;
Handlując z innymi ludzie mogą zdobyć bardziej różnorodne dobra i usługi, ponosząc przy tym niższe koszty;
Handel umożliwia ludziom wyspecjalizowanie się w robieniu tego, co potrafią najlepiej;
Co robi “niewidzialna ręka”?
“niewidzialna ręka” pojęcie zaczerpnięte z “An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations” 1776 A. Smith
“niewidzialna ręka”:
-sprawia, że interes jednostki wspiera dobrobyt powszechny;
-sprawia, że rynki efektywnie rozdzielają zasoby,
-ogranicza egoizm za pomocą intensywnej konkurencji,
- sprawia, że owoce ekonomicznej prosperity zostaną sprawiedliwie podzielone,
Wyjaśnij dwie główne przyczyny zawodności rynku i podaj przykład każdej z nich.
Przyczyny zawodności rynku:
- siła rynkowa- zdolność jednej osoby (lub niewielkiej grupy osób) do nadmiernego wpływania na ceny powstające na rynku; przykład: jeśli w oddalonej od świata wiosce, w górzystym regionie północnej Szkocji, wszyscy potrzebują wody, a istnieje tylko jedno źródło, jego właściciel nie jest zagrożony intensywną konkurencją, za pomocą której zwykle “niewidzialna ręka” ogranicza egoizm;
- efekt zewnętrzny- nieskopensowany wpływ działań jednej osoby na dobrobyt osób postronnych; przykład: zanieczyszczanie środowiska
Dlaczego produkcyjność jest tak ważna?
Produkcyjność (tj. ilość dóbr i usług jakie jest w stanie wyprodukować pracownik w ciągu godziny) jest tak ważna ponieważ poziom, standard życia w danym kraju jest od niej uzależniony;
im więcej dóbr i usług jest w stanie wyprodukować pracownik w ciągu godziny, tym lepszy standard życia wszystkich mieszkańców;
Co to jest inflacja i jakie są jej przyczyny?
Inflacja jest to wzrost ogólnego poziom cen w gospodarce, przyczyną inflacji może być:
- zwiększenie sięilości pieniądza w gospodarce,
- działania polityczne (zmiana wielkości wydatków państwa, wielkości podatków i ilości drukowanego pieniądza)