reljef srbije Flashcards
na koje prirodne celine se deli reljef srbije?
na planinsku i nizijsku oblast
pricaj o nizijskoj oblasti
visine od 70m do 150m, na severu je, predstavlja deo panonskog basena. nastala je talozenjem morskih, jezerskih, recnih i eolskih sedimenata. zauzima malo vise od 25% teritorije srbije, a obuhvata prostor Vojvodine i aluvijalnih ravni desnih pritoka Save i Dunava. Ovoj oblasti takodje pripada i deo vlaško-pontijskog basena na severoistoku Srbije.
pricaj o planinskoj oblasti
nalazi se juzno od nizijske, a cine je pobrdja i planine niskih i srenjih visina. Najvisi vrh je velika rudoka (2660m) na Šar planini, a najniza tacka na uscu reke Timok u Dunav (28m).
sta se nalazi na granici planinske i nizijske oblasti?
to je juzni obod panonskog basena ili Zapadni obod Vlaškog basena. U njima su formirane debele naslage sedimenata nekadašnjih jezera koja su se duboko uvlačila u planinsku zonu. granica izmedju ovih oblasti se smatra da ne prelazi 500m i ako nije svuda ista.
pričaj o litosfernim pločama
reljef srbije nastao je kao rezultat sudaranja evroazijske i afričke litosferne ploče. ove ploče su se najpre razilazile, a izmedju njih je stvarana okeanska kora praokeana Tetis. Pre oko 100 miliona godina počelo je njihovo približavanje zbog jakih pritisaka i deformacija zemljine kore u zoni sudara.
kako se u geologiji zvalo vreme pomeranja ovih litosfernih ploča i sta znas o tome?
Alpska orogeneza, tada su se takodje stvarale nove planine na nasoj teritoriji. Pošto se prostor srbije nalazio u samom žarištu tih kretanja, sadasnji reljef imao je burnu prošlost. Zato se na nasoj teritoriji moze izdvojiti nekoliko geotektonskih jedinica, makro oblika reljefa, jedinstvenog postanka i slicnih motgoloskih svojstava.
Sta je orogeneza?
Orogeneza je proces nastanka planina na granicama tektonskih ploča u određenim vremenskim preiodima.
pricaj o geotektonskim jedinicama srbije.
- srpskomakedonska masa je najstarije kopno u srbiji. nastalo je probližavanjem i sudaranjem evroazijske i africke ploce i izdizanjem okeanskog dna praokeana Tetisa. Zvog jakog pritiska sa istoka i zapada razlomila se stvarajući duboke rasede. izmedju tih raseda stvorile su se rasedne planine i kotline.
-dinarkse planine nastale su na kontaktu tetisa i afričke ploče, snažnim pritiskom na debele naslage sedimenata. formirali su se zapadno od srpskomakedonske mase tokom alpske orogeneze.
-vardarska zona je nastala u kontaktu dinarida i srpskomakedonke mase.
- karpatsko balkanske planine formirane su istočno od srpskomakedonske mase. nastali su podvlacenjem okeanske kore tetisa pod evroazijsku ploču i predstavljaju deo najduzeg planinskog venca u evropi
-najmanja geotektonska jedinica nalazi se na severoistoku srbije u oblasti Negotinske Krajine i Ključa. Ona pripada Jezijskoj ploči, odnosno velikom sedimentacionom Vlaško-pontijskom basenu.
pricaj o vulkanizmu.
ovaj proces trajao je u isto vreme kao i stvaranje planina. najduze se odvijao ispod nivoa mora, tj submarinski vulkanizam. vulkanizam bio je izrazen u prostoru srpskomakedonske mase i vardarske zone, mada se tragovi mogu pronaci na citavoj teritoriji zemlje. S obzirom da vulkanizam vise nije aktivan u srbiji, stvari koje potvrdjuju njegovo postojanje nazivamo paleovulkanske
sta potvrdjuje postojanje vulkanizma u srbiji? i gde se nalaze?
magmatske stene, ocuvane kupe i krateri. nalaze se u okolini Novog Sada, Kosovske Mitrovice, Gornjeg Milanovca, Vranja i Bora
koje su magmatske stene koje su izgradjene?
avala, kopaonik, bukulja , cer…
sta su padinski procesi?
sila gravitacije koja deluje iskljucivo na povrsinama koje imaju nagib.
pricaj o klizistima.
klizista nastaju natapanjem povrsinskog sloja zemljista padavinama i njegovim klizenjem niz padinu. U srbiji je registrovano oko 10 000 klizista, ali se smatra da ih ima mnogo vise.
Tereni podlozni klizenju zemljista su savski odsek izmedju Obrenovca i Beograda, dunavski odsek izmedju Beograda i Smedereva, okolina Kragujevca, Kraljeva, Krusevca itd.
pricaj o odronima.
odroni su pojave padanja stenskog materijala sa strmih padina. česći su manji padovi koji nastaju na neobezdebjenim putevima. ima ih na Đerdapskoj magistrali, u Ovčarsko-kablarskoj klisuri, dolini Ibra, Drine itd.
Pricaj o denudaciji.
denudacija predstavlja odnosenje rastresitog povrsinskog sloja tla spiranjem. time se stenovita podloga veoma brzo ogoli. Zbog njih nastaju brazde, vododerine i jaruge. Javljaju se na dolinskim stranama koje su naglo ostale bez biljnog pokrivača. Na njihovom zavrsetku se formiraju plavine. Javljaju se u slivovima juzne morave, timoka, ibra i kolubare.
