Regeling van de glomerulaire filtratie en renale perfusie Flashcards
1
Q
Wat zijn de functies van de nier?
A
- renale controle van EC vloeistof volume
- kwijtraken van afvalstoffen (+)
- water- en zouthuishouding –> bloeddrukregulatie
- endocriene functie
2
Q
Macroscopische bouw van de nier
A
- nierarterie (bloedaanvoer)
- niervene (bloedafvoer)
- ureter (blaas –> nier)
- capsule (rond de nier)
- cortex (buitenkant, schors)
- medulla (binnenkant, merg)
- medullaire pyramide
- nierpapil
- calyx (nierkelk)
- renale pelvis
3
Q
Wat is de renale functie?
A
- glomerulaire filtratie
- tubulaire secretie
- tubulaire absorptie
4
Q
Wat is de functionele eenheid van de nier?
A
Het nefron
5
Q
Juist of fout?
De nierperfusie gaat als volgt: arterie - arteriool - capillair - venule - vene
A
Fout: arterie - afferente arteriool - capillair - efferente arteriool - 2de arteriool (peritubulair) - venule - vene
6
Q
Wat zijn de 2 soorten capillaire netwerken van de nier?
A
- glomerulaire capillair
- peritubulaire capillair
7
Q
Juist of fout?
De 2 capillaire netwerken zijn in serie geschakeld, waartussen een arteriool zit.
A
Juist
8
Q
Door wat wordt het glomerulair capillair omsloten?
A
Het kapsel van Bowman
9
Q
Wat is de functie van het glomerulair capillair?
A
Filtratie van een gedeelte vocht van het bloed. Van 1L bloed waarvan 600 ml plasma, wordt 100-125 ml zout en vocht per minuut afgefilterd. 600 - 100 = 500 ml via de efferente arteriool naar de peritubulaire capillair.
10
Q
Waarom is reabsorptie zo belangrijk?
A
Op een halfuur heb je het volledige plasma afgefilterd naar de urine.
11
Q
Wat is de functie van de lange buisjes?
A
Meer tijd nodig om het op te kunnen nemen.
12
Q
Filtratie gebeurt in de:
a. proximale tubulus
b. glomerulus
c. distale tubulus
A
b. glomerulus
13
Q
Bouw van het nefron?
A
- glomerulus
- proximale tubulus
- lus van Henle (descendens - ascendens)
- macula densa
- distale tubulus
- verzamelbuis
14
Q
Wat is de macula densa?
A
- Op einde van lus van Henle = juxtaglomerulair apparaat.
- Klein endocrien orgaan
- Functie: meet hoeveel Na en Cl er zit in urine en geeft dit door naar de glomerulus met 2 hormonen
15
Q
Juist of fout?
Filtratie gebeurt in het kapsel van Bowman, en niet in het interstitium.
A
Juist
16
Q
Welke deel van het nefron omvat de reabsorptie?
A
Tubulair systeem:
- proximale tubuli
- lus van Henle (dalend/stijgend)
- collecting tubuli
- distale tubuli
17
Q
Wat gebeurt er in de proximale tubuli?
A
- grootste reabsorptie (60-70% - via peritubulaire capillairen)
- NaCl/ NaHCO3/ Glucose/ AZ/ Ca/ H2O
18
Q
Wat gebeurt er in de Lus van Henle?
A
- dalend: H2O-reabsorptie
- stijgend: Na-reabsorptie –> interstitium wordt hypertoon
19
Q
Wat gebeurt er in de collecting tubuli?
A
Laten al dan niet H2O door naar interstitium Liv ADH.
20
Q
Wat gebeurt er in de distale tubuli - collecting ducts?
A
Fijne controle Na/ K/ H2O + secretie van aldosterone/ arginine vasopressine.
21
Q
Wat gebeurt er in het juxtaglomerulair apparaat?
A
= contact stijgend Henle - glomerulus
- minder NaCl in JGA
- bèta-adrenerge stimulatie
- afname in renale perfusiedruk
22
Q
Wat is klaring?
A
Klaring van een stof is hoeveelheid plasma volume dat per tijdseenheid volledig wordt gezuiverd van die stof.
23
Q
Juist of fout?
Klaring is hetzelfde als secretie.
A
Fout
24
Q
Juist of fout?
De snelheid waarmee nieren een stof in de urine uitscheiden is gelijk aan de snelheid waarmee die stof uit het plasma wordt gezuiverd/gefilterd.
A
Juist en fout. Want is enkel juist op voorwaarde dat die stof niet door de nieren wordt gemaakt / verbruikt of opgeslagen.
25
Wat is de formule van de klaring?
Klaring = (urinaire concentratie x urine debiet)/ plasma concentratie
Klaring van een stof hangt dus ook af van filtratie / secretie / absorptie
26
Juist of fout?
| De concentratie beïnvloedt de klaring?
Fout. Niet rechtstreeks: er worden wel meer afvalstoffen verwijderd per minuut, bv. 2 bolletjes ipv 1, maar het beïnvloedt de klaring niet. Totale excretie/ tijdseenheid is wel verschillend.
27
Wat is de inhoud van het "glomerulair filtraat"?
- water met zelfde concentratie als plasma (en zouten)
- weinig of geen proteïnen (want te groot)
- geen bloedcellen (want te groot)
28
Op basis van welke wet wordt de glomerulaire filtratie bepaald?
Wet van Starling (hogere capillaire permeabiliteit):
Q = K [(Pc – Pi) – σ (πc – πi)]
Wet van Starling hangt af van 2 drukken: oncotische druk (reabsorptie) wordt vooral bepaald door eiwitten (veel eiwitten, dan heeft water minder de neiging om weg te gaan, want eiwitten trekken water aan)
<=> hydrostatische druk (filtratie)
Deze 2 drukken (tussen capillair en interstitium) bepalen of er veel filtratie gaat zijn
29
Wat is de normale glomerulaire filtratie?
125ml/min (/1,73m^2) = 180L/dag
30
Wat bij een abnormale glomerulatie filtratie?
>10/dag volledig Ec vocht gefilterd
Anders zou “klaring” vd stoffen veel trager kunnen verlopen:
- Tragere uitscheiding toxische stoffen
- Steady-state concentraties voor afvalstoffen veel hoger (g afvalstof /dag : 180L/dag = concentratie plasma van de afvalstof)
31
Hoe reageert de nier als er een grote GFR nodig is?
De nier doet er alles aan om die op 100ml/min te houden.
32
Hoe de GFR meten?
Artificieel: inuline (geen reabsorptie of secretie van deze stof --> filtratie = excretie)
Klaring = (Urinaire Concentratie x Urine Debiet) / Plasma Concentratie = GFR
33
Wat zijn de voorwaarden voor het meten van de GFR?
- vrij filtreerbaar
- geen reabsorptie
- geen secretie
- geen productie
- mag nierfunctie niet beïnvloeden
34
Waaruit bestaat inuline?
Een suiker polymeer.
35
Hoe komt een stof in de urine terecht?
Door filtratie of secretie.
36
Waarom kan de klaring verschillen per soort stof?
Bv. een stof die gebonden is aan proteïne kan niet gefilterd worden.
37
100% filter – 100% reabsorptie --> hoeveel klaring?
0% klaring
38
100% filter – 50% reabsorptie
50% wordt terug opgenomen, dus 50 ml/min opgenomen
39
100% filter – 20% secretie – 10% absorptie
Nog meer klaring, meer dan 50, nl iets van 130 of 140
40
Klaring = GFR. Wat wilt dit zeggen?
100% wordt gefilterd, niet wordt opgenomen en niet wordt gesecreteerd), in alle andere gevallen zijn ze niet hetzelfde aan elkaar
41
Wat is de relatie tussen klaring en excretie?
- inuline excretie ~ plasma concentratie
- inuline klaring ONAFHANKELIJK van de plasma concentratie
- inuline klaring ONAFHANKELIJK van de urine flow want l is gefilterd wordt het uitgescheiden (onafh. of urine verdund of geconcentreerd)
42
Wat is een alternatief voor inuline?
Creatinine = afbraakproduct van spieren
- normale aanmaak = urinaire excretie
- vrije filtratie
- geen reabsorptie
- beetje secretie (--> overschatting van GFR); Maar metingen in plasma overschatten creat. concentratie (lagere GFR)
- normaal serum creatinine = 1mg/dl
- plasma staal + urine collectie geeft u GFR
43
Met welke formule wordt de GFR van creatinine bepaald?
GFR (ml/min) = (Ux in mg/ml x V in ml/min) : Px in mg/ml
44
Wat is de relatie tussen GFR en creatinine?
Hyperbool; geen rechte lijn.
In the steady state, the amount of creatinine appearing in the urine per day equals the production rate (= 1mg/min). Because all filtered creatinine appears in the urine, as PCr increases, CCr (i.e., GFR) decreases, and vice versa.
45
GFR 100 ml/min / creat 1 mg/dl DUS GFR x S Creat = 1 mg/min
GFR 50 ml/min MAAR GFR x S Creat = 1 mg/min, dus S Creat = ...
2 mg/dl
Als GFR halveert en bij gelijke hoeveelheid/productie aan creatinine; en nieren filteren "minder" dus excreteren minder creatinine
--> plasma creatinine of dus concentratie stijgt (willen we niet) EN wordt terug evenveel geëxcreteerd
46
Concentratie = 1 --> concentratie = 3, dan is GFR ...
1/3
47
Waaruit bestaat de glomerulaire filtratie barrière?
- endotheelcellen
- basale membraan
- epitheelcellen (podocyten)
48
Wat zijn de kenmerken van de glomerulaire filtratie barrière?
- filtreren ivf grootte stof (hoe groter de stof, hoe slechter door de barrière) --> bv. albumine, door secretie afgevoerd, maar geen filtratie
- elektrische lading (BM/ podocyten = negatief geladen) --> anionen (-) worden tegengehouden <=> kationen (+) aangetrokken
- vervormbare moleculen makkelijker
49
Juist of Fout?
| Het verwijderen van de negatieve lading van de glomerulaire filtratie barrière doet de filtratie van anionen toenemen?
Juist.
50
Wat zijn de drukken van de Starling vergelijking in de glomerulus?
GFR = Kf [(Pgc – Pbs) – σ (πgc – πbs)]
- gc = glomerulaire capillair
- bs = Bowman space
- Pgc = 50 mmHg (veel hoger als nml capillairen)
- Pbs = 10 mmHg
- πgc = 25 mmHg (maar stijgt op einde vd capillair)
- πbs = 0-4 mmHg
- Kf = afh. van oppervlak + permeabiliteit (oppervlakte onder controle van mesangiale cellen) die contraheren of relateren afh. van ANG II + AVP)
51
Juist of fout?
| Druk in capillairen is hoger dan errond, waardoor filtratie gedreven wordt.
Juist
52
Juist of fout?
| Oncotische druk is lager in het kapsel van Bowman.
Fout, is hoger ipv lager
53
Juist of fout?
| Hoe verder in capillair, hoe groter de oncotische druk?
Juist, want veel water en zout gefilterd; eiwitten blijven achter en de druk stijgt hierdoor.
54
Juist of fout?
| Eiwitten zitten in het kapsel van Bowman en niet in het plasma.
Fout, omgekeerd: eiwitten zitten in het plasma en NIET in het kapsel van Bowman.
55
Juist of fout?
| Hydrostatische druk drijft filtratie.
Juist.
56
Juist of fout?
| Netto-filtratie kan stoppen voor einde vd capillair afhankelijk vd drukverschillen.
Juist, bv. bij een lage perfusiedruk.
57
Juist of fout?
| Pgc en πbs drijven filtratie.
Juist
58
Juist of fout?
| Pbs en πgc drijven filtratie.
Fout, gaan filtratie net tegen
59
Waarom de gradiënt om te filteren af naar het einde van de glomerulaire capillair?
Omdat de oncotische druk toeneemt in het plasma.
60
Hoe kan je met de afferente en efferente arteriool de druk wijzigen in het capillair?
Afferent pitsen --> druk neemt af
| Efferent pitsen --> druk neemt toe
61
Juist of fout?
| Ondanks de nier weinig bijdraagt aan het lichaamsgewicht, wordt de nier wel sterk doorbloed.
Juist
Renal Blood Flow 1 l/min
350 ml/min/100g
= x 7 brain
Renal Plasma Flow = 600 ml/min
62
Hoeveel bedraagt de renale plasma flow (RPF)?
= 600 ml/min
RPF = (1 - Hct) x RBF
63
Wat zijn de gevolgen van verschillen in renale bloed flow (RPF)?
- lage RPF: filtratie evenwicht halverwege lengte vd capillairen (--> "wasted capillary")
- normale RPF: filtratie evenwicht later bereikt
- hoge RPF: filtratie evenwicht NIET bereikt doordat verhoogd aanbod bloed aan distale einde:
1. capaciteit van diffusie door de membranen doet overschrijden (dus minder diffundeert/aangeboden hoeveelheid bloed)
2. de π in de capillair trager stijgt
64
Wat bepaalt de renale bloed flow (RPF)?
- RPF & GFR niet lineair
- -> RPF stijgt --> GFR stijgt beetje
- -> RPF daalt --> GFR daalt heel veel
- Filtratie fractie FF = volume filtraat/ volume plasma in glomerulus (nml. 0,2) = GFR/RPF
- FF is groter bij lage dan hoge RBF, omdat GFR gesatureerd is bij hoge RPF
65
Juist of fout?
| Als je meer bloed naar de nier stuurt, gaat de filtratie stijgen.
Fout, het is niet omdat je meer bloed naar de nier stuurt, dat de filtratie gaat stijgen.
66
Juist of fout?
| Grotere FF bij lagere RBF.
Juist, want GFR satureert bij hoge RPF
67
Juist of fout?
| Hogere RPF --> grotere GFR
Fout. Als plasma flow stijgt, gaat het niet naar bv. 200 ipv 100ml/min gaan (niet-lineair); je wilt altijd 100 ml/min nastreven.
68
Hoe kan de afferente/efferente arteriool controle hebben over de GFR/RBF?
Bv. dubbel zoveel bloed naar nier, maar je wilt het midden stabiel houden (geen extra filtratie thv glomerulus), dus afferent pitsen
Hoog sensitieve controle van de hydrostatische druk in de glomerulaire capillairen.
69
Juist of fout?
Wisselende afferente / efferente R met behoud van totale arteriolaire R en dus ook behoud van renale plasma flow MAAR wisselende Pgc en dus wisselende GFR
Juist, want:
↑ aff arteriol R = ↓ GFR
↑ eff arteriol R = ↑ GFR
Fysiologisch zal totale arteriol R ook veranderen zodat GFR + RBF zal veranderen
70
Juist of fout?
| Fysiologisch zal Bv ANG II beide arteriolen doen contraheren waardoor RBF ↓ MAAR GFR =
Juist
71
Juist of fout?
| Fysiologisch zal Bv ANG II beide arteriolen doen contraheren waardoor RBF ↓ MAAR GFR =
Juist
72
ACE-I: selectieve inhibitie vd EFF arteriolen dus GFR ... (daalt of stijgt?)
Daalt
73
Constrictie van enkel de afferente arteriool --> wat gebeurt er met de GFR, Pgc en RPF?
GFR neemt af doordat de glomerulaire capillaire druk en de renale plasma flow afnemen
74
Constrictie van enkel de efferente arteriool --> wat gebeurt er met de GFR, Pgc en RPF?
GFR neemt toe door de toenemende Pgc die overheerst.
| Maar GFR daalt als RPF-val domineert.
75
Wat doen de peritubulaire capillairen?
Voeding voor tubulair epitheel
Reabsorptie van "vocht" dat tubuli in interstitium pompen
76
Juist of fout?
Filtratie aan beide zijden in glomerulaire capillairen.
Absorptie beide zijden owv Starling wet (nml enkel proximaal)
- efferente arteriool zorgt voor lage hydrostatische druk
- glomerulaire capillairen zorgen voor hoge oncotische druk
Juist, peritubulaire capillair bevat minder hydrostatische druk dan glomerulus, want bevindt zich achter de efferente arteriool --> weinig vocht gaat nog willen ontsnappen
Maar bevat wel meer oncotische druk dan in glomerulus (want meer eiwitten dan water)
--> Dus zuigen water terug op uit de tubuli (interstitium?)
77
Hoe RBF meten?
Artificieel: PAH = Para-Amino-Hippon zuur
78
Wat zijn de voorwaarden voor het meten van de RBF?
- vrij filtreerbaar
- geen reabsorptie
- diffusie uit peritubulaire endotheelcellen
- secretie door proximale tubulaire cellen
- geen productie
- mag nierfunctie niet beïnvloeden
79
Juist of fout?
| Al het aangeboden PAH aan de nier komt in urine terecht.
Juist
80
Wat is de formule om de RBF te meten?
Cpah = RPF = (Upah x V)/ Ppah
81
Door welk mechanisme worden de RBF en de GFR gecontroleerd?
Niet enkel pitsen, maar dus ook door autoregulatie (afferente arteriool). MAP 80 - 170 maar RBF/GFR constant (nier/hersenen/hart)
82
Wat is de fysiologie van autoregulatie?
- myogene respons
| - tubuloglomerulaire feedback
83
Leg uit wat de myogene respons is.
= autoregulatie van GFR en RBF --> vasoconstrictie/relaxatie van gladde spiercellen in de wand van afferente arteriolen als respons op BD veranderingen
84
Leg uit wat tubuloglomerulaire feedback is.
= autoregulatie --> gaat over de macula densa cellen in het juxtaglomerulair apparaat (stijgende lus Henle)
↑GFR --> ↑ Na + Cl aanbod aan macula densa --> contractie afferente arteriool --> weerstand in afferente arteriool ↑ + ↓ hydrost P glomerul capil + ↓ RPF --> ↓ GFR
Meer bloed naar nier --> meer Cl gefilterd, maar dat willen we niet want het betekent dat er te veel wordt gefilterd --> hormoon afscheiden (adenosine?) --> pitsen thv afferente kant (afferente vasoconstrictie) --> filtratie neemt terug af --> GFR neemt af
Stel macula registreert maar 50 ipv 100, is te weinig --> ander hormoon (renine) afscheiden, opdat er thv van efferente kant gepitst kan worden
85
Wat is de rol van adenosine antagonisten binnen de autoregulatie?
Pitsen minder thv afferente kant --> GFR stijgt terug
86
Waarom zou een adenosine antagonist bij iemand met hartfalen niet werken?
Deze mensen hebben geen adenosine te veel, maar renine. Adenosine werkt wel in op afferente kant, maar dat is het probleem niet bij hartfalen (= te veel aan renine).
87
Juist of fout?
Toename van NaCl in de macula densa gaan gepaard met een toename van adenosine en een relaxatie van de afferente arteriool (A1AR).
Fout, een contractie ipv relaxatie.
88
Juist of fout?
| Afname van NaCl in de macula densa gaat gepaard met een toename van PGE2 (< COX-2) en een vrijzetting van renine.
Juist
89
Wat gebeurt er bij volume expansie thv de peritubulaire capillairen?
Volume expansie --> inhibitie RAAS systeem (minder renine release door macula densae) --> sterke afname van de efferente arteriool weerstand --> ofwel afname in GFR met sterke toename in RPF ofwel toename in hydrostatische druk die de peritubulaire capillair binnengaat --> die wijzigingen in GFR en RPF resulteren in een afname van FF en bijgevolg een afname van oncotische druk die de peritubulaire capillair binnengaat
Tot slot: afgenomen vloeistof opname door peritubulaire peritubulaire capillairen
90
Regeling van effectief circulerend volume?
- RAAS - ANG II: afname van RBF en GFR
- sympathicus: NA in interstitium --> Aff en Eff arteriolen contracție (RBF en GFR dalen) + stimulatie van renine vrijzetting + verhoogde Na absorptie
- arginine vasopressine = ADH zo oncotische druk stijgt --> meer H2O absorptie in collecting tubuli + vasocontrictie bij zeer hoge dosissen
- Atrial Natriuretic Peptide = ANP zo ECV stijgt --> vasodilatatie afferente en efferente arteriolen + lagere sensitiviteit TGF + toename van RBF en GFR
91
Belang van eGFR op korte termijn prognose <=> op lange termijn prognose
Zie artikel BB
