Qeliza, Membrana, Q.Nervore

Question 1

Funksione kryesore te membranes qelizore jane?

Answer 1

1.Izolimin fizik; Ajo eshte nje barriere fizike e cila ndane brendine e qelizes nga likidi jashtqelizor
2. Rregullimi i shkembimeve me mjedisin rrethues; ajo rregullon hyrjen e joneve dhe te materialeve ushqyese, eleminimin e mbeturinave, dhe clirimin e produkteve sekretore.
3. Sensitiviteti; Ajo preket nga ndryshimet e ndodhura ne likidin jashteqelizor, permban nje numer receptoresh te cilet lejojne qelizen qe te njoh dhe te u pergjigjet molekulave specifike. ndryshimet ne membrane mund te prekin te gjithe aktivitetin qelizor.
4. Mbeshtetja strukturore; nderlidhjet e specializuara midis membranave qelizore ose membranave me meterialet jashtq. u japin indeve strukture tr qendrueshme

Question 2

Perberesit kryesore te membranes jane?

Answer 2

Lipider; Proteinat; Karbohidratet.
- Lipidet; fosfolipidet jane perberesit madhor te memb.pl ato pozicionohen ne membrane ne dy shtresa e dallueshme, me kokat hidrofile drejtuar nga jashte dhe bishtat hidrofobik nga brenda, prandaj dhe quhet shtresa bilipidike. Bishtat lipidik krijojne nje barriere fizike selektie ku jonet dhe perberesit treteshem ne uje nuk mund te kalojne pjesen lipidike.
- Proteinat membranore; Mund te shtrihen pjeserisht/totalisht brenda shtreses bilipidike ose te lidhen ne menyre te lirshme me siperfaqen e brendshme apo te jashtme te saje. Mund te funksionojn si receptore, kanale, bartes, enzima, si proteina mbeshtetese dhe identifikues. Struktura membranore nuk eshte e ngurte dhe proteinat e shtrira me te levizin nga nje vend ne tjetrin.
- Karbohidratet; Karbohidratet dhe lipidet ne pjesen e jashtme te membranes jane I. te rendesishem si lubrifikant dhe adezive qelizor. II. Receptore per perbereisit jashtq. III. jane pjes e nje mekanizmi njohes qe nuk lejon sistein imun te sulmoj indet e veta.

Question 3

Cfare eshte difuzioni dhe rendesija e tij?

Answer 3

Proces pasiv. Difuzioni eshte levizja neto e molekulave prej nje zone me perqendrim relativisht te madh ne nje zone me perqendrim relativisht te vogel. Ndryshimi midis perqendrimeve me te medha dhe te vogla krijon nje gradient perqendrimi, dhe difuzioni shpesh pershkruhet si nje levizje ne drejtim te gradientit te perqendrimit. Difuzioni eshte i rendesishem sepse ne lengjet trupore ai tentoj qe te eleminoj gradientin lokal te perqendrimit.

Question 4

Osmoza dhe karakteristikat e saja?

Answer 4

Difuzioni i ujit pergjate nje membrane quhet Osmoze. Karakteristikat:
1. Osmoza eshte difuzioni i molekulave te ujit pergjate nje membrane.
2. Osmoza ndodh pergjate nje membrane te pershkueshme per ujin por jo per grimcat e tretura.
3. Gjate osmozes uji do te leviz pergjate membranes kah trtesira qe a perqendrim me te madh te grimcave te tretura, sepse aty eshte edhe vendi ku perqendrimi i ujit eshte me i ulet.

Question 5

Presioni Osmotik;Presioni Hidrostatik; Llojet e tretesirave?

Answer 5

Presioni osmotik perkufizohet si madhesija e presionipt qe nevojitet per te ndaluar osmozen. Presioni hidrostatik perkufizohet si presioni qe ushtrohet nga nje leng ne pushim si pasoje e peshes se tij.
Tretesira Izotonike (eritrocitet normal) , Hipotonike(te fryra), Hipertonik(te rrudhosura)

Question 6

Filtrimi?

Answer 6

Levizja e ujit, zakonisht me grimca te tretura, nen efektin e presionit hidrostatik, qe kerkon membrane filtruese. Ndodh permes mureve te eneve te vogla te gjakut duke shtyre ujin dhe materialet e tretura ushqyese drejt indeve te trupit.

Question 7

Difuzioni i lehtesuar?

Answer 7

Molekulat bartese transportojne pasivisht (pa shpenzim te ATP) grimcat (p.sh Glukoze Aminoacide) sipas nje gradienti te perqendrimi.

Question 8

Transporti aktiv?

Answer 8

Me ane te proteines (pompave jonike) bartese dhe enzima specifike transportohen aktivisht (me shpenzim ATP) grimcat pavaresisht gradientit te perqendrimit. P.sh transporti i Na+, K+, Ca++, Mg++ etj

Question 9

Kanalet Membranore?

Answer 9

Nje kanal eshte nje tub apo ‘por’ permes membranes i formuar nga nje a me shum proteina te brendshme te membranes. Pjesa e jashtme e kanalit permban grupe hidrofobike;Pjesa e brendshme eshte e shtruat me grupe hidrofilike cka lejon mbushje e kanalit me uje. Ne kete menyre jonet mund te difuzojne permes membranes ne nje tretesire ujore; kanalt ndermjetesojne veten transportin pasiv. Kanalet permbajne nje rajon qe percakton se cilat grimca mund te hyjne ne kanal quhet ‘Filtri Selektiv’. Shumica e kanaleve preferojne katione ose anione, korrenti jonik permes kanaleve rezulton ne nje spostim te paster ngarkesash, rrjedhimisht kanalt jane konduktor te korrentit elektrik.

Question 10

Kanalet me porte dhe tipet?

Answer 10

Kanalet me porte, hapen dhe mbyllen ne menyre tipike spontanisht; hapja e tyre rregullohet nga nje faktor i jashtem. Mund te jene te tipit te Volatzhit hapja e te cileve shkaktohet nga ndryshimet e potencialit membranor, ose te tipit te ligandit, hapja e te cileve shkaktohet nga lidhja e nje neuromediatori ne njerin nga domenet e kanalit.

Question 11

Cfate eshte Transporti Aktiv Primar dhe Transporti Aktiv Ne Drejtim Te Gradientit; Diferenca?

Answer 11

Transporti aktiv primar; perdor drejteperdrejte ATP per te levizur grimcat kunder gradientit te tyre (p.sh pompa Na+/K+ ATPaza).
Transporti aktiv ne drejtim te gradientit; grimcat levizin me gradientin ekzistues, por procesi varet nga nje transport aktiv i meparshem; Pra nuk merret direkt energjia nga defosforilimi i ATP, por nga gradientet transmembranore kimike se elektrike (p.sh transporti i glukozes permes SGLT ne zorre, qe shfrytezon gradentin e NA+)

Question 12

Transporti Vezikular. Endocitoza?

Answer 12

Endocitoza eshte paketimi i materialeve JASHTQELIZORE brenda nje vezikule ne siperfaqen qelizore me qellim futjen e tyre brenda qelizes. Ka 2 tipe;
Pinocitoza; eshte formimi i vezikulav te vogla te mbushura me leng jashtqelizor. Krijohet nje xhep apo futje e thelle e cila pastaj hapet nga brenda.
Fagocitoza; prodhon vezikula te cilat permbajne objekte solide te forta. Zgjatime citoplazmike te emertuara si PSEUDOPODE rrethojne objektin, dhe membranat e tyre shkrihen njera me tjetren per te formuar nje vezikul. Vezikula mund te bashkohet me nje lizozom, nje xhep membranor qe permban enzima tretese, dhe permbajtja e fagocituar shkaterrohet. Fagocitoza realizohet vetem permes q. te specializuar te sistemit imun.

Question 13

Ekzocitoza?

Answer 13

Shkrirja e vezikulave qe permbajne lengje dhe/ose materiale te forta me mebranen qelizore. Kerkohet ATP.

Question 14

Indet dhe llojet e indeve?

Answer 14

Indet konsistojne ne qelizat te cilat kane strukture te ngjashme dhe bashkeveprojne me qellimin e realizimit te nje funksioni baze te prbashket. Ka 4 tipe.
-Indi epitelial; formon membranat te cilat mbulojne siperfaqen e trupit dhe shtresezojne brendesite e organeve kavitare, duke formuar barriera midis pjeses se brendshme te trupit dhe mjedisit rrethues. Q. epiteliale mund te modifikohen sa te luajne rolin e receptoreve sensorial. Poashtu formojne gjendrat endokrine - me sekretim te brendshem (hipofiza, paratiroidja, tiroidja, mbiveshkorja, ovaret, tstikujt) te cilat sekretojne hormone direkt e ne gjak. Gjendrat Ekzokrine; me sekretim te jashtem; sekretojne substancat permes dukteve (pankreasi, melcia qe sekretojne ne intestin)
- Indi Lidhor; bashkon pjeset e trupit dhe kontribuon ne intiegritetin struktor te tipeve te tjera te indeve. Indi lidhor ne menyre karakteristike ka sasi te medha te materialit jashtq. Shmbuj; kocken dhe elemente elastike te skeletit dhe organeve te tjera, Indi yndyror dhe Gjaku zakonisht grupohen bashke me indin lidhor.
- Indi Muskulor; eshte specializuar ne realizimin e tkurrjes dhe gjenerimin e forces. M.skeletor; kapet ne skelet dhe sposton pjesen e tij; M.Kardiak; pergjegjes per tkurrjen e zemres dhe qarkullinin e gjakut. Muskulatura e lemuar; rrethon organet e brendshme kavitare stomaku, intenstini dhe enet e gjakut.
-Indi Nervor; perbehet nga qeliza nervore ose neuronet te cilet jane te specializuara per prodhimin dhe percimin e impulseve elektrike, dhe qelizat gliale te cilat besohet se mbeshtesin neuronet dhe sigurojne nje mjedis te pershtatshem per funksionim e tyre.

Question 15

Shume receptore te NT ose qe aktvizohen nga hormonet nuk ciftohen me kanale jonike, atehere si behet e mundur qe ne keto raste informacioni i bartur nga molekulat mesazhere te shenderrohen ne pergjigje qelizore?

Answer 15

Ne keto raste fillimi i pergjigjes perfshin fomimin e nje grupi te dyte molekulash mesazhere brendaqelizore ose Mesazher Sekondar te cilet formohe si rezultat i stimulimit te receptoreve, dhe roli i tyre eshte i trefishte:
1. Kthejne sinjalin jashteqelizor ne nje sinjal te lexueshem brendaqelizor
2. Amplifikojne sinjalin jashteqelizor
3. Modulojne aktivitetin e sistemeve efektore qe kontrollojne pergjigjen qelizore

Question 16

Proteinat qelizore mund te jene strukturore dhe funksionale, jepni shembull per secilin prej tyre dhe rolin qe kane?

Answer 16

Proteinat strukturore, jane proteina qe sigurojne mbeshtetje dhe force per qelizat dhe indet. Ndihmojne ne ruajtjen e formes dhe integritetit te struktures qelizore dhe indore.
Shembuj; 1. Kolagjeni Gjendet ne indet lidhore, lekure, tendine dhe kocka. 2. Elastina, eshte e pranishme ne inde elastike si ato te lekures dhe eneve te gjakut. 3. Keratina; Gjendjet ne lekure flok dhe thonj. 4. Aktina; Perben filamente te cilat jane pjese e citoskeleit dhe ndihmojne ne ruajtjen e struktures qelizore. 5. Tubulina, perben mikrotubulat, qe jane pjese e citoskeletit dhe luajne rol ne ndarjen qelizore dhe levizjen qelizore.
* Proteinat Funksionale, jane proteina qe kryjne funx te vecanta Brenda dhe jashte qelizave, duke perfshire katalizimin e reax biokimike, transportimin e molekulave
dhe rregullimin e proceseve fiziologjike. Shembuj; 1. Hemoglobina, transporton O2 ne gjak. 2. Insulina, rregullon nivelet e glukozes ne gjak. 3. Amilaza dhe Pepsina, katalizojne proceset e tretjes; 4. Imunoglobinat, luajne rol ne systemin imunitar duke neutralizuar patogjenet. 5. Albumina dhe Transferina, transportojne substance te ndryshme neper trup si lipidet dhe hekurin.

Question 17

4. Sa eshte trashesia e membranes qelizore, dhe perqindja respective e proteinave fosfolipideve, kolesterolit, lipideve te tjera dhe karbohidrateve ne te?

Answer 17

Trashesia e membranes qelizore eshte rreth 7 deri 10nm, Proteina rreth 55%
(Proteina integrale ose periferike), Fosfolipide rreth 25% (Bishtresa lipidike),
Kolesteroli rreth 13%; Lipidet e tjera (Glikolipider, Sfingolipidet) rreth 4%,
Karbohidratet (Glikolipide, Glikoproteina) rreth 3%

Question 18

Cilat jane hapat e Homeostazes?

Answer 18

Hapat e Homeostazes ne rrjeshe kronologjike jane;
1.Stimuli, 2.Receptori, 3.Qendra e kontrollit, 4.Efektori, 5.Pergjigja.

Question 19

Sa perqind ndryshon perqendrimi I kationeve ndermjet plazmes dhe lengut intersticial, emerto efektin te cilit I dedikohet ky ndryshim?

Answer 19

Kationet kryesore të përfshira janë natriumi (Na+) dhe kaliumi (K+). Përqendrimi i këtyre kationeve ndryshon ndërmjet plazmës dhe lëngut intersticial për shkak të efektit të Donnan. Ky efekt ndodh për shkak të praniës së proteinave të mëdha të ngarkuara negativisht në plazmë, të cilat nuk mund të kalojnë lehtësisht membranat kapilare. Si
rezultat, për të ruajtur ekuilibrin e ngarkesës elektrike, disa katione (p.sh., natriumi) mbeten të përqendruara në plazmë, ndërsa anionet shkojnë më shumë në lëngun intersticial. Kjo shkakton një diferencë të vogël në përqendrimin e kationeve (si natriumi dhe kaliumi) ndërmjet plazmës dhe lëngut intersticial, me plazmën që mban një përqendrim pak më të lartë të natriumit dhe më të ulët të kaliumit krahasuar me
lëngun intersticial.
- Përqendrimi i Natriumit: Rreth 5% më i lartë në plazmë krahasuar me lëngun intersticial.
- Përqendrimi i Kaliumit: Rreth 5% më i ulët në plazmë krahasuar me lëngun intersticial.

Question 20

Cilet jan e pese tipet baze te receptoreve sensorial? Si perkufizohet potenciali I receptorit?

Answer 20

• Eksteroreceptorët (detektojnë stimuj nga mjedisi i jashtëm)
• Proprioreceptorët (detektojnë pozicionin dhe lëvizjen e pjesëve të trupit)
• Interoreceptorët (ose visceroceptorët) (detektojnë ndryshime në mjedisin e
  brendshëm të trupit)
• Telereceptorët (detektojnë stimuj nga larg, si drita dhe tingujt)
• Nocireceptorët (detektojnë stimuj të dëmshëm dhe dhimbje)
  Potenciali i Receptorit: Një ndryshim lokal në potencialin elektrik të membranës së
  një qelize receptor, si përgjigje ndaj një stimuli specifik, që varion në amplitudë në
  përputhje me forcën e stimulit dhe shkakton gjenerimin e potencialeve të veprimit kur arrin një prag të caktuar.

Question 21

Sa perqind ndryshon perqendrimi I kationeve ndermjete plazmes dhe lengut intersticial dhe si emertohet efekti te cilit I dedikohet ky ndryshim?

Answer 21

Diferenca në përqendrimin e kationeve ndërmjet plazmës dhe lëngut intersticial është rreth 5% dhe ky ndryshim i përqendrimit i atribuohet efektit Gibbs Donnan.
Efekti Gibbs-Donnan:
Efekti Gibbs-Donnan përshkruan shpërndarjen e pabarabartë të joneve në dy
lëngje të ndara nga një membranë gjysmë-permeabile, kur njëra anë e membranës përmban proteina ose molekula të mëdha që nuk mund të kalojnë membranën.

Question 22

AMP Ciklike si Mesazher dytesor

Answer 22

Mesazheret dytesore jane molekula brendaqelizore qe transmetojne dhe amplifikojne sinjalet nga rec. e membranes ne mekanizma qelizor, duke rregulluar funksionse si metabolizmi dhe ekspresioni gjenetik. Shembuj; cAMP, Ca++, IP3
Amp ciklike eshte mesazher dytesore qe transmeton sinjalet nga receptoret e membraanes ne brendesi te qelizes. Aktivizohet nga adenil ciklaza pas stimulimit nga protenia G dhe rrit aktivitetin e protein kinazes A (PKA), e cila ndikon ne funksione qelizore.

Question 23

Rregullimi i receptoreve?

Answer 23

Rregullimi i receptorëve (receptor downregulation) ndodh kur qelizat përballen me një ekspozim të zgjeruar ndaj një përqendrimi të lartë të një ligandi (si hormone ose neurotransmiterë). Kjo ndodh si një mekanizëm mbrojtës për të reduktuar ndjeshmërinë e qeliza ndaj stimulit.
Mekanizmat e rregullimit përfshijnë:
Numri i receptorëve: Zvogëlohet numri i receptorëve në sipërfaqe përmes internalizimit ose degradimit.
Një ndryshim në afinitet: Ndryshon struktura për të ulur përputhshmërinë me ligandët.
Modifikime post-translative: Receptorët mund të modifikohen kimikisht, duke ndikuar në veprimin e tyre.
Ky proces ndihmon në ruajtjen e homeostazës dhe shmang reagimet e tepërta ndaj stimulimeve të vazhdueshme.
Ka shum mundesi qe vartesija ndaj ilaceve dhe abuzimi me droga te veproj ne kete menyre

Question 24

Kalciumi si mesazher dytesore?

Answer 24

Kalciumi funksionon si një mesazhues dytësor në shumë procese qelizore. Kur një hormon ose neurotransmiter lidhet me receptorët në sipërfaqen e qelizës, kjo shpesh aktivizon një rrugë që çon në rritjen e përqendrimit të kalciumit brenda qelizës.
Mekanizmat kryesorë përfshijnë:
* Aktivizimi i kanaleve jonikë: Kanale të natriumit ose kalciumit hapen, duke lejuar kalciumit të hyjë në qelizë.
*Çlirim nga rezervat intracellular: Kalciumi mund të lirohet nga depozitat brenda qelizore, si retikuli endoplazmik.
*Aktivizimi i proteinave kinazë: Kalciumi lidh dhe aktivizon proteinat e tjera (si kalmodulina), që pastaj modifikojnë aktivitetin e proteinave të tjera dhe ndihmojnë në rregullimin e funksioneve të qelizës.
Ky proces është i rëndësishëm në shumë funksione fiziologjike, përfshirë kontraktimin e muskujve, sekrecionin e hormonëve dhe reaksionet e neurotransmetimit.

Question 25

Feedback pozitiv;shembuj?

Answer 25

Mekanizem ku nje stimul fillestar shkakton nje pergjigj qe e forcon dhe e aplifikon ate stimul. Ky eshte nje efekt vete perforcues. Shembull eshte kontraktimet e lindjes (Oksitocina rrit kontraktimet derisa ndodh lindja) , mpiksja e gjakut (aktivizimi i nje faktori te koagulimit stimulon aktivizimin e me shume faktoreve derisa formohet mpiksja)

Question 26

Feedback negativ; shembuj?

Answer 26

Mekanizem rregullues ku nje stimul fillestar shkakton nje pergjigje qe kundershton ate stimul, duke rikthyer gjendjen fillestare dhe ruan homeostazen. Shembull; Rregullimi i glukozes ne gjak; rritje e glukozes stimulon insulinen dhe anasjelltas.Rregullimi i presionit arterial (baroreceptoret modifikojne aktivitetin simpatik per te stabilizuar presionin)

Question 27

Dy tipet kryesore pergjigjes ne kontrollin e Temperatures se trupit?

Answer 27

1. Modulimi i humbjes se temperatures; Nese temp. trupore rritet, hipotalamusi aktivizon mekanizma per humbjen e nxehtesise * Vazodilatacioni i eneve te gjakut ne lekure rrit humbjen e nxehtesise. * Djersitja, e stimuluar nga sistemi nervor simpatik, avullon nxhtesine 2.Modulimi i prodhimit te nxehtesise; *Dridhjet muskulare rrisin metabolizmin dhe prodhimin e nxehtesise. * TRH nga hipotalamusi stimulon TSH ne hipofize, qe con ne clirimin e T4 dhe T3 nga tiroidja duke rritur metabolizmin bazal * Yndyra e murrme (e aktivizuar nga simpatiku) gjeneron nxehtesu permes procesit te termogjenezes jo-dridhese

Question 28

Ekuacioni I Nernst per membrane qelizore?

Answer 28

EMF (millivolts) = ± 61 × log Concentration inside/Concentration outside Ekuacioni i Nernst përdoret për të llogaritur potencialin e ekuilibrit për një jon specifik në një membranë qelizore. Potenciali i ekuilibrit është potenciali elektrik në të cilin forca elektrike që vepron mbi një jon është e barabartë dhe e kundërt me forcën kimike (gradienti i përqendrimit) që vepron mbi të.

Question 29

Potenciali i qetesise; Potenciali i Veprimit; Vlerat?

Answer 29

* Potenciali i qetesise eshte diferenca e tensionit ndermjete brendesise dhe pjeses se jashtme se qelizes kur ajo eshte ne gjendje te pakativizuar (-70 mV ne shumicen e neuroneve) Ai ruhet nga pompa Na+/K+ e cla transporton 3 jone Na+ jashte, dhe 2 jone K+ brenda, duke krijuar nje gradient jonik dhe ngarkese negaive brenda qelizes. * Potenciali i veprimit eshte nje dryshim i shpejte dhe i perkoheshem i potencialit membranor, qe ndodh kur nje stimul e depolarizon membranen deri ne nivelin e pragut (-55mV). Depolarizimi ndodh me hyrjen e shpejte te Na+ permes kanaleve te tij te varura nga tensioni. Repolarizimi ndodh me dalejn e K+. Pompa Na+/K+ me pas rikthen ekulibrin jonik dhe e rikthen qelizen ne gjendjen e qetesise.

Question 30

Po te i referohemi memb. se q. neuronale, dallojme 2 zona elektrikisht te ndryshme, qe jane?

Answer 30

1. Zona elektrikisht e paeksitueshme; Trupi i qelizes dhe dendritet. 2. Zone elektrikisht e eksitueshme; Aksoniku gjenerohet potenciali i veprimit

Question 31

Ndryshimi mes potencialit lokal dhe te veprimit?

Answer 31

Potenciali lokal eshte nje ndryshim i vogel dhe i perkoheshem i potencialit membranor, i shkaktuar nga hapja kanaleve jonike ne pergjigje te nje stimuli. Ky ndryshim mund te jete polarizues (rritje e potencialit membranor nga hyja e Na+) ose Hiperpolarizues (ulja e potencialit membranor nga dalja e K+ ose hyrja e Cl-) Ndryshe nga potenciali i veprimit, potencialet lokale jane graduale, nuk kane prag dhe zbehen me distance. Nese nje potencial lokal depolarizues -55mV ai mund te gjeneoj pv.

Question 32

Dukuria e dekrementit?

Answer 32

fenomeni ku amplituda e nje potenciali lokal zvogelohet me rritjen e distances nga vendi i gjenerimit. Kjo ndodh pershkak te rrjedhes pasive te joneve dhe rezistences se membranes, duke bere qe sinjalet loale te mos transmetohen ne distanca te gjata pa amplifikim. Ky fenomen nuk ndodh tek potenciale e veprimit.

Question 33

Dukuria e shumimit?

Answer 33

Proces ku potencialet lokale kombinohen per te arritur ose jo pragun e aktivizimit te nje neuroni. Ekzisojne dy lloje kryesore 1. Shumimi hapsinor- Kur potencialet postsinaptike nga disa sinapse te ndryshme vesprojne njekohesisht ne te njejten qelize 2. Shumimi kohor; Kur potnciale postsinaptike nga i njejti sinap ndodhin ne intervale te shkurtra dhe mbivendosen. Nese pragu arrihet gjenerohet potencial veprimi

Question 34

Lizozomet formojne nje system digjestiv brendaqelizor, in cili lejon qelizen te tres disa lloje lendesh. Cilat jane ato?

Answer 34

Lizozomet, të njohura si organellet tretëse brendaqelizore, përmbajnë enzima hidrolitike që mund të tresin një shumëllojshmëri lëndësh brenda qelizës. Këto lëndë përfshijnë: 1. Makromolekulat: Lizozomet tresin proteina, lipide, karbohidrate dhe acide nukleike që janë kapur ose prodhuar nga qeliza, duke i zbërthyer ato në përbërës më të thjeshtë që mund të riciklohen ose eliminohen. 2. Organelet e dëmtuara (autofagia): Lizozomet mund të tretin organelet e vjetra ose të dëmtuara të qelizës, si mitokondritë ose retikulumin endoplazmatik. Ky proces quhet autofagi dhe ndihmon në mbajtjen e homeostazës qelizore. 3. Substancat e jashtme (heterofagia): Lizozomet tretin lëndët e huaja që hyjnë në qelizë përmes fagocitozës ose pinocitozës, si bakteret, viruset, dhe pjesëza të tjera të huaja. Këto substanca kapen në vezikula fagocitike ose endocitike që shkrijnë me lizozomet, duke lejuar tretjen e tyre. 4. Materiali i brendshëm qelizor: Lizozomet gjithashtu mund të tresin përbërës të brendshëm të qelizës gjatë stresit ose urisë, duke siguruar lëndë ushqyese të riciklueshme për mbijetesën e qelizës në kushte të vështira. Ky sistem tretës brendaqelizor është thelbësor për mirëmbajtjen dhe mbijetesën e qelizës, duke ndihmuar në pastrimin e materialeve të padëshiruara dhe riciklimin e përbërësve të nevojshëm.

Question 35

Cilat jane agjentet apo sistemet baktericidale qe permbajne lizozomet?

Answer 35

Lizozomet përmbajnë një sërë agjentësh dhe sisteme baktericide që ndihmojnë në shkatërrimin e baktereve dhe patogjenëve të tjerë. Këta përfshijnë: 1. Enzimat hidrolitike: - Proteazat: Tretin proteinat, duke përfshirë proteinat strukturore dhe enzimat e baktereve. - Nukleazat:Tretin acidet nukleike (ADN dhe ARN) të baktereve. - Lipazat: Zbërthejnë lipidet dhe membranat e baktereve. - Glikozidazat: Tretin karbohidratet dhe komponentët e murit qelizor të baktereve. - Fosfatazat: Zbërthejnë lidhjet fosfatike në komponimet bakteriale. 2. Lizozima: - Një enzimë që hidrolizon peptidoglikanin, komponentin kryesor të murit qelizor të baktereve gram-pozitive, duke shkaktuar liza dhe shkatërrimin e tyre. 3. Laktoferrina: - Një proteinë që lidh hekurin dhe e bën atë të pamundur për bakteret, duke penguar rritjen e tyre pasi hekuri është një element esencial për shumë procese bakteriale. 4. Katepsinat: - Enzima proteolitike që zbërthejnë proteina dhe peptidet bakteriale. 5. Peptidet antimikrobiale (AMP): - Defenzinat: Janë peptide të vogla që mund të ndërveprojnë me membranat bakteriale, duke i shpuar ato dhe shkaktuar vdekjen e baktereve. - Kathelicidinat: Kanë funksione të ngjashme me defenzinat dhe luajnë rol në mbrojtjen imunitare kundër baktereve. 6. Radikalet e lira dhe oksidantët: - Oksidi nitrik (NO):Një molekulë reaktive që mund të dëmtojë dhe shkatërrojë bakteret duke ndërhyrë në funksionet e tyre metabolike. - Peroksidi i hidrogjenit (H₂O₂) dhe superoksidi (O₂-): Oksidantë të fuqishëm që shkaktojnë dëme oksidative në strukturat qelizore bakteriale, duke përfshirë ADN-në, proteinat, dhe membranat. 7. Sistemi mieloperoksidaza: - Mieloperoksidaza (MPO): Një enzimë që gjendet në neutrofile dhe përdoret për të prodhuar hipoklorit (një formë e klorit aktiv) nga peroksidi i hidrogjenit dhe kloridi. Hipokloriti është shumë toksik për bakteret dhe mund të shkatërrojë membranat e tyre. Këto agjentë dhe sisteme të ndryshëm punojnë së bashku për të siguruar një mbrojtje të fuqishme kundër infeksioneve bakteriale dhe për të ndihmuar në eliminimin e patogjenëve që mund të kërcënojnë integritetin dhe shëndetin e qelizës.

Question 36

Cfare mund te ndodh ne organizmin e njeriut kur perqendrimi I joneve te K+ bie nen gjysmen e vleres normale? Po kur bie perqendrimi I glukozes?

Answer 36

Kur bie perqendrimi I joneve K+ nen vlerat normale ndodh Hipokalemia. Pasojat mund te jene 1. Dobesi muskulore 2. Krampe muskulore 3. Probleme Kardiake si aritmia, ndyshim ne EKG 4. Probleme me SN si Parastezi, dobesi dhe lodhje. 5. Probleme digjestive si konstipacion ose paralize intesttinale (gjendje emergjente). Kur bie perqendrimi I glukozes kemi Hipoglicemi ndodh kur nivelet e glukozes bien nen vlerat normale. Pasojat 1. Probleme me trurin si Konfuzion dhe irritabilitet, dhimbje koke dhe marramendje, mund te coj ne konvulsione dhe kome hipoglicemike. 2. Problem me SNA ; Takikardi, Djersitje dhe ankth, Ndryshime ne vision, shikim I turbullt. 3. Dobesi dhe lodhje te pergjithshme, dridhje dhe uri.

Question 37

Lindja e femijes si process kontrollohet nga nje lloj feedback, cili esht ai dhe si ndodh ky kontroll?

Answer 37

Feedback +. Eshte nje mekanizem perforcues qe perfshin stimulimin e receptoreve te qafes se mitres, lirimin e oksitocines dhe prostaglandinave, intensifikimin e kontaksioneve te mitres. Ky mekanizem siguron qe procesi I lindjes te vazhdoj me intensitet te rritur deri ne lindjen e foshnjes.

Question 38

Sa perqind ndryshon perqendrimi I kationeve ndermjet plazmes dhe lengut intersticial, emerto efektin te cilit I dedikohet ky ndryshim?

Answer 38

Diferenca në përqendrimin e kationeve ndërmjet plazmës dhe lëngut intersticial është rreth 5% dhe ky ndryshim i përqendrimit i atribuohet efektit Gibbs-Donnan. Efekti Gibbs-Donnan përshkruan shpërndarjen e pabarabartë të joneve në dy lëngje të ndara nga një membranë gjysmë-permeabile, kur njëra anë e membranës përmban proteina ose molekula të mëdha që nuk mund të kalojnë membranën. Në plazmë, ka një përqendrim të lartë të proteinave (kryesisht albumina), të cilat janë negativisht të ngarkuara dhe nuk mund të kalojnë lirshëm në lëngun intersticial. Për të ruajtur baraspeshën elektrike, më shumë katione janë të përqendruara në plazmë sesa në lëngun intersticial. Si rezultat, përqendrimi i kationeve në plazmë është rreth 5% më i lartë krahasuar me lëngun intersticial. Ky efekt është i rëndësishëm për ruajtjen e balancës osmolarike dhe elektrike ndërmjet plazmës dhe lëngut intersticial, dhe ka implikime në transportin e lëngjeve dhe elektroliteve në trup. Efekti Gibbs-Donnan kontribuon në mbajtjen e presionit onkotik të plazmës, duke ndihmuar në mbajtjen e lëngjeve brenda enëve të gjakut.

Question 39

Pragu dhe Sensitiviteti i Receptorit; Steven?

Answer 39

Pragu eshte reciprok me sensitivitetin. Perkufizohet si stimuli me i dobet ndaj te cilit receptori do te reagoj. Sensitiviteti i nje rec. sensorial eshte aq me i madh, sa me i vogel te jete pragu i tij karshi stimujve. Steven propozio ligjin e forces se stimulit; FSI=k*FSn FSI - forca e stimulit eshte e barabarte me konstanten -k, te shumezuar me forcen e stimulit aktual-fs, e ngritur ne fuqine n. n= nen vleren 1 (degjimi dhe nuhatja) n= pak mbi vleren 1 (shija, nxehtesia) n=3 (dhmbja)

Question 40

Akomodimi i rec. sensorial; ku haset?

Answer 40

ose ndryshe akomodimi perkufizohet si nje renie progresve e frekuences se shkarkimit te potencialece receptoriale, pavaresisht depolarizimit qe vazhdon. Frekuenca e potencialeve te veprimit prej receptoreve te stimuluar bie, dhe pse stimuli ruan nje fuqi konstante. Akomodimi apo adaptimi haset, kur nje sasi e caktuar e kanaleve te natriumit me porte voltazhi inaktivizohet shpejt nga depolarizimi, i cili poashtu hap kanalet e kaliumit. Kjo ben qelizen me refraktare ndaj stimulimeve. Akomodimi mund te shkaktohet poashtu nga nje hiperpolarizim i shkaktuar nga aktivizimi gradual i kanaleve te K+ te varura nga Ca2+

Question 41

Cfare eshte Potenciali i Receptorit?

Answer 41

Eshte nje potencial lokal i gjeneruar ne qeliza receptore si pergjigje ndaj nje stimuli. Nese arrin pragun, ai shkakton potencial veprimi ne neuronet aferente.

Question 42

Potencialet postsinaptike?

Answer 42

* PSPE - Eksituese; depolarizojne membranen postsinaptike duke e afruar me pragun (hapja e kanaleve Na+ ose Ca2+) * PSPI - Inhibuese; Hiperpolarizojne membranen, duke e larguar me tej pragut (Hapja e kanaleve K+ dhe Cl-)

Question 43

Periudha Refraktare?

Answer 43

Eshte periudha kohore gjate te ciles membrana nuk mund te ri eksitohet, pavaresisht nga fuqija e stimulit. - Absolute; Gjate depolarizimit dhe nje pjese te repolarizimit, asnje stimul nuk mund te gjeneroj potencial te ri veprimi (kanalet e Na+ jane inaktive ) - Relative; Gjate fundit te repolarizimit dhe hiperpolarizimit, mund te ndodh nje potencial veprimi, por kerkon stimul me te forte.

Question 44

Dallimi mes fibrave te mielinizuara dhe jo te mielinizuara;Rendesija e mielinizimit?

Answer 44

*Fibrat e mielinizuara; Percojne potencialin e veprimit me shpejt (percim saltator midis nyjeve Ranvier) *Fibrat jo te mielinizuara; Percojne me ngadale (percim kontinual, pa nyje te ranvier) Rendesija; Rrit shpejtesine e percimit dhe efikasitetin e sinjaleve nervore, zvogelon shpenzimin e energjis (me pak Na+/K+-ATPaze e nevojshme)

Question 45

Demielinizmi?

Answer 45

Humbja e mielines (Multiple Sclerosis) con ne ngadalesimin ose bllokimin e percimit nrvor, duke shkaktuar dobesi muskulare, humbje te ndjeshmerise dhe probleme neurologjike.

Question 46

Pjeset funksionale te neuronit?

Answer 46

Nje neuron tipik multipolar i medules spinale dhe trurit perbehet; *Pjesa hyrese INPUT Soma dhe Dendritet; jane te specializuara ne kapjen e NT dhe gjenerimin e potencialeve sinaptike * Pjesa Integruese Koni Aksonal; Njihet edhe si zona trigger, ose shperthyese apo gjeneryese e pv. Ai ka nje densitet shume te mad te proteinave kanal me porte voltazhi per Na+ dhe K+ prandaj dhe eshte pika me pragun me te ulet. *Pjesa percuese Konduktore Aksoni; mund te jete i mielinizuar dhe i pamielinizuar. Jane zgjatime percuese qe jane te specializuara per sinjalizimin ne distanca te medha (realizohet permes pv te cilet perhapen ne menyre aktive) * Pjesa Output Terminacionet/Mbaresat Sinaptike; formojne perberesin Dales te neuronit dmth funx. e tij output dhe kjo gje realizohet fale proceseve sekretore te ndermjetesuara nga Ca2+. Ketu gjenden kanale jonike me porte voltazhi per Na+ dhe K+ te nevojshme per gjenerimin e pv. Kanalet Ca2+ te cilat sherbejne per neurosekretimin

Question 47

Qelizat Gliale?

Answer 47

Janë qeliza ndihmëse të sistemit nervor që nuk gjenerojnë potenciale veprimi, por mbështesin, ushqejnë dhe mbrojnë neuronët. Llojet kryesore: Në SNQ: * Astrocitet → Mbështetje strukturore, rregullojnë barrierrën hemato-encefalike, homeostazën jonike dhe metabolizmin e neurotransmetuesve. * Oligodendrocitet → Formojnë mielinën në SNQ (një qelizë mbështjell disa aksonë). *Mikroglia → Funksion makrofagjik, mbrojtje imune dhe pastrim i mbetjeve qelizore *Ependimocitet → Veshin ventrikujt dhe prodhojnë lëngun cerebrospinal. Në SNP: Qelizat Schwann → Formojnë mielinën në SNP (një qelizë për një akson). Qelizat satelite → Rregullojnë mjedisin kimik të ganglioneve. -Qelizat gliale janë më të shumta se neuronët (~10:1). Oligodendrocitet mbështjellin shumë aksonë, ndërsa qelizat Schwann mbështjellin vetëm një. -Disfunksioni i qelizave gliale lidhet me sëmundje si skleroza e shumëfishtë (demielinizimi) dhe glioblastoma.

Question 48

Rruget qe perdor neuroni per te sintetizuar, transoportuar dhe eleminuar lende?

Answer 48

Kero rruge nenkuptojne flukse transporti lendesh: 1. Fluksi anterograd i shpejte (me ANTEROGRAD kuptohet transporti i lendeve nga trupi qelizor drejte mbaresave aksonale), permes fluksit anterograd te shpejte transportohen peptide, nga trupi qelizor neuronal drejt aksonit. 2. Fluksi Anterograd i ngadalshem; permes ketij fluks transportohen kryesisht proteinat permes neurofilamenteve. 3. Fluksi Retrograd (nga mbaresat aksonale drejte trupit qelizor; kjo rruge emertohet si 'retrograd') Me kete rruge transportohen produkte degradimi, viruse (herpes, polio) apo toksina (tetanike)

Question 49

Kanalet e membranes neuronale i ndajme ne dy tipe?

Answer 49

*Kanale aktive; sherbejne per gjenerimin e potencialeve sinaptike dhe te potencialit te veprimit. *Kanalet pasive; jane gjithmone te hapur dhe roli i tyre ka te bej me ruajtjen e potencialit te qetesise.

Question 50

Sinapset; Ngjarjet presinaptike; Postsinaptike

Answer 50

Sinapset Janë nyje ku transmetohet sinjali midis neuroneve ose midis një neuroni dhe një qelize efektore. Mund të jenë elektrike (përçim direkt përmes lidhjeve me gap junctions) ose kimike (përçim me neurotransmetues). Ngjarjet presinaptike: 1. Depolarizimi i membranës presinaptike nga një potencial veprimi. 2. Hapja e kanaleve të Ca²⁺ të varura nga voltazhi dhe hyrja e Ca²⁺ në terminalin presinaptik. 3. Fuzionimi i vezikulave sinaptike me membranën dhe çlirimi i neurotransmetuesit në hendekun sinaptik përmes eksocitozës. Ngjarjet postsinaptike: 1. Lidhja e neurotransmetuesit me receptorët në membranën postsinaptike. 2. Aktivizimi i receptorëve te NT: -Jonotropikë → Per sinjale te shpejta dhe te drejteperdrejta (psh ne reflexin nervor). Hap kanalet jonike direkt kur lidhet NT; shembuj receptoret GABA -Metabotropikë → Aktivizon mekanizma dytesore permes proteins G, me i ngadalte. shembuj rec. muskarinik te ACh, adrenergjik, dopaminergjik, serotoninergjik. 3. Gjenerimi i një potenciali postsinaptik: Eksitues (EPSP) → Depolarizim (Na⁺ hyn). Inhibues (IPSP) → Hiperpolarizim (K⁺ del ose Cl⁻ hyn). 4. Eliminimi i neurotransmetuesit nga hendeku sinaptik përmes degradimit, riabsorimit ose difuzionit.

Question 51

Nje NT duhet te permbush 3 kritere?

Answer 51

1. Substancat duhet te jene te magazinuara ne neuronin presinaptik 2. NT duhet te clirohet gjate depolarizimit te neuronit presinaptik, me ndermjetesine e Ca++ 3. NT duhet te lidhet (nderveproj) me nje receptor specifik ne neuronin postsinaptik.

Question 52

Ndryshimi mes sinjaleve eketrike dhe kimike?

Answer 52

*Sinapset elektrike transmetojnë sinjalin drejtpërdrejt përmes gap junctions, ku jonet dhe potenciali veprimit kalojnë pa ndërprerje midis qelizave. Janë shumë të shpejta, dy drejtimesh dhe gjenden në miokard, muskul të lëmuar dhe disa zona të trurit. *Sinapset kimike përdorin neurotransmetues që çlirohen nga neuroni presinaptik dhe lidhen me receptorët postsinaptikë. Janë më të ngadalta, njëdrejtimëshe dhe gjenden kryesisht në sistemin nervor qendror dhe periferik. Ato lejojnë modulimin e sinjalit dhe ndryshimin e fuqisë sinaptike.

Question 53

Neurotransmetuesit ndahen në tre klasa madhore?

Answer 53

Neurotransmetuesit ndahen në tre klasa madhore: 1. Neurotransmetuesit klasikë me molekulë të vogël *Ketakolamina/ Amina biogjene: Dopamina, Noradrenalina, Adrenalina, Serotonina, Histamina. *Aminoacidet: Glutamati, Aspartati (eksitues); GABA, Glicina (inhibues). -*Acetilkolina (ACh): Përçimi neuromuskular dhe në SNQ. 2. Neuropeptidet *Opioidët endogjenë: Endorfina, Enkefalina, Dinorfina (modulim i dhimbjes). *Hormonet peptidike: Vasopresina, Oksitocina, Substanca P, Neuropeptidi Y. 3. Gazrat dhe neuromodulatorët atipikë *Gazrat: NO (oksidi i azotit), CO (monoksidi i karbonit) – veprojnë pa receptorë të specifikuar, difuzion pasiv. *Endokanabinoidët: Anandamidi, 2-AG – rregullojnë sinjalizimin nervor në mënyrë retrograde.

Question 54

Cilat janë katër funksionet e pjesëzave të karbohidrateve që ngjiten në sipërfaqen e jashtme të qelizave?

Answer 54

1. Identifikimi qelizor: Karbohidratet në sipërfaqen qelizore veprojnë si markues të veçantë që identifikojnë qelizën për sistemin imunitar. 2. Mbështetje strukturore: Ato ndihmojnë në stabilizimin dhe ruajtjen e strukturës së membranës qelizore. 3. Adhezioni qelizor: Ndihmojnë në lidhjen e qelizave me njëra-tjetrën, duke ndihmuar në formimin e indeve. 4. Roli në sinjalizimin qelizor: Shërbejnë si receptorë ose pika kontaktimi për molekulat sinjalizuese, duke luajtur një rol të rëndësishëm në komunikimin ndërqelizor.

Question 55

Cilat janë katër forcat e Starling-ut, kur flitet për lëvizjet e lëngjeve përgatjet membranave qelizore?

Answer 55

Forcat e Starling-ut që ndikojnë në lëvizjen e lëngjeve përmes kapilarëve janë: 1. Presioni hidrostatik kapilar: Tenton të shtyjë lëngun jashtë kapilarit në indet përreth. 2. Presioni hidrostatik intersticial: Përbën një rezistencë që ndikon kundër rrjedhjes së lëngut nga kapilarët. 3. Presioni osmotik koloidal i plazmës: Nxit lëvizjen e lëngut drejt kapilarëve nga indet për shkak të përqendrimit të proteinave në plazmë. 4. Presioni osmotik koloidal intersticial: Përqendrimi i proteinave në indet përreth, që ndikon në tërheqjen e lëngut nga kapilarët në indet përreth.

Question 56

Kujt i referohet termi 'Glikokaliks'?

Answer 56

Glikokaliksi është një shtresë e pasur me karbohidrate, e vendosur në sipërfaqen e jashtme të membranës plazmatike të qelizave. Përbëhet nga glikoproteina, glikolipide dhe proteoglikane. Funksionet kryesore: Mbrojtje qelizore nga dëmtimet mekanike dhe kimike. *Njohje dhe sinjalizim qelizor, si në ndërveprimet imunologjike. *Rregullimi i përshkueshmërisë kapilare, veçanërisht në endotel. *Ndihmon në lidhjen e qelizave gjatë proceseve si adhezioni dhe komunikimi ndërqelizor. Në kapilarët e gjakut, glikokaliksi ndihmon në parandalimin e humbjes së proteinave dhe në modulimin e rrjedhës së lëngjeve sipas forcave të Starling-ut.

Question 57

Cfare pershkruan termi 'Homeostaze', dhe a konsiderohet semundja si nderprerje e homeostazes?

Answer 57

Homeostaza është ruajtja e një mjedisi të qëndrueshëm të brendshëm, pavarësisht ndryshimeve të jashtme. Përfshin rregullimin e temperaturës trupore, pH-së, presionit të gjakut, përqendrimit të elektroliteve dhe glukozës në gjak, përmes mekanizmave të kontrollit negativ dhe pozitiv. Jo, sëmundja nuk konsiderohet drejtpërdrejt një ndërprerje e homeostazës, por mund të ndodhë si pasojë e dështimit të mekanizmave homeostatikë. Trupi përpiqet gjithmonë të ruajë homeostazën, edhe gjatë sëmundjes, duke aktivizuar mekanizma kompensues. Nëse këto mekanizma dështojnë, atëherë mund të ndodhin çrregullime të rënda fiziologjike.

Question 58

Rrjeti trans-Golxhi ka cfare funksioni?

Answer 58

Proteinat e sekretura kondensohen, sortohen dhe paketohen neper vezikula sekretore ne porcionin terminal te Ap. te Golxhit. Ne kte porcion proteinat qe destinohen per te u sekretuar ndahen nga proteinat tjera.

Question 59

Cfare eshte autofagia?

Answer 59

është një proces qelizor i kontrolluar ku autofagezomat (q. qe formohen ne citozaol )degradojnë dhe riciklojnë qelizaa të dëmtuara ose të panevojshëm përmes lizozomeve. Ky mekanizëm është thelbësor për ruajtjen e homeostazës qelizore, përgjigjen ndaj stresit dhe eliminimin e organelave të dëmtuara. Llojet kryesore: Autofagia makro – Formimi i autofagosomeve që shkrijnë me lizozomet për të tretur materialet qelizore. Autofagia mikro – Materiali përpunohet drejtpërdrejt nga lizozomet. Autofagia e ndërmjetësuar nga chaperone – Proteinat e shënuara transportohen individualisht në lizozome për degradim. Ajo luan rol në detoksifikimin qelizor, luftën kundër infeksioneve dhe mbrojtjen ndaj sëmundjeve neurodegjenerative.

Question 60

Cili eshte funksioni kryesor i retikulit endoplazmatik?

Answer 60

Proteinat membranore glikolizohen gjate sintetizimit te tyre ne lumenin e retikulit endoplazmatik (rough endoplasmatik reticulum)

Question 61

Perse feedback pozitiv quhet edhe rreth vicioz?

Answer 61

Quhet edhe rreth vicioz sepse krijon një cikël vetë-fuqizues, ku një ndryshim fillestar amplifikohet vazhdimisht, duke çuar sistemin gjithnjë e më larg nga gjendja e tij fillestare. Ky proces mund të bëhet i pakontrolluar dhe destabilizues, nëse nuk ndërpritet nga një mekanizëm tjetër. Koagulimi i gjakut → Aktivizimi i një faktori koagulimi stimulon aktivizimin e më shumë faktorëve, derisa të formohet mpiksja. Kontraktimet e lindjes (Refleksi i Ferguson-it) → Oksitocina rrit kontraktimet e mitrës, të cilat çojnë në më shumë çlirim oksitocine, derisa të lindë foshnja. Nëse feedback-u pozitiv nuk moderohet nga mekanizma homeostatikë, mund të çojë në gjendje patologjike, si shoku kardiogjen ose hipertermia malinje.

Question 62

Potenciali i qetesise i qelizave te mielinizuara varet primarisht nga gradienti i perqendrimit te cilit jon?

Answer 62

Potenciali i qetësisë i qelizave të mielinizuara varet primarisht nga gradienti i përqendrimit të jonit kalium (K⁺). Kjo ndodh sepse membrana qelizore është më e përshkueshme për K⁺ në gjendje qetësie, kryesisht përmes kanaleve të rrjedhjes së kaliumit (leak channels). Pompa Na⁺/K⁺-ATPaza ndihmon në ruajtjen e këtij gradienti, duke nxjerrë 3 Na⁺ jashtë dhe duke futur 2 K⁺ brenda, çka e mban potencialin të qëndrueshëm rreth -70 mV.

Question 63

Cfare ndodh kur NT lidhet me receptorin e tij?

Answer 63

Neurotransmetuesi konsiderohet te jete nje ligand, kur ai lidhet me receptor ne nje kanal jonik, ai shkakton hapjen e kanalit, kanali eshte me porte ligandi. * Kanale me porte voltazhi mbyllen ne ndryshim me porto ligandin si pergjigje ndaj potencialit elektrik pergjate membranes.