Psychodietetyka Flashcards
Etap zmiany nawyków żywieniowych, w którym zauważamy, że coś w naszym życiu jest nie tak, ale nie bierzemy pod uwagę żadnych zmian. Nie zawsze wynika to z niechęci i braku silnej woli, czasem trudno wskazać rzeczywistą przyczynę problemu. Zamiennie nazywany brakiem gotowości lub przedrefleksyjnością. Na tym etapie warto spotkać się ze specjalistą, który pomoże odnaleźć źródło problemu i wskażę odpowiednią drogę.
Prekontemplacja
Etap zmiany nawyków żywieniowych, w którym pacjent uświadamia sobie, że nawyk wpływa na pogorszenie samopoczucia i wie, że potrzebuje zmiany. Zaczyna łączyć fakty i pojawiają się związki przyczynowo-skutkowe. Pacjenci rozważają zmianę. Wskazane działanie to rozmowa ze specjalistą w kierunku przechylenia bilansu decyzyjnego w kierunku zmiany, analizowanie skutków zmiany pod kątem ważnych wartości.
Kontemplacja
Etap zmiany nawyków żywieniowych, w którym tworzymy plan. Im trafniej zdiagnozujemy przyczyny problemów – tym dokładniejszy plan przygotujemy. Pacjent dostrzega, że korzyści ze spadku wagi są większe niż korzyści z przejadania się. W tym czasie dietetyk przygotowuje z pacjentem konkretny plan działania np. analizuje, co może mu pomóc, a co przeszkadzać w terapii. Odkrywa mocne strony pacjenta, aby bazować na pozytywach.
Planowanie
Etap zmiany nawyków żywieniowych, w którym wprowadzamy stopniowe działanie i wdrożenie planu w życie. Pacjent podejmuje konkretne działania w celu zredukowania masy ciała.
Zmiana
Etap zmiany nawyków żywieniowych, w którym wzmacniamy poczucie skuteczności własnych działań, pracujemy nad samooceną i asertywnością.
Podtrzymywanie i utrwalenie
Zespół chorobowy cechujący się nadmiernym zwiększeniem masy ciała (BMI>30kg/m2) i otłuszczeniem organizmu. Jest wynikiem nadmiernego wypełnienia triacyloglicerolami komórek tłuszczowych i zwiększania ich wymiarów (hipertrofia) lub nadmiernego tworzenia nowych komórek tłuszczowych (hiperplaza).
Otyłość
Schorzenie polega na stałym lub przejściowym utrzymywaniu się podwyższonego ciśnienia krwi. Nieleczone prowadzi do rozwoju niewydolności krążenia, udaru, niewydolności nerek, tętniaka aorty, zawału. Może mieć podłoże genetyczne, ale również może być wynikiem wielu chorób np. nerek lub nadnerczy.
Nadciśnienie tętnicze
Stan chorobowy charakteryzujący się postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury przestrzennej kości oraz zwiększoną podatnością na złamania. Występuje najczęściej u kobiet po menopauzie. Zaniepokoić powinny wszelkie złamania, a w szczególności jeśli występują często lub są spowodowane przez pozornie niegroźne urazy. Sygnałem ostrzegawczym powinno być także obniżenie wzrostu, utrwalone garbienie i przewlekłe bóle kręgosłupa. Do czynników, które przyśpieszają proces demineralizacji kości zalicza się: palenie papierosów, alkohol, dieta uboga w wapń, niedobór witaminy D, niedostateczną aktywność fizyczną.
Osteoporoza
Choroba przewlekła spowodowana zaburzonym metabolizmem węglowodanów, tłuszczów i białek. Przyczyną jest defekt wydzielania i działania insuliny, hormonu wydzielanego przez trzustkę. Pojawia się głównie u dorosłych. Czynniki, które zwiększają możliwość zachorowania to: nadwaga lub otyłość, brak ruchu, dieta, czynniki genetyczne, cukrzyca ciążowa, wiek.
Cukrzyca typu II
Proces patologiczny, miejscowy, pochodzenia zewnątrzustrojowego, prowadzący do odwapnienia szkliwa, rozpadu twardych tkanek zęba i w konsekwencji tworzenia ubytku. Bakterie w płytce nazębnej wytwarzają kwasowe produkty pośrednie, które niszczą szkliwo, powoli tworząc ubytki w zębach. Jeśli ubytki te nie są leczone, z czasem mogą doprowadzić do zniszczenia całego zęba.
Próchnica
Objawy choroby są związane z cofaniem się treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Uszkodzenie śluzówki przełyku powstaje w wyniku nieprawidłowego zarzucania treści żołądkowej do przełyku. Częstość występowania zwiększa się wraz z wiekiem.
Choroba refluksowa przełyku (GERD)
Stan, w którym u pacjenta pojawia się: brak motywacji, przewlekłe zmęczenie oraz obniżenie samopoczucia.
Astenia
Zaburzenia w zakresie zachowań związanych z pobieraniem pokarmu. Często mają podłoże psychiczne i związane są z niskim poczuciem własnej wartości.
Zaburzenia odżywiania
Jest zespołem psychosomatycznym cechującym się zmniejszeniem masy ciała i innymi następstwami celowego nieprzyjmowania pokarmów. Jest to najlepiej poznane i najczęściej występujące zaburzenie jedzenia.
Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa)
Zespół somatyczny cechujący się regularnymi epizodami niekontrolowanego spożywania dużej ilości pokarmów i radykalnymi sposobami zwalczania skutków nadmiernego jedzenia. Chorzy nadmiernie koncertują się na wyglądzie swojego ciała i przejawiają silny krytycyzm wobec własnego wyglądu.
Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa)
Utrwalone spożywanie niejadalnych substancji przez okres co najmniej 1 miesiąca. Spożywanie niejadalnych substancji niewłaściwe dla danego wieku rozwojowego.
Łaknienie spaczone (Pica)
Spożywanie co najmniej połowy dziennej ilości pokarmów po godzinie 19.00. Jako skutek pojawia się nadwaga lub otyłość, co doprowadza w konsekwencji do narastania zaburzeń lękowych i depresyjnych.
Zespół nocnego jedzenia (NES – night eating syndrome)
Niechęć do jedzenia nieznanych im produktów lub wyglądających na nieznane. Przed zdiagnozowaniem zaburzenia należy odróżnić je od wybrzydzania, które u dzieci jest zjawiskiem przejściowym.
Neofobia żywieniowa (wybiórcze jedzenie)
Schorzenie to polega na omijaniu przez chorego podawania dawki insuliny w celu utraty masy ciała lub zapobieganiu jej zwiększeniu. Obniżona podaż insuliny może doprowadzić do hipoglikemii.
Diabulimia
Obsesja na punkcie spożywania zdrowej żywności. Powodem wprowadzenia ograniczeń dietetycznych jest chęć uniknięcia choroby lub poprawa kondycji fizycznej.
Ortoreksja (ortoreksja nervosa)
Charakteryzuje się kontrolowaniem wagi ciała poprzez dietę czy intensywne ćwiczenie fizyczne, co ma niekorzystny wpływ na stan zdrowia matki. Przyczynę, którą wskazuje się najczęściej jest niechęć do posiadania dziecka. Bywa też tak, że objawy anoreksji pojawią się po raz pierwszy podczas ciąży.
Anoreksja ciążowa (pregoreksja)
Forma zaburzenia odżywiania połączona z uzależnieniem od alkoholu. Polega na ograniczeniu żywności, tak aby móc spożywać więcej ilości alkoholu bez przybierania na wadze.
Alkoreksja
Dotyczy najczęściej mężczyzn marzących o idealnej posturze ciała z wyrzeźbionymi mięśniami. Aby zwiększyć swoją formę fizyczną oraz rozbudować masę mięśniową przestrzegają rygorystycznie skomponowanej diety, stosują różnorakie suplementy oraz intensywnie ćwiczą.
Dysmorfia mięśniowa (bigoreksja nervosa)
Osoba chora nieustannie, bardzo dokładnie i skrupulatnie wylicza wszystkie zjedzone przez siebie kalorie, wyznacza coraz to nowsze diety i ściśle ich przestrzega.
Permareksja (uzależnienie od diet)
