prokarioti i virusi Flashcards
prokarioti
veličina, jezgra, organeli, što se ubraja
- veličina: 0,2 - 10 piko m (manje od eukariota)
- prstenasta jezgra nukleoid
uvijek jednostanični:
1 domena Arheje
- ekstremofili, kružni nukleotid, imaju histone (protein), nemaju murein (peptidoglikan)
a) metanogene bakterije - anaerobne, stvaraju CH4 redukcijom CO2
b) halofilne bakterije - slana staništa
c) termoacedofilne bakterija - niski pH u termalnim izvorima
2 domena Bakterije
- cijanobakterije / modrozelene alge
- mikroplazme - najmanji i najjednostavniji
- bakterije - eubakterije / prave bakterije
cijanobakterije
- u tilakoidima (unutarnji nabori membrane) imaju klorofil
- evolucijska uloga - ozon
- stromatoliti
- fikobilni - modrozeleni pigment
- PIONIRI VEGETACIJE
- kozmopoliti - na svim staništima
- cvjetanje vode
- neke su heterociste - imaju deblju stijenku, imaju enzim nitrogenazu
mikroplazme
- najmanji i najjednostavniji prokarioti
- građa na prijelazu između virusa i bakterija
- nisu virusi jer imaju DNA i RNA
- nisu bakterije jer nemaju stan. stijenku
- uvijek patogeni
“Bakterije su svugdje, bakterije su svemoćne, bakterije će imati zadnju riječ”
Louis Pasteur - 19 st
dokazao da su bakterije uzročnici bolesti i vrenja
osnivač medicinske mikrobiologije
Robert Koch
otkrio bacil - uzročnik tuberkuloze i kolere
bakterije se vide svjetlosnim mikroskopom
građa bakterije
nukleoid - bakterijski kromosom
plazmidi - samo u nekima, transkripcijom i translacijom stvaraju svoje vlastite proteine, PATOGENE ga imaju
ribosomi (manji od onih u eukariotima)
- sedimentacijski koeficijent ribosoma u prokariotima je 70S, a u eukariotima 80S
mezosom - respiratorni enzimi (dobivanje energije), nabor prema unutra, umjesto mitohondrija
fotosintetska membrana s tilakoidima
membrana - stijenka (+ murein) - omotač/kapsula/glikokalis - endospore (neke)
ribosom 70 S
S - Svedberg
jedinica za sedimentacijski koeficijent ribosoma
bojenje po Gramu
- ovisi o količini mureina u stan stijenci
- gram-pozitivne - 50-90%, jače primaju ljubičastu boju
- gram-negativne - oko 10%, slabije primaju ljubičastu boju, otpornije na antibiotike
oblici
Koki (kokusi): Sferične ili okrugle bakterije, Streptococcus (više njih u lanac) i Staphylococcus (u obliku grozda).
Vibrili: Bakterije koje imaju oblik slova “C”, Vibrio cholerae, uzročnik kolere
Bacili (bacili): Štapićaste bakterije, Escherichia coli (E. coli - koliformna bakterija, u crijevima) i Bacillus subtilis.
Spirili: vijugavi oblik,Treponema pallidum (uzročnik sifilisa) i Spirillum volutans.
Spirohete: spiralni oblik
razmnožavanje bakterija
- NE POSTOJI SPOLNO RAZMNOŽAVANJE
1 kloniranje / dvojna dioba - najčešće
2 KONJUGACIJA
- 2 bakterije od kojih jedna MORA imati plazmid stvaraju citoplazmatski mostić od pilusa/pili
- plazmid prelazi u drugu preko mostića
- nakon konjugacije obje imaju plazmid i obje su novi davatelj
3 REKOMBINACIJA
- ako se tijekom konjugacije u jednoj bakteriji nalede plazmidi ugrađeni u genom, onda se i dio genetskog materijala prenosi
4 TRANSFORMACIJA
- dio mol. DNA i okoliša ili raspadnute bakterije se unosi i ugrađuje u kromosom
5 TRANSDUKCIJA
- prenošenje gena pomoću virusa
- Bakteriofag ulazi u bakterijsku stanicu
- ugradi u sebe dio bakterijskogDNA
- ubije tu bakteriju i izađe iz nje
- napadne drugu bakteriju i građuje taj novi DNA
indikatorske bakterije
- koliformne bakterije
- ako su prisutne, označuju čistu vodu
- E. Colli
podjela bakterija prema načinu prehrane
autotrofne i heterotrofne
autotrofne (same od anorganskih sintetiziraju organske):
- fotosintetske - fotosinteza (+ bakterioklorofil)
- kemosintetske - E iz oksidacije anorganskih spojeva
…..NITRIFICIRAJUĆE - oksidiraju amonijak do dušićne kiseline i soli nitrita + oksidiraju nitrite u nitrate
….. N2 -> NH4+ -> NO2- -> NO3- -> N2 (ili u biljke) - nitrofiksacija - fiksiranje atmosferskog dušika
- nitrifikacija - oksidiranje amonijaka do nitrita
heterotrofne (razgrađuju gotove org. spojeve):
- saprofiti - aerobni (truljenje, treba im kisik!!) i anaerobni (fermentacija)
- paraziti
bakterije vrenja
Octeno - aerobne, alkohol iz vina u octenu kiselinu
Mliječno-kiselinsko - anaerobno, šećer iz mlijeka u mliječnu kiselinu, kiseljenje mlijeka
Maslačno - anaerobno, glukoza u maslačnu kiselinu
Parazitske heterotrofne bakterije
zašto su virusi na granici života
u nepovoljnim uvjetima se mogukristalizirati i biti poput neživi tvari
virusi - veličina, uzgoj, nukl. kiselina, podjela
vidljivi samo pod elektronskim mikroskopom (10 - 300 piko m)
za uzgoj se koriste pokusne životinje, oplođena kokošja jaja ili kulture stanica
sadrže samo jedan tip nukl. kiseline
podjela prema tipu nukl. kiseline: DNA i RNA virusi
podjela prema domadaru:
a) biljni - RNA
b) životinjski ili ljudski - DNA ili RNA
c) bakterijski - bakteriofagi (uglavnom DNA) T4
