Primaire fase Flashcards
Voedselvergiftiging
Pathologie door iets te eten wat niet gezond is
Welke 2 dingen zijn belangrijk in de VVG
- Eindproduct niet ziekmakend
2. Epidemiologie; sector economisch beschermen
Wat is de integrale keten
Het ultieme doel is veilig en gezond voedsel produceren en heel de keten is verantwoordelijk voor zijn eigen product. In Amerika wordt wel alleen het eindproduct gecontroleerd. De keten bestaat uit;
- Voeder productie
- Verwerking en transport
- Veeteeltbedrijf (kweek, opfok, afmest)
- Melk- en eiproductie
- Transport dierlijk product
- Slachthuis
- Verwerking
- Detailhandel
- Verkoop
- Consument
Wat zijn de basisprincipes van de ketenbewaking
- Integrale ketenbewaking, elk onderdeel van de keten wordt gecontoleerd
- Tracking (stroomopwaarts, waar komt het vandaan) en tracing (stroomafwaarts, waar gaat het naartoe)
- Elke producent is verantwoordelijk voor zijn eigen eindproduct
- Verplichting van autocontrole binnen elke schakel
- HACCP
HACCP
Hazard analysis and critical control points
- Gevaren identificeren
- Kritische controlepunten
- Kritische limieten
- Monitoring proceduren
- Correctieve acties (wat ga je doen om het probleem te verhelpen)
- Registratie in logboek
- Verificatie
Wat is risico analyse
Waar ligt de grens om actie te ondernemen. Gaat bepalen of een bepaald voedingsmiddel dat per definitie een gevaar bevat, of dat gevaar ook een risico vormt. Vormt de basis van de wetgeving rond voedselveiligheid.
YOPI
Young, Old, Pregnant and Immunodeficient, groep van mensen waarvan we weten dat ze een dalende immuniteit hebben
Noxe
Ziekteverwekker, kan een bacterie zijn maar kan ook een stuk glas in voedsel zijn
Virulentie
Mate van infectie, hoe snel word je ergens ziek van
MRL
Maximum residulimiet. Hoogste concentratie van een actieve substantie die wettelijk toegestaan is in voedsel of voeder wanneer pesticiden juist gebruikt worden.
EFSA is verantwoordelijk voor het opstellen van MRLs in de EU, hierbij wordt rekening gehouden met de giftigheid van een pesticide, in welke mate het in voedsel gevonden kan worden en de gemiddelde voedselconsumptie.
ARfD
Acute referentie dosis. Geschatte inname van een chemische substantie in voedsel, uitgedrukt tegenover lichaamsgewicht, wat ingenomen kan worden in een bepaalde tijd (meestal gedurende 1 maaltijd), zonder een bepaald gezondheidsrisico over te houden.
Glyfosaat
Actieve chemische substantie die in veel pesticiden gebruikt wordt. Moet strenge Europese eisen opvolgen.
FAO
Food and Agriculture Organisation. Coördineren van voedselproductie om geen honger meer te hebben in de wereld. Mondiaal niveau.
WHO
World Health Organisation. Mondiaal niveau. Leidt internationale gezondheid binnen de VN en leidt partners in wereldwijde gezondheidsreacties.
Codex Alimentarius
Internationaal gegeven op wereldniveau en vormt de basis voor de Europese en nationale wetgeving.
Verzameling van internationaal aangenomen voedselstandaarden en -richtlijnen.
VN organisatie, onder de vlag van de FAO en de WHO. Beschermt gezondheid van klanten, verzekert eerlijke handel en geeft definities die wereldwijd worden gebruikt.
Europees voedselveiligheidsbeleid
Vastgelegd in het Groenboek en finaal uitgewerkt in het Witboek door DG Sanco. Wetgeving rond voedselveiligheid is Europees gegeven, nationaal wordt het grotendeels overgenomen
Wat is belangrijk bij een uniforme wetgeving
- Oneerlijke concurrentie uitsluiten
- Zelfde garantie op voedselveiligheid
- Vrije handel garanderen
- Uniforme en gecontroleerde rol van de dierenarts
Witboek
Bestaat uit 5 grondbeginselen;
- Geïntegreerde benadering van de voedselketen
- Risicoanalyse als grondslag van beleid
- Verantwoordelijkheid van de exploitant
- Traceerbaarheid van producten tijdens alle stadia van de voedselketen
- Recht van de consument op duidelijke en precieze informatie
EFSA
European Food Safety Authority, houdt de vinger aan de pols en voert onderzoek uit over voedselveiligheid.
Helpt consumenten te beveiligen tegen voedselgereguleerde risico’s door onafhankelijk wetenschappelijk advies te verstrekken aan de beleidsmakers die voedselveiligheid reguleren. Belangrijke onderdelen zijn;
1. Foodborne diseases
2. Pesticiden
3. Health claims
Welke instanties zijn belangrijk in de Belgische (nationale) volksgezondheid
- FOD volksgezondheid en economie; voedingswetgeving in België uitgewerkt
- FAVV (Federaal Agentschap Voedselveiligheid)
- Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap voor Landbouw en Visserij
FAVV (nl)/AFSCA (frans)
Federaal Agentschap Voedselveiligheid. Opgericht in 2000 en is een fusie van meerdere federale organismen. Waken over veiligheid “van riek tot vork”.
Fitrosanitaire controles om te kijken of geen ziektes aanwezig zijn in voeding. Raadgevend comité is om evenwichtigheid te waarborgen. Wetenschappelijk comité bestaat uit 20 deskundigen. Houden toezicht op de naleving van de wetgeving in alle schakels van de voedselketen.
Voordelen aan intensieve veehouderij
- Betere preventie van ziekten
- Uniforme huisvesting en hygiëne
- Reductie vaste kosten
Nadelen aan intensieve veehouderij
- Snellere verspreiding van ziekte bij insleep; hogere densiteit van dieren en ontbreken van immuniteit bij de hele populatie
- Ernstige gevolgen bij contaminatie van voeders; veel wereldwijde bronnen, veel contaminanten, verschillende niveaus van controle
- Sector wordt voor een groot deel ingepalmd door een of een paar spelers in de markt
Voor- en nadelen extensieve veehouderij
Diervriendelijker, maar veel milieu-onvriendelijker omdat de dieren net zo veel uitscheiden, maar minder produceren
Voorwaartse integratie
Veehouder koopt bijvoorbeeld een slachthuis
Achterwaartse integratie
Slachthuis koopt bijvoorbeeld een veevoederbedrijf
Voordelen van integratie
- Georganiseerde dierziektebestrijding
- Uniforme bedrijfsbegeleiding
- Strengere voorschriften inzake hygiëne en vaccinaties
- Gebruik van kengetallen en richtwaarden
Biologisch vs conventioneel product
Biologisch is nutritioneel van betere kwaliteit en veel meer ethisch, maar met een grotere bevuilingskans
Open vs gesloten bedrijfsvoering
Op een open bedrijf wordt geïmporteerd om af te mesten. In een gesloten bedrijf wordt op het bedrijf zelf gekweekt en gebeurt de afmesting ook op het bedrijf
Landbouwhuisdier
Elk gewerveld dier, gekweekt of gehouden voor de productie van voedsel, wol, huid, bont of andere landbouwdoeleinden. Hieronder vallen runderen, varkens, schapen, geiten, hertachtigen, pluimvee, haasachtigen, paardachtigen, maar ook bijen. Produceren mest, andere dieren produceren afval.
Productiecyclus legkip
- Moederdierbedrijf; 1 haan, 10 hennen, legperiode van 12 maanden
- Broeierij; 18 dagen voorbroedkast, 3 dagen uitkomkast, tellen, vaccineren, hanenscheiding
- Opfokbedrijf; 3 weken dons, 18 weken compleet verenkleed en dan op transport, snavels knippen verboden
- Leghennenbedrijf; lichtregime, eerste ei na 3 weken
CCP
Critical control points
CCP legkip
- Besmetting eieren met bacteriën (salmonella en campylobacter)
- Besmetting kip (intern) of mest (extern)
- Hygiënesluis, traceerbaarheid, ongediertebestrijding
Belplume
Staat in voor de opstart en uitbouw van een Integraal Kwaliteitsbeheersysteem voor pluimvee, zowel leg- als braadkippen
Productiecyclus braadkip
- Primaire/subfokkerij; fokken en verkopen broilergenetica, 3 multinationals beheersen de mondiale markt, hoog bioveiligheidsniveau
- Vermeerderingssector; integraties, vleeskuikenmoederbedrijven en de opfok ervan, duizenden worden omgezet in miljoenen
- Vleeskuikenbedrijven; eendagskuikens komen hier terecht, blijven 45 dagen en worden vetgemest tot 2 kg, 6 weken all-in-all-out systeem, veel antibiotica maar ieder gebruik moet de dierenarts registreren
CCP vleeskip
- Ongediertebestrijding
- Reinigen en ontsmetten stallen
- Drinkwaterkwaliteit
- Veilig diervoeder
- Regelmatige staalname en controle (wettelijk verplicht)
Belangrijke zoönoses vleeskip
- AI; vogelgriep/vogelpest
- Salmonellose
- Campylobacter
- NCD; Newcastle Disease/pseudo vogelpest, veroorzaakt door paramyxovirus
Typen varkensbedrijven
- Fokkerij; zeugen dienen voor biggenproductie
- Afmesting; biggen afmesten tot slachtvarken
- Gesloten bedrijf; biggen op eigen bedrijf afmesten
- Combinatie vermeerdering-afmesting; biggen ver- en aankopen
- Overig
Productiecyclus varken
- Zeugenstal; open loopstal tot 1 week voor partus (geslachtsrijp 8 maanden en drachtduur 115 dagen)
- Kraamstal; all-in-all-out, wassen, ontwormen en ontdoen van ectoparasieten, spenen op 20 dagen en 6 dagen later zeug in oestrus
- Biggenbatterij; huisvesting gespeende biggen met nestgenoten, tot 15 kg
- Afmeststal; betonvloeren met roosters, zorgt voor pootproblemen, 95kg naar slachthuis en vervangzeugen geselecteerd
Worpindex
Aantal biggen per worp
Productiegetal
Aantal geproduceerde biggen per zeug per jaar
Vervangingspercentage
Percentage zeugen wat jaarlijks moet worden vervangen
CCP varken
- Berengeur en castratie
- Salmonellamonitoring
- Sterke opvolging gebruik antibiotica
- Groot belang interne en externe bioveiligheid
Certus
Kwaliteitslabel varkens. Strenge normen, controles en doorgedreven traceerbaarheid.
Productiecyclus melkvee
Op 15 maanden drachtig, op 24 maanden eerste kalving, 11 maanden lactatie (8000-13000 L). 4-8 weken droogstand. Melkkoe gaat 3-5 lactaties mee, hierna vaak afgevoerd vanwege vruchtbaarheidsproblemen, ziekte en pootproblemen
CCP melkvee
- Controle melkkwaliteit
- Residuen van medicatie in melk
- Voeding in relatie tot melkkwaliteit
IKM
Integrale Kwaliteitszorg Melk. Het IKM-certificaat waarborgt de goede landbouwpraktijk op het melkveebedrijf. Het lastenboek beschrijft meer dan honderd borgingspunten in vijf onderdelen van de melkproductiemethode. Dierengezondheid, dierenwelzijn, melkwinning, reiniging en milieu zijn de vijf modules waarin bestaande reglementering onderschreven wordt en aangevuld met een aantal punten van goede landbouwpraktijk.
Productiecyclus vleesvee
Eerste kalving rond 26 maanden leeftijd, vervolgens opfok en afmesting. Gemiddelde groei 900 gram/dag, slachtrijp op 600-800kg (24 maanden)
Belbeef
Kwaliteitslabel vleesvee. De garantie dat het vlees dat je koopt heel strikt gecontroleerd is en aan strenge kwaliteitseisen voldoet.
CCP Vleesvee
- Ziektepreventie en zoönoses
- Opvolging gezondheidsstatus
- Residuen geneesmiddelen in vlees
- Imago en milieuaspecten
Vleesproductie paard
Paarden zijn automatisch geschikt voor vleesproductie. Wanneer je wil dat je paard een gezelschapsdier wordt, kan je dit eenmalig aangeven, die keuze kan je niet meer veranderen vanwege residuen van bepaalde medicatie.
Primaire sector
Veehouder