Primaire fase Flashcards
Voedselvergiftiging
Pathologie door iets te eten wat niet gezond is
Welke 2 dingen zijn belangrijk in de VVG
- Eindproduct niet ziekmakend
2. Epidemiologie; sector economisch beschermen
Wat is de integrale keten
Het ultieme doel is veilig en gezond voedsel produceren en heel de keten is verantwoordelijk voor zijn eigen product. In Amerika wordt wel alleen het eindproduct gecontroleerd. De keten bestaat uit;
- Voeder productie
- Verwerking en transport
- Veeteeltbedrijf (kweek, opfok, afmest)
- Melk- en eiproductie
- Transport dierlijk product
- Slachthuis
- Verwerking
- Detailhandel
- Verkoop
- Consument
Wat zijn de basisprincipes van de ketenbewaking
- Integrale ketenbewaking, elk onderdeel van de keten wordt gecontoleerd
- Tracking (stroomopwaarts, waar komt het vandaan) en tracing (stroomafwaarts, waar gaat het naartoe)
- Elke producent is verantwoordelijk voor zijn eigen eindproduct
- Verplichting van autocontrole binnen elke schakel
- HACCP
HACCP
Hazard analysis and critical control points
- Gevaren identificeren
- Kritische controlepunten
- Kritische limieten
- Monitoring proceduren
- Correctieve acties (wat ga je doen om het probleem te verhelpen)
- Registratie in logboek
- Verificatie
Wat is risico analyse
Waar ligt de grens om actie te ondernemen. Gaat bepalen of een bepaald voedingsmiddel dat per definitie een gevaar bevat, of dat gevaar ook een risico vormt. Vormt de basis van de wetgeving rond voedselveiligheid.
YOPI
Young, Old, Pregnant and Immunodeficient, groep van mensen waarvan we weten dat ze een dalende immuniteit hebben
Noxe
Ziekteverwekker, kan een bacterie zijn maar kan ook een stuk glas in voedsel zijn
Virulentie
Mate van infectie, hoe snel word je ergens ziek van
MRL
Maximum residulimiet. Hoogste concentratie van een actieve substantie die wettelijk toegestaan is in voedsel of voeder wanneer pesticiden juist gebruikt worden.
EFSA is verantwoordelijk voor het opstellen van MRLs in de EU, hierbij wordt rekening gehouden met de giftigheid van een pesticide, in welke mate het in voedsel gevonden kan worden en de gemiddelde voedselconsumptie.
ARfD
Acute referentie dosis. Geschatte inname van een chemische substantie in voedsel, uitgedrukt tegenover lichaamsgewicht, wat ingenomen kan worden in een bepaalde tijd (meestal gedurende 1 maaltijd), zonder een bepaald gezondheidsrisico over te houden.
Glyfosaat
Actieve chemische substantie die in veel pesticiden gebruikt wordt. Moet strenge Europese eisen opvolgen.
FAO
Food and Agriculture Organisation. Coördineren van voedselproductie om geen honger meer te hebben in de wereld. Mondiaal niveau.
WHO
World Health Organisation. Mondiaal niveau. Leidt internationale gezondheid binnen de VN en leidt partners in wereldwijde gezondheidsreacties.
Codex Alimentarius
Internationaal gegeven op wereldniveau en vormt de basis voor de Europese en nationale wetgeving.
Verzameling van internationaal aangenomen voedselstandaarden en -richtlijnen.
VN organisatie, onder de vlag van de FAO en de WHO. Beschermt gezondheid van klanten, verzekert eerlijke handel en geeft definities die wereldwijd worden gebruikt.
Europees voedselveiligheidsbeleid
Vastgelegd in het Groenboek en finaal uitgewerkt in het Witboek door DG Sanco. Wetgeving rond voedselveiligheid is Europees gegeven, nationaal wordt het grotendeels overgenomen
Wat is belangrijk bij een uniforme wetgeving
- Oneerlijke concurrentie uitsluiten
- Zelfde garantie op voedselveiligheid
- Vrije handel garanderen
- Uniforme en gecontroleerde rol van de dierenarts
Witboek
Bestaat uit 5 grondbeginselen;
- Geïntegreerde benadering van de voedselketen
- Risicoanalyse als grondslag van beleid
- Verantwoordelijkheid van de exploitant
- Traceerbaarheid van producten tijdens alle stadia van de voedselketen
- Recht van de consument op duidelijke en precieze informatie
EFSA
European Food Safety Authority, houdt de vinger aan de pols en voert onderzoek uit over voedselveiligheid.
Helpt consumenten te beveiligen tegen voedselgereguleerde risico’s door onafhankelijk wetenschappelijk advies te verstrekken aan de beleidsmakers die voedselveiligheid reguleren. Belangrijke onderdelen zijn;
1. Foodborne diseases
2. Pesticiden
3. Health claims
Welke instanties zijn belangrijk in de Belgische (nationale) volksgezondheid
- FOD volksgezondheid en economie; voedingswetgeving in België uitgewerkt
- FAVV (Federaal Agentschap Voedselveiligheid)
- Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap voor Landbouw en Visserij
FAVV (nl)/AFSCA (frans)
Federaal Agentschap Voedselveiligheid. Opgericht in 2000 en is een fusie van meerdere federale organismen. Waken over veiligheid “van riek tot vork”.
Fitrosanitaire controles om te kijken of geen ziektes aanwezig zijn in voeding. Raadgevend comité is om evenwichtigheid te waarborgen. Wetenschappelijk comité bestaat uit 20 deskundigen. Houden toezicht op de naleving van de wetgeving in alle schakels van de voedselketen.
Voordelen aan intensieve veehouderij
- Betere preventie van ziekten
- Uniforme huisvesting en hygiëne
- Reductie vaste kosten
Nadelen aan intensieve veehouderij
- Snellere verspreiding van ziekte bij insleep; hogere densiteit van dieren en ontbreken van immuniteit bij de hele populatie
- Ernstige gevolgen bij contaminatie van voeders; veel wereldwijde bronnen, veel contaminanten, verschillende niveaus van controle
- Sector wordt voor een groot deel ingepalmd door een of een paar spelers in de markt
Voor- en nadelen extensieve veehouderij
Diervriendelijker, maar veel milieu-onvriendelijker omdat de dieren net zo veel uitscheiden, maar minder produceren
Voorwaartse integratie
Veehouder koopt bijvoorbeeld een slachthuis
Achterwaartse integratie
Slachthuis koopt bijvoorbeeld een veevoederbedrijf
Voordelen van integratie
- Georganiseerde dierziektebestrijding
- Uniforme bedrijfsbegeleiding
- Strengere voorschriften inzake hygiëne en vaccinaties
- Gebruik van kengetallen en richtwaarden
Biologisch vs conventioneel product
Biologisch is nutritioneel van betere kwaliteit en veel meer ethisch, maar met een grotere bevuilingskans
Open vs gesloten bedrijfsvoering
Op een open bedrijf wordt geïmporteerd om af te mesten. In een gesloten bedrijf wordt op het bedrijf zelf gekweekt en gebeurt de afmesting ook op het bedrijf
Landbouwhuisdier
Elk gewerveld dier, gekweekt of gehouden voor de productie van voedsel, wol, huid, bont of andere landbouwdoeleinden. Hieronder vallen runderen, varkens, schapen, geiten, hertachtigen, pluimvee, haasachtigen, paardachtigen, maar ook bijen. Produceren mest, andere dieren produceren afval.
Productiecyclus legkip
- Moederdierbedrijf; 1 haan, 10 hennen, legperiode van 12 maanden
- Broeierij; 18 dagen voorbroedkast, 3 dagen uitkomkast, tellen, vaccineren, hanenscheiding
- Opfokbedrijf; 3 weken dons, 18 weken compleet verenkleed en dan op transport, snavels knippen verboden
- Leghennenbedrijf; lichtregime, eerste ei na 3 weken
CCP
Critical control points
CCP legkip
- Besmetting eieren met bacteriën (salmonella en campylobacter)
- Besmetting kip (intern) of mest (extern)
- Hygiënesluis, traceerbaarheid, ongediertebestrijding
Belplume
Staat in voor de opstart en uitbouw van een Integraal Kwaliteitsbeheersysteem voor pluimvee, zowel leg- als braadkippen
Productiecyclus braadkip
- Primaire/subfokkerij; fokken en verkopen broilergenetica, 3 multinationals beheersen de mondiale markt, hoog bioveiligheidsniveau
- Vermeerderingssector; integraties, vleeskuikenmoederbedrijven en de opfok ervan, duizenden worden omgezet in miljoenen
- Vleeskuikenbedrijven; eendagskuikens komen hier terecht, blijven 45 dagen en worden vetgemest tot 2 kg, 6 weken all-in-all-out systeem, veel antibiotica maar ieder gebruik moet de dierenarts registreren
CCP vleeskip
- Ongediertebestrijding
- Reinigen en ontsmetten stallen
- Drinkwaterkwaliteit
- Veilig diervoeder
- Regelmatige staalname en controle (wettelijk verplicht)
Belangrijke zoönoses vleeskip
- AI; vogelgriep/vogelpest
- Salmonellose
- Campylobacter
- NCD; Newcastle Disease/pseudo vogelpest, veroorzaakt door paramyxovirus
Typen varkensbedrijven
- Fokkerij; zeugen dienen voor biggenproductie
- Afmesting; biggen afmesten tot slachtvarken
- Gesloten bedrijf; biggen op eigen bedrijf afmesten
- Combinatie vermeerdering-afmesting; biggen ver- en aankopen
- Overig
Productiecyclus varken
- Zeugenstal; open loopstal tot 1 week voor partus (geslachtsrijp 8 maanden en drachtduur 115 dagen)
- Kraamstal; all-in-all-out, wassen, ontwormen en ontdoen van ectoparasieten, spenen op 20 dagen en 6 dagen later zeug in oestrus
- Biggenbatterij; huisvesting gespeende biggen met nestgenoten, tot 15 kg
- Afmeststal; betonvloeren met roosters, zorgt voor pootproblemen, 95kg naar slachthuis en vervangzeugen geselecteerd
Worpindex
Aantal biggen per worp
Productiegetal
Aantal geproduceerde biggen per zeug per jaar
Vervangingspercentage
Percentage zeugen wat jaarlijks moet worden vervangen
CCP varken
- Berengeur en castratie
- Salmonellamonitoring
- Sterke opvolging gebruik antibiotica
- Groot belang interne en externe bioveiligheid
Certus
Kwaliteitslabel varkens. Strenge normen, controles en doorgedreven traceerbaarheid.
Productiecyclus melkvee
Op 15 maanden drachtig, op 24 maanden eerste kalving, 11 maanden lactatie (8000-13000 L). 4-8 weken droogstand. Melkkoe gaat 3-5 lactaties mee, hierna vaak afgevoerd vanwege vruchtbaarheidsproblemen, ziekte en pootproblemen
CCP melkvee
- Controle melkkwaliteit
- Residuen van medicatie in melk
- Voeding in relatie tot melkkwaliteit
IKM
Integrale Kwaliteitszorg Melk. Het IKM-certificaat waarborgt de goede landbouwpraktijk op het melkveebedrijf. Het lastenboek beschrijft meer dan honderd borgingspunten in vijf onderdelen van de melkproductiemethode. Dierengezondheid, dierenwelzijn, melkwinning, reiniging en milieu zijn de vijf modules waarin bestaande reglementering onderschreven wordt en aangevuld met een aantal punten van goede landbouwpraktijk.
Productiecyclus vleesvee
Eerste kalving rond 26 maanden leeftijd, vervolgens opfok en afmesting. Gemiddelde groei 900 gram/dag, slachtrijp op 600-800kg (24 maanden)
Belbeef
Kwaliteitslabel vleesvee. De garantie dat het vlees dat je koopt heel strikt gecontroleerd is en aan strenge kwaliteitseisen voldoet.
CCP Vleesvee
- Ziektepreventie en zoönoses
- Opvolging gezondheidsstatus
- Residuen geneesmiddelen in vlees
- Imago en milieuaspecten
Vleesproductie paard
Paarden zijn automatisch geschikt voor vleesproductie. Wanneer je wil dat je paard een gezelschapsdier wordt, kan je dit eenmalig aangeven, die keuze kan je niet meer veranderen vanwege residuen van bepaalde medicatie.
Primaire sector
Veehouder
SANITEL
Belgisch systeem voor geïnformatiseerd beheer van identificatie, registratie en toezicht op dieren. Geïnformatiseerd systeem, wat volledig online is. Hierin staat geregistreerd;
- Landbouwhuisdieren
- Veehouders, -handelaars en -vervoerders
- Dierenartsen
- Verplaatsingen; vertrek uit stal moet geregistreerd worden in een centraal registratiesysteem, in Vlaanderen is dit DGZ, gecoördineerd door ministerie van landbouw
Doelstellingen zijn inventarisatie dieren, lokaliseren beslagen, opvolgen diergezondheid, opvolgen zoötechnische gegevens, tracing kwaliteit dierlijke producten.
Beslag
Unit waarin dieren worden gehouden. Een stal heeft een beslagnummer.
DGZ
Dierengezondheidszorg Vlaanderen. Ondersteunt de veehouders bij de wettelijk verplichte identificatie & registratie van hun bedrijf en hun dieren. Zo wordt het mogelijk om een dier en zijn producten te volgen doorheen alle stadia, van bij de productie en de verwerking, tot de distributie. Dit hele proces vormt een onmisbare schakel bij het bewaken van de voedselveiligheid.
BVD
Bovine Virale Diarree. Als een kalf geoormerkt wordt, wordt automatisch een punch-biopt genomen, deze staal moet opgestuurd worden naar DGZ en deze onderzoeken of het kalf besmet is.
Sanitel-R
Runderen en Vleeskalveren. Registratie beslag en verantwoordelijke. Identificatie 2 oormerken en verplicht paspoort. Verplaatsingen moeten geregistreerd worden.
Sanitel-V
Varkens. Registratie beslag en verantwoordelijke. Identificatie dmv 1 oormerk, ook klopnummer. Registratie bezoeksrapporten van bedrijfsdierenarts (minimaal 3x per jaar) en vervoersregistratie.
Sanitel-SGH
Schapen, geiten en hertachtigen. Registratie elk beslag en verantwoordelijke, identificatie dmv 1 oormerk per dier. Register 15 decembertelling.
Sanitel-P
Pluimvee. Registratie beslag vanaf 200 dieren en verantwoordelijke, moeten voldoen aan voorwaarden voor gezondheidskwalificatie
Registratie paarden
Geen deel van Sanitel. Chip, paspoort en mutatiedocument wel verplicht. Geregistreerd in de databank van de Belgische Confederatie van het Paard. Je mag een dier alleen behandelen als het geïdentificeerd is.
Klopnummer
“Priktattoo” die varkens krijgen op hun rug/bil op het moment dat ze naar het slachthuis gaan. Nummer is zichtbaar na branding karkas.
R statuut
Residuen van medicatie gevonden, dan krijgt een eigenaar deze. Het kan zijn dat de overheid beslist dat alle runderen die je daarna naar het slachthuis brengt op jouw kosten een extra controle moeten krijgen. Bij runderen vnl antibiotica en ontstekingsremmers, bij varkens tranquilizers
H statuut
Op bedrijf of in het dier van een bedrijf producten gevonden die verboden zijn. Sterk illegaal. Er zullen boetes en evt inbeslagnames volgen en ook extra controles op het bedrijf.
Fibronil eieren
Fibronil is een insecticide die werd ingezet om stallen te ontsmetten, maar dit is in eieren terecht gekomen. Verantwoordelijkheid bij Fibronil leverancier door verkeerde inlichting over juist gebruik van het product
Dierenpaspoort
Bestaat uit 2 delen;
- Bovenkant/echt paspoort; geboortedatum, haarkleed, ras, sanitelnummer moeder, gezondheidsstatuut, beslagnummer stal, beslagnummer geboorteplaats
- Onderkant/vertrekluik
Moment van verkoop rund
- Koper mag komen met geregistreerd vervoersmiddel
- Invulstrook linksboven invullen en verzegelen; vertrekdatum + handtekening koper
- Dier is vertrokken
- Bovenste paspoortdeel blijft bij rund en mee op transport
- Vertrekluik bij verkoper, ingevuld en opgestuurd naar DGZ, ondertekend door overnemer
- Binnen 48h moet nieuwe eigenaar naar dierenarts bellen, binnen 72h moet deze I&R uitvoeren (Identificatie en registratie)
- Aankooponderzoek; gezond, geen ziektes, evt bloedonderzoek, tuberculinatietest
- Alles inclusief paspoort opgestuurd naar DGZ; enige moment dat het dier geen paspoort heeft
- DGZ ontvangt paspoort van dierenarts en vertrekluik van verkoper, maken nieuw paspoort en sturen deze binnen een week op naar nieuwe eigenaar
Regels aan geneesmiddelen
- Correcte en propere plaats onder juiste temperatuur
- Verantwoording kunnen afleggen ahv toedienings- en verschaffingsdocument of kopie van diergeneeskundig voorschrift door apotheker
- Documenten dierenarts moeten; gerangschikt op datum, uniek volgnummer, bewaard in REGISTER-IN voor 5 jaar
- Contract met bedrijfsdierenarts is verplicht voor epidemiologische bewaking
- Bedrijfsbegeleidende dierenarts is niet verplicht, maar mag meer medicatie achterlaten
- Hoeveelheid geneesmiddelen op bedrijf is voor bedrijfsdierenarts 3 weken, bedrijfsbegeleidend 2 maanden
- Indien veehouder zelf een behandeling uitvoert moet dit genoteerd worden in REGISTER UIT
VKI
Voedselketeninformatie, manier om info over het dier van het landbouwbedrijf mee te leveren naar het slachthuis. Zorgt ervoor dat sanitaire relevantie en belangrijke informatie wordt overgeleverd aan het slachthuis. Hierin staat;
- Dierengezondheidsstatus van bedrijf en dier
- Toegediende geneesmiddelen, behandelingen en wachttijden
- Aanwezigheid van ziekten die vleeskwaliteit kunnen schaden
- Laboresultaten
- Eventuele vroegere keuringsresultaten
- Gegevens bedrijfsdierenarts
Voordelen biologische landbouw
- Meer biodiversiteit
- Natuurlijke kringloop in stand houden
- Minder gebruik fossiele brandstoffen
- Minder broeikasgassen per ha
- Efficiënter energiegebruik
- Wisselteelt
- Beperkt aantal dieren per ha, dus dierenwelzijn
- Geen preventieve diergeneesmiddelen, dus minder residuen in eindproduct
Nadelen biologische landbouw
- Vaker epidemieën
- Meer ruimte nodig
- Meer sterftegevallen bij productiedieren
- Meer onkruidoverlast waardoor opbrengsten bedreigd worden
- Meer broeikasgassen per kg vlees, dus hogere milieubelasting
- micro-organismen nodig voor vrijstellen nutriënten
Verordening
Nr/Jaartal
Strenge manier over hoe iets moet gebeuren. Komt uit Europese wetgeving.
Richtlijn
Jaartal/Nr
Zelfde als verordening, alleen is in dit geval het doel vastgelegd en niet het hele proces, komt uit Europese wetgeving
Beschikking
Verordening voor 1 doelgroep, komt uit Europese wetgeving
Aanbeveling en adviezen
Niet bindend, komt uit Europese wetgeving
Nationale wetgeving
Wetsvoorstel, wetsontwerp, koninklijke besluiten, ministeriële besluiten, omzendbrieven
Vlaamse raad voor dierenwelzijn
Vroeger federaal (België), tegenwoordig regionaal. Bevat vertegenwoordigers van de landbouwsector, mensen die dieren als hobby houden, welzijnsorganisaties, asielen, maar ook wetenschappers die samen zoeken naar een wetenschappelijk gedragen advies. GAIA is een organisatie die min of meer dezelfde lijn als op federaal niveau volgt, maar wel een paar tandjes bijzet.
Wat is gezondheid volgens WHO
Toestand van een complete fysieke, mentale en sociale welbevinden en niet puur het afwezig zijn van een ziekte
Welke factoren hebben invloed op de gezondheidsstatus
- Voeder
- Stalklimaat en huisvesting
- Bedrijfsvoering
- Hygiëne
Wetgeving rond samenstelling veevoer
- Nutritionele behoeften van dier en consument
- Gezondheid dier en consument
- Bescherming omgeving
- Juiste prijssetting van eindproduct
- Verwerken nevenstromen van voedingsindustrie
- Nutritionele samenstelling eindproduct
Colombusei
Ontstaat na voeren van kippen met poly-onverzadigde vetzuren. Dit ei bevat omega 3 vetzuren en heeft een extra gezondheidseffect.
Samenstelling krachtvoer is bepaald
- Additieven; mag niet zomaar alles toevoegen
- Ongewenste stoffen
- Basisbestanddelen en voedermiddelen
- Pathogenen; ziekteverwekkers, virussen, bacteriën, parasieten
- Geneesmiddelen; gemedicineerde diervoeders, voorschriftplicht
- GGO’s; heel gevoelig onderwerp waar veel discussie over is
GGO
Genetisch gemodificeerde organismen, moeten op het etiket vermeld worden. Als je dieren voert met GGO ingrediënten hoeft dit niet op het etiket te staan.
Voordelen aan GGO
- Versnelde rijpheid
- Verhoogde droogteresistentie
- Nutritionele waarde
- Bewaartijd is hoger, dus minder verspilling
- Ontstaan nieuwe producten
- Introductie nieuwe groeitechnieken
Nadelen aan GGO
- Voedselveiligheid en effect op mens
- Ecologie; daling natuurlijke biodiversiteit, uitsterven bepaalde diersoorten
- IP; intellectual property, door 1 bedrijf te laten monopoliseren is het lastig
- Labelling aspect; eigendomsrechten laten vermelden op etiketten
- Ethiek
- Ontstaan superinsecten; endogene resistentie voor insecticiden
Waar moet voeder aan voldoen
- Faciliteiten en uitrusting
- Personeel en productie; goed opgeleid en volgens bepaalde procedure
- Kwaliteitscontrole
- Traceerbaarheid; tracking en tracing
- Belang van nevenstromen en dierlijke bijproducten
Bioveiligheid
Extern of intern. Extern gaat het over ziektes van buiten je bedrijf die kunnen binnendringen. Intern gaat het over hoe je kan vermijden dat ziektes binnen je bedrijf overgedragen kunnen worden op andere diergroepen binnen je bedrijf.
Vuile weg vs propere weg
Vuile weg zijn plaatsen waar vrachtwagens bijvoorbeeld komen lossen, hier is geen direct contact met het bedrijf. De propere weg is puur op je bedrijf zelf, hier komen geen vrachtwagens etc.
Eisen productiesysteem
- Scheiden leeftijdsgroepen
- All-in-all-out systeem
- Zo min mogelijk mengen
- Optimale dierbezetting
- Omgang/verzorging dieren; stress vermijden, want stress zorgt voor dalende afweer
- Klinische inspectie
- Ziekenboeg
- Hygiëne
Wat is belangrijk bij hygiëne
- Reinigen, desinfecteren en leegstaan
- Bestrijden van insecten en knaagdieren
- Orde en netheid
- Kadavers moeten in een krengenhuisje gehouden worden
- Hygiënisch drinken en voederen
- Vuile dieren mogen niet geslacht worden
- Hygiëne transport en wachtruimte slachthuis
Zoönose
Ziekten van gewervelde dieren die op natuurlijke wijze kunnen overgedragen worden op de mens.
- Antropozoönose; mens op dier
- Zoöanthroponose; dier op mens
- Amfixenose; mens op dier en andersom
Hoe kan overdracht of infectie gebeuren
- Direct of indirect contact met dier of uitscheidingsproducten
- Bijtwonden
- Vectoren (bloedzuigende insecten)
- Eten van voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong
- Verwerken van voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong
Waardoor wordt de mate van overdracht bepaald
- Agens
- Dier
- Omgeving en hygiëne van mens en dier
- YOPI groep
Op welke manieren kan je een ziekte vermijden
- Primaire preventie; meest extreem, minst haalbaar, contact tussen dier en agens 100% vermijden, quarantaine en ringvaccinatie
- Secundaire preventie; niet vermijden van contact, maar vermijden dat een geïnfecteerd dier ziek wordt, vaccinatie en probiotica (kolonisatie dmv goede bacteriën, waardoor de slechte niet kunnen infecteren)
- Tertiaire preventie; gaat niet om preventie, maar om behandeling
Ringvaccinatie
Alle bedrijven in een ringzone gevaccineerd, daardoor zullen alle dieren in de ring immuniteit opbouwen. Je krijgt dus een buffergebied, waardoor de ziekte langzaamaan uitsterft. Dit kan ervoor zorgen dat centrale bedrijven niet worden besmet.
Klassieke zoönotische agentia
Onder controle in Westerse landen. In ontwikkelingslanden nog wel endemisch (frequent voorkomend). Miltvuur, runderbrucellose (continue screening), rundertuberculose (tuberculinatie bij aankoop en na autopsie op kadavers)
Pathogenen op voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong
Vooral bacteriën, zoals campylobacter (maagdarmtractus), salmonella (overal en resistent), listera
Nieuwe zoönotische agentia
- BSE; boviene spongiforme encephalopathie, hersenen worden sponsig
- TSE; transmissibele spongiforme encephalopathie, variant bij schaap en geit
- AI; vogelgriep, ziekte met hoog mortaliteitsrisico (geïnfecteerd/sterfgevallen) en hoog morbiditeitsrisico (geïnfecteerd/ziek)
- MRSA; methicilline resistente staphylococcus aureus, zeer agressieve ziekenhuisbacterie
Opkomende dierziektes
Ziektes bij dieren waarvan de incidentie significant stijgt in een bepaald gebied in een bepaalde periode bij een bepaalde populatie. Deze moeten we opvolgen. Dit kan inhouden dat;
- Voorheen onbekend pathogeen
- Gemuteerd pathogeen
- Verspreiding naar nieuw gebied
- Endemisch voorkomende ziekte waarvan de incidentie stijgt
Officieel vrij zijn
- Vrij handelsverkeer van levende dieren, melk en vlees
- Frequentie van opgelegde onderzoeken daalt, dus minder kosten
- Volgende onderzoeken blijven verplicht;
- Brucellose bij verwerping, dode of zwak geboren kalveren
- Aankooponderzoek
- Bloedonderzoek op brucellose na positieve melkringtest
- Runderen >24 maanden en afkomstig uit risicolanden (Bulgarije, cyprus, spanje, griekenland, hongarije, italië, litouwen, malta, roemenië, portugal, noord ierland)
Aangifteplichtige ziektes
Als je als dierenarts of veehouder een bepaalde ziekte vermoedt bij dieren en die ziekte staat op de lijst van aangifteplichtige ziektes, dan moet je dat rapporteren aan het FAVV via de PCE (provinciale controle eenheid), lijst is opgesteld obv;
- Gevolg van ziekte voor volksgezondheid
- Socio-economische schade
- Impact op dierenwelzijn
- Belang voor internationale handel
OIE
Office international des epiceaux, werelddierengezondheidsorganisatie. Mondiaal bureau dat zich bezighoudt met ziektes. Gaat niet alleen over landbouwhuisdieren, maar ook weekdieren, schaaldieren, bijenkolonies of kikvorsachtigen
Sensitiviteit
Echt ziek/(echt ziek + vals gezond)
Specificiteit
Echt gezond/(vals ziek + echt gezond)
Eigenschappen goeie test
Hoge sensitiviteit (hoeveel van de echt zieken als ziek wordt aangeduid) en een hoge specificiteit (hoeveel van de echt gezonden als gezond wordt aangeduid). Dit wil zeggen minimaal 80%.
Prevalentie
Voorkomen van een ziekte op een bepaald moment. Aantal op de totale populatie.
Incidentie
Voorkomen van nieuwe gevallen in een bepaald tijdsinterval
Epidemiologische testen
- Survey; hoe frequent een bepaalde ziekte voorkomt
- Screening; snelle diagnostische test om zieke dieren op te sporen
- Monitoring; routinematig verzamelen van gegevens met de bedoeling de evolutie van verschillende parameters te volgen in de tijd
- Surveillance; verzamelen van specifieke gegevens in het kader van een bestrijdingsprogramma
Soorten dierenartsen
- Praktijkdierenarts
- Bedrijfsdierenarts
- Bedrijfsbegeleidende dierenarts
Wat mag een dierenarts wat betreft geneesmiddelen
Wel voorschrijven en verschaffen voor dieren in behandeling. Daarnaast mag het beschikken over een depot van geneesmiddelen. Het mag niet beschikken over een publiek opengestelde apotheek. Het mag wel geneesmiddelen verkopen aan klanten.
Bedrijfsdierenarts
Elk voedselproducerend landbouwbedrijf is verplicht een bedrijfsdierenarts te hebben. De rol is;
- Staat in voor epidemiologische bewaking
- Maatregelen om ziekten te bestrijden
- Op gemengde bedrijven voor elke diersoort afzonderlijk contract
- Aanduiden van plaatsvervangende dierenarts verplicht
TRACE
Permanent informatiesysteem in Europa om bij bepaalde uitbraken de info zsm te gaan verspreiden. Deze doet het volgende;
- Controle aan luchthavens
- Nodige informatie verspreiden
Op nationaal niveau is het SANITEL
Bedrijfsbegeleidende dierenarts
Intiemer contract tussen veehouder en dierenarts, waarbij de samenwerking wordt uitgebreid. Dit is niet verplicht, maar je krijgt wel extra toegevingen. Gaat via een geschreven overeenkomst. Bij wet verplicht om regelmatig bijscholingen te volgen en ervoor te zorgen dat hij up to date blijft.
Wachttijd
Periode die gerespecteerd moet worden tussen de laatste toediening van het geneesmiddel aan het dier en het slachten ervan, of de periode waarin melk, eieren of honing niet gebruikt mogen worden voor menselijke consumptie
Therapeutische vrijheid
Als je als dierenarts geen juist geneesmiddel vindt, hou je de vrijheid om via een cascadesysteem toch een geneesmiddel te kunnen toedienen. Bij twijfel moet je de wettelijke minimum wachttijden toedienen;
- Vlees; 28 dagen
- Melk; 7 dagen
- Ei; 7 dagen
Magistrale bereiding
Dierenarts maakt een voorschrift dat de verantwoordelijke van het dier aan een apotheker moet overhandigen. De bereidingen mogen niet bewaard worden in het depot van de dierenarts. Hieraan zijn de volgende voorwaarden verbonden;
- Geen therapeutisch alternatief beschikbaar
- Absoluut noodzakelijke behandeling om onaanvaardbaar lijden te vermijden
- Uitzonderlijke situatie
Dierenarts is volledig en persoonlijk aansprakelijk voor de toepassing van het systeem.
TVD
Toedienings- en verschaffingsdocument. Wettelijke drager voor het bewijzen van het feit dat er geneesmiddelen zijn toegediend of verschaft. De verantwoordelijke zal genoemd worden en er zal een vignet van de dierenarts opgeplakt worden.
Posologie
Dosering die je moet gebruiken bij nabehandeling
One health
Gaat er vanuit dat de gezondheid van de dieren en mensen zeer nauw met elkaar gekoppeld zijn.
AMCRA
Kenniscentrum inzake antibioticumgebruik en antibioticumresistentie bij dieren. Zo krijg je een idee over het antibioticumgebruik.
Wat staat weergegeven op een verpakking
- Dosering
- Species
- Actief bestanddeel
- Aandoeningen welke behandeld kunnen worden
- Wachttijden
- Manier van toediening
- Vervaldatum
- Lotnummer; uniek en moet vermeld staan op TVD
Primaire vs secundaire verpakking
Primaire verpakking is een flesje, secundaire verpakking is het doosje.
Wat staat weergegeven in een bijsluiter
- Actief bestanddeel
- Ingrediënten met concentraties
- Indicaties
- Contra-indicaties
- Potentiële bijwerkingen
- Dosering
- Wachttijden
- Speciale voorschriften
FAGG
Federaal Agentschap Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten.
SANITEL-MED
Online applicatie waarin alle
voorgeschreven, verschafte en toegediende
antibiotica voor diergeneeskundig gebruik worden
bijgehouden. Verplicht voor registraties bij pluimvee (leg- en
braadkippen), varkens en vleeskalveren. Voor
rundvee kan er vrijblijvend gebruik van worden gemaakt.
Metafylactische behandeling
Behandeling van de klinisch zieke dieren en andere dieren in eenzelfde groep die klinisch nog gezond zijn maar grote kans lopen om te worden besmet vanwege het nauwe contact met de zieke dieren
REGISTER-IN
De inschrijving bevat minstens de volgende info;
- Ontvangstdatum
- Precieze identificatie van het geneesmiddel
- Lotnummer van de fabricatie
- Ontvangen hoeveelheid
- Naam en adres van de leverancier
Ex tempore
Meteen, voor de individuele patiënt. Een kwart van de magistrale bereidingen is ex tempore.
De verwerving van bereidingen ex tempore door titularis van het depot en hun in bezit hebben in het depot zijn verboden. Dergelijke bereidingen worden uitsluitend voorgeschreven voor de verantwoordelijke. Zij mogen evenwel aanwezig zijn in de plaatsen waar diergeneeskundige zorgen worden verstrekt wanneer het dier waarvoor zij werd voorgeschreven, er gehospitaliseerd is, maar enkel gedurende de periode van deze hospitalisatie.
REGISTER-UIT
De inschrijving bevat minstens de volgende info;
- Uitgangsdatum;
- Precieze identificatie van het geneesmiddel;
- Verschafte of toegediende hoeveelheid;
- Naam en het adres van de bestemmeling;
- Behandelde diersoort en diercategorie (bij vleeskalveren, pluimvee en varkens)
Voorzorgsbeginsel
Achterliggend grondbeginsel van de wet. Stelt dat wanneer we niet weten of iets een effect heeft, we er vanuit gaan dat het wel een effect heeft. Absolute voorzorg dat er niets mis kan gaan.
