Podstawy Flashcards
Sposoby poznawania wiedzy
- Empiryzm
- Pozytywizm
- Alternatywne
Empiryzm
Źródło wiedzy = zmysły
Badania empiryczne
- Obserwacje
- Doświadczenia
- Eksperymentowanie
Empiryzm (zbieranie danych)
obserwacja + eksperymenty –> podstawa do tworzenia ogólnych prawidłowości
Pozytywizm
- fakty = rzeczy, które można zaobserwować lub zmierzyć
- odrzuca metafizykę i teoretyczne aspekty
Pozytywizm (cel)
- Generowanie obiektywnej wiedzy
- Obiektywne zbieranie danych
Dedukcja i falsyfikacja
- Szukanie dowodów na obalenie hipotezy zamiast podtrzymywanie jej
- Zamiast indukcji i weryfikacji
Sens badań porównawczych
- Możliwość ukazania różnic/podobieństw między dwoma kulturami
- Możliwość ukazania unikatowości kultur
- Porównanie jest możliwe bo możemy rozpoznać wzorce
- Koegzystencja, unikatowość i uniwersalność
Porównanie jest możliwe bo możemy rozpoznać wzorce
- co jest wspólne dla wszystkich kultur?
- co charakteryzuje tylko dane kultury?
Koegzystencja, unikatowość i uniwersalność
Badacz może wybrać czy skupić się na podobieństwach czy na różnicach
Inne powody badań
- Badanie zmian w czasie
- Identyfikacja przyczyn i skutków
- Identyfikacja rozwiązań/strategii
Cel badań
- Testowanie hipotez w próbach zaczerpniętych z różnych kultur na zasadzie porównań międzygrupowych
- Porównania pozwalają nam ukazać/tłumaczyć zjawiska
Hipoteza
- Cel, który oczekuje udowodnienia, odpowiada na pytanie badawcze
- Trzeba wytestować wszystkie hipotezy
- Podlega konfirmacji lub falsyfikacji
- Konkretne przewidywania bazujące na teorii
Próba
- Grupa osób, na której chcemy prowadzić badania
Dobrze dobrana próba
Próba, która odzwierciedla populację
Dlaczego nie wybierać osób bliskich do próby?
Możemy ich wybierać na podstawie podobieństw
Pełna unikatowość
- Nie jest dobra
- Brak możliwości porównania
Porównanie jest możliwe gdy…
…odmienne zjawiska możemy opisać słowami
Ogromna złożoność uwarunkowań kulturowych
Rzadkie występowanie związków przyczynowo-skutkowych
Etapy procesu badawczego
- pytanie badawcze
- hipoteza
- projekt pomiaru
- pomiar zmiennych
- testowanie i konkluzja
Pytanie badawcze
- Charakter wiodący do całych badań
- Zwykle dotyczy zjawisk, które się porównuje
- Musi dać się na nie odpowiedzieć
- Dotyczy zmiennych zależnych
Rodzaje pytań badawczych
- Opisowe
- Przyczynowe
- O konsekwencje
- O związek między zmiennymi
Hipoteza
Ma bazować na teorii (przegląd literatury) lub wiedzy badacza
Rodzaje hipotez
- Teoretyczna
- Operacyjna
- Zerowa
- Alternatywna
Hipoteza teoretyczna
Przewidywania wywiedzione z teorii
Hipoteza operacyjna
Dotycząca relacji między zmiennymi pomiarowymi
Hipoteza zerowa
Nie ma związku pomiędzy zmiennymi, które są badane
Hipoteza alternatywna
Jest związek pomiędzy zmiennymi, które są badane
Poparcie dla hipotezy =/ ostateczna weryfikacja teorii
- ograniczony kontekst badacza
- możliwość błędu
- potrzeba replikacji (powtórzenia) badania
- różnice kulturowe/czasowe
- ewolucja wiedzy
Projekt pomiaru
- Rzetelność pomiaru
- Trafność pomiaru
- Pomaga udowodnić hipotezę
Rzetelność pomiaru
Po dwóch pomiarach wyniki powinny być spójne
Trafność pomiaru
Bada to co miał zbadać
Pomiar zmiennych
- Grupa nietendencyjna + reprezentatywna
- Odpowiednia wielkość próby
Grupa nietendencyjna
- rzetelność odpowiedzi, zgodnie ze swoimi doświadczeniami
- nie chcą się podporządkować
- nie dają społecznie pożądanych odpowiedzi
- brak skłonności do ekstremalnych odpowiedzi
Grupa reprezentatywna
Taka, która odzwierciedla populację
Testowanie + konkluzja
Należy zwrócić uwagę na istotność wyników (statystycznie + odniesienie do hipotez)
Cyrkularność procesu badawczego
Teorie –> hipotezy –> obserwacje –> uogólnienia empiryczne
Nauka społeczna =
teoria + zbieranie danych + analiza danych
Uogólnienia empiryczne
- generalizacje
- wnioski wypływające z badań
- jak się wypowiadamy o próbie
2 sposoby rozumowania
- Indukcyjne
- Dedukcyjne
Rozumowanie indukcyjne
Od szczegółu do ogółu
Rozumowanie dedukcyjne
Od ogółu do szczegółu
Teoria
System idei tłumaczący dany stan rzeczy
Prawo
- Wielokrotnie zweryfikowana teoria
- Dyskusyjne w naukach społecznych
Wariancja
- Zróżnicowanie wyników w danych próbach
- Najbardziej oczekiwana wariancja wewnątrzgrupowa i międzygrupowa
Możliwość rozkładu wyników
- Rozkład normalny
- Rozkład prawoskośny
- Rozkład lewoskośny
Centralne twierdzenie graniczne
Im liczniejsza próba tym rozkład bardziej upodabnia się do normalnego dlatego należy badać więcej osób
Problematyka badania studentów
- Grupa nie reprezentuje całej populacji
- Trudno o generalizowanie wyników na populację
- Studenci są bardziej otwarci i lepiej wykształceni
- Wiedzą jak wypełniać kwestionariusz
- Mogą być zmobilizowani lub nie
Badania ilościowe
- Uniwersalizm
- Kultura –> zmienna niezależna
- Zachowania –> zmienna zależna
- Badania eksperymentalne, kwestionariusze
- Wyniki w analizach statystycznych
- Typowe dla struktur porównawczych
Cel badań ilościowych
Zobaczenie ogólnych prawidłowości/związków pomiędzy zmiennymi
Badania jakościowe
- Relatywizm
- Przeprowadzane w otoczeniu naturalnym
- Wynik zależny od osoby interpretującej
- Respondent zaangażowany w proces badawczy
- Dane zbierane w kolejności jak się pojawiają
- Wywiady, obserwacje, analiza treści
Cel badań jakościowych
Zrozumienie kontekstu interpretacji w zjawiskach
Jak należy traktować badanie ilościowe i jakościowe?
Komplementarnie, nie wymiennie
Emic
- W jednym systemie
- Badamy jedną kulturę
- Struktury, które odkrywamy są relatywne do kryteriów wewnętrznych
Etic
- Poza systemem
- Badamy wiele kultur i je porównujemy
- Struktury, które odkryjemy mają charakter uniwersalny, absolutny
Podejście idiograficzne
- Indywidualne zrozumienie
- Ilość < jakość
- Uniwersalność –> indywidualne podejście
- Dokładny opis niewielu jednostek
Podejście nomotetyczne
- Ogólne prawidłowości
- Ilość > jakość
- Prawidłowości grupowe
- Ogólne prawidłowości szerszych grup, populacji
Style udzielania odpowiedzi
- Socially desirable responding style (SDR)
- Acquiescent response style (ARS)
- Extreme response style (ERS)
Socially desirable responding style (SDR)
- Odpowiedzi, które stawiają nas w dobrym świetle
- Kultury kolektywistyczne (dopasowanie do grupy w imię harmonii) + z dużym dystansem do władzy
SDR - powody
- Chęć ocieplenia wizerunku
- Samooszukiwanie
- Normy społeczne będą decydować jakie odpowiedzi wybierze badany
- Ludzie mają tendencję do idealizowania siebie
Acquiescent response style (ARS)
- Tendencja do ulegania, przytakiwania
- Chęć wywołania zadowolenia badacza
- Grupy mniejszoścowe, kolektywistyczne niżej w hierarchii społecznej
- Im większa grupa tym zjawisko maleje
- Może mieć mniej świadomy charakter
ARS - powody
- Obecność osób trzecich
- Długość badania
- Niezrozumiałe pytania
Extreme response style (ERS)
- Tendencja do wybierania ekstremalnych pytań niezależnie od treści
- Wskaźnik nietolerancji/dwuznaczności
- Osoby starsze, niewykształcone, kultury zachodu/południa
Jak ograniczyć tendencje?
- Staranne przygotowanie pytań
- Wziąć pod uwagę czynniki mogące wywołać chęć uzyskania aprobaty społecznej
- Staranne strategie analizy danych
Kulturowa adaptacja tekstów
- Socjalizacja
- Dostępność słów w języku lokalnym
- Edukacja
- Religia
- Dostęp do mediów masowych
Adaptacja kulturowa
Przystosowanie narzędzia do innej specyfiki kulturowej
Adaptacja przez
- Procedurę centrującą na kulturze adaptacji (emic)
- Procedurę decentrującą (etic) –> tylko to co uniwersalne
Brak adaptacji =
Stronniczość kulturowa
Niedopasowane narzędzie =
Kultura osiągnie “gorsze” wyniki
Strategie adaptacji
- rekonstrukcja narzędzia (zupełnie nowe narzędzie) –> emic
- Translacja (tłumaczenie) –> etic
- Trawestacja –> kulturowo uniwersalne i specyficzne wskaźniki danej cechy
Dobrze zaadaptowane narzędzie
Możemy wykazać równoważność szeregu kryteriów odnosząc się do oryginału i adaptacji
Rodzaje równoważności
- Teoretyczna
- Społeczna
- Funkcjonalna
- Tłumaczeniowa
- Fasadowa
- Rekonstrukcji
- Psychometryczna
- Pomiarowa
Równoważność teoretyczna
Ta sama badana cecha
Równoważność społeczna
To samo zjawisko/cecha
Równoważność funkcjonalna
To samo przeznaczenie tekstów
Równoważność tłumaczeniowa
Wierność przekładu
Równoważność fasadowa
Ta sama fasada/forma
Równoważność rekonstrukcji
Ta sama procedura, forma tekstu, skład i liczebność próby
Równoważność psychometryczna
Te same wskaźniki, właściwości psychometryczne
Równoważność pomiarowa
Te same relacje między cechą a wynikami obserwowalnymi
Indeksy i skale (podobieństwa)
- Porządkują jednostki analizy w kategorii konkretnych zmiennych
- Wyniki wskazują względne w porównaniu z innymi badanymi
- Wynik respondenta będzie uzależniony od jego odpowiedzi na pytania kwestionariusza
- Złożone mierniki zmiennych
Indeksy i skale (różnice)
- Indeks - zsumowanie wyników przypisanych poszczególnym wskaźnikom
- Skala - przypisanie wyniku punktowego pewnym układom odpowiedzi
- Każde pytanie = jakiś wskaźnik
Analiza częstotliwości występowania zjawisk
- Tabulacja prosta
- Tabulacja złożona
Tabulacja prosta
Jedna zmienna
Tabulacja złożona
Dwie lub więcej zmiennych
Miary tendencji centralnej (definicja)
Wskazują na rozproszenie cechy wokół średniej
Miary tendencji centralnej (przykłady)
- Średnia
- Dominanta
- Mediana
Średnia
- Zmienne ilościowe (interwałowe lub ilorazowe)
- Nieodporna na ekstremalne przypadki
Dominanta
Wartość występująca najliczniej
Mediana
- Wartość środkowa
- Zmienne porządkowe, interwałowe, ilorazowe
- Inne miary położenia
Skośność
- Mierzy asymetryczność rozkładu wartości zmiennej
- Pomiar kształtu rozkładu danej zmiennej
Kurtoza
Miara koncentracji (płaskości) rozkładu
Rozstęp
Różnica pomiędzy minimum a maksimum
Wariancja
Mówi o stopniu zróżnicowania wyników wokół średniej w danym zbiorze
Odchylenie standardowe
Wiemy jakie typowe wartości występują w zbiorze, jakich możemy oczekiwać, jakie są mało prawdopodobne
Miary związku między zmiennymi
- Testy parametryczne
- Testy nieparametryczne
Stosunki korelacyjne
- Korelacja dodatnia (stosunek korelacyjny zgodności)
- Brak korelacji (stosunek korelacyjny niezależności)
- Korelacja negatywna (stosunek korelacyjny przeciwieństwa)
Korelacja dodatnia
- Wraz ze wzrostem zmiennej niezależnej wzrasta zmienna zależna
- Współczynnik większy lub równy 0
Brak korelacji
- Nie istnieje liniowy związek
- Współczynnik równy 0
Korelacja negatywna
- Wzrost wartości zmiennej niezależnej, spadek zmiennej zależnej
- Współczynnik mniejszy niż 0 ale nie mniejszy niż -1
Współczynnik korelacji R. Pearsona
Najważniejszy test parametryczny do pomiaru zależności między zmiennymi
