PK/PD MODELLEN

Question 1

PK model =

Answer 1

model dat plasmaconcentratie van toegevoegde GM in functie van tijd voorspelt

Question 2

PD model =

Answer 2

model dat concentratie vh GM in biofase uitzet tov het effect

Question 3

Soorten PK modellen

Answer 3

empirisch
compartimenteel
fysiologisch

Question 4

wat w bedoeld met een compartiment (compartiment PK modellen)

Answer 4

compartiment = schijnbare ruimten ih lichaam waarbinnen het GM zich op dezelfde manier zal gedragen

Question 5

Waarom PK modellen?

Answer 5

• beschrijving vh tijdsverloop vd [GM] mbv primaire en secundaire PK parameters
• GM werkingen vgl
• voorspellingen maken van omstandigheden die experimenteel moeilijk te meten zijn
• relatie leggen tss concentratie vh GM vs de mate en duur vd farmacologische activiteit

Question 6

wat zegt linaire kinetiek mbt klaring vs dosis

Answer 6

lineaire kinetiek = eerste orde

-> klaring is niet afhankelijk vd dosis (per tijdseenheid w een cte fractie vd resterende hoeveelheid GM geëlimineerd)

Question 7

wat zegt niet-linaire kinetiek mbt klaring vs dosis

Answer 7

niet lineaire kinetiek = nulde orde

-> klaring daalt bij verhoging vd dosis

Question 8

assumpties 1-compartimenteel model (IV)

Answer 8

• onmiddellijk evenwicht tss plasma -en weefselconcentraties GM (lich = well mixed container)
• lineaire kinetiek

Question 9

relatie werkingsduur & eliminatiehalfwaardetijd bij eerste orde kinetiek als dosis verdubbelt

Answer 9

als dosis verdubbelt => werkingsduur verlengt met 1 halfwaardetijd

Question 10

relatie werkingsduur & eliminatiehalfwaardetijd bij eerste orde kinetiek als dosis verviervoudigd

Answer 10

als dosis verviervoudigd => werkingsduur verlengt met 2 halfwaardetijden

Question 11

hoe verkrijg je best een langere werkingsduur bij GM met korte halfwaardetijd?

Answer 11

• meervoudige dosering
• aanpassing doseringsvorm

(niet door verhoging van de dosis!)

Question 12

assumpties 2-compartimenteel model (IV)

Answer 12

• onmiddellijk na toediening -> distributie nr goed doorbloedde organen zoals nieren
• 2 compartimenten: 1 centraal dat onmiddellijk toegankelijk is vr GM & 1 perifeer dat pas in 2e instantie toegankelijk is

Question 13

verschillende verdelingsvolumes afhankelijk vd tijd -> 2 compartimenteel model

Answer 13

• Vc = verdelingsvolume in centraal compartiment
• Vdss = verdelingsvolume als steady state bereikt is
• VdB = verdelingsvolume B-fase (= eliminatiefase)

Question 14

relatie concentratie & Km bij eerste orde kinetiek

Answer 14

concentraties in het lichaam liggen boven de Km

Question 15

relatie concentratie & Km bij nulde orde kinetiek

Answer 15

concentraties in het lichaam liggen onder de Km

Question 16

objectieven van populatiekinetiek zijn:

Answer 16

• bepalen vd fixed effects (PK parameters in doelpopulatie)
• bepalen vd random effects (variabiliteit inschatten)
• factoren identificeren die belangrijkst zijn vr de intersubject variabiliteit (covariantie)

Question 17

interspecies scaling -> allometrische/empirische benadering

Answer 17

• houdt geen rekening met versch fysiologische parameters

- exponentiele relatie tss fysiologische processen & gewicht van organen (Y = a.W^b)

Question 18

interspecies scaling -> mechanistische benadering

Answer 18

• linkt met fysicochemische eigenschappen
• veel onderzoek en kennis nodig
• meest predicatief
• moeilijk te valideren!

Question 19

om juiste dosis & correcte doseringsregime vast te leggen moet je zeker rekening houden met:

Answer 19

• therapeutische index
• biologische beschikbaarheid
• halfwaardetijd

Question 20

relatie doseringsinterval & plasmaconcentratie bij steady state

Answer 20

als het doseringsinterval kleiner w gaat de plasmaconcentratie GM bij steady state toenemen

Question 21

ladingsdosis =

Answer 21

richtdosis
= max hoeveelheid GM in lichaam op plateau
= dosis die je moet geven om onmiddellijk therapeutisch effect te krijgen

Question 22

onderhoudsdosis =

Answer 22

= dosis die je moet geven om in therapeutische zone te blijven

Question 23

voorbeeld van farmacon met direct, reversibel effect

Answer 23

Theofyline (GM tegen moeilijke AH -> theofyline zorgt vr bronchodilatatie) -> als [theofyline] daalt dan gaat effect terugkeren nr originele status

Question 24

voorbeeld van farmacon met indirect, reversibel effect

Answer 24

Warfarine (anticoagulantia) -> warfarine inhibeert vit K zodat geen stollingsfactoren meer geproduceerd ku w (dus geen direct effect op de stollingsfactoren)

Question 25

voorbeeld van farmacon met irreversibel effect

Answer 25

aspirine (pijnstiller) -> bindt irreversibel op COX enzym dat zorgt voor productie van thromboxanen en PG, welke pijn en koorts induceren -> door binding van aspirine op COX => pijnstillende werking chemotherapie is ook vb (einddoel = celdood)

Question 26

Link model =

Answer 26

model dat relatie beschrijft tss plasmaconcentratie GM en concentratie in biofase (linkt PK met PD)

Question 27

hysteresis loop is indicatie voor

Answer 27

feit dat relatie tss GM-concentratie & gemeten effect niet simpel/direct is, mr dat er een lagtime & onevenwicht is (metabolisme)

Question 28

Proteresis =>

Answer 28

= hysteresis loop wijzersin | -> effect van een gegeven [GM] stijgt met de tijd

Question 29

Hysteresis loop tegen wijzers in =>

Answer 29

effect ve gegeven [GM daalt met tijd

Question 30

Model voor indirecte, reversibele respons

Answer 30

- input inhibitie model (prothrombinecomplex activiteit) - input stimulatie model (terbutilane; tegen asthma) - output inhibitie model (flurosemide; zorgt dat Na niet terug geabsorbeerd w in renale tubuli) - output stimulatie model (terbutaline; zorgt vr uitstroom van K nr weefsels toe)

Question 31

model voor directe, reversibele respons

Answer 31

Emax model -> sigmoidale curve (effect - concentratie)Hill factor = paramater voor helling vd curve (hoe groter, hoe steiler)