parasieten Flashcards
3 groepen van parasieten
- protozoa (unicellulaire eukaryoot)
- helminthes (multicellulaire “ ) *
- atropoden (multicellulaire “ ) *
- = metazoa
2 groepen van protozoa
- intestinale en urogenitale protozoa
* bloed en weefsel protozoa
bloed en weefsel protozoa:
4 voorbeelden
- Plasmodium falciparum (!) (sporozoa)
- Toxoplasma gondii (sporozoa)
- Leishmania species (flagellaten)
- Trypanosoma (flagellaten)
intestinale en urogenitale protozoa:
4 voorbeelden
- Entamoeba histolytica (amoeben)
- Giardia lamblia (flagellaten)
- Trichomonas vaginalis (flagellaten)
- Cryptosporidium species (sporozoa)
Entamoeba histolytica:
stadia
Trofozoiet en cyste
Entamoeba histolytica:
Waar?
Wereldwijd voorkomen
Entamoeba histolytica:
Reservoir?
reservoir: asymptomatische dragers
men schat 10% vd wereldbevolking
Entamoeba histolytica:
Verspreiding via…
- gebrekkige hygiëne
(contact afvalwater!, voedsel, kampen enzo) - homo-(hetero-) sexuele contacten
Entamoeba histolytica:
Levenscyclus (kort)
- ingestie cysten -> vrijzetting trofozoieten in ileum
- trofozoieten evolueren nr:
OFWEL niet-pathogene minuta-vorm
-> encystatie + excretie OF evol nr magnavorm
OFWEL pathogene magna-vorm
-> hect ah darmslijmvlies (proteolyt enzymen)
OF invasie submucosa nr lever
Entamoeba histolytica:
Ziektebeelden
Intestinale amoebiase (bloederige etterige stoelgang, …)
Extra-intestinale amoebiase (leverabces, …)
Asymptomatisch dragerschap
Entamoeba histolytica:
Diagnose
Gebaseerd op microscopisch onderzoek faeces
Evt bevestiging dr serologisch onderzoek
Punctie vh leverabces (weinig gevoelig)
Entamoeba histolytica:
Preventie
Via adequate sanitaire voorzieningen,
chlorinatie water etc.
Entamoeba histolytica:
Behandeling amoebiasis
Metronidazole
Giardia intestinalis (Giardia lamblia): stadia
Cyste en trofoziet
Giardia lamblia:
Waar?
Wereldwijd
Giardia lamblia:
Reservoir
Dierlijke reservoirs (bevers, muskus-ratten)
Giardia lamblia:
Verspreiding via…
Besmet voedsel + tussen personen
Giardia lamblia:
Levenscyclus (kort)
- ingestie cysten
- excystatie, vrijzetting trofozoieten
(peervormig, ventrale zuignap) - vermenigvuldiging in dunne darm
- lokale necrose (extra-intestinale verspr = zeer zeldz)
- encystatie bij afdaling
Giardia lamblia:
Ziektebeelden
Asymptomatisch dragerschap
->
Milde tot ernstige malabsorptie
Giardia lamblia:
Diagnose
Via microscopisch onderzoek faeces
Of diagnose via antigeen detectie test
Giardia lamblia:
Preventie
Via algemene hygiënische voorzorgen
+ sanitaire voorzorgen
Giardia lamblia:
Behandeling
Nitro-imidazole
Trichomonas vaginalis:
stadia
Enkel trofozoietvorm! (geen cyste)
Trichomonas vaginalis:
Waar?
Wereldwijd
Trichomonas vaginalis:
Reservoir
Asymptomatische dragers (mannen)
Trichomonas vaginalis:
Transmissie
Vnl via sexueel contact
Ook via huid-huid contact, kleding, toiletartikels,
tijdens passage geboortekanaal
Trichomonas vaginalis:
Levenscyclus (kort)
Trofoziet overdracht -> vermenigvuldiging via splitsing bij zure pH -> beschadiging vh vaginale epitheel (erosies)
Trichomonas vaginalis:
Ziektebeelden
Vrouw: vaginitis
(overvloedig waterig geel-groen vaginaal verlies + jeuk)
(soms meer uitgebreide erosies met dysurie)
Man: asymptomatisch dragerschap
(soms prostatitis, epididymitis, urethritis)
Trichomonas vaginalis:
Diagnose
Via microscopisch onderzoek vaginaal en urethraal secreet of urinesediment
Nucleïnezuur probe
Trichomonas vaginalis:
Preventie
Via persoonlijke hygiëne
Trichomonas vaginalis:
Behandeling
Nitro-imidazole
-> noodz dat seksuele partners gelijktijdig behandeld w:
re-infectie
Leishmania species:
Stadia
Amastigoot en promastigoot
Leishmania species:
Waar?
Tropen, subtropen
Europa: mediterraan gebied + importpathologie
Leishmania species:
Reservoir
Zoönose: honden en knaagdieren
Leishmania species:
Verspreiding via…
Vector: zandvliegen (Phlebotomus)
Leishmania species:
3 vormen
• Viscerale infectie (kala-azar) (L. donovani, L. infantum) • Cutane infectie (L. major, L. tropica) • Muco-cutane vorm (L. braziliensis, L. Mexicana)
Leishmania species:
Levenscyclus (kort)
Promastigoot vrij in speeksel zandvlieg -> inoculatie in mens -> infecteren macrofagen -> transformeren nr amastigoot -> reproductie -> bij cellyse opname dr mononucleairen (verspreiding nr vss weefsel)
Bloedname mens dr andere vlieg -> amastigoot nr promastigoot -> multiplicatie via binaire splitsing -> migratie nr proboscis vd zandvlieg
Leishmania species:
Ziektebeeld viscerale leishmaniase
(meest ernstige vorm)
95% overlijden indien onbehandeld
Spreiding parasiet nr lever, milt, beenmerg, lymfeklieren
- > koorts, anemie, gewichts↓ , hepato-spleno-megalie
- > gepigmenteerde, granulomateuze huidletsels
Leishmania species:
Ziektebeeld cutane leishmaniase
(meest frequente vorm)
Rode papel op plaats inoculatie
-> evol tot ulcera en secundaire infectie mogelijk
Geneest met littekenvorming
Leishmania species:
Ziektebeeld muco-cutane leishmaniase
(= gevolg ve cutane infectie id nabijheid v mucosae)
Uitgebreide letsels met partiële/ complete vernietiging van de rhino-pharyngeale mucosae
Leishmania species:
Diagnose
Via microscopisch onderzoek weefsel, beenmerg, lymfeklieren
Serologische diagnose
Leishmania species:
Preventie
Via bescherming tgn zandvliegen
Leishmania species:
Behandeling
Vooral muco-cutane en viscerale vorm