OUN Flashcards
Na co dzielimy mózgowie?
Na mózg, pień mózgu i móżdżek
Na co dzielimy pień mózgu?
Na:
- rp
- most
- śródmózgowie
- międzymózgowie (czynnościowo: pień mózgu, rozwojowo: mózg)
Ile mamy nerwów rdzeniowych?
31 par
Czym zajmuje się układ nerwowy somatyczny?
Sprawuje kontrolę nad mięśniami szkieletowymi oraz doprowadza bodźce czuciowe z ekstero- i proprioreceptorów.
Czym zajmuje się układ nerwowy autonomiczny/wegetatywny?
Sprawuje kontrolę nad mięśniówką gładką i wydzielaniem gruczołow, a także doprowadzaniem bodźców czuciowych z interoreceptorów.
Jakie części wyróżniamy w układzie autonomicznym?
- część współczulną (sympatyczną)
- część przywspółczulną (parasympatyczną)
Jakie części wyróżniamy w układzie somatycznym?
- część ruchową (układ)
- część czuciową (układ)
Jakie części wyróżniamy w układzie czuciowym?
- receptory
- włókna (drogi) czuciowe
- ośrodki czuciowe
1) korowe
Co obejmuje układ ruchowy?
1) narząd ruchu czynny i bierny
2) neuron ruchowy obwodowy (dolny neuron ruchowy)-komórki ruchowe rogów przednich rk i kom. j. ruchowych n. czaszkowych z ich neurytami biegnące do efektorów
3) neuron ruchowy odśrodkowy (górny neuron ruchowy)-komórki ruchowe pól ruchowych kory mózgu wraz z ich neurytami (droga piramidowa: kor-rdz i kor-j)
4) ukł. pozapiramidowy
5) móżdżek
6) twór siatkowaty
7) ośrodki kojarzeniowe (scalające, asocjacyjne)
Jakie wyróżniamy typy kom. nerwowych?
- pseudobiegunowe
- dwubiegunowe (np. w siatkówce/okol. węchowej)
- wielobiegunowe
- jednobiegunowe
Jakie wyróżniamy typy synaps?
-nerwowo-nerwowe
-nerwowo-mięśniowe
-nerwowo-gruczołowe
// elektryczne i chemiczne
Czym jest odruch?
Odruch to:
1) podstawowa jednostka czynnościowa ukł nerwowego
2) odpowiedź efektora wywołana przez bodziec działający na receptor, wyzwolona za pośrednictwem ukł. nerwowego.
Jak dzielimy receptory?
1) związane z ukł. somatycznym
a) eksteroreceptory
- mechanoreceptory
- termoreceptory
- nocyreceptory
b) proprioreceptory (bodziec: zmiany w narządzie ruchu- czucie głębokie (ruch, ułożenie, wibracja); lokalizacja: okostna, torebki stawowe, więzadła, mięśnie, ścięgna, powięzie, ozębna. Błędnik to też proprioreceptor.)
2) związane z ukł. autonomicznym
a) interoreceptory (enetroreceptory/wisceroreceptory)
3) związane z zmysłami
a) telereceptory
Co jest podłożem strukturalnym odruchu? Jakie ma elementy?
Łuk odruchowy jest podłożem strukturalnym odruchu.
1) receptor
2) droga dośrodkowa - ramię doprowadzające
3) ośrodek nerwowy
4) droga odśrodkowa - ramię odprowadzające
5) efektor
Inna nazwa na włókna odśrodkowe.
Włókna eferentne.
Odruch na rozciąganie - inne nazwy, opis.
Inaczej miotatyczny, głęboki
-monosynaptyczny odruch mięśni na rozciąganie
-ma ramię doprowadzające (kom. zwoju międzykręgowego, jej dendryt i neuryt) oraz odprowadzające (kom. ruchowa rogu przedniego rk i jej neuryt)
Uszkodzenie łuku odruchowego powoduje osłabienie lub zniesienie odruchu.
Jakie są najczęściej badane odruchy głębokie? Segmenty z których są.
1) odruch z mięśnia trójgłowego (C7-C8)
2) odruch z mięśnia dwugłowego (C5-C6)
3) odruch promieniowy (C5-C6)
4) odruch kolanowy (L2-L4)
5) odruch skokowy (S1)
Czym jest jądro nerwowe?
Jądro nerwowe to skupisko ciał komórek nerwowych na terenie ośrodkowego układu nerwowego.
Jakie wyróżniamy jądra nerwowe (ze względu na charakter)?
- jądra somatyczne (czuciowe, ruchowe)
- jądra autonomiczne (sympatyczne i parasympatyczne)
Jak inaczej nazywamy jądra ruchowe i autonomiczne? Gdzie zdążają neuryty komórek tych jąder?
Są to jądra początkowe, neuryty ich komórek zdążają do efektorów.
Jak inaczej nazywamy jądra czuciowe? Co do nich dociera i co od nich odchodzi?
Są to jądra końcowe. Docierają do nich neuryty kom. zwojów czuciowych (zwojów międzykręgowych/zwojów rdzeniowych nerwów rdzeniowych oraz zwojów czuciowych nerwów czaszkowych).
Z nich odchodzą neuryty kom. jąder czuciowych, które zdążają w kierunku wyższych pięter (kresomózgowie, móżdżek).
Czym są ośrodki nerwowe?
Są to zgrupowania kom. nerwowych o char. czynnościowym (np. ośrodek krążenia, oddechowy).
Czym jest zwój nerwowy?
Jest to skupisko ciał kom. nerwowych poza terenem ośrodkowego układu nerwowego.
Jakiego typu są neurony kom. zwojów czuciowych?
Są to komórki pseudojednobiegunowe.
Jak wygląda droga impulsu w układzie somatycznym, a jak w autonomicznym?
W układzie somatycznym:
Neuryt kom. ruchowej z ośr. ukł. nerw. dociera bezpośrednio do efektora.
W układzie autonomicznym:
Neuryt kom. leżącej w ośr. ukł. nerw. (włókno przedzwojowe) biegnie do kom. zwojowej, gdzie ma synapsę. Potem neuryt kom. zwojowej (włókno pozazwojowe) dochodzi do efektora (m. gładki/gruczoł)
Jaka jest proporcja długości włókien przed- i pozazwojowych w układzie współczulnym, a jaka w przywspółczulnym?
W ukł. współczulnym:
-przedzwojowe krótsze, pozazwojowe dłuższe (bo ośr. ukł. nerwowy z reguły jest dość blisko zwojów współczulnych)
W ukł. przywspółczulnym”
-przedzwojowe dłuższe, pozazwojowe krótsze (bo zwoje przywspółczulne zazwyczaj przy narządach)
Z czego zbudowana jest istota szara?
Z ciał kom. nerwowych i kom. glejowych
Z czego zbudowana jest istota biała?
Z wypustek ciał kom. nerwowych.
Podaj ośrodek nadrzędny, drogę łączącą, ośrodek podrzędny i efektor dla układu somatycznego.
Ośrodek nadrzędny: kora mózgowa
Droga łącząca: np. korowo-rdzeniowa lub korowo-jądrowa
Ośrodek podrzędny: alfa- i gammamotoneurony rogów przednich rk, jądra ruchowe nerwów czaszkowych
Efektor: mięsień szkieletowy
Podaj ośrodek nadrzędny, drogę łączącą, ośrodek podrzędny i efektor dla układu autonomicznego.
Ośrodek nadrzędny: podwzgórze
Droga łącząca: np. pęczek podłużny grzbietowy
Ośrodek podrzędny: jądra przywspółczulne n. III, VII, IX i X (w pniu mózgu), j. pośrednio-boczne i pośrednio-przyśrodkowe (w rk)
Efektor: mięsień gładki, gruczoł
Czym jest nerw?
Jest to pęczek włókien nerwowych wraz ze wszystkimi osłonkami poza obszarem ośrodkowego ukł. nerwowego.
Czym jest nerw rdzeniowy?
Jest to nerw utworzony przez połączenie korzenia przedniego i tylnego jednego segmentu rk po tej samej stronie. Korzenie łączą się w pień nerwu rdzeniowego w otworze międzykręgowym.
Jak dzieli się nerw rdzeniowy?
Na gałęzie:
- przednią (ramus anterior/ventralis)
- tylną (ramus posterior/dorsalis)
- oponową (ramus meningeus)
+nerwy rdzeniowe od C8-L2/L3 oddają dodatkowo gałąź łączącą białą
+do każdego nerwu rdzeniowego dochodzi gałąź łącząca szara
Które nerwy rdzeniowe oddają gałąź łączącą białą?
C8 do L2/L3
Czym jest korzeń tylny?
Korzeń tylny to pęczek neurytów komórek pseudojednobiegunowych zwoju międzykręgowego, biegnący do rogu (słupa) tylnego i sznura tylnego rk.
Czym jest korzeń przedni? Co dodatkowo zawierają korzenie przednie od C8-L2/L3 i S2-S4?
Korzeń przedni to pęczek neurytów kom. ruchowych rogu przedniego rk (kom. ruchowych) biegnący do nerwu rdzeniowego.
- Korzenie przednie n. rdzeniowych od C8-L2/L3 zawierają dodatkowo neuryty kom. jądra pośrednio-bocznego rogu bocznego rk
- Korzenie przednie n. rdzeniowych S2-S4 zawierają dodatkowo neuryty kom. jądra pośrednio-przyśrodkowego rk
Z czego składa się gałąź tylna n. rdzeniowego? Co unerwia?
Gałąź tylna n. rdzeniowego zawiera wł. czuciowe (dendryty kom. pseudobiegunowych zwoju międzykręgowego), ruchowe (neuryty kom. ruchowych rogu przedniego rk) i współczulne pozazwojowe (neuryty kom. zwoju przykręgowego, czyli wł. wisceromotoryczne).
Unerwia skórę powstałą z dermatomów grzbietowych wraz z gruczołami skórnymi i mięśniami prostującymi włosy, mięśnie powstałe z miotomów gdzbietowych (mm przykręgosłupowe) i mięśniówkę naczyń krwionośnych.
Z czego składa się gałąź przednia n.rdzeniowego? Co unerwia?
Składa się z włókien czuciowych (dendr. kom. pseudobieg. zwoju międzykr.), ruchowych (neuryt. kom. ruch. rogu przed. rk) i współczulne pozazwojowe (neuryty kom. zwoju przykr. czyli wisceromotor.). Dodatkowo S2, S3 i S4 zawierają wł. przywspółczulne przedzwojowe
Unerwia skórę powstałą z dermatomów brzusznych wraz z gruczołami skórnymi, mm wyprostnymi włosa, mm powstałe z dermatomów i mięśniówkę naczyń krwionośnych.
Które gałęzie tworzą sploty nerwów rdzeniowych? Jakiś wyjątek?
Gałęzie przednie nerwów rdzeniowych tworzą sploty nerwów rdzeniowych.
Wyjątek: g. przednie n. rdzeniowych piersiowych: nerwy międzyżebrowe
Część wł. g. przedniej pierwszego n. rdzeniowego piersiowego + g. przednia n. rdzeniowego szyjnego ósmego = splot ramienny
G. przednia ostatniego n. rdzeniowego piersiowego = n. podżebrowy
Czym jest gałąź oponowa (co zawiera, gdzie biegnie, charakter)?
Gałąź n. rdzeniowego; unerwia oponę twardą rk, zawiera wł. czuciowe i współczulne (czyli dendryty kom. pseudojednobieg. zwoju międzykręgowego i neuryty kom. zwoju przykręgowego).
Czym jest splot nerwowy?
Splot nerwowy to każde wymieszanie wł. nerwowych.
Jakie wyróżniamy sploty nerwów rdzeniowych?
1) szyjny (C1-C4)
2) ramienny (C5-Th1)
3) lędźwiowy (L1-L3)
4) krzyżowy (L4-Co1)
Nerwy skórne - z czego są zbudowane?
Z dendrytów kom. zwojów m-k i neurytów kom. zwojów m-k
Nerwy mięśniowe - z czego są zbudowane?
Z neurytów kom. ruchowych rogów przednich rk oraz den. kom. zwojów międzykręgowych
Uwaga! Nie mylić tych nerwów z nerwami ruchowymi!!!
Nerwy mieszane - gdzie są ich kom. macierzyste?
Są w rogu przednim rk, w kom pseudojednobieg. zwojów międzykręgowych i w kom. zwojów przykręgowych
Jądro pośrednio-boczne - jaki układ, gdzie leży?
- układ współczulny
- róg boczny rk od C8-L2/L3
Jądro pośrednio-przyśrodkowe - druga nazwa, jaki układ, gdzie leży?
- jądro krzyżowe przywspółczulne
- układ przywspółczulny
- segmenty od S2-S4; NIE TWORZY ROGU BOCZNEGO!
Prócz j. pośrednio-bocznego, jądra jakich nerwów są również przywspółczulne?
III, VII, IX, X
Czym jest g. łącząca biała? Gdzie biegnie, co ją buduje?
G. łącząca biała to g. nerwu rdzeniowego, która biegnie do najbliższego zwoju przykręgowego (zwoju pnia współczulnego). Jest zbudowana z neurytów kom. jądra pośrednio-bocznego (wł przedzwojowe współczulne), którym towarzyszą dendryty kom. zwoju międzykręgowego (czuciowe).
Które włókna gałęzi łączącej białej kończą się wcześniej (i gdzie!), a które przechodzą tranzytem i dokąd zmierzają?
Część wł. współczulnych kończy się synapsami z kom. zwojowymi zwoju PRZYkręgowego.
Tranzyt:
1) włókna międzyzwojowe (dostarczają wł. współczulne przedzwojowe tam, gdzie nie leży w okolicy j. pośrednio-boczne)
2) nerw trzewny do zwoju PRZEDkręgowego
Jak dzielimy wł. pozazwojowe zwoju przykręgowego?
- długie
a) naczyniowe - tworzą sploty okołonaczyniowe, np. szyjno-tętniczy wewnętrzny
b) narządowe - biegną bezpośrednio do narządów - krótkie - tworzą gałęzie łączące szare
Czym jest gałąź łącząca szara?
Są to włókna współczulne pozazwojowe, biegnące od zwoju przykręgowego do n. rdzeniowego. Włókna te rozdzielają się do poszczególnych gałęzi n. rdzeniowego (przedniej, tylnej, oponowej).
Z każdego zwoju po kilka gałęzi łączących szarych, ale do każdego z n. rdzeniowych po jednej gałęzi łączącej szarej.
Czym jest pień współczulny?
Pień współczulny to zespół zwojów przykręgowych leżących po jednej stronie kręgosłupa, połączonych włóknami międzyzwojowymi. Leży bocznie od trzonów kręgów i sięga od podstawy czaszki do kości guzicznej.
Czy wszystkie zwoje o char. współczulnym leżą w pniu współczulnym?
Nie, bo zwoje przedkręgowe o char. współczulnym leżą np. w splotach uzwojonych układu autonomicznego (np. splot trzewny).
Co tworzy część ośrodkową ukł. autonomicznego?
-j. współczulne i przywspółczulne
Co tworzy część obwodową ukł. autonomicznego?
- wł. przedswojowe
- zwoje autonomiczne (współczulne = przedkręgowe i przykręgowe oraz przywspółczulne) i wł. pozazwojowe
Z jakich części składa się istota biała rk?
Ze sznurów przednich, bocznych i tylnych oraz spoidła białego (łączy sznury przednie).
Z czego składa się istota szara rk? Jakie ma części?
Jest zbudowana z ciał kom. nerwowych i kom. glejowych oraz wł. nerwowych niezmienlinizowanych (bezrdzennych).
Dzielimy ją na rogi (słupy) przednie i tylne, a pomiędzy nimi jest istota szara pośrednia, na którą składa się istota szara pośrednia środkowa i dwie istoty szare pośrednie boczne.
Istota szara pośrednia boczna od C8-L2/L3 wpukla się w obręb sznura bocznego (istoty białej) tworząc róg boczny. Są tam rdzeniowe ośrodki ukł. autonomicznego.
Rogi przednie zawierają kom. ruchowe (alfa- i gammamotoneurony), których neuryty biegną w korzeniach przednich n. rdzeniowych i póżniej później do efektorów.
Rogi tylne zawierają kom. czuciowe, do których dochodzą w korzeniach tylnych neuryty kom. pseudojednobiegunowych zwojów międzykręgowych (rdzeniowych).
Czym jest neuromer (segment rk)? Odkąd dokąd?
Neuromer to odcinek rk sięgający od górnego brzegu pola korzeniowego (obszaru pow. rk przez który przechodzą wlókna korzenia n. rdzeniowego - jest pole przednie i tylne) do górnego brzegu kolejnego pola. Z jednego segmentu korzenie przednie dwóch n. rdzeniowych (P i L) i wchodzą do niego korzenie tylne tych samych n. rdzeniowych.
Kiedy rozpoczyna się rozwój ukł. nerwowego?
- tyg. życia zarodkowego
Jak nazywa się warstwa komórek zwrócona do pęcherzyka żółtkowego?
Endoderma (str. brzuszna)
Jak nazywa się strona komórek zwrócona do owodni?
Ektoderma (str. grzbietowa)
Gdzie rozpościera się płytka nerwowa? Jest z endo- czy ektodermy?
Jest z ektodermy;
Rozpościera się między węzłem pierwotnym a błoną policzkowo-gardłową (mniej więcej środek ektodermy).
Jak powstaje rynienka nerwowa? Druga nazwa na brzegi rowka. Co jeszcze dzieje się na etapie jej powstawania?
Szybszy wzrost brzegów płytki nerwowej powoduje postanie rowka, a następnie rynienki nerwowej (ok. 3. tyg. rozwoju).
Brzegi rowka nazywamy wtedy fałdami nerwowymi/rdzeniowymi.
Niektóre komórki oddzielają się, tworząc grzebienie (listewki) nerwowe.
W co przekształca się rynienka nerwowa i kiedy?
W cewę nerwową, ok. 4. tyg. rozwoju.
Jak wyglądają końce cewy nerwowej (otwarte/zamknięte)? W co się przekształcają i kiedy?
Są początkowo otwarte, tworząc otwory nerwowe przedni i tylny. Przedni zamyka się w 25 dniu i przekształca w blaszkę krańcową. Tylny - 27 dzień.
Jak układa się cewa nerwowa po wytworzeniu?
Dogrzbietowo od struny grzbietowej
Co powstaje z grzebieni nerwowych w odc. głowowym? Co w pozostałych odc?
- zwoje czuciowe n. czaszkowych
- zwoje parasympatyczne
- zwoje ukł. autonomicznego
- ciałka przyzwojowe (np. kłębek szyjny)
- kom. Schwanna
- kom opony miękkiej i pajęczej
- kom. chromafinowe rdzenia nadnerczy
- melanocyty
- odontoblasty
- przegroda aortowo-płucna serca
- kom. C tarczycy
- składniki szkieletowe i łącznotkankowe łuków skrzelowych.
Z pozostałych: zwoje międzykręgowe (rdzeniowe)
Z czego tworzą się 3 opony rdzenia k?
Z tk. łącznej w otoczeniu zawiązka rdzenia.
Kiedy tworzy się pierwotny pęcherzyk cewy nerwowej?
4 tydzień
Co i jak dzieli cewę nerwową?
Rowki graniczne w połowie ścian bocznych dzielą cewę na płytę skrzydłową (cz. grzbietowa) i płytę podstawną (cz. brzuszna)
Co tworzą największe komórki płyt podstawnych?
Dzielą rk na sznur przedni i boczny, gdzie zresztą mają swoje dendryty. Biegną w obrębie korzeni przednich nerwów rdzeniowych oraz gałęzi przednich i tylnych do mięśni poprzecznie prążkowanych - strefa somatomotoryczna rk
Co tworzą mniejsze komórki płyt podstawnych?
Jądro pośrednio-boczne i pośrednio-przyśrodkowe - strefa wisceromotoryczna rk
Tl;dr: co tworzą płyty podstawne?
Słup przedni (róg) i słup boczny (róg); części podstawne pnia mózgu i j. ruchowe nerwów czaszkowych, podwzgórze
Co tworzą płyty skrzydłowe?
Słupy (rogi) tylne - strefa somato- i wiscerosensoryczna rk orz sznur przednio-boczny; cz. grzbietowe pnia mózgu, j. czuciowe n. czaszkowych, wzgórze
Co tworzą neuryty płyt skrzydłowych?
Sznury przednie i boczne
Co przebiega przez sznury przednie i boczne?
Dendryty kom. ruchowych oraz neuryty kom. płyt skrzydłowych tworzące twór siatkowaty
Z czego powstaje sznur tylny?
Z części neurytów wychodzących ze zwojów mk
Czym jest wyścielony kanał centralny rk?
Kom. ependymy
Gdzie różnicują się plakody? Jakie plakody wyróżniamy?
Na końcu głowowym cewy nerwowej, z ektodermy.
Wyróżniamy plakodę węchową i uszną.
Jakie wyróżniamy zgięcia cewy nerwowej?
1) ciemieniowe, skierowane grzbietowo (śródmózgowie)
2) mostowe, skierowane dobrzusznie (most)
3) szyjne, skierowane grzbietowo (granica rp i rk)
Na co dzieli się pierwotny pęcherzyk mózgowy?
1) przodomózgowie
2) śródmózgowie
3) tyłomózgowie pierwotne
Podział części pierwotnego pęcherzyka mózgowego na struktury.
1) przodomózgowie -> kresomózgowie i międzymózgowie
2) śródmózgowie -> bez zmian
3) tyłomózgowie pierwotne -> tyłomózgowie wtorne i rdzeniomózgowie ->most, móżdżek i rdzeń przedłużony
Co pozostaje w międzymózgowiu po rowku granicznym?
Bruzda podwzgórzowa
Z czego wywodzą się jądra kresomózgowia? Wyjątek.
Jądra kresomózgowia z szarej masy kresomózgowia;
wyjątek: gałka blada - skupienie przyśrodkowe neuroblastów z podwzgórza, jest najstarsza
Z czego wywodzą się zawiązki gałek ocznych?
Z kresomózgowia (2 msc)
Które kom. tworzą barierę krew-mózg?
Astrocyty
Które kom. mogą pożerać chore komórki nerwowe?
Kom. mikrogleju
Jakie drogi wyróżniamy?
1) spoidłowe (komisuralne)
połączenie identycznych ośrodków strony L i P
2) kojarzeniowe (asocjacyjne)
połączenie niezbyt odległych ośrodków po tej samej stronie
3) rzutowe (projekcyjne)
połączenie odległych ośrodków; często się krzyżująj
Jaka jest cecha charakterystyczna czucia interoceptywnego?
Brak precyzji zadziałania bodźca - nieepikrytyczność. (czucie z narządów)
Jaki ruch przekazują drogi ukł. piramidowego, a jaki pozapiramidowego?
piramidowe - zaplanowany ruch
pozapiramidowe - nieświadomy ruch
Jakie są umowne granice między rk a rp?
1) dolny brzeg foramen magnum
2) pozioma płaszczyzna przeprowadzona przez górny brzeg pola korzeniowego pierwszej pary n. rdzeniowych
3) dolny brzeg skrzyżowania piramid
Na jakiej wysokości kończy się rk?
Krążka międzykręgowego L1/L2
Co tworzy ogon koński?
Korzenie przednie i tylne nerwów rdzeniowych od L2 w dół oraz nić końcowa rk
Jakie są ograniczenia kanału kręgowego?
od przodu: tylne powierzchnie trzonów kręgów i krążków międzykręgowych oraz więzadło podłużne tylne od boków: nasady łuków kręgów od tyłu: blaszki łuków kręgów i więzadła żółte