Czaszka Flashcards
Z czego rozwija się szkielet człowieka?
- blaszki bocznej
- przyosiowej mezodermy
- komórek grzebieni nerwowych
Co tworzy mezoderma przyosiowa w części głowowej?
Somitomery
Co tworzy mezoderma przyosiowa w odcinku potyliczno-ogonowym?
Somity
Na co różnicuje się somit?
- część przyśrodkowo-brzuszna (sklerotom)
- część grzbietowo-brzuszna (dermamiotom)
Co powstaje z komórek sklerotomów?
- kręgi
- żebra
Co powstaje z komórek dermamiotomów?
- mięśnie szkieletowe
- skóra
- tkanka podskórna
Kiedy i co tworzą komórki sklerotomów?
Pod koniec 4 tygodnia - mezenchymę (+kręgi i żebra)
W co przekształcają się blaszki mezodermy ściennej ścian tułowia?
- w kości obręczy barkowej i miednicznej
- kości kończyn
W co przekształcają się komórki grzebieni nerwowych okolicy głowowej?
mezenchyma–> w obręb powstających kości twarzoczaszki
Co tworzą somity potyliczne i somitomery?
Kości sklepienia i podstawy czaszki
Na co dzielimy czaszkę?
- czaszka mózgowa/mózgoczaszka (neurocranium)
- czaszka trzewna/twarzoczaszka (viscerocranium)
Jakie wyróżniamy części w toku rozwoju czaszki? (char. kostnienia)
- część błoniasta (desmocranium) - kości płaskie osłaniające mózgowie
- część chrzęstna (chondrocranium) - głównie kości podstawy czaszki
Jakie kości rozwijają się na podłożu błoniastym?
Sklepienie czaszki oraz ściany boczne (k. czołowa, ciemieniowe, łuski kości skroniowych, części kości potylicznych) –> kości płaskie osłaniające mózgowie
Jakie wyróżniamy ciemiączka (fonticuli)?
- czołowe (przednie) –> skrzyż. szwu strzałk. z wieńc.
- potyliczne (tylne) –> poł. szwu strzałk. z węgł.
- klinowe (boczne-przednie) –> na styku skrzydła większego k. klinowej , kąta klin. k. ciemieniowej, łuski k. skroniowej i k. czołowej
- sutkowe (boczne-tylne) –> poł. cz. sutkowej k. skroniowej, kąta sutk. k. ciemieniowej i cz. łuskowej k. potylicznej
Gdzie powstają chrząstki przystrunowe (cartilagines parachordales)? Co one tworzą po połączeniu? Kiedy się łączą?
- Po obu stronach odcinka głowowego struny grzbietowej;
- Chrząstki przystrunowe + przedstrunowe = płytka podstawna
- Chrząstki przystrunowe + 3 sklerotomy potyliczne = część podstawna k. potylicznej
- 2 msc życia płodowego
Co powstaje do przodu od struny grzbietowej? Jak łączą się te struktury i co tworzą?
-chrząstki przysadkowe;
ich połączenie ze sobą –> trzon kości klinowej
-beleczki chrzęstne czaszki przedstrunowe;
ich połączenie ze sobą–> blaszka sitowa kości sitowej
(konkretnie: tworzą się płytki nosowe–>puszka nosowa–>jej ściana górna przebita przez nici węchowe–>blaszka sitowa)
Co powstaje dobocznie od chrząstki przystrunowej? Co te struktury dalej tworzą?
-skrzydła oczodołowe i skroniowe –> skrzydła mniejsze i większe kości klinowej (z zagęszczenia mezenchymy)
Co powstaje z tyłu i do boku skrzydła skroniowego? Co ta struktura później tworzy?
-torebka uszna –>część skalista i sutkowa kości skroniowej
Co powstaje z części grzbietowej i brzusznej I łuku skrzelowego? Inna nazwa na ten łuk. Co się dzieje po powstaniu struktur?
Część grzbietowa: -młoteczek i kowadełko Część brzuszna: -żuchwa (połączenie obu cz. brzusznych; kość okładzinowa wokół poł. --> żuchwa) Inna nazwa: chrząstka Meckela Po powstaniu struktur: zanik chrząstki Meckela, pozostaje w więzadle klinowo-żuchwowym
Co powstaje z odcinka grzbietowego II łuku skrzelowego? Jaka jest jego inna nazwa?
+ co z III, IV i V łuku
Odcinek grzbietowy: -strzemiączko -wyrostek rylcowaty k. skroniowej -róg większy k. gnykowej i górna część trzonu Inna nazwa: chrząstka Reicherta Z III łuku: -róg większy k. gnyk., dolna część trzonu Z IV i V łuku: -krtań
Co z kostnienia na podłożu chrzęstnym?
kości:
- sitowa
- małżowiny nosowe dolne
- kowadełko, strzemiączko
- k. gnykowa
Co z kostnienia na podłożu łącznotkankowym?
kości: -ciemieniowe -czołowa -nosowe -łzowe -lemiesz (wszystkie są płaskie dość) \+ z niepłaskich -szczęka -jarzmowa -podniebienna -żuchwa
Co z kostnienia na podłożu mieszanym?
kości:
- potyliczna
- skroniowa
- klinowa
- młoteczek
Co wchodzi w skład mózgoczaszki? (6)
kości:
- potyliczna
- skroniowa
- klinowa
- czołowa
- ciemieniowa
- sitowa
Co wchodzi w skład twarzoczaszki? (12)
kości:
- nosowe
- łzowe
- lemiesz
- małżowiny nosowe dolne
- szczęki
- jarzmowe
- podniebienne
- żuchwa
- młoteczek
- kowadełko
- strzemiączko
- gnykowa
Co klasyfikuje kość jako kość mózgoczaszki?
Kość musi stykać się z mózgowiem (choćby w najmniejszym stopniu).
Części kości czołowej to:
- łuska czołowa (squama parietalis)
- części oczodołowe (partes orbitales)
- część nosowa (pars nasalis)
Co przechodzi przez otwór/wcięcie nadoczodłowe (foramen/incisura supraorbitale/lis)?
-naczynia i nerwy nadoczodołowe
Co przechodzi przez otwór/wcięcie czołowe (foramen/incisura frontale/lis)?
-naczynia i nerwy nadbloczkowe
Co przechodzi przez otwór ślepy (foramen caecum)? Gdzie on prowadzi?
- drobna żyłka łącząca sploty żylne jamy nosowej z zatoką strzałkową górną
- wypustka opony twardej
Prowadzi wgłąb kolca nosowego.
Co leży w dołeczkach ziarenkowatych (foveolae granulares)?
-wypustki opony pajęczej mózgowia
Co odpowiada łękom mózgowym (juga cerebralia)?
-bruzdy mózgowia
Co odpowiada wyciskom palczastym (impressiones digitatae)?
-zakręty mózgowia
Jaka tętnica przede wszystkim tworzy bruzdy tętnicze (sulci arteriosi)?
-tętnica oponowa środkowa
Z czego są stworzone komórki sitowe?
Z brzegów wcięcia sitowego i półkomórek kości sitowej
Co jest mniej więcej w okolicy komórek sitowych jeszcze? Gdzie te rzeczy zmierzają i co w sobie mają?
-rowki sitowe: przedni i tylny
-oczodół:
-otwory sitowe przednie -> dół przedni czaszki i blaszka sitowa -> jama sitowa
-otwory sitowe tylne -> zatoka klinowa i kom. sitowe tylne
Prowadzą nerwy i naczynia o tych samych nazwach
Jakie są części kości potylicznej?
- część podstawna (pars basilaris)
- części boczne (partes laterales)
- łuska potyliczna (squama occipitalis)
Co przechodzi przez otwór wielki (foramen magnum)?
1) rdzeń kręgowy -> przedłużony
2) opony
3) tętnice kręgowe
4) gałęzie oponowe t. kręgowych
5) tętnica rdzeniowa przednia
6) tętnice rdzeniowe tylne
7) splot żylny podstawny -> splot żylny kręgowy wewnętrzny
8) korzenie rdzeniowe n. dodatkowych (XI)
Połączenia kości potylicznej z innymi kośćmi:
- chrząstkozrost klinowo-potyliczny (synchondrosis sphenoocipitalis) -> cz. podstawna k. pot. + trzon k. klin.
- chrząstkozrost skalisto-potyliczny (synchondrosis petroocipitalis) -> cz. podstawna k. pot + cz. skalista k. skron.
Co wzdłuż synchondrosis petroocipitalis?
Bruzda zatoki skalistej dolnej
Z czym łączą się kłykcie potyliczne?
Z dołkami stawowymi górnymi kręgu szczytowego
Co przechodzi przez kanał nerwu podjęzykowego?
- nerw podjęzykowy
- splot żylny kanału nerwu podjęzykowego
Co przechodzi przez kanał kłykciowy?
-żyła wypustowa kłykciowa (v. emissaria condylaris)
Z czym i jak sąsiaduje wcięcie szyjne?
Od góry i przyśrodkowo z bruzdą zatoki esowatej
Co tworzy otwór szyjny? Co go rozdziela na 2 części?
-wcięcie szyjne (część boczna k. pot) + wcięcie szyjne (brzeg tylny piramidy k. skroniowej)
podział przez wyrostek śródszyjny (processus intrajugularis)
Co przechodzi przez część przyśrodkową otworu szyjnego?
1) nerw językowo-gardłowy
2) zatoka skalista dolna
historyjka na zapamiętanie:
Był sobie człowiek, który zagubił się nad morzem. Krzyczał na całe gardło, przegryzał sobie język (1), ale to nic nie dawało. Nagle spostrzegł piękną zatokę u dołu, pełną skał, o które rozbijały się morskie fale (2).
—
Chwilę mu to zajęło, lecz oto stał przy zatoce. Choć wiedział, że fakt znalezienia pięknej lokacji nie zmienia faktu, że zabłądził (3), uznał, że warto chwilę odpocząć przed ponownymi poszukiwaniami. Oczyma znalazł oponę, która wyglądała jakby również zabłądziła (4). Dodatkowo (5) jeszcze, przed nią rosły dziwne, jakby esowate (6) rośliny. Przysiadł tam spokojnie, gdy nagle HYC, z tyłu opony zaczęła wyrastać TĘTNICA (7). Ze strachu serce podeszło mu do gardła (7..).
Uciekł z zatoki tak szybko, jak się dało. Niestety, błąka się jeszcze po dziś dzień…
Co przechodzi przez część boczną otworu szyjnego?
3) nerw błędny
4) g. oponowa n. błędnego
5) nerw dodatkowy
6) zatoka esowata
7) t. oponowa tylna (g. t. gardł. wstępującej)
historyjka na zapamiętanie:
Był sobie człowiek, który zagubił się nad morzem. Krzyczał na całe gardło, przegryzał sobie język (1), ale to nic nie dawało. Nagle spostrzegł piękną zatokę u dołu, pełną skał, o które rozbijały się morskie fale (2).
—
Chwilę mu to zajęło, lecz oto stał przy zatoce. Choć wiedział, że fakt znalezienia pięknej lokacji nie zmienia faktu, że zabłądził (3), uznał, że warto chwilę odpocząć przed ponownymi poszukiwaniami. Oczyma znalazł oponę, która wyglądała jakby również zabłądziła (4). Dodatkowo (5) jeszcze, przed nią rosły dziwne, jakby esowate (6) rośliny. Przysiadł tam spokojnie, gdy nagle HYC, z tyłu opony zaczęła wyrastać TĘTNICA (7). Ze strachu serce podeszło mu do gardła (7..).
Uciekł z zatoki tak szybko, jak się dało. Niestety, błąka się jeszcze po dziś dzień…
Jak nazywamy obszar powyżej guzowatości potylicznej zewnętrznej (protuberantia occipitalis externa)?
Płaszczyzna potyliczna (planum occipitale)
Jak nazywamy obszar poniżej guzowatości potylicznej zewnętrznej (protuberantia occipitalis externa)?
Płaszczyzna karkowa (planum nuchale)
Co towarzyszy grzebieniowi potylicznemu wewnętrznemu?
Bruzda zatoki potylicznej
Powierzchnie, brzegi i kąty k. ciemieniowej
2 powierzchnie: -zew i wew 4 brzegi -strzałkowy, łuskowy, czołowy, potyliczny 4 kąty -czołowy, klinowy, potyliczny, sutkowy
Co przechodzi przez otwór ciemieniowy?
- gałąź oponowa tętnicy potylicznej
- żyła wypustowa ciemieniowa
Co zawiera kanał nerwu wzrokowego?
- nerw wzrokowy
- tętnica oczna
Co zawierają bruzdy tętnicy szyjnej?
- tętnicę szyjną wewnętrzną (szok i niedowierzanie)
- splot współczulny szyjno-tętniczy wewnętrzny
Jak nazywa się połączenie między skrzydłami lemiesza a dziobem klinowym?
Rozszczepienie (schindylesis)
Jakie wyróżniamy powierzchnie na skrzydle większym k. klinowej?
- mózgowa
- zewnętrzna (z powierzchniami: skroniową, oczodołową, podskroniową i szczękową)
Co przechodzi przez otwór okrągły?
Nerw szczękowy
Co przechodzi przez otwór owalny?
- nerw żuchwowy
- drobny splot żylny otworu owalnego
Co przechodzi przez otwór kolcowy?
- nerw kolcowy
- naczynia oponowe środkowe
Co jest w szczelinie oczodołowej górnej? Co ona komunikuje?
1) n. okoruchowy
2) n. oczny
3) . n. odwodzący –> (3xO)
4) n. bloczkowy
5) g. oczodołowa t. oponowej środkowej
6) ż. oczna górna
7) g. górna ż. ocznej dolnej
8) włókna współczulne pozazwojowe ze splotu jamistego
Komunikuje oczodół z dołem środkowym czaszki
Jak szczelina oczodołowa górna jest ograniczona?
- od góry: skrzydło mniejsze
- od dołu: skrzydło większe
- przyśrodkowo: trzon k. klinowej (ściana boczna trzonu)
Co jest w szczelinie oczodołowej dolnej? Co ona komunikuje?
1) n. jarzmowy
2) nerw podoczodołowy, tętnica i żyła podoczodołowa
3) g. oczodołowe zwoju skrzydłowo-podniebiennego
4) g. dolna ż. ocznej dolnej
Co zawiera kanał skrzydłowy? Co on przebija?
- nerwy i naczynia kanału skrzydłowego
- przebija podstawę wyrostka skrzydłowatego
- przedni otwór na pow. szczękowej skrzydł. większego (dół skrzydł-podn), tylny otwór w pobliżu otworu poszarpanego
Co zawiera kanał podniebienno-pochwowy? Gdzie się znajduje? Z czego się składa?
Zawiera:
-gałązka tętnicy klinowo-podniebiennej
-gałęzie nosowe tylne boczne zwoju skrzydłowo-podniebiennego
Znajduje się na dolnej pow. wyrostka pochwowego (tam: bruzda, którą zamyka wyrostek klinowy kości podniebiennej)
Co zawiera kanał lemieszowo-pochwowy? Gdzie się znajduje? Z czego się składa?
Zawiera:
-gałęzie nosowe tylne boczne zwoju skrzydłowo-podniebiennego
Znajduje się między trzonem k. klin. a wyrostkiem pochwowym (tam: bruzda, którą zamyka skrzydło lemiesza)
Z czego składa się kość sitowa (os ethmoidale)?
- blaszka sitowa (lamina cribrosa)
- blaszka pionowa (lamina perpendicularis)
- parzyste błędniki sitowe (labyrynthus ethmoidalis)
Z czym łączy się brzeg przedni, tylny i dolny k. sitowej?
przedni: kolec nosowy k. czołowej
tylny: grzebień klinowy, lemiesz
dolny: chrząstka przegrody nosa
Co wyróżniamy w błędniku sitowym? Do czego te części przylegają/czemu są ważne?
Powierzchnie:
- boczna (blaszka oczodołowa / blaszka papierowata / lamina orbitalis/papyracea)
- ->tworzy znaczną część ściany przyśrodkowej oczodołu
- górna
- ->w niej półkomórki uzupełniane przez wcięcie sitowe k. czoł.
- tylna
- -> do niej przylegają małż. klinowe i wyrostki oczodołowe k. podnieb.
- przednia
- ->przykryta k. łzową i górnym odc. wyrostka czoł. szczęki (zamykają od przodu kom. sitowe przednie)
- dolna
- -> sąsiaduje ze szczęką i k. podniebienną (które też zamykają kom. sitowe)
- przyśrodkowa
- ->duża część ściany bocznej jamy nosowej, z niej wysterczają małżowina nosowa górna, czasem najwyższa oraz środkowa
Co jest bocznie od mał. nos. środkowej? Co w okolicy?
Puszka sitowa (bulla ethmoidalis), do przodu i poniżej od niej: wyr. haczykowaty (poł. z mał. nos. doln.), między nim a puszką: rozwór półksiężycowaty
Gdzie jest rozwór półksiężycowaty? Gdzie prowadzi?
Jest między puszką sitową a wyrostkiem haczykowatym (k. sitowa). Prowadzi do lejka sitowego, który jest wspólnym ujściem części kom. sitowych przednich, zatoki szczękowej oraz, niekiedy, zatoki czołowej.
Na której odnodze wyrostka jarzmowego k. skroniowej znajduje się guzek stawowy?
Na górnej
Co przechodzi przez szczelinę skalisto-bębenkową? Co ta szczelina łączy?
1) naczynia bębenkowe przednie
2) struna bębenkowa
3) więzadło przednie młoteczka
Szczelina łączy jamę bębenkową z dołem podskroniowym i częściowo zażuchwowym
Co dzieli szczelinę skalisto-bębenkową i na co?
Dzieli ją wyrostek dolny pokrywy jamy bębenkowej na cz. tylną (właściwa szczelina skalist.-bębenk) i przednią (szczelina skalisto-łuskowa).
Co zawiera otwór sutkowy?
- gałąź sutkowa t. potylicznej
- żyła wypustowa sutkowa
Jakie części ściany przewodu słuchowego zewnętrznego są tworzone przez część bębenkową k. skroniowej?
przednia, dolna, część tylnej
Co przechodzi przez szczelinę bębenkowo-sutkową?
-gałąź uszna nerwu błędnego
Pochwa wyrostka rycowatego jest utworzona z jakiej części k. skroniowej?
Z bębenkowej
Co wywołuje wyniosłość łukowatą?
Górny odcinek kanału półkolistego przedniego
Czym jest pokrywka jamy bębenkowej?
To cienka warstwa istoty kostnej oddzielająca jamę bębenkową od dołu środkowego czaszki
Który otwór znajduje się bardziej przyśrodkowo? Rozwór kanału nerwu skalistego większego (rozwór kanału n. twarzowego) czy mniejszego?
Większego
Kanał nerwu skalistego większego: gdzie idzie, co łączy i co w sobie ma?
-dochodzi do kolanka kanału nerwu twarzowego łącząc je z dołem środkowym czaszki
Zawiera:
-gałąź skalistą tętnicy oponowej środkowej
-nerw skalisty większy
Kanał nerwu skalistego mniejszego: gdzie idzie i co w sobie ma?
-idzie sobie do jamy bębenkowej
Zawiera:
-tętnica bębenkowa górna
-nerw skalisty mniejszy
Co zawiera przewód słuchowy wewnętrzny? (7)
1) n. twarzowy VII
2) n. przedsionkowo-ślimakowy VIII
3) n. pośredni VII
4) zwój przedsionkowy
5) tętnica i żyły błędnikowe
6) wypustki opon mózgowych
7) płyn MR
Co przechodzi przez pole przedsionkowe górne? Gdzie ono jest?
Gałązki nerwu przedsionkowego (łagiewka) oraz przewodu półkolistego przedniego i bocznego.
Pole p.g. znajduje się w tylnej części pola górnego dna przewodu słuchowego wewnętrznego.
Co przechodzi przez pole ślimaka? Gdzie ono jest?
W nim jest pasmo spiralnie dziurkowane, przez nie: gałązki nerwu ślimakowego.
Pole ś. znajduje się w przedniej części pola górnego dna przewodu słuchowego wewnętrznego.
Co przechodzi przez pole przedsionkowe dolne? Gdzie ono jest?
Włókna nerwu przedsionkowego (woreczek)
Pole p.d. znajduje się w tylnej części pola dolnego dna p.s.w.
Co przechodzi przez otwór pojedynczy? Gdzie on jest?
Włókna n. przedsionkowego z przewodu półkolistego tylnego;
Ten otwór jest najbardziej z tyłu dna p.s.w.
Co zawiera wodociąg przedsionka? Gdzie się zaczyna i kończy?
-Przewód śródchłonkowy, drobna tętniczka i żyła
Zaczyna się w przedsionku błędnika (zachyłek eliptyczny) - otwór wewn. wodociągu przedsionka
Koniec: tylna pow. piramidy - otwór zewn. wodociągu przedsionka
Co zawiera kanalik ślimaka? Gdzie się zaczyna, a gdzie kończy?
Zawiera:
- przewód przychłonkowy
- żyła kanalika ślimaka
Zaczyna się w schodach bębenka
Kończy się na dolnej pow. piramidy otworem zewn. kanalika ślimaka
Co zawiera kanał tętnicy szyjnej? Gdzie się zaczyna, a gdzie kończy?
- tętnica szyjna wewnętrzna
- splot żylny szyjno-tętniczy
- splot współczulny szyjno-tętniczy wewnętrzny
początek: dolna powierzchnia piramidy (otwór wewnętrzny kanału tętnicy szyjnej)
koniec: szczyt piramidy (otwór zew. kan. tęt. szyjn.)
Co znajduje się w dołku skalistym i co zawiera?
Otwór dolny kanalika bębenkowego; zwój skalisty n. językowo-gardłowego IX
Kanalik zawiera:
-n. bębenkowy (od n. jęz.-gardł. IX)
-tętnica bębenkowa dolna (od t. gardł. wstęp.)
Co zawiera otwór rylcowo-sutkowy?
- n. twarzowy (wychodzi stąd z czaszki; jego wł. ruchowe)
- t. rylcowo-sutkowa (wchodzi do czaszki) od t. usznej tylnej