NG HC 8 (2): De ‘schitterende ondergang’ van het liberalisme 1848-1918

Question 1

Periode Liberalisme

Answer 1

1848-1918

Question 2

Vanaf 1870 komen er 3 politieke stromingen op

Answer 2

1. De Antirevolutionaire stroom van gereformeerde
2. De emancipatie van Katholieken
3. Sociaaldemocraten:
   O Socialisten
   O Communisten

Question 3

Overtuiging Liberalisme

Answer 3

• Maatschappij is beste af als individuen vrij worden gelaten om te ontplooien en zelf kiezen
• Individuele vrijheid
• geen knellende voorschriften
• Vrije markt:
  O winnen beste ideeën
  O geld als concurrentiestrijd -> maakt mens rijker en slimmer

Question 4

Opkomst en gevolgen Liberalisme

Answer 4

• te ondoorzichtig en autoritair karakter monarchale bestuur
• burgers worden niet betrokken bij maatschappij
• staatsburgerschap = drijfveer vd eeuw

Gevolgen:
- kiesrecht wordt ingesteld
- moeten tranparante regels komen, niet dmv familieconnecties
- Aristocratie moet naar meritocratie –> door mensen die het verdienen

Question 5

Het model van Thorbecke

Answer 5

Noodzaak
- Burgers niet bij betrekken –> problemen (revoluties EU)
- Kiesrecht geen doel maar middel

heldere, transparante regels
- Constitutie bepaald de regels
- niet komaf maar deskundigheid
- Aristocratie -> Meritocratie

Wie kiesrecht
- Alleen politieke burgers -> belastingbetalende burgers
- Getrapte verkiezingen -> directe verkiezingen

zelfstandigheid
- gepromoveerd -> vind dat je erbij hoort (wel meer belasting betalen)

Af te lezen aan: directe belastingen
- grondbelasting
- patentbelasting
- personele belasting

habitus
kijk op wereld -> funtioneren in maatschappij

Question 6

Burgerlijk waardepatroon

Answer 6

• productiviteit
  O bijdragen aan productie van maatschappij, niet lui zijn
• zelf beheersing en beheersing behoeftebevrediging
• vrijheid, tolerantie, autonomie
  O zonder zelfbeheersing geen productiviteit
• fatsoen, zedelijkheid
  O nette mensen, net huis
• vaderlandsliefde
  O ontplooien in dienst van vaderland

Question 7

Nieuwe stroming liberalen

Answer 7

1870: jong liberalen
Door sociale kwestie: is houding naar armen wel vol te houden

Question 8

Sociale kwestie

Answer 8

vraagstuk hoe leefomstandigheden van de arbeiders kan worden opgelost.

Question 9

Burgerlijk beschavingsoffensief

Answer 9

• Bestrijding onbeschaafd vertier
• propaganda gezond eten
• (goede) burgerlijke vormen van vermaak
• scholing
• creativiteit

Question 10

Ingrijpen in de sociale wetten

Answer 10

• Kinderwetje van Van Houten: 1874
• Arbeidswet: 1889
• Leerplicht: 1900 (behalve boerenkinderen)
• Kinderwet: 1901
• Veiligheidswet: 1895
• Gezondheidswet: 1901
• Ongevallenwet: 1901

Question 11

Woningwet

Answer 11

1901
- minima woonoppervlakken
- onteigening en sloop makkelijker
- financiering woningbouwverenigingen
- onbewoonbaar verklaren mogelijk
- verplicht uitbreidingsplan

Question 12

Grondwetherziening in 1887:

Answer 12

caoutchoucartikel
kiesrecht bepaald door kieswet niet censuskiesrecht meer

Question 13

Ondergang liberalisme

Answer 13

algemeen kiesrecht
evenredige vertegenwoordiging