Morfologija i fiziologija na rastenija

Question 1

Што е растително ткиво?

Answer 1

Растително ткиво е група од клетки кои имаат исто потекло, иста градба и извршуваат иста функција.

Question 2

Растителни ткива се делат на:

Answer 2

Творни и трајни ткива.

Question 3

Творни ткива

Answer 3

Клетките од творните (меристемски) ткива постојано се делат и ги создаваат трајните ткива. Исто така, творните ткива содржат група од клетки, наречени иницијални, кои ја задржуваат способноста за постојана делба, при тоа одржувајќи го континуитетот на творното ткиво.

Question 4

Примарно творно ткиво

Answer 4

потекнува од ембрионалното ткиво

Question 5

Врвно-(апикално)творно ткиво
- врвно стеблест
- врвно коренски

Answer 5

• сместено во вегетативниот врв на стеблото и коренот
• овозможува растење на врвот на коренот и стеблото

Question 6

Вметнато (интеркаларно) творно ткиво

Answer 6

-сместено во нодиумите (коленца); и овозможува растење на растението

Question 7

Странично (латерално) творно ткиво

Answer 7

-сместено во перицикл во вид на прстен; овозможува растење на растението

Question 8

Секундарно творно ткиво

Answer 8

Потекнува од паренхимското ткиво,и има способност за делба

Question 9

Камбиум

Answer 9

Во вид на прстен во коренот и стеблото; од него се диференцира секундарно дрво и секундарна кора; овозможува растење во широчина на растението

Question 10

Фелоген

Answer 10

се наоѓа под кората; од него се создава покривното ткиво- перидерм

Question 11

Калусно ткиво

Answer 11

се создава на повредени (ранети) места затоа уште се нарекува и „трауматично творно ткиво“ или меристем на рани ;овозможува заздравување на раните

Question 12

Трајни (диференцирани) ткива

Answer 12

Трајните или диференцираните ткива се создаваат од творното ткиво. По диференцирањето, клетките од трајните ткива добиваат специфична одредена функција која ќе ја извршуваат во текот на целиот живот на растението. Само одредени трајни ткива (како паренхимот) ја задржуваат способноста за делба, па од нив се создаваат секундарни творнии ткива. Во трајни ткива спаѓаат:Паренхимско ткиво,Покривно ткиво,Механичко ткиво,Спроводно ткиво и Ткиво за лачење.

Question 13

Паренхимско ткиво

Answer 13

Паренхимските ткива завземаат најголем дел од растението. Тие ја исполнуваат внатрешноста на секој орган и меѓу нив се сместени другите ткива. Филогенетски гледано, тие се најстарите ткива во растенијата.

Question 14

Паренхимско ткиво (паренхим)

Answer 14

-се состои од живи клетки со малку цитоплазма, многу хлоропласти, тенки клеточни ѕидови, со меѓуклеточни простори

Question 15

основен паренхим

Answer 15

-основно градбено ткиво во растението

Question 16

паренхим за складирање

Answer 16

-зависно што сладира има неколку видови: шеќерен; маслоносен; протеински; водоносен паренхим

Question 17

паренхим за фотосинтеза

Answer 17

• овозможува фотосинтеза; спаѓа палисадно ткиво - цилиндрични клетки, густо збиени, богати со хлоропласти

Question 18

асимилационен паренхим

Answer 18

• овозможува транспирација во мезофилот; спаѓа сунѓересто ткиво - клетките се овално-округли со големи меѓулеточни простори низ кои циркулираат гасови и водена пареа

Question 19

спроводен паренхим

Answer 19

издолжени клетки, меѓусебно поврзани; спроведува хранливи материи на кратко растојание

Question 20

апсорпционен паренхим

Answer 20

издолжени клетки со продолжетоци; служи за апсорпција на вода иминерални соли

Question 21

воздухоносен паренхим (аеренхим

Answer 21

-ткиво богато со меѓуклеточни простори ;служи за транспорт и складирање на воздух

Question 22

Покривни ткива

Answer 22

Покривните трајни ткива се еден вид кожа на растенијата, што ги заштитува внатрешните ткива од механички повреди, прекумерно греење и испарување, навлегување на микроорганизми и слично. Според потеклото и местоположбата во растителното тело, разликуваме три вида на покривни ткива:Епидермис, Перидермис и Мртва кора

Question 23

Епидермис (примарно покривно ткиво)

Answer 23

• клетките се густо збиени со израстоци во вид на запци кои навлегуваат едни во други
• Епидермисот е еднослоен,кој на површината може да има: кутикула (восочна обвивка) или трихоми(влакненца)
• има заштитна функција

Question 24

стомин апарат-сместени во епидермисот

Answer 24

• две високодиференцирани клетки со хлоропласти ја градат стомата;служи за
  транспирација и размена на гасови

Question 25

Перидермис (секундарно покривно ткиво)

Answer 25

- настанува од фелогенот - густо збиени клетки во неколку реда, служат за заштита на стеблата и корењата

Question 26

лентицели (леќички)-сместени во перидермисот

Answer 26

- отвори на стеблото - изградени од растресит паренхим - служат за размена на гасови и транспирација

Question 27

Мртва кора (терциерен епидермис или терциерно

Answer 27

- изумрени површински клетки –се јавува кај дрвенести многугодишни растенија

Question 28

Механички ткивa

Answer 28

Механичките ткива на растенијата им даваат цврстина и еластичност. Во растението образуваат еден вид на скелет кој овозможува растенијата да се спротивстават на механичките дејства на факторите во животната средина.. Има два вида механички ткива:коленхим и склеренхим

Question 29

Механичко ткиво

Answer 29

- густо збиени клетки една до друга, без меѓуклеточни простори со задебелени клеточни ѕидови - формираат скелет на растението

Question 30

коленхим

Answer 30

- живи клетки со нерамномерно задебелени ѕидови - имаат хлоропласти - дваат цврстина и еластичност

Question 31

склеренхим

Answer 31

- мртви клетки со рамномерно задебелени клеточни ѕидови

Question 32

склеренхимски влакна

Answer 32

-помагаат во растегнување и свиткување на растението

Question 33

склеренхимски клетки

Answer 33

- мртви клетки, силно задебелени

Question 34

Ткива за лачење

Answer 34

Ткивата за лачење кај растенијата (секреторно-екскреторни ткива) излачуваат најразлични секрети (хормони, ензими и слично) или екскрети (непотребни материи).

Question 35

Ткива за лачење

Answer 35

-издолжени клетки со главичка или проширување ,служат за складирање на секретите

Question 36

ткиво за надворешно излачување-екскреција

Answer 36

трихоми, хидатоди, нектарници

Question 37

трихоми

Answer 37

лачат етерични масла ,слузести и смолести материи

Question 38

хидатоди

Answer 38

излачуваат вода

Question 39

нектарници

Answer 39

лачат нектар во цветовите

Question 40

ткиво за внатрешно лачење-секреција

Answer 40

шизогени жлезди, лизигени жлезди, осмофори, млечни цевки

Question 41

шизогени жлезди

Answer 41

кај голосемени растенија

Question 42

лизигени жлезди

Answer 42

кај цитрусови растенија(лимон,портокал)

Question 43

осмофори

Answer 43

лачат ароматични материи во цветовите

Question 44

млечни цевки

Answer 44

лачат млечен сок( млечка,афион)

Question 45

Спроводни ткива

Answer 45

Спроводните ткива, како што кажува и нивното име, служат за транспорт на органски и неоргански материи низ растителното тело. Има два типа на спроводни елементи: ксилем, кој ги транспортира водата и неорганските материи од коренот до сите другите делови, и флоем, кој врши транспорт на асимилатите од фотосинтезата од листот низ целото растение.

Question 46

Спроводни ткива

Answer 46

ксилем, флоем,

Question 47

а) ксилем -трахеиди -трахеи (ксилемски цевки)

Answer 47

-ткиво за транспорт на неоргански материи,изградени од трахеиди и трахеи -тесни изолжени клетки со коси заострени краеви,преминуваат во мртви клетки - вертикални поврзни клетки кои градат цевки -меѓу клетките се наогаат хоризонтално поставени перфорирани плочи

Question 48

б) флоем -ситести клетки -ситести цевки

Answer 48

-ткиво за транспорт на асимилати(продукти на фотосинтеза),изградени од ситести клетки и ситести цевки -живи клетки,долги тесни клеки со заострени краеви - вертикални поврзни клетки кои градат цевки - меѓу клетките се наогаат хоризонтално поставени перфорирани плочи-ситеста плоча која функционира еден вегетациски период

Question 49

клетки придружнички

Answer 49

долги тесни клетки кои ги придружуваат ситестите клетки

Question 50

Спроводните снопчиња се поделени на 4 типа,зависно од распоредот на ксилемот и флоемот:

Answer 50

-радијален тип -концентричен тип -колатерален тип -биколатерален тип

Question 51

РАСТИТЕЛНИ ОРГАНИ

Answer 51

Растителни органи се дрлат на :вегетативни и генеративни -вегетативни органи се:корен,стебло и лист(овозможуваат растење,исхрана и опстанок на растението) -генеративни органи се:цвет,семе,плод(овозможуваат репродукција-размножување)

Question 52

КОРЕН

Answer 52

1.Коренот се создаваод ембрионално коренче,од кое се создава главен и странични корења 3.Видови на корења: -осков(вретенест)-кај дикотиледони,имаат вертикална оска како главен корен и странични коренчиња -жилест(брадест)-кај монокотиледони,нема главен корен,сите коренчиња се исти -дополнителни корења(адвентивни)-се формираат дополнително од стебло,лист,при вегетативно размножување

Question 53

Надолжен пресек на корен

Answer 53

-зона на делење (со меристемски клетки кои се во постојана делба) -зона на растење(зона во која меристемските клетки се издолжуваат и растат -зона на диференцирање (зона во која творните ткива преминуваат во трајни-диференцирани

Question 54

Улога на коренот:

Answer 54

впивање на вода и минерални материи-зацврстување на растениет

Question 55

Анатомска градба на корен:

Answer 55

Изграден е од надворешни и внатрешни ткива А)Надворешни ткива се: -ризодермис (се формираат коренови влакненца) -паренхим на примарна кора,кој е од 3 вида на трајни ткива(егзодермис,паренхим и ендодермис со Каспариев појас) Б)Внатрешни ткива: -перицикл (странично меристемско ткиво) -ткива на централен цилиндар (паренхим со спроводни снопчиња од радијален тип)

Question 56

Метаморфози на корен:

Answer 56

Метаморфози на корен се видоизменети корени со изменета функција и градба во однос на основната -грутки (георгина,салеп) -репа (морков,шеќерна репа) -воздушни корења(кај тропските епифитни растенија),служат за впивање на влагата од воздухот -корења за дишење-( во почви сиромашни со кислород) и се над водата