Modyul 4 Flashcards
Bago dumating ang mga Kastila, ang ating panitikan ay karaniwang palipat-dila at nagtataglay ng impluwensya ng kaisipang Malayo-Indonesyo.
Katutubong Panitikan
Panahon ng panunulad, pagkabaguhan sa kaisipang kanluranin, ngunit pagkagising sa doktrina ng pag-ibig pangkristiyanismo.
Panahon ng mga Kastila
Ang malaapoy na pagkagising naman ng damdamin makabayan at simula ng pagkakaisang Pambansa.
Panahon ng Propaganda at
Himagsikan
Ang pag-adbentura sa mga bagong anyo at
diwa ng panitikan.
Panahon ng mga Amerikano
Pagkapuri ng henyong pampanitikan
Panahon ng mga Hapon
Kaakbay ang maraming suliraning iniwan ng digmaan at ng pagpupunyaging matagpuan ang sariling pagkakakilanlan (identidad) at nang nawaglit na kaluluwa ng lahi.
Bagong Panahon o
Panahon ng Kasarinlan
malayang pagsasama-sama ng
mga salita sa karaniwang takbo
ng pangungusap.
Tuluyan (prose)
Binubuo ng mga salitang may
sukat at tugma.
Patula
Ang sukat ay ang bilang ng pantig
ng mga salita (6, 8, 12, 16) sa
isang taludtod.
Patula
Ang tugma ay pagkakatulad ng
mga tunog sa huling pantig ng
mga huling salita sa bawat
taludtod ng bawat saknong ng
tula.
Patula
Ang karaniwang paksa nito ay
tungkol sa pinanggalingan ng
isang bagay.
Alamat
Ang salaysaying ito ay kathang
isip lamang ng ang layunin ay
magbigay aral sa mga
mambabasa.
Anekdota
Ito ay salaysaying mahaba na
nahahati sa mga kabanata may
maraming tauhan at tagpuan
Nobela
Mga salaysaying likhang-isip
lamang na layuning hubugin
ang magandang pag-uugali at
kilos ng mga bata.
Pabula
Mga hayop ang tauhan dito.
Pabula
Ito ay salaysaying hango sa
Bibliya, nagbibigay aral sa mga
tagapakinig o tagabasa.
Parabula
Ito ay salaysaying may iilang
tauhan at isang pangyayari sa
kasukdulan.
Maikling Kwento
Ito ay nahahati sa ilang yugto
na ang bawat yugto ay
maraming tagpo.
Dula
Ito ay nagpapahayag ng
opinion o kuro-kuro ng may
akda sa isang pangyayari o
suliranin.
Sanaysay
Ito ay tala ng Kasaysayan ng
buhay ng isang tao. Maaaring
pansarili o sa iba.
Talambuhay
Ito ay mabisa at kalugud-lugod na
paraan ng pagbigkas.
Talumpati
Ang layunin nito ay makaakit, makapagbigay-kasiyahan,
makapagpaniwala, magbigay ng
impormasyon at makapukaw ng
damdamin ng mga nakikinig.
Talumpati
Ito ay naglalaman ng mga
pangyayaring nagaganap sa loob at
labas ng bansa
Balita
Ito ay nagbibigay ng mahahalagang
impormasyon tungkol sa
edukasyon, lipunan, relihiyon,
pulitika, agham,at iba pa
Balita
Mga Akdang Patula
- Tulang Pasalaysay
- Tulang Liriko o Tulang Damdamin
- Tulang pandulaan o Patanghalan
- Tulang Patnigan
- Tulang Pasalaysay
- Tulang Liriko o Tulang Damdamin
- Tulang pandulaan o Patanghalan
- Tulang Patnigan
Mga Akdang Patula
pinapaksa nito ang
mahahalagang mga tagpo o pangyayari sa buhay, ang kagitingan at kabayanihan ng tauhan.
Tulang Pasalaysay
tumatalakay ito sa
pakikipagsapalaran ng mga taong
nabibilang sa dugong bughaw tulad
ng hari, reyna, prinsipe, prinsesa,
duke at marami pang iba.
Awit o korido (Tulang Pasalaysay)
ay may sukat na
labindalawang (12) pantig na
inaawit nang mabagal sa saliw ng
bandurya o gitara.
Awit o korido (Tulang Pasalaysay)
ay may sukat na na
walong (8) pantig at binibigkas sa
kumpas ng martsa
Awit o korido (Tulang Pasalaysay)
Ito ay tumatalakay sa mga
kabayanihan at
pakikipagtunggali sa mga
kaaway na halos hindi
mapaniwalaan dahil may
tagpong kababalaghan at
hindi kapani-paniwala.
Epiko (Tulang Pasalaysay)
Ito ay ginagawa noong
unang panahon
Balad (Tulang Pasalaysay)
Ito ay may himig awit sa
dahilang ito ay inaawit
habang may nagsasayaw
Balad (Tulang Pasalaysay)
Ito ay isang debateng sayaw
tungkol sa pagmamahalan
ng isang babae at lalaki.
Balitao (Tulang Pasalaysay)
ito ay
karaniwang maikli, likas at madaling maunawaan
ng tao. Ito ay tumatalakay sa damdamin ng tao
Tulang Liriko o Tulang Damdamin (Mga Akdang Patula
)
Tumatalakay sa damdamin, panaghoy o panangis para sa
alaala ng isang yumao.
Elehiya (Tulang Liriko o Tulang Damdamin)
Ito ay awit na nagbibigay
papuri o parangal sa Diyos
at nagtataglay ng pilosopiya
sa buhay.
Dalit (Tulang Liriko o Tulang Damdamin)
Ito ay binubuo ng 14 na
taludtod at naghahatid ng
aral sa mga mambabasa.
Soneto (Tulang Liriko o Tulang Damdamin)
Ang pinapaksa nito ay pag-ibig, pamimighati, kaligayahan,
kabiguan, pag-asa at
kalungkutan.
Awit (Tulang Liriko o Tulang Damdamin)
Nagsasaad ito ng papuri o iba pang masiglang
damdamin.
Oda (Tulang Liriko o Tulang Damdamin
)
Ito ay walang tiyak na bilang
ng pantig at taludtod sa
isang saknong.
Oda (Tulang Liriko o Tulang Damdamin
)
karaniwang
ginagawa nito sa entablado na may saliw o himig
ayon sa tema o diwa ng pinapaksa.
Tulang pandulaan o Patanghalan (Mga Akdang Patula
)
ang simula ng dulang ito ay malungkot ngunit sa
katapusan ay nagiging masaya.
Melodrama
ang sangkap nito ay piling-pili at ang pangunahing tauhan
ay may layuning pasayahin ang mga manonood. May tunggalian at
nagwawakas ito nang masaya.
Komedya
ang layunin ng dulang ito ay magpasaya sa pamamagitan ng
pagkukwento ng mga pangyayaring nakakatawa.
Parsa
ito ay may tunggalian na nagwawakas sa pagkamatay ng
pangunahing tauhan.
Trahedya
pinapaksa nito ang kaugalian ng isang tao o lahi.
Saynete
karaniwang nagpapahayag ng
masidhing damdaming Makabayan. Ito ay walang
sukat ngunit may malayang taludturan
Tulang Patnigan (Mga Akdang Patula)
ito ay isinasagawa bilang pang-aliw sa mga
naulila. Ginaganap sa ika-30 araw ng pagkamatay at unang taon
ng kamatayan
Karagatan (Tulang Patnigan)
ito ang pamalit sa karagatan. Karaniwang nilalaro
upang aliwin ang mga namatayan. Ito ay pahusayan sa
pagbigkas ng tula.
Duplo (Tulang Patnigan)
ito ay tagisan ng talino sa pamamagitan
pagpapalitan ng kuru-kuro o katwiran sa pamamaraang patula. Ang balagtasan ay galing sa pangalan ni Francisco Baltazar na
kilala sa tawag na ________________
Balagtasan (Tulang Patnigan)
Kikong Balagtas
