midterm 121 Flashcards
- Nagmula sa salitang Griyego na “phono” na nangangahulugang tunog o tinig at “logia” o diskurso, teorya o siyentipiko.
- pag-aaral sa mga ponema (tunog), paghinto (juncture), diin (stress), pagbaba at pagtaas ng tinig(pitch)at pagpapahaba ng tunog (prolonging/lengthening)
- pag-aaral ng mga ponema.
ponolohiya o palatunugan
- ito ay hango sa salitang Ingles na “phoneme” na nahahati sa dalawang salitang “phone” (tunog) at “eme” (makubuluhan).
- makabuluhang yunit ng tunog na nakapagbabago ng kahulugan ng isang salita kapag ang mga tunog ay pinagsama-sama upang makabuo ng mga salita.
ponema
2 uri ng ponema
- Ponemang Segmental
- Ponemang Suprasegmental
Mga ponemang katinig
- Punto ng Artikulasyon
- Paraan ng Artikulasyon
Panlabi
/p, b, m/
Pangngipin
/t, d, n/
Panggilagid
/s, l, r/
Velar (pangngalangala)
/k, g, ŋ/
Glottal
/?, h/
Pasara
/p, t, k, ?, b, d, g/
Pailong
/m, n, ŋ/
Pasutsot
/s, h/
Pagilid
/l/
Pakatal
/r/
Malapatinig
/w, y/
mataas harap
i
gitna harap
e
mababa sentral
a
mataas likod
u
gitna likod
o
Prinsipal na sangkap sa pagsasalita
- Enerhiya
- Artikulador
- Resonador
DAPAT TANDAAN SA PAGSASALITA SA HARAP NG MADLA
- Paksa
- Layunin
- Okasyon
- Lugar
- Oras
- Tagapakinig
ANG TAGAPAGSALITA SA HARAP NG MADLA
Nakabatay ang wastong asal sa harap ng madla sa alintuntunin ng empatiya. Kapag tayo’y taimtim na nakikinig sa isang nagsasalita at ang mga paningin natin ay sa kanya nakapako, hindi natin namamalayang gumaganti ng galaw tayo sa inaasal o ikinikilos ng nagsasalita. Kapag siya’y walang kilos, tayoy inaantok, kapag labis ang galaw, tayo nama’y dimapakali. Ang nerbyosong tagapagsalita ay nagkakaroon ng nerbyosong tagapakinig.
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGHARAP SA MADLA
- Tindig
- Galaw
- Mukha
- Kumpas
- Kumpas na nakalahad ang kamay
- Kumpas na pasuntokang kamay
- Kumpas na nakataob palad
- Kumpas na may tinuro
- Kumpas na naglalarawan
- Tinig
15 Katinig
/p, b, m, t, d, n, s, l, r, y, k, g, ŋ, w, ?/
/?/ - pasara/impit na tunog o saglit na pagpigil sa hangin.
/ŋ/ - kumakatawan sa titik na /ng/
5 Patinig
/a, e, i, o, u/
5 URI NG PONEMANG SEGMENTAL
- Ponemang Katinig
- Ponemang Patinig
- Diptonggo
- Klaster
- Pares Minimal
Ang _________ ___________ ay maiiayos ayon sa tagpuan-bigkasan at paraan ng pagbigkas, at kung may tinig o walang tinig ng pagbigkas sa mga ito.
Ponemang Katinig
Binibigkas ng ating dila na may harap, sentral at likod na bahagi. Ang mga bahagi ng dila ang gumagana sa pagbigkas ng mga patinig na binibigkas ng mataas, gitna, at mababa.
Ponemang Patinig