Middeleeuwen Flashcards
Wat is het feodale stelsel of leenstelsel?
Het systeem waarbij de koning (leenheer) grote delen van het rijk in leen gaf aan leden van de adel (leenmannen).
Wat moesten de leenmannen doen in ruil voor het land?
De leenmannen moesten o.a. trouw beloven aan de koning en hem helpen hem het rijk te verdedigen tegen vijanden.
Wat kregen de leenmannen in het feodale stelsel van de leenheer?
De leenmannen bestuurden het land in de naam van de leenheer (of koning) en mochten de opbrengsten van dat land houden.
Wat betekent theocentrisme?
- Theocentrisme verwijst naar een religieuze overtuiging waarbij een god of meerdere goden de wezenlijke kern uitmaken van ons wereldbeeld.
- Theocentrisme is een van de hoofdkenmerken van de middeleeuwse kunst en cultuur. De kunst moest de mens bewustmaken van de vergankelijkheid van het aardse bestaan en diende de mens te wijzen op het goddelijke. Kunst diende daarom niet alleen maar tot ontspanning maar bevatte ook steeds een les.
Noem drie hoofdkenmerken van kunst en cultuur in de middeleeuwen.
Theocentrisme, ridderlijke en burgerlijke karakter.
Hoe uitte zich is het ridderlijke karakter zich in de kunst en cultuur?
In de architectuur in de bouw van kastelen, in de schilderkunst in het uitbeelden van dappere en vrome ridders,
Luister naar het fragment. Wat hoor je hier?
Dit is de oudste Nederlandse tekst die men heeft gevonden (1100).
Wat betekent gemeenschapskunst?
In de middeleeuwen was de naam van de maker niet zo belangrijk. De middeleeuwse teksten behoorden namelijk tot de hele gemeenschap en men beschouwde ze niet als het geestelijk eigendom van het individu. Vandaar dat men zegt dat de hele middeleeuwse literatuur ‘gemeenschapskunst’ is.
Plagiaat bestond in die tijd dan ook niet, schrijvers konden vrijelijk gebruikmaken van elkaars werk en zelfs overschrijven.
Noem enkele kenmerken van de Romaanse architectuur.
Ronde bogen, massieve muren met kleine vensters en zware steunberen.
Noem enkele kenmerken van de gotische architectuur.
Luchtig gebouwd: hoge spitsen bogen en gewelven, grote ramen en vaak luchtbogen.
Vertel iets over de Romaanse schilderkunst.
De Romaanse schilderkunst bestaat vooral uit wandschilderijen in kerken en uit miniaturen.
Noem enkele beroemde schilders uit de tijd van de gotiek.
- Jan van Eyck (1390) en Jeroen Bosch (1450-1516) in de Nederlanden.
- Giotto di Bondone (1267-1337) in Italië
Waarom werden de schilders uit de Nederlanden ook wel de Vlaamse Primitieven genoemd?
Ze werden zo genoemd vanwege het onrealistische karakter van hun schilderijen. Het perspectief en anatomie klopten vaak niet en de historische setting was vaak niet juist.
Wat is Gregoriaanse muziek?
- Dat is de officiele kerkelijke muziek en is genoemd naar paus Gregorius de Grote (rond 600).
- Daarmee zorgde hij voor eenhoud in gezangen van liturgie.
- Het Gregoriaans is eenstemmige vocale muziek zonder instrumentale begeleiding.
- Later begon men ook meerstemmige gregoriaanse gezangen te componeren, maar deze werden in 1325 door de paus verboden.
Waarom is veel in de middeleeuwen geschreven op rijm (dus poëzie?).
Tot eind 11e eeuw werd er alleen in het Latijn geschreven. De literatuur in de volkstalen werd mondeling overgeleverd. Men moest deze verhalen dus onthouden. Gedichten waren gemakkelijker van buiten te leren dan proza door de rijm.
Wat is een troubadour?
Dat is een schrijver/componist in de middeleeuwen.
Wat is een jongleur of minstreel?
Die brachten de teksten van de troubadours ten gehore. Zij trokken rond.
Wanneer en door wie is de boekdrukkunst uitgevonden?
In ca. 1450 door Johannes Gutenberg.
Wat betekende de uitvinding van de boekdrukkunst voor de literatuur?
- Boeken konden nu tamelijk goedkoop op de markt gebracht worden. Men kon ze nu zelf lezen in plaats van naar een voordracht te luisteren.
- Hierdoor was de poezievorm overbodig geworden en werden oude verhalen vaak in proza omgezet.
Wat zijn wiegendrukken of incunabelen?
Dat zijn boeken die zijn gedrukt in de periode van 1450 tot 1500. Ze lijken dan nog erg veel op de handschriften. Na 1500 gingen boeken meer lijken op de huidige.
Wat is de overkoepelende term voor de verschillende dialecten die men in de middeleeuwen in de Nederlanden sprak?
Diets of Middelnederlands (de laatste is de wetenschappelijke benaming).
Wat is de oudste Nederlandse tekst die men heeft gevonden?
Dat is de tekst:
“Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase hic anda thu, wat unbidan we nu?”
Vertaal de tekst:
“Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu wat unbidan we nu?”
Hebben alle vogelen nesten begonnen behalve ik en jij, wat wachten wij nu?
Wat is een manuscript?
Een manuscript is een middeleeuws boek, ook wel handschrift genoemd.
Wat is een miniatuur?
Een miniatuur is een boekversiering. Miniaturen komen voor in alle formaten van piepklein (enkele vierkante centimeter binnen een initiaal) tot vrij groot.
Wat is een initiaal?
- Dat is een versierde en vergrote letter die in middeleeuwse handschriften werd gebruikt om de tekst te structureren.
- Een initiaal staat aan het begin van een hoofdstuk of tekstdeel.
Van wie is dit schilderij?
Dit drieluik is van Jeroen Bosch en heet de Tuin der lusten.
Wat is perkament?
Perkament is een dun, papierachtig materiaal, gemaakt van huid van kalveren, koeien, geiten, schapen, konijnen of ezels.
Van uitleg naar begrip
Wie bracht de teksten van de troubadours ten gehore en trok rond?
jongleur of minstreel
Van uitleg naar begrip
Hoe noem je boeken die zijn gedrukt in de periode van 1450 tot 1500 en die nog erg veel op de handschriften lijken.
wiegendrukken of incunabelen
Van uitleg naar begrip
Hoe noem je een boekversiering?
een miniatuur
Van uitleg naar begrip
Hoe noem je een een versierde en vergrote letter die in middeleeuwse handschriften werden gebruikt om de tekst te structureren? Ze staan aan het begin van een hoofdstuk of tekstdeel.
een initiaal
