Mezenximal Şişlər

Question 1

Fibroma

Answer 1

Lifli birləşdirici toxumadan inkişaf etmiş,yetişmiş şiş
Yumurtalıqda,uşaqlıqda,süd vəzlərində,dəridə rast gəlinir
Xaotik yerləşmiş liflərdən,damarlardan,fibrosit və fibroblastlardan ibarətdir
Konsistensiyasına görə 2 növ: yumşaq (toxuma mayesi və selik) və bərk
Fibromaların xüsusi növləri:
1.fibromatoz
2.desmoid
3.dermatofibroma
4.elastofibroma
5.müsariqə arxası fibroma

Question 2

Fibromatoz

Answer 2

Bir neçə düyündən ibarət fibroma—diffuz şəkildə ətraf yumşaq toxumalara yayılır

Question 3

Desmoid

Answer 3

Aqressiv fibroma—bərk fibroma
Sitoloji cəhıtdən xoşxassəli
Bioloji cəhətdən bədxassəli—infiltrariv yolla böyüyür
Ağrılıdır/residivlər verir
Lokalizasiyasına görə 3 növü var:
1.ekstraabdominal—çiyin,kürək,döş qəfəsi,bud nahiyəsi əzələlərində—həm kişi həm qadınlarda
2.abdominal—qarnın ön divarında—qadınlarda hamiləlik və ya ondan sonra
3.intraabdominal—müsariüə və çanaöın divarında

Question 4

Dermatofibroma

Answer 4

Histiositoma—sklerozlaşan hemanfioma
1 ədəd düyüncük şəklində
Əksər hallarda orta yaşlarda ayaq dərisində
Mikroskopik müayinə—kapillyarlar,birləşdirici toxuma,fibroblast,fibrosit,histiosit(makrofaq),hemosiderin toplantısı
!!!!TUTON hüceyrələri—gigant hüceyrə/tərkibində lipid və hemosiderin toplantəları
Tuton hüceyrənin sitoplazma toplantılarına görə dermtofibromanın növləri:
1.sadə dermatofibroma
2.lipid dermatofibroma
3.siderofilik dermatofibroma
4.qaeışıq dermatofibroma

Question 5

Elastofibroma

Answer 5

Kürək sümükləri altında və ya arasında
Fassiya və əzələləeə birləşmiş şəkildə inkişaf edir
Ən çox yaşlı qadınlarda
Çox böyük ölşçülərə malik olur

Question 6

Müsariqə arxası fibroma

Answer 6

Müsariqə kökündə
Böyrəkətrafı kövşək birləşdirici toxumada
Paravertebral sahədə inkişaf edir
Residivvermə
Böyük ölçülərdə

Question 7

Leyomioma

Answer 7

Saya əzələ hüceyrəsindən inkişaf edir/ perisit də fərz edilir
Şişi təşkil edən saya əzələ hüceyrələri daha iri və tünd nüvəli/xaotik yerləşirlər/bəek konsistensiyalı
Müxtəlif yaşlar və müxtəli ölçülərdə rast gəlinir
Uşaqlığın ,divararalığının cə ağciyərin leyomioması —20 sm qədər böyüyə bilir
Dəstələr birləşdirici toxuça vasitəsilə ayrılır—steoma zəngin olduqda—fibromioma
Şiş toxumasında tez-tez nekroz və hialinoz ocaqları və kistalar əmələ gəlir
Çoxsaylı düyünlər olduqda—fibromiomatoz.

Question 8

Rabdomioma

Answer 8

Eninəzolaqlı və ürək əzələsinin nadir rast gəlinən xoşxassəli şişi
İnkişaf qüsurları fonunda nadirən—məsələn,baş beynin inkişaf qüsurları fonunda ürək rabdomioması
Şişdə —embrional əzələ lifləri və mioblastlar
2 qrupu var:kardial və ekstrakardial

Question 9

Lipoma

Answer 9

Piy toxumasının xoş xassəli şişi
Kapsula
Həm normalda piy olan yerlərdə(dəridə(xüsusilə bud cğvə saröı nahiyəsimdə) ,retroperitonal sahələr,piylikdə,selili və seroz qişaların altında,süd vəzlərində,əzələ və digər toxumalar)
Həm də normada piy olmayan yerlərdə—HETEROTİPİK lipoma—böyrək qabıq maddəsində,beyin yumşaq və sərt qişalarında
Konsistensiyasına görə: bərk(fibrolipoma) və yumşaq

Question 10

Şiş toxumasında kalsinoz ocaqlar olan lipoma

Answer 10

Kirəcləşmiş lipoma və ya osteolipoma

Question 11

Çoxlu kapillyarı olan lipoma

Answer 11

Angiolipoma
Hemolipoma
Teleangioektatik lipoma

Question 12

Hibernoma

Answer 12

Lipomanın xüsusi növü—boz piy hüceyrəsi
Residiv və metastaz vermir
Yuvacıqlar və adacıqlar əmələ gətirmiş lipoblastlar birbrindən nazik birləşdirici tox vasitəsilə ayrılır

Question 13

Dənəvər hüceyrəli şiş

Answer 13

Mioblastoma—Abrikosov şişi
Dəri ,dil,qırtlaq,qida borusunda
Bazofil və xırda dənəli sitoplazma
Miogen mənşəli olması mübahisəli

Question 14

Hemangioma

Answer 14

Qan damarlarından inkişaf edən şişlər
Şiş toxumasının parenximasında damar tumurcuqları olur
Artıb çoxlamış endoteliositlərdə atipizm və polimorfizm olmur

Question 15

Kapilyar hemangioma

Answer 15

Dəqiq hüdudlar —kapsulası olmur amma
Qırmızı və göyümtül yastı düyünlər
Səthi hamar ,kələ-kötür,məməcikli ola bilər
Bəzən buynuzlaşa bilər
Ən çox dəridə,həzm traktında,ağız boşluğunda,qaraciyərdə
Kapillyarlar arasında perisiti xatırladan solid hüceyrə qrupu və zəif birləşdirici toxuma sahələri

Question 16

Hemmangioma

Answer 16

Ən çox ağız boşluğunun,burunun,qırtlzğın selikli qişasında
Çəhrayı boz rəngli,məhdud düyün şəklində
Endoteliositlərdən ibarət damar tumurcuqları
Tumurcuqları əhatə edən limfo-leykositar infiltrasiyalı və ödemli birləşdirci toxuma stroması
Piogen qranuloma və ya qranulasion toxuma tipli hemangioma da adlanır

Question 17

Kavernoz hemangioma

Answer 17

Baş və boyun dərisində,qaraciyərdə ,dalaqda,mədəaltı vəzdə,baş beyində ,bəzi selilli qişalarda
Kapsula—qırmızı-göyümtül süngəri tipli düyün
Kaverna mənfəzləri duru və ya laxtalanmış qandan ibarət

Question 18

Qlomus şiş

Answer 18

Qlomusangioma və ya angimionevroma da adlanır
Dəyişilmiş saya əzələ hüceyrələrindən inkişaf edir
Ağrılı olur—sinir lifləri ilə zəngin
Ən çox yaşlılarda əl və ayaqda olur
Endoteliositlər onu ıhatə edən qlomus hüceyrələrdən ibartə stroma və orta qat isə hüceyrəsiz,ödemli nazik bazofil birləşdiri toxumadan ibarətdir

Question 19

Limfanfioma

Answer 19

Limfa damarlarından inkişaf edir
Boyunda
Ağzın selili qişasında
Dildə—makroqlossiya
Dodaqda—makroxeyliya
Müsariqədə
Düyün və diffuz
Şiş toxuması—mənfəzi limfa dolu müxtlif sayda və ölçüdə boşluqlardan ibarət olur—kapilyar və kavernoz növləri olur

Question 20

Kapilyar limafngioma

Answer 20

Sadə limfangioma da adlanır

Question 21

Kavernoz limfangioma

Answer 21

Kistoz hiqroma

Question 22

Sinovioma

Answer 22

Sinovial elemntlərdən
Az rast gəlinir çünki sinovial elemntlərdən əsasən bədxassəli şiş inkişaf edir
Əsas diz oynağında
Kiçik və bərk düyün
Düyün hüceyrələri iri və polimorf—alveolyar struktur əmələ gətirirlər
Hialinozlaşmış və az damara sahib stromaya malikdir

Question 23

Mezotelioma

Answer 23

Seroz qişalardan inkişaf edir
Xoşxassəli varinatı azdır
1ədəd bərk düyündən ibarətdir
Stroması çox zəngin—fibroz mezotelioma

Question 24

Osteoma

Answer 24

Sümük toxumasından inkişaf edir
Ən çox kəllə sümüklərində—frontal cibdə,kəllə qapağında,çənə sümüyündə
Ağciyər,süd vəzində və dildə də ola bilər
Maliqnizasiya etmir demək olar
Kompakt və süngəri varinatları var

Question 25

Osteoid-osteoma

Answer 25

Adətən uzun borulu sümüklərin kortikal qatında
1 sm qədər böyüyür ondan artıq böyümür
Cavan kişilərdə olur
Normal sümükdən dəqiq osteosklerotik sərhədlə ayrılır
Periferik hissəsi—sıx və kompakt sümük tirləri
Mərkəxi hissəsi —kövşək konsistensiyalı seyrək və çarpazlaşan sümük tirləri
Quş yuvasına bənzəyir—nidus

Question 26

Osteoblastoma

Answer 26

Osteoid -osteomadan fərqli olarsq :
Şiş ölçüsü 2sm böyük
Sağlam toxumadan sklerotik kapsula ilə ayrılır

Question 27

Gigant hüceyrəli sümük şişi

Answer 27

Osteoklastoma
Ən çox diz oynağı nahiyəsimdə—budun distal,qamışın proksimal hissəsində
Şiş-2 tip hüceyrədın ibarıtdir—oval,dartımış kiçik hüceyrəlrədən və çoxnüvəli gigant hüceyrəlrədən
Bədxassəli və xoşxassəli olur

Question 28

Xondroma

Answer 28

Hialin qığırdaqdan inkişag edir
Sümük mərkəzində—enxondroma—diaqnostikası patoloji sınıq zamanı qoyulur
Sümük periferik hissəsində —ekxondroma
Ən çox əl və ayaq sümüklərində
Aöğğımıtl mavi olur/bəek konsistensiyalı
Kəsikdə-paycıqlı —nizamsız düzülüşlü qığırdaq hüceyrələri
Kalsinoz və ossifikasiya ocaqları ola bilər

Question 29

Ollye xəstəliyi

Answer 29

Bədənin bir tərəfində inkişaf edən çoxsaylı enxondromalar

Question 30

Xondroblastoma

Answer 30

Cavan şəxslərdə uzun borulu sümüklərin epifizar-qığırdaq hissəsində
Mikroskopik—çox sıx yerləşmiş oval və poliqonal hüceyrəlrə+həmçinin çoxnüvəli gigant hüveyrələr
Şiş toxumasının bəzi yerlərində—doluqanlı kapillyarlar və hətta qansizma ocaqları

Question 31

Fibrosarkoma

Answer 31

Lifli birləşdirci toxumanın bəd xassəli şişi
Ən çox retroperitoneal sahədə,budun periferik hissəsində,çiyində,yumşaq toxuçaların dərinliklərində
Dəqiq hüdudlu və ya diffuz yayılmış ola bilərdifferensiasiyasına görə 2 növü:diff etmiş və az diff etmiş fibrosarkoma

Question 32

Diff etmiş fibrosarkoma

Answer 32

Hüceyrəvi-lifli fibrosarkoma
Lidğfli strukturlsr hüceyrə üzərində üstünlük təşkil edir—bərk konsistensiyalı ,düyün formalı—hətta yalançı kapsulaya malik ola bilər

Question 33

Az diff etmiş fibrosarkoma

Answer 33

Hüceyrəvi elementlər üstünlük təşkil edir
Şiş toxuması demək olar ki,hiperxrom nüvəli,polimorf və yetişməmiş fibroblastabənzər hüceyrəlrədən ibarətdir
Daha bədxassəli/metastaz verən

Question 34

Bədxassəli dermatofibroma

Answer 34

Ən çox gövdənin dərisində
Polimorf,angiomatid,miksoid,iltihabi formaları
Tuton hüceyrəlrəi
Xüsusi forması— histiositoma

Question 35

Leyomiosarkoma

Answer 35

Saya əzələdən inkişaf edən bədxassəli şiş

Question 36

Rabdomiosarkoma

Answer 36

Eninəzolaqlı əzələ mənşəli
Ən çox uşaq və yeniyetmələrdə
Eninəzolaqlı əzələ olmayan nahiyədədə —orta divararalığında ola bilər
Atipik rabdomioblastlar
3 variantı:
embrional rabdomiosarkoma —botrioid (salxımabənzər)—ən çox rast gəlinən
Alveolyar
Pleomorf

Question 37

Liposarkoma

Answer 37

Piy toxumasının bəd xassəli şişi
Metastaz verməyə meyilli deyil
Əsas kişilərdə
Əsasən bilavaistə piy hüceyrələrindən başlanğıc götürürlər

Question 38

Liposarkomaların histoloji növləri

Answer 38

1.yüksək diff etmiş lipositlərin üstünlüyü ilə liposarkoma
2.miksoid toxumanın üstünlüyü ilə liposarkoma—embrional liposarkoma—ulduz və iyəbənzər polimorf hüceyrələr
3.oval hüceyrəlrəim üstünlüyü ilə liposarkoma
4.az diff etmiş hüceyrələrin üstünlüyü ilə liposarkoma

Question 39

Bədxassəli hibernoma

Answer 39

Polimorf atipik hüceyrəlrə
Polimorf liposarkomanın xüsusi növü

Question 40

Bəd xassəli mioblastoma

Answer 40

Atipik dənəvər hüceyrələrinin olmasından başqa qalan xüsusiyyətləri rbdomiosarkomaya bənzır

Question 41

Angiosarkoma

Answer 41

Ən çox cavanlarda—aşağı və yuxarı ətrafların yumşaq toxumasında,qaraciyər və süd vəzlərində
İrinli yaraların ikincili sağalması zamanı meydana çıxan qranulyasion toxuçadan inkişaf edir
Atipik endoteliosit çox olduqda—hemangioendotelioma
Atipik perisit hüceyrələri çox oldiqda—hemangioperisitoma

Question 42

Hemangioperisitoma

Answer 42

Ən çox dəridə,aşağı ətrafda,əzələarası sahələrdə və peritonarxasında
Genişlənmiş kapillyarlar və ya sinusoidlər
Metastaz və residivvermə
Uşaqlarda daha xoş gediş—residivvermə və metastaz olmur
Bəzən xoşxassəli q.xromaffin paraqanqlioma da adlanır

Question 43

Kapoşi sarkoması

Answer 43

Kapoşi angioretikulyozu
Çoxsaylı Hemorragik sarkoma
Çoxsaylı Angioplastik sarkoma
Daha çox kişilərdə
Aşağı ətrafın dərisində
Qırmızımtıl bənövşəyi rəngli petexiyalar və ləkələr—qalınlaşıb papula və düyüncük formasını alır
Etiologiyasınd virus nəxəriyyəsinə üstünlük verilir—herpes
Mikroskopiyası—adi kapillyarlar,yarıqlar—mənfəzində qan,daxildən endoteliositlə əhatə olunmuş və şiş hüceyrələri də rast gəlinkr
4 variantı var

Question 44

Limfangisarkoma

Answer 44

Mastektomiaydan uzun il sonra limfostaz nəticəsində ola bilər—əsasən yuxarı ətraflarda
Limfatik yarıqlar,perisit hüceyrələri olmur və qan damarları az olur

Question 45

Bəd xassəli sinovioma

Answer 45

Sinovial sarkoma və ya adenosarkoma
Ağciyərə metastazlar verir
İri oynaqlarda—dəqiq konturlu düyün
Xırda oynaqlarda—q.dəqiq sərhədli infilrat,vətərlər boyunca yayılır
Ən rəngarəng şişlər— 2 əsas hüceyrə:
Parlaq sinovial hüceyrə,fibroblast istiqamətində diff edən hüceyrə
Şiş toxumasında boşluqlar

Question 46

Bədxassəli mezotelioma

Answer 46

Əsas peritonda
Diffuz yayılır
Mənfəzi seroz,selikli,qanlı möhtəviyatla dolu olan yarıq və kistalar