Mechanika Oddychania Flashcards

1
Q

Wentylacja płuc - definicja

A

Wymiana gazowa pomiędzy otaczającą atmosferą a gazem pęcherzykowym zachodząca dzięki skurczom mięśni oddechowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Ciśnienie wewnątrzopłucnowe - co je wytwarza, skład

A

subatmosferyczne (ujemne) ciśnienie wytworzone w szczelinie pomiędzy blaszkami opłucnej ściennej i płucnej (jama opłucnowa) zawierające 1-2ml płynu surowiczego z 1,5% białek, elektrolitów i komórek
Płyn jest produkowany przez obie blaszki i wchłania się przez blaszkę opłucnej ściennej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jak oddzielić blaszki opłucnej?

A

Wstrzykując powietrze i wywołując odmę opłucnową (pneumothorax) lub płyn (hydrothorax) do jamy opłucnowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jaką objętość gazów pobiera i wydala organizm w spoczynku podczas minuty?

A

250 ml tlenu

200 ml dwutlenku węgla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Reakcja mięśni na wdech (zmiany wymiarów klatki piersiowej)

A

Skurcz przepony - zwiększa wymiar pionowy
Przesunięcie 6 górnych żeber i mostka do przodu - zwiększa wymiar przednio-tylny (3,5 cm)
Skręt i uniesienie do boku łuków żebrowych i żeber 6-10, wywołane skurczami m. międzyżebrowych i mięśnia przepony przyczepionego do dolnych żeber - zwiększa wymiar poprzeczny. (3cm)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Tory oddychania - rodzaje

A
  1. BRZUSZNY/przeponowy - przeważa u mężczyzn, ruchy przepony i rozwija głównie partie przypodstawne płuc
  2. górnożebrowy/PIERSIOWY - skurcze mięśni międzyżebrowych zewnętrznych, bardziej równomierne rozwinięcie płuc, u kobiet, ciężarnych i otyłych ludzi.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Przepona w oddychaniu

A
  • wpływ na 70% objętości klatki piersiowej

- podczas znieczulenia ogólnego (tor brzuszny oddychania)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

PRZEPONA
Wielkość ruchów
Powierzchnia
Jednostronne unieczynnienie

A

wielkość ruchów: 1,5-10 cm
podczas spokojnego oddychania: 1,5 cm

Pow. 270CM2

Wydolność po jednostronnym unieczynnieniu zmniejsza się o 20%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Na czym polegają RUCHY PARADOKSALNE przepony?

A

Po jednostronnym unieczynnieniu przepony (porażenie nerwu przeponowego), wydolność wentylacyjna zmniejsza się o 20%, ruchy PARADOKSALNE powodują obniżenie przepony podczas wydechu, a uniesienie podczas wdechu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Co wywołuje obustronne porażenie przepony?

A

Uruchomione zostają dodatkowe mięśnie oddechowe. Podobnie jak w rozedmie płuc, gdy przepona stale jest na niskim poziomie, a jej skurcz, nieznacznie zwiększa objętość kl. piers.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Ruchy żeber podczas głębokich oddechów

A
  1. ruch ramienia pompy studziennej
    - górne żebra
    - m. pochyłe i MOS
  2. unoszenie rączki wiadra
    - dolne żebra
    - mm. międzyżebrowe zewnętrzne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wentylacja w spoczynku - mięśnie

A

przepona głównie,
w mniejszym stopniu mm. międzyżebrowe
- zewnętrzne podnoszą dolne żebra w stosunku do górnych
- wewnętrzne obniżają górne żebra w stosunku do dolnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Zwiększona wentylacja - dodatkowe mięśnie oddechowe

A
  • MOS
  • m. piersiowy mniejszy
  • m. najszerszy grzbietu
  • mm. pochyłe
  • m. zębate brzuszne
  • mm. dźwigacze łopatki
  • mm. czworoboczny
  • mm. równoległoboczny duży i mały
  • mm. prostowniki kręgosłupa
  • mm. rozszerzające górne drogi oddechowe

Uaktywniają się, gdy objętośćprzepływającego powietrza przekracza 50-100 L/min.
Maksymalne ciśnienie thorakalne które może zostać wywołane skurczem tych mięśni jest 100 mm Hg poniżej ciśnienia atm. - najgłębszy wdech.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jakie siły trzeba pokonać wykonując wdech? (Fa)

A
  • siły retrakcji płuc i klatki piersiowej (elastancji) (Fe)
  • opory tarcia płuc i klatki piersiowej (Ffr)
  • bezwładność (inercja) struktur kl piersiowej i płuc oraz zawartego w nich powietrza (Fi)

Wdech jest możliwy gdy Fa > Fe + Ffr + Fi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Przejście wdechu w wydech.

A

Utrzymujący się w początkowej fazie wydechu skurcz przepony zwalnia fazę wydechu i przeciwdziała zbytniej retrakcji płuc zapewniając łagodne przejście z fazy wdechu w fazę wydechu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Pierwsza faza wdechu - bierna

A

Jest konsekwencją działania energii potencjalnej zgromadzonej w czasie wdechu w strukturach sprężystych płuc i klatki piersiowej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Druga faza wydechu - aktywna

A

Przy wzmożonym wydechu odbywającym się z pokonaniem oporów oddechowych:
- mm. międzyżebrowe wewnętrzne
- m. skośne
Ich skurcz przy kaszlu zapobiega uwypukleniu przestrzeni międzyżebrowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Druga faza wydechu - aktywna

A

Przy wzmożonym wydechu odbywającym się z pokonaniem oporów oddechowych:
- mm. międzyżebrowe wewnętrzne
- m. skośne
Ich skurcz przy kaszlu zapobiega uwypukleniu przestrzeni międzyżebrowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Dodatkowe mięśnie wydechowe - jakie i kiedy są czynne

A

m. czworoboczny lędźwi
m. biodrowo-żebrowy
m. zębaty dolny
mm. tłoczni brzusznej

Te mieśnie, obniżają dolne żebra i zmniejszają poprzeczny wymiar i pionowy podnosząc przeponę.

Są czynne podczas: kaszlu, kichania, wymiotów, parcia na pęcherz, macicę, kiszkę stolcową.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Kiedy są czynne dodatkowe mięśnie oddechowe ?

A

Gdy wentylacja przekroczy 40 L/min

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Zdolność wentylacyjna płuc

A

Maleje przy unieruchomieniu i zniekształceniu klatki piersiowej lub w wyniku porażeniu mięśni oddechowych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Jaka siła jest odpowiedzialna za rozciąganie płuc podczas wdechu?

A

Wdech - skurcz mięśni wdechowych - wzrost ciśnienia transpulmonalnego (różnica między ciśnieniem w opłucnej a ciśn. pęcherzykowym)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Płuca noworodka, zachowanie płuc po urodzeniu

A

Płuca noworodka mają wielkość klatki piersiowej.
Pierwszy wdech powoduje gwałtowne zmniejszenie rozmiarów klatki piersiowej.
Dalszy wzrost: szybciej klatki, niż płuc. - UJEMNE CIŚNIENIE WEWNĄTRZOPŁUCNOWE.
W opłucnej 2ml płynu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wartości ciśnienia wewnątrzopłucnowego podczas oddychania

A

Zawsze jest ujemne, podczas wdechu i wydechu, z wyjątkiem natężonego wydechu, przy zamkniętej głośni - staje się dodatnie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Wartości ciśnienia wewnątrzopłucnowego na różnej wysokości ciała
Siły retrakcji są mniejsze w dolnych partiach płuc w pozycji pionowej. I wewnątrzopłucnowe ciśnienie jest tam mniej ujemne. Z każdym 1cm ciśnienie wewnątrzopłucnowe staje się mniej ujemne o 0,2 cm H2O. Uśrednione ciśnienie wewnątrzopłucnowe ma wartości takie jak ciśnienie w dolnej części przełyku.
26
Funkcja ciśnienia wewnątrzopłucnowego
Zapewnienie prawidłowej wymiany gazowej i zapobieganie niedodmie niższych części płuc
27
Płucna noworodka
Duże siły retrakcji. Płuca nie mają powietrza. Pęcherzyki są pozlepiane. Duże ciśnienie transpulmonalne umożliwia pierwszy wdech. Przepona jest obniżana. Ciśnienie wewnątrzopłucnowe osiąga -60 mmHg. W miare szybkiego wzrostu, staje się coraz bardziej ujemne.
28
Dlaczego płyn ani gaz, pomimo ujemnego ciśnienia nie gromadzi się w jamie opłucnej?
Płyn jest filtrowany do jamy opłucnej (10 mmHg) ale jest też reabsorbowany z tego płynu przez blaszki opłucnej (której ukrwienie kapilarne należy do systemowego - oskrzelowego), ale krew opróżnia się do niskociśnieniowego krążenia płucnego (9 mmHg) przez otworki naczyń limfatycznych do układu limfatycznego.
29
Ciśnienie gazów w kapilarach opłucnej ściennej
Całkowite ciśnienie gazu we krwi żylnej w kapilarach opłucnej ściennej jest 72 cm H2O niższe od atmosferycznego, bo spadek po oddaniu tlenu nie zostaje wyrównany przez przyrost prężności CO2, wynoszący zaledwie 6 mm H2O. To powoduje że do jamy opłucnej szybko wchaniają się gazy które tam się dostają w wyniku uszkodzenia klatki lub pęknięcia płuc.
30
Jakie jest po spokojnym wydechu przed następnym wdechem: - stan mięśni - ciśnienie wewnątrzpęcherzykowe - ciśnienie wewnątrzopłucnowe
Po zwykłym wydechu: - mięśnie są rozluźnione - ciśnienie wewnątrzpęcherzykowe jest równe atmosferycznemu - poniżej atmosferycznego (-5 cm H2O)
31
Co się dzieje w płucach w konsekwencji wdechu?
skurcz przepony i mięśni międzyżebrowych zewnętrznych zwiększenie objętości klatki piersiowej obniżka ciśnienia wewnątrzopłucnowego do -8 cm H2O wzorst ciśnienia transpulmonalnego rozciąganie płuc spadek ciśnienia wewnątrzpęcheryzykowego do -1 cm H2O przepływ powietrza z zewnątrz do pęcherzyków
32
Stosunek przepływu do oporu i ciśnienia napędowego
Przepływ powietrza w drogach oddechowych jest proporcjonalny do gradientu ciśnień, czyli do ciśnienia napędowego, a odwrotnie proporcjonalny do oporu przepływowego.
33
Opór (prawo Poiseuille'a)
wprost proporcjonalny do długości dróg oddechowych i odwrotnie proporcjonalny do czwartej potęgi ich promienia Jako że długość dróg oddechowych jest stała, o oporze świadczy tylko średnica. W warunkach prawidłowych opór jest znikomy i zmniejsza się z kolejnym rozgałęzieniem.
34
Doświadczenie Mullera Próba Valsavy
Doświadczenie Mullera Natężony wdech wykonany przy zamkniętej głośni, powodujący spadek ciśnienia wewnątrzopłucnowego do -100 mmH2O Próba Valsavy Natężony wydech wykonany przy zamkniętej głośni, powodujący spadek ciśnienia wewnątrzopłucnowego do -100 mmH2O. Jedyny przypadek u zdrowego człowieka, gdy ciśnienie śródopłucnowe jest wyższe od atmosferycznego.
35
Głęboki wdech | - zmiany w klatce piersiowej i naczyniach żylnych
Głęboki wdech - ciśnienie w klatce piersiowej ROŚNIE - duże żyły i prawe serce PODDANE WYSOKIEMU CIŚNIENIU TRANSMURALNEGO I ULEGAJĄ ROZCIĄGNIĘCIU, SPADEK CIŚNIENIA ROŚNIE GRADIENT CIŚNIEŃ W KR. ŻYLNYM, CO UŁATWIA POWRÓT KRWI DO SERCA Wzrost objętości wyrzutowej lewej komory.
36
Głęboki wydech (zwłaszcza przy zamkniętej głośni) | - zmiany w klatce piersiowej i naczyniach żylnych
``` Wzrost ciśnienia wewnątrzopłucnowego Wstrzymany dopływ krwi żylnej do serca Wzrost ciśnienia w naczyniach żylnych Wypełnienie żył Spadek objętości wyrzutowej serca Chwilowy spadek ciśnienia tętniczego ```
37
WDECH
- objętość ROŚNIE - ciśnienie wewnątrzopłucnowe (maleje) - przepływ powietrza (maleje - rośnie (U)) - ciśnienie pęcherzykowe (maleje - rośnie (U))
38
WYDECH
- objętość MALEJE - ciśnienie wewnątrzopłucnowe rośnie - przepływ powietrza (rośnie - maleje (U)) - ciśnienie pęcherzykowe (rośnie - maleje (U))
39
Retrakcja
Skłonność do biernego zapadania się płuc. Normalnie w klatce piersiowej przeciwdziała temu ciśnienie transpulmonalne. Należą do oporów sprężystych.
40
Opory sprężyste (retrakcja)
- napięcie powierzchniowe pęcherzyków płucnych (70%) | - sprężyste napięcie zrębu łącznotkanowego płuc (30%)
41
Opór sprężysty w trakcie rozciągania
Ogór sprężysty jest niewielki przy małej objętości płuc. Znacznie wzrasta w miarę rozciągania płuc.
42
Napięcie powierzchniowe pęcherzyków płucnych.
Powstaje na granicy fazy powietrze-płyn i dąży do zajęcia przez pęcherzyki jak najmniejszej powierzchni oraz do zapadania się pęcherzyków. Siły kohezji cząsteczek płynu zwilżającego pęcherzyki jest bardzo wysoka.
43
Prawo Laplace'a
Ciśnienie wytworzone w pęcherzyku jest tym wyższe im mniejszy promień pęcherzyka. P= 2T/R P- ciśnienie wewnątrzpęcherzykowe T- napięcie powierzchniowe płynu R- promień pęcherzyka płucnego
44
Komunikacja międzypęcherzykowa.
Pęcherzyki płucne są połączone ze sobą za pośrednictwem kanałów Kohna i Lamberta - kanały oskrzelikowo- pęcherzykowe. Pęcherzyki mają różną wielkość. Mogą bo surfaktant, który zmniejsza napięcie powierzchniowe.
45
Surfaktant (czynnik powierzchniowy) - budowa, miejsce wytwarzania, działanie
- warstwa fosfolipidów dipalmitynolecytyny lub dipalimitynofosfatydylocholiny - wytwarzany w ciałkach lamelarnych pneumocytów II na drodze egzocytozy do światła pęcherzyków tworząc MIELINĘ TUBULARNĄ - komponenty białkowe (SP) A,B,C,D. regulują zwrotny wychwyt i degradację oraz resyntezę i recyrkulację surfaktantu - działa jak typowy detergent (str hydrofobowa i hydrofilna) - zmniejsza 20-30 razy napięcie powierzchniowe! - zmniejsza siłę dośrodkową! - zwiększa podatność płuc na rozciąganie! - zmniejsza wysiłek mięśni oddechowych!
46
Czas półtrwania surfaktantu
14 godzin
47
Substraty w pneumocytach do surfaktantu:
glukoza, cholina, glicerol, kwasy tłumszczowe i aminokwasy
48
Co pobudza tworzenie surfaktantu
acetylocholina i receptory M | noradrenalina i rec. B-adrenergiczne
49
IRDS
Infant Respiratory Distress Syndrome - zespół ostrej niewydolności oddechowej niemowląt: - niedobór lecytyny do sfingomieliny w płynie owodniowym (2:1) Wytwarzanie surfaktantu u płodu rozpoczyna się około 28-32 tygodnia.
50
Co upośledza działanie surfaktantu?
- długotrwałe wytwarzanie czystym O2 - gazy bojowe (chlor, fosgen) - promieniowanie jonizujące - zaczopowanie oskrzela, zatkanie t. płucnej, operacje na otwartym sercu
51
Zmiana grubości warstwy surfaktantu w cyklu oddechowym
Grubość warstwy surfaktantu zmienia się w cyklu oddechowym pozostając w stosunku odwrotnie proporcjonalnym do średnicy pęcherzyków. WDECH - warstwa surfaktantu zostaje rozciągnięta, zwłaszcza w dużych pęcherzykach, zapobiegając dalszemu rozciąganiu i pękaniu WYDECH - zagęszcza się warstwa surfaktantu na powierzchni pęcherzyków, obniża napięcie powierzchniowe, zapobiega zapadaniu się, zwłaszcza pęcherzyków o małej średnicy
52
Hiperwentylacja
zwiększa produkcję surfaktantu!
53
Rola surfaktantu
- pozwala na współistnienie pęcherzyków o zróżnicowanej średnicy - obniża napięcie powierzchniowe pęcherzyków, ułatwia wypełnianie gazem i zmniejsza pracę mięśni oddechowych - utrzymanie suchości pęcherzyków, zmniejsza działanie napięcia powierzchniowego na osocze w kapilarach płucnych i zapobiega jego filtrowaniu do pęcherzyków płucnych
54
Opór sprężysty zrębu łącznotkankowego płuc
trójwymiarowa sieć włókien sprężystych, kolagenowych, włókien mięśni gładkich, naczyń krwionośnych, limfatycznych i włókien nerwowych, rozpięta w płucach i stale rozciągana przez ośrodkowo działające siły ciśnienia transpulmonalnego
55
Podatność płuc i ściany klatki piersiowej - compliance (C)
- stosunek przyrostu objętości do odpowiadającego mu wzrostu ciśnienia rozciągającego płuc (dV/dP) - wynika z prawa Hooke'a - określa sprężystość lub elastyczność płuc
56
Elastancja (E) - sztywność
- jest odwrotnością podatności | - wysoka elastancja = niska podatność na rozciąganie
57
Prawo Hooke'a
zależność między siłą odkształcającą, a odkształceniem ciała sprężystego, bezpośrednio z niego wynika wzór na podatność
58
Podział podatności
DYNAMICZNA - jednoczesny pomiar objętości i ciśnienia wewnątrzopłucnowego (wewnątrzprzełykowego) w cyklu oddechowym STATYCZNA - kolejne pomiary powietrza wdychanego do płuc i odpowiadające im wartości ciśnienia wewnątrzotrzewnowego po zatrzymanym wdechu.
59
Pętla podatności płuc
Objętość od ciśnienia wewnątrzopłucnowego Łuk wklęsły to wdech do góry Łuk wypukły i góry to wydech
60
Wzrost podatności płuc
- młody wiek - pionowa postawa - głęboki, wolny oddech - ziewanie - choroby: rozedma
61
Obniżenie podatności
- u starszych - u otyłych - leżąc - wzmożone napięcie m. brzucha - szybki, płytki oddech - znieczulenie ogólne, brak przytomności - ograniczenie ruchomości kl pier., zniekształcenia, krzywy kręgosłup - choroby: zwłóknienie, niedodma, obrzęk, nacieki zapalne i nowotworowe
62
Podatność całkowita
- łącznie podatność płuc i klatki piersiowej - wyłącznie przy zwiotczeniu mięśni oddechowych, np. głębokie znieczulenie ogólne U człowieka z porażonymi mięśniami oddechowymi wtłacza się znane objętości powietrza, mierząc zmiany ciśnienia w pęcherzykach i w przełyku.
63
Elastancja całkowita
elastancja płuc + elastancja klatki piersiowej
64
Opory niesprężyste
Włączają się przy rozpoczęciu akcji serca. Zależą od przesuwania si® powietrza w drzewie oskrzelowym, oporów tarcia przesuwających się struktur klatki piersiowej i innych tkanek pozapłucnych i samych płuc, oraz bezwładności zależnej od przyspieszenia masy przesuwanego w drogach oddechowych powietrza. Przypisuje się im 30% ruchów oddechowych. (15% przy bardzo powolnym oddychaniu i 60% przy dużej częstości oddechów ok 40/min)
65
Opory sprężyste
istnieją niezależnie od akcji oddechowej, także przy zatrzymaniu oddychania
66
Opór dróg oddechowych
- wprost prop. do różnicy ciśnień | - odwrotnie prop. do ilości przepływającego powietrza
67
Prawo Poiseuille'a
Opór dla przepływu gazu w drogach oddechowych w czasie spokojnego oddychania zwiększa się wprost proporcjonalnie do gęstości gazu (n), długości przewodzących dróg oddechowych (L), a maleje odwrotnie proporcjonalnie do czwartej potęgi promienia tych dróg (r^4). R=8nL/r^4*pi Uwzględnia czynniki określające przepływ warstwowy przez proste, nierozgałęzione rury, o określonych wymiarach.
68
Ciśnienie napędowe na kolejnych etapach drzewa oskrzelowego
Na kolejnych etapach oskrzeli spada odpowiednio ciśnienie napędowe (dP) niezbędne do pokonania oporu (R) przepływu powietrza zgodnie z równaniem: dP = V x R V - objętość powietrza przepływającego w jednostce czasu
69
Właściwości drzewa oskrzelowego zmniejszające ciśnienie napędowe konieczne do przesuwania powietrza w drogach oddechowych:
1. każde oskrzele po podziale ma tylko nieznacznie mniejszą średnicę niż oskrzele przed podziałem 2. oskrzela skracają się w miarę podziału 3. z każdym podziiałem oskrzeli przepływ zmniejsza się o połowę Najszybszy i najbardziej turbulentny przepływ jest w tchawicy i głównych oskrzelach
70
Całkowity opór w drogach oddechowych
W 85% to opór przepływu przezgórne drogi oddechowe. do 10 generacji oskrzeli
71
Przepływ powietrza przez poszczególne odcinki dróg oddechowych
Pomiędzy przepływem burzliwym, a warstwowym jest przepływ przejćiowy który obliczamy: dP= V x K1 + V^2 x K2 K1 i K2 to opór przepływowy warstwowy i burzliwy
72
Obniżenie oporu przepływu burzliwego
powodują gazy o niższej gęstości od tlenu np. hel u nurków pod wodą
73
Wzrost oporu przepływu
przy oddychaniu przez nos
74
Wpływ zwiększonej wentylacji minutowej (wysiłek fizyczny) na opór odddechowy
W wysiłku fiz. rośnie opór oddechowy
75
Duszność
opory oddechowe są zauważalne i odczuwane w postaci duszności gdy wzrastają 3-4 krotnie powyżej 8 cm H2O/L/a
76
Poszerzenie dróg oddechowych i zmniejszenie oporu przepływu
1. wzmożone rozciąganie oskrzeli przez zrąb łącznotkankowy płuc w wyniku pociągania okołooskrzelowego 2. spadek ciśnienia wewnątrzopłucnego i wzrostu ciśnienia transoskrzelowego 3. aktywne rozszerzenie oskrzeli w wyniku zmniejszenia aktywności n. błędnych w fazie wdechu
77
Praca oddychania
zmiana ciśnienia opłucnowego x zmiana objętości Koszt tlenowy tej pracy wynosi ok 1,5 % zapotrzebowania na tlen w spoczynku.
78
Na co zostaje spożytkowana praca oddechowa?
70% pokonanie oporów sprężystych 30% pokonanie oporów niesprężystych - pokonanie oporów w drogach oddechowych - przezwyciężenie oporu biernego płuc i klatki piersiowej