Lífeðlis glósuuur Flashcards
1
Q
Hver af eftirtöldum fullyrðingum um nýrun er röng?
a) Angiotensin II örvar seytun aldósteróns frá nýrnahettum. b) Angiotensin II veldur lækkuðum síunarhraða (GFR) með æðaherpingu í aðlægum æðum nýrnahnoðra. c) Hækkaður blþr örvar renín seytun. d) Þvermál aðlægra slagæðlinga æðahnoðrans hefur áhrif á síunarhraða. e) Renín er ensím sem myndað er af frumum í juxta glomerular apparatus (JGA).
A
Hækkaður blþr örvar renín seytun.
2
Q
Hver eftirtalinna staðhæfinga er röng? Hluti af starfsemi nýrnanna er að:
a) Viðhalda eðlilegu rúmmáli blóðvökva b) Seyta aldósteróni til að viðhalda eðlilegu natríumvægi líkamans c) Viðhalda eðlilegum osmóstyrk í líkamsvökvum d) Taka þátt í að viðhalda sýru-basajafnvægi e) Skilja út niðurbrotsefni efnaskipta líkamans
A
Seyta aldósteróni til að viðhalda eðlilegu natríumvægi líkamans
3
Q
Hver er síunarþrýstingur (NFP) í nýrungi ef vökvastöðuþrýstingur (hydrostatic pressure) er 50 mmHg í æðahnoðra en 10 mmHg í Bowman‘s hylki og osmótískur þrýstingsmunur milli æðahnoðra og Bowman‘s hylkis er 30 mmHg (hærri í æðahnoðra)?
A
10 mmHg
4
Q
Hver er síunarþrýstingur í nýrungi ef vökvastöðuþrýstingur er 55 mmHg í æðahnoðra en 10 mmHg í Bowmans hylki og osmótískur þrýstingsmunur milli æðahnoðra og Bowmanshylkis er 30 mmHg?
5 mmHg 0 mmHg 15 mmHg 20 mmHg ónægar upplýsingar eru til útreiknings
A
15 mmHg
5
Q
Hverjir eftirfarandi skynnema eru næmir á hita
- Merkel viðtakar
- Pacinian hylki
- Naktir taugaendar, fríir taugaendar (free nerve endings)
- Ruffini hylki
- Allir ofantaldir
- Naktir taugaendar, fríir taugaendar (free nerve endings)
A
Naktir taugaendar, fríir taugaendar (free nerve endings)
6
Q
Endurupptaka í nýrnapíplum (tubuli)…
a) Er flutningur efnis úr vökva umhverfis pípluna (peritubular fluid) inn í píplurnar (tubulus) b) Er mikilvæg til að varðveita mikilvæg næringarefni fyrir líkamann c) Gerist með virkum burði eða dreifingu d) Liðir a og b eru báðir réttir e) Liðir a, b og c eru allir réttir
A
Skoða
Mögulega a og b
að allt rétt.
7
Q
Ef viðnámið í aðlægum slagæðlingi æðahnoðrans (glomerulus) í nýrum eykst, þá gerist tvennt (að öllu öðru óbreyttu):
a) Bæði blóðflæði og síunarhraði aukast b) Engar breytingar verða í blóðflæði og síunarhraða c) Blóðflæðið eykst en síunarhraði minnkar d) Bæði blóðflæði og síunarhraði minnka e) Blóðflæðið minnkar en síunarhraðinn eykst
A
Bæði blóðflæði og síunarhraði minnka
8
Q
Kim fer í bíó með vini sínum Kanye (á myndina Revenge of the renal tubules). Áður en myndin byrjar kaupir Kim sér stóran poka af poppkorni en þar sem Kanye er í megrun fær hann sér bara stórt vatnsglas. Þegar myndin er hálfnuð hefur eftirfarandi gerst:
a) Kanye hefur aukið styrk á vasópressíni (ADH) í blóði b) Kanye hefur minnkað styrk á vasópressíni (ADH) í blóði c) Kim hefur minnkað styrk á vasópressíni (ADH) í blóði d) Bæði a og b er rétt e) Ekkert af ofangreindu er rétt
A
Kanye hefur minnkað styrk á vasópressíni (ADH) í blóði
9
Q
Glúkósi í þvagi sykursýkissjúklings er vegna þess að:
a) Glúkósi er losaður (secretion) í fjarpíplum (distal tubules) sykursýkissjúklinga b) Hámarks flutningageta fyrir endurupptöku glúkósa í nýrnapíplum er lægri en í heilbrigðum einstaklingum c) Endurupptaka glúkósa í píplum nýrna er háður því að insúlín bindist viðtökum í nýrnapíplum d) Mikið þvagflæði um píplur nýrna (tubules) hindrar endurupptöku glúkósa e) Magn glúkósa sem síað er, er meira en nemur hámarks flutningsgetu fyrir endurupptöku glúkósa
A
Magn glúkósa sem síað er, er meira en nemur hámarks flutningsgetu fyrir
endurupptöku glúkósa
10
Q
Hver af eftirfarandi fullyrðingum er RÉTT?
a) Insúlín veldur fituniðurbroti (lipolysis) úr fituvef svo að hlutfalli fitu og sykurs í blóði sé í jafnvægi b) Nýmyndun glúkósa (gluconeogenesis) á sér einungis stað í heilanum á meðan aðrir vefir geta notað fitu sem orkugjafa c) Insúlín hvetur nýsmíði (anabólisma) prótína d) Sykursýki af gerð tvö (T2 DM) orsakast af því að beta-frumur í brisi hætta að framleiða insúlín e) Allar fullyrðingarnar eru réttar
A
insúlín hvetur nýsmíði (anabólisma) prótína
11
Q
Hver af eftirfarandi fullyrðingum er RÖNG?
a) Insúlín örvar myndun á glýkógeni í lifur
b) Mikil lækkun á blóðsykri veldur aukinni losun adrenalíns frá nýrnahettum
c) Insúlín næmar frumur hafa innanfrumu insúlín-viðtaka
d) Upptökufasi (absorptive fase) varir í allt að 4 klst eftir máltíð(rétt)
e) Lækkaður blóðsykur örvar losun glúkagons frá alfa-frumu í brisi
A
Skoða
12
Q
Eðlilegast er að meta efnaskiptahraða einstaklings með því að mæla hjá honum…
a) Útgeislun
b) Vatnslosun (útskilnað og svitnun)
c) Vöxt d) Losun úrgangsefna e) Súrefnisnotkun
A
Súrefnisnotkun
13
Q
Hver eftirtalinna þátta er mikilvægastur í að ákvarða grunnefnaskiptahraða einstaklings?
a) ACTH
b) Öndunartíðni
c) Skjaldkirtilshormón d) Hjartsláttur e) Adrenalín
A
Skjaldkirtilshormón
14
Q
Hjá nöktum 40 ára gömlum manni við 20°C umhverfishita fara í gang hitamyndunarviðbrögð. Hvar á mesta hitamyndunin sér stað?
a) Í hvítri fitu
b) Í lifur
c) Í beinagrindarvöðvum d) Í brúnni fitu e) Í heila
A
Í beinagrindarvöðvum
15
Q
Sótthiti (fever) á sér stað við sýkingu (infection) vegna þess að…
a) Efnaskipti örveranna sem sýkingunni valda hita upp líkamann
b) Hitastýrikerfið starfar ekki
c) Styrkur pyrogena í blóðinu lækkar d) Bakteríutoxin örva starfsemi skjaldkirtils e) Viðmiðunargildi (set-point) hitastýrikerfisins hækkar
A
Viðmiðunargildi (set-point) hitastýrikerfisins hækkar
16
Q
Hvaða efni hefur bein vaxtaörvandi áhrif á brjóskfrumur (chondrocyte) í vaxtarplötu beina í bernsku?
a) hGH (human growth hormone – einnig skammstafað GH)
b) IGF-I (insulin like growth factor I)
c) Kortisol d) FGF (fibroblast growth factor) e) Skjaldkirtilshormón
A
IGF-I (insulin like growth factor I)
17
Q
Hver af eftirtöldum fullyrðingum um vöxt er RÖNG?
a) Eftir að vaxtarplatan í löngum beinum lokast geta bein ekki vaxið á þverveginn
undir nokkrum kringumstæðum
b) Insúlín örvar vöxt á fósturskeiði
c) Ofseytun hGH á fullorðinsárum veldur æsavexti (acromegaly)
d) Testósterón örvar vöxt á kynþroskaskeiði (að miklu leyti með því að örva seytun
hGH)
e) hGH hefur bein áhrif á viðtaka á rákóttum vöðvum og orsakar aukna
próteinframleiðslu
A
Eftir að vaxtarplatan í löngum beinum lokast geta bein ekki vaxið á þverveginn
18
Q
- Seytun hGH er háð dægursveiflum. Seytunin er mest…
a) Í vöku
b) Í draumasvefni (REM)
c) Á kvöldin
d) Árla morgna
e) Djúpsvefni (slow wave sleep)
A
Djúpsvefni (slow wave sleep)
19
Q
Vaxtarhormón (growth hormone) örvar seytun ______ frá lifur. Það efni hefur svo ______ afturverkun (feedback) á seytun vaxtarhormóns. Hvaða möguleiki passar til að fylla inn í eyðurnar?
a) Insulin-like growth factor (IGFs) og neikvæða
b) Insulin-like growth factor (IGFs) og jákvæða
c) Calcitriols (D3 vítamín) og neikvæða d) Cortisol og neikvæða e) Cortisol og jákvæða
A
Insulin-like growth factor (IGFs) og neikvæða
20
Q
Hver af eftirtöldum fullyrðingum um skynjun er RÖNG?
a) Sársaukanemar eru í flestum vefjum líkamans en þó ekki í heilanum sjálfum b) Umbreytingin úr áreiti (stimulus) yfir í forspennu (graded potential) felur alltaf í sér opnun eða lokun jónaganga c) Viðtakaspenna (receptor potential) er ávallt boðspenna (action potential) eða forspenna (graded potential) d) Lítil samleitni (convergence) skyntauga felur í sér mikla nákvæmni skynjunar e) Stúka (thalamus) er tengistöð (relay station) skynbrauta sem liggja frá líkama til heilabarkar
A
Viðtakaspenna (receptor potential) er ávallt boðspenna (action potential) eða
21
Q
Í sumum verkjastillandi lyfjum er virka efnið parasetamól sem linar sársauka með því að…
a) Örva losun endorfína í hvirfilblaða (parietal lobe) heilans
b) Hemja myndun prostaglandina
c) Hemja boðflutning í sársaukataugafrumum með því að hamla opnun Na+ ganga d) Hemja losun substance P úr sársaukataugafrumum e) Örva losun endorfína í proximal horni mænu
A
Hemja myndun prostaglandina
22
Q
Sársaukanemar eru næmir fyrir…
a) Mekanísku áreiti
b) Efnaáreiti
c) Hita d) Bæði a og b er rétt e) Liðir a, b og c eru allir réttir
A
Liðir a, b og c eru allir réttir
23
Q
Hvað af eftirtöldu varðandi sársaukabrautir er rangt?
a) Taugafrumur sem losa ópíat boðefni (t.d. enkefalín, endorfín) geta hamlað boðflutning í sársaukaskynbrautum b) Substance P er meðal þeirra boðefna sem sársaukaskynfrumur losa í bakhorni mænu c) Substance P er losað úr sígandi (descending) taugafrumum í mænunni og getur hindrað boðflutning í stígandi (ascending) sársaukabrautum d) Oft er samleitni (convergence) meðal skyntaugabrautum sem bera sársaukafull áreiti annars vegar frá húð og hins vegar frá innri líffærum e) Synapsavirkni sársaukaskynfruma getur minnkað vegna virkni í axon-axon synöpsum við taugafrumur í sígandi (descending) taugabrautum í mænu
A
Substance P er losað úr sígandi (descending) taugafrumum í mænunni og getur
hindrað boðflutning í stígandi (ascending) sársaukabrautum
24
Q
Hver eftirfarandi fullyrðinga um bragð- og lyktarskynjun er rétt?
a) Jafnmargar lykt- og bragðtegundir greinast hjá manninum
b) Skynnemarnir fyrir lykt og bragð eru eins að uppbyggingu
c) Bæði bragð- og lyktarefni verða að vera á uppleystu formi til að tengjast viðtökum
á skynfrumum
d) Boðin frá tungu annars vegar og nefi hins vegar berast upp til heila með sömu
tauginni, heilataug I en varpast á ólík skynsvæði
e) Ekkert af ofantöldu er rétt
A
Bæði bragð- og lyktarefni verða að vera á uppleystu formi til að tengjast viðtökum
25
Fjöldi mismunandi lyktartegunda, sem heilbrigð manneskja getur greint á milli er:
a) Meiri en 1000
b) 100-500
c) Minni en 50
d) Um 100
e) 500-1000
Meiri en 1000
26
Augað hefur þann eiginleika að geta numið ljós með mjög breytilegu birtumagni (mjög bjart vs rökkur). Hvað af eftirtöldu kemur þar við sögu?
a) Mismunandi næmi „bipolar“ fruma
b) Bleiking litarefnanna (photopigment bleaching)
c) Breytingar á stærð ljósopsins
d) Einungis liðir a og b eru réttir
e) Liðir a, b og c eru allir réttir
d) Einungis liðir a og b eru réttir
a) Mismunandi næmi „bipolar“ fruma
b) Bleiking litarefnanna (photopigment bleaching)
27
Í frumuhimnu sjónskynnema eru natríumgöng sem eru venjulega ________ í hvíld (í myrkri) og hvíldarspennan sýnir _________ miðað við aðrar taugafrumur. Hvaða möguleiki passar til að fylla inn í eyðurnar?
a) lokuð; yfirskautun
b) opin; yfirskautun
c) óvirk; venjuleg gildi
d) opin; afskautun
e) lokuð; afskautun
opin; afskautun
Í frumuhimnu sjónskynnema eru natríumgöng sem eru venjulega opin í hvíld (í myrkri) og hvíldarspennan sýnir afskautun miðað við aðrar taugafrumur. Hvaða möguleiki passar til að fylla inn í eyðurnar?
28
Mögulegt er að greina hátíðni frá lágtíðnihljóðum vegna þess að....
a) hærri tíðni boðspenna berst í heyrnartaug við hátíðniertingu
b) lágtíðnihljóð valda meiri hreyfingu á basilarhimnunni fjarri ovala glugganum
c) stærri boðspennur myndast við lágtíðnihljóð
d) hátíðnihljóð valda titringi í endolymph og lágtíðnihljóð í perilymph
e) lágtíðnihljóð valda meiri hreyfingu hljóðhimnu
lágtíðnihljóð valda meiri hreyfingu á basilarhimnunni fjarri ovala glugganum
29
Hvaða fullyrðing um heyrnarskyn er RÖNG?
a) Heyrnarskynbörkur tilheyrir gagnaugablaði (temporal lobe)
b) Ef teygist á „topptengi“ (top link) opnast aflstýrð K+ göng í hárfrumu
c) Leiðsluheyrnarskerðing á sér oftast stað vegna skemmdra hárfruma
d) Tensor tympani og stapedius vöðvar geta haft áhrif á hreyfingu heyrnarbeinanna í
miðeyranu
e) Hárfrumur er skynviðtakafrumurnar sem umbreyta þrýstingsbylgjum í vökva yfir í
viðtakaspennur (receptor potential)
Leiðsluheyrnarskerðing á sér oftast stað vegna skemmdra hárfruma
30
Stefna hringhreyfingar skynjast best með...
a) Stöðusteinum (otoliths)
b) Posa (sacculus)
c) Bogagöngum (semicircular canals)
d) Skjóðu (utriculus)
Bogagöngum (semicircular canals)
31
Aðal úrvinnsla jafnvægis fer fram í...
a) Andarkerfinu (vestibular apparatus)
b) Litla heila (cerebellum)
c) Stúku (thalamus)
d) Mænukylfu (medulla oblongata)
e) Heilaberki (cortex)
Litla heila (cerebellum)
32
Ef tré fellur í skógi og enginn er nálægt til að hlusta, verður þá til hljóð? Svaraðu þessari spurningu út frá sjónarhorni lífeðlisfræðinnar.
a) Já. Hljóð er náttúrulegt fyrirbæri sem myndast hvort sem einhver er að hlusta eða
ekki.
b) Lífeðlisfræðin getur ekki tekið afstöðu til þessarar spurningar.
c) Nei. Hljóðbylgjur eru rafsegulbylgjur sem þarf að breyta í boðspenur í skynfærum
dýra til að hægt sé að tala um hljóð.
d) Nei. Þegar tré fellur myndast vissulega þrýstibylgjur í lofti en til að hægt sé að tala
um hljóð verður fyrst að umbreyta þrýstibylgjunum yfir í boðspennur sem hann notar
til hljóðskynjunar.
e) Já. Hljóð verður til vegna hreyfingar á lofti og alltaf þegar loft hreyfist verður til hljóð.
Nei. Þegar tré fellur myndast vissulega þrýstibylgjur í lofti en til að hægt sé að tala
um hljóð verður fyrst að umbreyta þrýstibylgjunum yfir í boðspennur sem hann notar
til hljóðskynjunar.
33
Hverjir eftirfarandi skynnema eru næmir á hita?
a) Merkel diskar
b) Naktir taugaendar (free nerve endings)
c) Pacinian corpuscles
d) Ruffini corpuscles
e) Allir ofantaldir
Naktir taugaendar (free nerve endings)
34
Almennt talað, má segja um tíðnibil í heilarafriti...
a) hærri tíðni endurspeglar þreytu og/eða syfju
b) mismunandi tíðni bylgnanna endurspegla einungis mismunandi svefnstig
c) hærri tíðni endurspeglar aukna árvekni (alertness)
d) lægri tíðni endurspeglar aukna árvekni (alertness)
e) tíðni bylgnanna hefur ekkert með árvekni að gera
hærri tíðni endurspeglar aukna árvekni (alertness)
35
Hver af eftirtöldum fullyrðingum um svefn er RÖNG?
a) Í djúpsvefni minnkar sveifluvídd (amplitude) heilabylgja og tíðni þeirra
(frequency) lækkar.
b) Draumsvefn (REM svefn) einkennist af vöðvaslökun (atóníu) í flestum rákóttum
vöðvum líkamans.
c) Djúpsvefn er mestur fyrri hluta nætur.
d) Draumsvefn (REM svefn) er mestur seinni hluta nætur.
e) Svefn barna inniheldur hlutfallslega meiri draumsvefn en svefn fullorðinna.
Í djúpsvefni minnkar sveifluvídd (amplitude) heilabylgja og tíðni þeirra
36
Ef einhver hleypur reglulega um íbúðina sína í svefni þjáist hann líklega af....
a) Fótaóeirð í svefni (PLMS)
b) Jaðarsvefnkvilla (parasomnia)
c) Ofsvefni (hypersomnia)
d) Dægursveifluröskun
e) Drómasýki (narcolepsy)
Jaðarsvefnkvilla (parasomnia)
37
Langtímaminni (long term memory)....
a) þurrkast smám saman út ef viðkomandi fær ekki nægan djúpsvefn
b) verður til fyrir tilstuðlan LTP (long term potentiation) í taugamótum
c) er annað orð yfir atvikaminni (declarative memory)
d) myndast vegna minnkaðrar glútamat losunar í ákveðnum svæðum heilabarkar
e) getur geymt um 420 GB af minningum hjá tvítugum einstaklingi að jafnaði
verður til fyrir tilstuðlan LTP (long term potentiation) í taugamótum
38
Vökvi sem síast í nýrum fer í gegnum þessar leiðslur. Raðaðu þeim í rétta tímaröð.
a) Safnrás (collecting duct)
b) Bowman‘s hylki
c) Nærpípla
d) Rishluti Henles-lykkju (ascending limb)
e) Fallhluti Henles-lykkju (descending limb)
f) Aðlægur slagæðlingur nýrnahylkis (afferent arteriole)
Rétt svar: h-f-b-c-e-d-g-a
SKOÐA!!!
39
Augað hefur þann eiginleika að geta numið ljós með mjög breytilegu birtumagni (mjög bjart v.s rökkur). Hvað af eftirtöldu kemur þar við sögu
```
Breytingar á stærð ljósopsins
Photopigment blending
Mismunandi næmi "bipolar" fruma
1, 2 og 3 er rétt
Einungis 1 og 2
```
1,2,3 RÉTT
Breytingar á stærð ljósopsins
Photopigment blending
Mismunandi næmi "bipolar" fruma
40
Hvaða fullyrðing um heyrnarskyn er RÖNG?
Heyrnarskynbörkur tilheyrir gagnaugablaði (temporal lope)
Tensor tymphany og stapedius vöðvar geta haft áhrif á hreyfingu heyrnarbeinanna í miðeyranu
Hárfrumur eru skynviðtakafrumurnar sem umbreyta þrýstingsbylgjun í vökva yfir í viðtakaspennur (receptor potential)
Leiðsluheyrnarskerðing á sér oftast stað vegna skemmdra hárfruma
Ef teygist á topptengi (tip link) opnast aflstýrð K göng í hárfrumu
Leiðsluheyrnarskerðing á sér oftast stað vegna skemmdra hárfruma
41
```
Ofseytun á aldósteróni frá nýrnahettuberki getur valdið _________ á __________blóðsins
Hækkun, kalíumstyrk
Lækkun, kalíumstyrk
Lækkun, sýrustigi,
hækkun, kalsíumstyrk
lækkun, natríumstyrk
```
Lækkun, kalíumstyrk
42
Aukin örvun sympatískra tauga á aðlæga slagæðlinga æðahnoðrans veldur ________ og þar með ________ síunarhraða (GFR)
æðasamdrætti (vasoconstriction), hækkuðum
æðavíkkun (vasodilation), lækkuðum
æðasamdrætti (vasoconstriction), lækkuðum
æðavíkkun (vasodilation), hækkuðum
Ekkert af ofangreindu getur átt sér stað þar sem sympatískar taugar taka ekki þátt í stjórnun á síunarhraða nýrna
æðasamdrætti (vasoconstriction), lækkuðum
43
```
Ofseytun (hypersecretion) á aldósteróni frá nýrnahettuberki getur valdið ______________ á _________blóðsins.
hækkun, kalíumstyrk
lækkun, kalíumstyrk
lækkun, sýrustigi
hækkun, kalsíumstyrk
lækkun, natríumstyrk
```
lækkun, kalíumstyrk
44
```
Blóðvökvi (plasma) er um 20% af utanfrumuvökva líkamans. Hvert er áætlað magn blóðvökva í 100 Kg karlmanni?
3 lítrar
4 lítrar
5 lítrar
6 lítrar
7 lítrar
```
4L
45
SKOÐA
```
Hver er síunarþrýstingur (Net Filtration Pressure) í nýrungi ef vökvastöðuþrýstingur (hydrostatic pressure) er 55 mmHg í æðahnoðra (glomeruli) en 15 mmHg í Bowmans hylki og osmótískur þrýstingsmunur milli æðahnoðra og Bowmans hylkis er 30 mmHg (hærri í æðahnoðra)?
5 mmHg
10 mmHg
15 mmHg
20 mmHg
Ónógar upplýsingar til útreiknings
```
10mmHg ??
46
Hver af eftirtöldum fullyrðingum um sýru-basa jafnvægi er rétt?
Stjórnun á sýrustigi líkamans er mikilvæg þar sem styrkur H+ jónarinnar er hærri en annarra jóna í utanfrumuvökva.
Súrnun líkamsvökvans getur orðið ef nýrun auka endurupptöku á bíkarbónati (HCO3-).
Niðurgangur getur valdið hækkuðu pH gildi í líkamanum vegna taps á bíkarbónati (HCO3-).
Mikilvægasta bufferkerfi blóðsins er hemóglóbín bufferinn.
Ef sýrustyrkur hækkar (acidosis), geta gangafrumurnar í nýrungunum framleitt nýtt bíkarbónat og bætt út í blóðið
SKOÐA
Ef sýrustyrkur hækkar (acidosis), geta gangafrumurnar í nýrungunum framleitt nýtt bíkarbónat og bætt út í blóðið
47
```
Hvaða heilasvæði tilheyrir líkamsskynbörkur (somatosensory cortex)
Ennisblaði (frontal lobe)
Gagnaugablaði (temporal lobe)
Hvirfilsblaði (parietal lobe)
Hnakkablaði (occipital lobe)
Litla heila (cerebellum)
```
Hvirfilsblaði (parietal lobe)
48
Hliðarhömlun (lateral inhibition) í flutningi skyntaugaboða er best lýst á eftirfarandi hátt:
Þegar hárfrumur (hair cells) sveigjast til hliðar í átt frá lengsta hárinu veldur það hækkun himnuspennu og um leið lækkun boðspennutíðni í skyntaugafrumunni
Þegar áreiti er viðhaldið í langan tíma minnkar tíðni boðspenna í skyntaugafrumunni
Boð frá heila sem hamla aðlægum (afferent) sáraukabrautum í mænu
Hamlandi millifrumur (interneurons) hafa áhrif á skyntaugafrumur til heila; draga úr boðspennum sem berast frá aðlægum skynnemum, sérstaklega þeim sem eru á jaðri þess svæðis sem verið er að erta
Hömlun á losun boðefna presynaptískt (axo-axonal taugamót)
Hamlandi millifrumur (interneurons) hafa áhrif á skyntaugafrumur til heila; draga úr boðspennum sem berast frá aðlægum skynnemum, sérstaklega þeim sem eru á jaðri þess svæðis sem verið er að erta
49
```
ver eftirtalinna skynnema flokkast ekki til likamsskyns (somatic sensation)
Vöðvaspóla
Lyktarfruma
Sársaukaskynnemi
Pacinian hylki
Hitastigsnemi
```
Lyktarfruma
50
Í miðjudæld (central fovea) augans er sjónin skörpust, af því að
Ljós fellur óhindrað á þann hluta sjónhimnunnar
Skynnemar þar losa örvandi taugaboðefni milliliðalaust, beint á hnoðfrumur
Aðeins þar gætir ekki áhrifa frá blinda blettinum sem jafnan truflar sjónsviðið
Þar er mestur þéttleiki skynnema af báðum gerðum stöfum og keilum
Þar eru einungis keilur, sem hver um sig tengist sinni tvískauta (bipolar) frumu sem tengist síðan einni hnoðfrumu (ganglion-frumu)
Þar eru einungis keilur, sem hver um sig tengist sinni tvískauta (bipolar) frumu sem tengist síðan einni hnoðfrumu (ganglion-frumu)
51
Þegar ljós fellur inn í auga
Lækkar himuspennan í ljósnemunum (photoreceptors) og losun boðefnis eykst
Hækkar himnuspennan í ljósnemunum og losun boðefnis minnkar
Hefur það fyrst áhrif á "bipolar" frumurnar sem afskautast og þær valda síðan myndun forspennu í ljósnemunum (stöfum og keilum)
Verður til orkuríkt tengi milli retinal og opsin í skynnemunum og það leiðir til aukinnar losunar boðefnis úr ljósnemunum
Ekkert af ofantöldu er rétt
Hækkar himnuspennan í ljósnemunum og losun boðefnis minnkar
52
Corti líffærið (organ of Corti)
Er í bogagöngunum (semicircular canals)
Situr á og sveiflast með hljóðhimnunni (tympanic membrane)
Situr á og sveiflast með grunnhimnunni (basilar membrane)
Er lítill vöðvi í miðeyra sem gegnir því hlutverki að dempa hávaða
Er heilastofskjarni sem tilheyrir heyrnabrautinni (auditory pathway) til heilabarkar (cortex)
Situr á og sveiflast með hljóðhimnunni (tympanic membrane)
53
Hver eftirfarandi fyllyrðingum um bragð- og lyktarskynjun er rétt?
Jafnmargar lykt- og bragðtegundir greinast hjá manninum, þannig að bragð á sér alltaf samsvörun við lykt
Skynnemarnir fyrir lykt og bragð eru eins og uppbyggingu.
Boð frá tungu annars vegar og nefi hins vegar berast upp til heila með sömu tauginni, heilataug I
Bæði bragð- og lyktarefni tengjast skynnemanum beint eða með hjálp próteina, en til þess að það gerist verða þau að vera uppleyst í vökva
Ekkert af ofantöldu er rétt
Bæði bragð- og lyktarefni tengjast skynnemanum beint eða með hjálp próteina, en til þess að það gerist verða þau að vera uppleyst í vökva
54
```
Rannsóknir hafa sýnt að hvert bragð skynjast af fleiri en einni gerð bragðnema, þó ein þeirra sé næmust. Hver er þeirra eftirtalinna bragðnema sem þekktir eru, skynjar "þriðja kryddið" (MSG) best?
Salt bragðnemarnir
Beiskju bragðnemarnir
Sætu bragðnemarnir
Umami bragðnemarnir
Súru bragðnemarnir
```
Umami bragðnemarnir
55
Ýmsir kvillar hrjá manninn þegar skynfærin bregðast honum að nokkru leyti. Dæmi um slíka kvilla og orsakir þeirra eru hér að neðan. Hver eftirtalinna liða á EKKI við rök að styðjast?
Sjónskekkja: kúlulaga yfirborð hornhimnunnar er ekki slétt
Nærsýni: of ílöng augnkúla
Völundarsvimi (Meniere sjúkdómur): breytingar á vökvamagni í miðeyra
Vagl (cataract): breytingar á augasteini, sem verður ógegnsær
Heyrnaskerðing: skemmdir á hárfrumum vegna stöðugs hávaða í umhverf
Völundarsvimi (Meniere sjúkdómur): breytingar á vökvamagni í miðeyra
56
Hver af eftirtöldum fullyrðingum um nýrun er RÖNG?
Nýrun sía allan blóðvökva líkamans u.þ.b. 60 sinnum á sólarhring
Frumþvagið (filtrate) inniheldur í grófum dráttum sömu efni og blóðvökvi fyrir utan stór prótein
Nýrun leggja sitt að mörkum til að viðhalda réttu sýrustigi í blóði
Nýrun koma við sögu í langtímastjórnun á blóðþrýstingi
Niðurbrotsefni gamma-glóbúlíns gefa þvaginu lit
Niðurbrotsefni gamma-glóbúlíns gefa þvaginu lit
57
Við hvaða aðstæður í líkamanum getur myndast þvag með osmóvirkni upp á 1200mOsm?
Hátt vasopressin (ADH) í blóði og lítið gegndræpi fyrir vatni í safnpíplu
Hátt vasopressin (ADH) í blóði og lítið gegndræpi fyrir salti í safnpíplu
Hátt vasopressin (ADH) í blóði og mikið gegndræpi fyrir vatni í safnpíplu
Hátt aldósterón í blóði og mikið gegndræði fyrir salti í safnpíplu
Ekkert af ofangreindu
Hátt vasopressin (ADH) í blóði og mikið gegndræpi fyrir vatni í safnpíplu
58
```
Endurupptaka aminósýra...
Fer fram í Bowmans hylki
Fer fram í rishluta Henleslykkju
Fer fram í nærpíplum (proximal tubules)
Á sér stað með osmósu
Fer fram með fyrsta stigs virkum flutningi (primary active transport)
```
Fer fram í nærpíplum (proximal tubules)
59
Seytun á ANP getur aukist vegna...
Minnkaðs rúmmáls blóðvökva
Aukinnar fyllingar þvagblöðru
Minnkað síunarhraða (GFR) í nýrum
Aukinnar renín losnar frá JGA
Aukinnar fyllingar gátta hjartans
60
Hver af eftirtöldum spurningum um efnaskipti er RÉTT?
Lækkaður blóðsykur örvar insúlín seytun frá brisi
Ef grunn efnaskiptahraði (BMR) er hærri en 30, gefur það til kynna offitu
Hormónið insúlín er meira áberandi en hormónið glúkagon í upptökufasa (absorptive state)
Insúlín hefur lítil áhrif á lifur, fituvef og beinagrindarvöðva í hvíld
Hormón hafa yfirleitt ekki áhrif á virkni ensíma að undanskildum meltingarensímum
Hormónið insúlín er meira áberandi en hormónið glúkagon í upptökufasa (absorptive state)
61
Á meðan _____ ríkir, eru frásöguð næringarefni færð inn í frumur þar sem þau eru notuð eða þeim umbreytt í forðaefni
Upptökufasinn
Föstufasinn
Höfuðfasinn (caphalic phase)
Saurlosunar viðbragðið
Hrökkva/stökkva viðbragðið (fight-flight response)
Upptökufasinn
62
svelti...
Verður markverð aukning á kolvetnanotkun líkamans
Eykst nýmyndun glúkósa (gluconeogenesis)
Minnkar styrkur ketónefna (ketones bodies) í blóði
Er ekki hægt að nota byggingarprótein líkamans sem orkugjafa
Allt ofangreint er rétt
Eykst nýmyndun glúkósa (gluconeogenesis)
63
Insúlín..
Örvar flutning glúkósa inn í flestar insúlín næmar frumur
Örvar niðurbrot glúkósa (glýkólýsu) og geymslu (myndun glýkógens og fitu)
Örvar smíði próteina og hindrar niðurbrot þeirra
Örvar myndun fitu úr umfram glúkósa amínósýrum
Allt ofangreint er rétt
Allt ofangreint er rétt
64
```
Á meðan þú tekur þetta próf tapar þú varma út í umhverfið. Mestur hluti varmaflutningsins á sér stað með
Varmageislun (radiation)
Varmaleiðni (conduction)
Varmaburði (convection)
Varmaseytun (heat secretion)
Uppgufun (evaporation)
```
Varmageislun
65
```
Varmastjórnunarstöðvar líkamans er að finna í
Mænukylfu
Stúku
Möndlungi
Heiladingli
Undirstúku
```
Undirstúku
66
```
Hver þessara aminósýra er basísk
Tyrosí
Arginín
Glysín
Glutamic sýra
Glutamín
```
Arginín
67
```
Glykogen er framleitt í ___ og gegnir hlutverki___
Í plöntum, orkugeymslu
Plöntum, byggingar
Dýrum, orkugeymslu
Dýrum, byggingar
Ekkert af þessu
```
Dýrum, orkugeymslu
68
```
Offramleiðsla á insúlíni veldur ástandi sem kallast ___ en þá er blóðsykurinn___
Hypoglycemia, of hár
Hyperglycemia, of lágur
Hypoglycemia, of lágur
Hyperglycemia, of hár
Hypoglymeia, eðlilegu
```
Hypoglycemia, of lágur
69
```
íkaminn losar sig við umfram vetnisjónir með þvaginu án þess að sýrustig hans breytist að ráði. Þetta er möguegt vegna hvarfs H+-jóna við
CO2og H2O -
NH4+og H3PO4
NH3og HPO4
NH3og CO2
Þvagefni og vatn
```
NH3og HPO4
70
Hvaða staðhæfing er röng varðandi ketón bodies, KB:
KB myndast í lifur til að dreifa umfram orku um líkamann
Styrkur KB í blóði hækkar í sykursýki og föstu vegna mikillar brennslu á fitu
Ketón bodies eru acetoacetat, hdroxybutarat og aceton
Ketósa, þ.e. hár styrkur KB í blóði hækkar pH blóðs og er því hættuleg
KB er eini orkugjafi heilans fyrir utan glúkósa
Ketósa, þ.e. hár styrkur KB í blóði hækkar pH blóðs og er því hættuleg
71
Hvaða staðhæfing er RÖNG:
Efnaskipti/metabolismi felur í sér bæði sundrunar- og nýmyndunarferli
Sundrun/katabolismi umbreytir næringarefnum í byggingarsameindir
Nýmyndun anabolismi raðar byggingarsameindum í risasameindir
Sundrun og nýmyndun eru háð hvoru öðru með orku og efni
Orka sem sundrunarferli myndar er geymd í frumunni þar til nýmundarferli þarf á henni að halda
Sundrun/katabolismi umbreytir næringarefnum í byggingarsameindir
72
```
Skemmd á heilataug I veldur...
Truflun á heyrn
Truflun á lyktarskyni
Truflun á bragðskyni
Truflun á sjón
Bæði a og c
```
Truflun á lyktarskyni
73
Hvað af eftirfarandi á við um skynnema (sensory receptirs)?
Þeir virka sem orkubreytar (transduces)
Þeir sýna sérhæfni til skynjunar á ákveðnum áreitumæl
Þeir tengjast miðtaugakerfinu um s.k. "merktar brautir" (labelled lines)
Þeir geta örvast af öðrum áreitum en þeim sem þeir eru sérhæfðir til að skynja
Allt af ofantöldu er rétt
Allt af ofantöldu er rétt
74
```
Skynnemi sem sýnir viðbrögð allan tímann sem langvarandi áreiti verkar á hann kallast
Tónískur
Fasískur
Blandaður
Pacinian hylki
Ekkert af ofantöldu er rét
```
Tónískur
75
Á meðan myrkuraðlögun augans stendur
```
Myndast litarefni í sjónfrumum á ný
Brotnar rhodopsin hratt niður
Er örvun á keilur sem næmar eru fyrir gráu ljósi meiri en keilur sem næmar eru fyrir ljós í öðrum litum
Eykst hömlun hnoðfruma
Minnkar hömlun bipolar frumna
```
Myndast litarefni í sjónfrumum á ný
76
Hvað af eftirtöldu telst til hlutverka smábeinanna í miðeyranu?
```
Magna upp titring af völdum hljóðbylgna
Styrkgreina hljóðbylgjur
Verja hljóðhimnuna fyrir hávaða (t.d. byssuskot)
Tíðnigreina hljóðbylgjur
Bæði a og c er rétt
```
Magna upp titring af völdum hljóðbylgna
77
Hvað af eftirtöldu telst til hlutverka smábeinanna í miðeyranu?
Magna upp titring af völdum hljóðbylgna
Styrkgreina hljóðbylgjur
Verja hljóðhimnuna fyrir hávaða (t.d. byssuskot)
Tíðnigreina hljóðbylgjur
Bæði a og c er rétt
Magna upp titring af völdum hljóðbylgna
Þegar ljós fellur á ljósnæmu frumurnar stafi og keilur...
Hleðst upp retinal
Hleðst upp rhodopsin
Yfirskautast fruman og losun á boðefninu glutamate minnka
Afskautast fruman og losun á boðefninu glutamate eykst
Ekkert ofantalið er rét
Yfirskautast fruman og losun á boðefninu glutamate minnka
78
Í auganu berast boðin um nokkrar frumugerðir á leið sinni til heila. Hver eftirfarandi möguleiki sýnir rétta boðleið?
Bipolar frumur - ganglion frumur - stafir
Ganglion frumur - bipolar frumur - stafir
Stafir - bipolar frumur - ganglionfrumur -
Stafir - ganglionfrumur - biopolar frumur
Stafir - ganglionfrumur - horizontal frumu
Stafir - bipolar frumur - ganglionfrumur -
