Leki układu WSPÓŁCZULNEGO Flashcards
Za co odpowiada układ współczulny?
Układ współczulny odpowiedzialny jest za przygotowanie organizmu do odpowiedniej reakcji na zaistniałe niebezpieczeństwo lub spotkanie partnera płciowego
Układ współczulny przygotowuje organizm do ucieczki, walki
Jest to układ aktywny w czasie stresu („strach ma wielkie oczy”)
Jego stymulacja powoduje: przyspieszenie tętna, oddechu, zwiększenie ciśnienia krwi i ukrwienia mięśni.
Co tworzy układ współczulny ?
Zwoje komórek, od których odchodzą długie włókna pozazwojowe docierające do narządu wykonawczego
Zwoje wykładu współczulnego
- Zwój szyjny górny
- Zwój szyjny środkowy
- Zwój szyjny dolny
- Zwój trzewny
Neurotransmiter układu współczulnego
Adrenalina, noradrenalina, dopamina
Receptory układu współczulnego
Alfa 1,2
Beata 1,2,3
Objawy pobudzenia układu współczulnego
- Skurcz naczyń krwionośnych i pobudzenie czynności serca prowadzące do podwyższenia tętniczego ciśnienia krwi
- Obniżeniem napięcia tonicznego błony mięśniowej przewodu pokarmowego, dróg żółciowych, układu moczowego i oskrzeli
- Przyspieszeniem przemiany materii z przewagą procesów katabolicznych
- Zmniejszeniem wydzielania gruczołów śluzowych, ślinowych i łzowych
- Rozszerzeniem źrenic (strach ma wielkie oczy)
- Pobudzeniem nadnerczy do produkcji adrenaliny (hormonu walki)
- Rozkurczem mięśnia wypieracza moczu i jednoczesny skurcz mięśnia zwieracza cewki moczowej
Neurotransmiter układu współczulnego
Neurotransmiterem układu we włóknach przedzwojowych jest acetylocholina, która działa na receptory nikotynowe
W odpowiedzi włókna pozazwojowe wydzielają noradrenalinę, a przy długotrwałym działaniu także adrenalinę, które z kolei działają na receptor adrenergiczny
Lokalizacja receptorów a1 adrenergicznych
Występują postsynaptycznie na błonach komórek
efektorowych układu współczulnego, zwłaszcza
na:
• kom mm gładkich naczyń, skóry, błon śluzowych
oraz w większości rejonów mózgu
• dolna część układu moczowego (mięśniówka
gładka szyi pęcherza moczowego, proksymalna
część cewki moczowej, torebka gruczołu
krokowego, tkanka śródmiąższowa stercza)
Co powoduje aktywacja receptora a1 adrenergicznego
Wzrost ciśnienia tętniczego krwi
Hamowanie sedacji
Lokalizacja receptorów a2 adrenergicznych
- Cz. presynapt. zakończenia nerwów sympatycznych
- Cz. presynapt. neuronów adrenergicznych w OUN
- Receptory postsynaptyczne w mięśniach gładkich naczyń – skurcz naczyń
- W wątrobie, trzustce, nerkach, trombocytach, oku
- W rdzeniu przedłużonym
- W miejscu sinawym pnia mózgu
- W rogach grzbietowych rdzenia
Efekt pobudzenia receptorów a2 adrenergicznych
1. hamowanie uwalniania neuroprzekaźników, a więc efekt sedatywny i hipotensyjny, 2. agregacja płytek krwi, 3. skurcz mięśni gładkich naczyń, 4. hamowanie uwalniania insuliny
Pobudzenie receptorów alfa-2-adrenergicznych zlokalizowanych w miejscu sinawym pnia mózgu- jakie działanie
działanie uspokajające
Pobudzenie receptorów alfa-2-adrenergicznych zlokalizowanych w rogach tylnych rdzenia kręgowego oraz nadrdzeniowych receptorów miejsca sinawego pnia mózgu
działanie przeciwbólowe
Efekt pobudzenia receptorów B1 adrenergicznych
działanie inotropowe +),
•(działanie dromotropowe +),
•(działanie chronotropowe +),
•(działanie batmotropowe +),
- zwiększenie wydzielania reniny i hormonu antydiuretycznego,
- nasilenie wydzielania insuliny,
- nasilenie lipolizy.
Lokalizacja receptorów B1 adrenergicznych
znajdują się one głównie w sercu i ich pobudzenie prowadzi do wzrostu częstości i siły skurczów serca
Lokalizacja receptorów B2- adrenergicznych
mięśnie gładkie, (naczyń, macicy, oskrzeli, przewodu pok, dróg moczowych) mięsień sercowy, mięśnie szkieletowe Wyspy L w trzustce wątroba
Efekty pobudzenia receptorów B2- adrenergicznych
rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli, rozkurcz przewodu pokarmowego, naczyń krwionośnych, pęcherza
moczowego, śledziony, macicy,
nasilenie kurczliwości serca,
zwiększenie przewodnictwa w układzie przewodzącym,
rozkurcz mięśnia rzęskowego,
nasilenie glikogenolizy w wątrobie i mięśniach szkieletowych,
hamowanie uwalniania histaminy wywołanego reakcją antygen-
przeciwciało z tkanki płucnej
Lokalizacja receptorów B3- adrenergicznych
- komórki tłuszczowe,
- przewód pokarmowy (okrężnica),
- pęcherzyk żółciowy,
- gruczoł krokowy
- Naczynia krwionośne
Efekt pobudzenia receptorów B3 adrenergicznych
Nasilenie lipolizy
Budowa receptora metabotropowego
Receptory związane z białkami G posiadają siedem helikalnych domen przechodzących przez błonę komórkową (I-VII) oraz trzy zewnątrzkomórkowe i wewnątrzkomórkowe pętle.
Leki adrenomimetyczne
Leki alfa-adrenomimetyczne
Leki beta-adrenomimetyczne
Leki alfa- beta adrenomimetyczne
Pośrednio działające leki adrenomimetyczne
Leki adrenolityczne
Leki alfa-adrenolityczne
Leki beta-adrenolityczne
Leki alfa i beta adrenolityczne
Leki alfa i beta adrenomimetyczne
Wymienić
Noradrenalina, adrenalina, dobutamina, etylefryna
Noradrenalina mechanizm
Jest endogenną aminą katecholową pobudzającą zarówno α i β receptory, ale zwłaszcza α
a1=zwężenie naczyń krwionośnych, skóry
B1= zwiększenie kurczliwość mięścnia sercowego, wzrost ciśnienia
B2-zwiotczenie mięśni gładkich oskrzeli, m. macicy, wzrost stężenia cukru
Noradrenalina działanie + zastosowanie
Podwyższa, poprzez zwężenie wszystkich naczyń z wyjątkiem tętnic wieńcowych, skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi
Zwiększa częstość pracy serca i pojemność minutową serca izolowanego
Nieznacznie zwiotcza mięśniówkę przewodu pokarmowego (słabe działanie na receptory beta2-adrenergiczne) i oskrzeli
Nieznacznie podwyższa stężenie cukru we krwi
Stosowana miejscowo przy rozległych krwawieniach, jako dodatek do leków miejscowo znieczulających, we wstrząsach o różnej etiologii
Adrenalina- mechanizm
jest endogenną aminą katecholową pobudzającą receptory alfa- i beta-adrenergiczne
Adrenalina działanie
Rozszerza mięśnie gładkie oskrzeli i tęczówki,
znosi działania histaminy, zwiększa glikogenolizę oraz stężenie glukozy we krwi
Wstrzyknięta szybko dożylnie powoduje bezpośrednie pobudzenie czynności serca
Nasila kurczliwość, częstotliwość i siłę skurczów
Podwyższa skurczowe ciśnienie krwi
Zmniejsza opór naczyń obwodowych
stosowana jest głównie w leczeniu wstrząsu oraz do reanimacji serca
Wchłania się dobrze po iniekcji domięśniowej lub podskórnej
Nie penetruje przez barierę krew/mózg, ale przechodzi przez łożysko, dostaje się do mleka
PW adrenalina
Nie może być stosowana u pacjentów z jaskrą Nadwrażliwych na lek
We wstrząsie o etiologii nieanafilaktoidalnej
W czasie anestezji ogólnej z zastosowaniem węglowodorów chlorowanych lub cyklopropanu
W czasie porodu
W nadczynności tarczycy, cukrzycy, nadciśnieniu
Dopamina- działanie
Agonista rec. D w naczyniach nerkowych, wieńcowych,
trzewnych
Agonista rec. alfa (wysokie dawki) i beta-
adrenergicznych – pobudzenie czynności serca, efekt inotropowy + (średnie dawki)
Dopamina- zastosowanie
Wstrząs anafilaktyczny i kardiogenny, poprawia ukrwienie
nerek i filtrację nerkową
Etylefryna - działanie
Podwyższa ciśnienie krwi
Selektywni agoniści receptora a1 adrenergicznego
Stosowanie ogólne
(Wymienić + działanie)
norfenyefryna
fenylefryna
metoksamina
Podnoszą ciśnienie krwi
Selektywni agoniści receptora a1 adrenergicznego
Stosowanie miejscowe
(Wymienić + działanie)
fenylefryna
nafazolina
oksymetazolina
tetryzolin
Miejscowo obkurczają naczynia
Fenylefryna działanie
Stosowana w leczeniu hipotensji oraz wstrząsu, jak również jako dodatek do leków miejscowo-znieczulających w celu wydłużenia działania znieczulającego w znieczuleniu rdzeniowym
Fenylefryna PW
Przeciwwskazaniem do stosowania są: ciężkie nadciśnienie tętnicze, tachykardia komorowa lub nadwrażliwość na lek
Selektywni agoniści receptora a2 adrenergicznego
Wymienić
Ksylazyna, detomidyna, medetomidyna, deksmedetomidyna, romifidyna
Ksylazyna mechanizm
niespecyficzny agonista receptorów a1 i a2
Ksylazyna działanie
ksylazyna + ketamina = Stosowane w połączeniu zarówno do anestezji, jak i eutanazji zwierząt laboratoryjnych
Wskazania lecznicze:
W celu uspokojenia, znoszenia odczuwania bólu, miorelaksacji oraz jako środek do premedykacji
Podanie ksylazyny ułatwia badanie zwierząt pobudliwych, aplikację leków i umożliwia wykonanie krótkotrwałych zabiegów chirurgicznych
BYDŁO, KONIE, PSY, KOTY
Detomidyna
Mechanizm + u kogo stosować ?
A2 agonista
Używany u bydła i koni
Medetomidyna (działanie)
ułatwienia przeprowadzenia badań oraz premedykacja przed znieczuleniem ogólnym
U kotów (domięśniowo)
W połączeniu z ketaminą do krótkotrwałego znieczulenia ogólnego w przygotowaniu do niewielkich, krótkotrwałych zabiegów chirurgicznych
PSY, KOTY, KONIE, EGZOTYKI
Deksmedetomidyna
Mechanizm + u kogo się stosuje
to obecnie najsilniejszy agonista receptora alfa-2 adrenergicznego
(Jest czystym enancjomerem)
MAŁE ZWIERZĘTA
Romifidyna
U kogo stosować ?
Sedacja i premedykacja koni
Działanie wszystkich agonistow receptora a2 adrenergicznego
uspokajające, miorelaksujące, przeciwbólowe. W celu premedykacji, uspokojenia.
Działanie niepożądane wszystkich agonistow receptora a2 adrenergicznego
Bradykardia, spadek kurczliwości mięśnia sercowego
Depresja oddychowa
Po dożylnym podaniu może nastąpić zapaść krążenia i zgon
Przy przedawkowaniu antagonistą o najwyższej selektywności jest atipamezol (Antisedan)
Agoniści nieselektywni receptorów B1 i B2 adrenergicznych
Wymień
Izoprenalina
Orcyprenalina
Izoprenalina działanie
Silnie działający agonista receptorów beta-adrenergicznych w weterynarii głównie stosowany w ostrym obkurczeniu oskrzeli, arytmiach serca, czasami jako lek wspomagający we wstrząsie lub niewydolności serca
Działanie dodatnie:
chronotropowe
inotropowe
Zwiększa kurczliwość i częstotliwość pracy serca, rozszerza mięśnie gładkie oskrzeli oraz naczyń obwodowych
Izoprenalina PW
Nie można go stosować w tachykardii lub bloku A-V spowodowanym zatruciem glikozydami nasercowymi
Orcyprenalina działanie
Działanie dodatnie:
chronotropowe
inotropowe
Selektywni agoniści receptorów B1 adrenergicznych
Wymień
Dobutamina
Dobutamina działanie
syntetyczny analog dopaminy
Zwiększenie pojemności wyrzutowej serca
Działanie inotropowe +
Podział Selektywnych agoniści receptorów B2 adrenergicznych
Dzielimy na broncholityki i tokolityki
Broncholityki na te o krótkim i długim działaniu
Końcówki ich nazw= OL
Broncholityki krótko działające
Wymień
- fenoterol
- salbutamol
- albuterol
Działanie broncholityków o szybkim i krótkim czasie działania
rozszerzają mięśnie gładkie oskrzeli, podawane wziewnie w celu zmniejszenia duszności np. przy zapaleniu oskrzeli, astmie
Broncholityki długodziałające
Wymień
- Klenbuterol
- formoterol
Broncholityki długodziałające - co powodują ?
rozszerzają mięśnie gładkie oskrzeli, do stosowania przewlekłego
Tokolityki
Wymień
- fenoterol
- Klenbuterol
- izoksupryna
Tokolityki działanie
zwiotczają mięśnie macicy w celu zahamowania skurczów, utrzymania ciąży, opóźnieniu porodu.
Leki a1 adrenolityczne - co powodują?
- obniżenie ciśnienia tętniczego
- skurcz m. Gładkich
Leki a1 adrenolityczne (wymień)
Fentolamina, Fenoksybenzamina Tolazolina Prazosyna Alkaloidy sporyszu
Prazosyna działanie
Powoduje skurcz cewki moczowej
Wymień alkaloidy sporyszu
- ergometryna
- metyloergometryna
- bromokryptyna
- maleinian ergometryny
Co to jest sporysz? Co się dzieje po jego spożyciu?
Sporysz jest przetrwalnikiem grzyba, buławinki czerwonej, pasożytującym na kłosach żyta
-Jeśli zwierzę zje sporysz, po kilku dniach lub tygodniach występuje sucha martwica (Gangrena sicca)
-Wczesnym objawem martwicy ergotyzmowej jest kulawizna, bolesność przy wstawaniu, chodzeniu i unoszeniu stopy oraz zimne kończyny
-Uszy, nos i ogon również są dotknięte schorzeniem
-Leczenie polega na wczesnym rozpoznaniu objawów i usunięciu obrażeń kończyn:
-stosowanie ciepłych okładów
i antybiotyków celem zwalczania wtórnych infekcji bakteryjnych
Bromokryptyna działanie
hamuje wydzielanie prolaktyny, leczenie ciąży urojonej
Maleinian ergometryny
Działanie
Hamuje krwawienia z dróg rodnych podczas porodu lub po cesarskim cięciu, przyspiesza wydalenie łożyska
Leki B adrenolityczne- podział
- Nieselektywne B1+B2
- Selektywne B1
- Nieselektywne B+a1
- O działaniu blogowym
- O innym działaniu
Wszystkie mają końcówkę LOL
Wskazanie do stosowania wszystkich Leków B adrenolitycznych
przerost lewej komory (kardiomiopatia przerostowa)
niewydolność serca
niewydolność wieńcowa (zmniejszenie zapotrzebowania na tlen)
niemiarowość (propranolol zwłaszcza podczas trwania znieczulenia ogólnego)
nadciśnienie tętnicze
nadczynność tarczycy
Przeciwskazania do stosowania wszystkich Leków B adrenolitycznych
obturacyjne choroby układu oddechowego (astma)
cukrzyca,
zaburzenia lipidowe
choroby naczyń obwodowych
bloki przedsionkowo-komorowe II i II stopnia,
bradykardia
wstrząs kardiogenny
Nieselektywne B1+B2 adrenolityki
Wymień
Propanolol Nadolol Oksyprenolol Pindolol Sotalol Timolol
Propanolol działanie +DW
lek przeciwarytmiczny, w leczeniu fobii u kotów, usprawnia wydolność serca u zwierząt z kardiopatią przerostową.
Działania niepożądane występują najczęściej u zwierząt starych lub z ostrymi, niewyrównanymi chorobami serca)
Selektywne B1adrenolityki
Wymień
- atenolol
- bisoprolol
- metoprolol
- esmolol
Atenolol- działanie
Stosowany u małych zwierząt, głównie w leczeniu nadciśnienia i tachyarytmii nadkomorowych, przedwczesnych skurczach komorowych oraz w terapii kotów chorych na kardiomiopatię przerostową
Nieselektywni B+ A1 adrenolityki
Wymień
- Karwedilol
- medroksolol
- bucindolol
Nieselektywni B+ A1 adrenolityki
Działanie
Przez receptor B hamują prace serca
Przez a1 rozszerzają naczynia
Leki B adrenolityczne o innym działaniu
Wymień
Nebiwolol
Celiprolol
Deliwalol
Nebiwolol
Anatagonizuje receptor B1 i uwalnia NO
Celiprolol i Deliwalol
Antagonizują receptor B1
Agonizują receptor B2
Leki B adrenolityczne i działaniu błonowym (wymień + po co się używa)
Urotoniki np. Propanolol
Zwiększają kurczliwość mięśnia macicy, podawać przy zaburzeniu przebiegu porodu.
Karazolol (działanie)
Bydło i świnie – sytuacje stresowe związane np. z transportem, formowaniem nowego stada
Krowy, jałówki – ułatwienie akcji porodowej i wydalenia łożyska, wprowadzanie udoju mechanicznego, jako środek pomocniczy w celu poprawy skuteczności zapłodnień
Lochy – ułatwienie porodu wywołanego podaniem prostaglandyn
Konie - uspokojenie
Charty – profilaktycznie w celu uniknięcia nagłej śmierci sercowej
Karwedilol mechanizm
Antagoniści receptora B1 + a1
Co to są reakcje anafilaktyczne?
Spadek ciśnienia, niewydolność krążeniowa, skurcz oskrzeli
Fenylopropaloamina mechanizm
Agonista rec alfa 1
Fenylopropaloamina co powoduje?
Ułatwia trzymanie moczu
