KW2: Inkomste en Uitgawes

Question 1

Wat is inkomste?

Answer 1

Inkomste is die geld wat uit die verkoop van goedere en dienste verdien word.

Die geld wat inkom in die besigheid in.

Question 2

Wat is uitgawes?

Answer 2

Uitgawes is die bedryfskoste van die besigheid.

Die geld wat bestee word om ‘n besigheid aan die gang te hou.

Question 3

Wat is kapitaal?

Answer 3

Kapitaal is die geld of ander besittings wat die eienaar in sy besigheid bele om dit te kan begin.

Bv. sy spaargeld, voertuie of selfs toerusting

Dis die eienaar se bydraes

Question 4

Wat is bates?

Answer 4

Bates is die besittings van ‘n besigheid wat in geld omgesit kan word.

Bv. grond, geboue, voertuie en toerusting.

Dink aan: Die besigheid kan baat daarby om besittings te he (bates) want die besittings het ook waarde (geld).

Question 5

Wat is laste?

Answer 5

Laste is geld wat die besigheid skuld aan ander mense of besighede.

Bv. ‘n lening by die bank

Dink aan: Dis ‘n las om iemand geld te skuld (laste).

Question 6

Wat is wins?

Answer 6

Wins is wanneer die inkomste van die besigheid meer is as die uitgawes.

Bv. inkomste is R1000 en uitgawes is R850 so die wins is R150

Dink aan: Win(s) = winning; Inkomste is meer

Question 7

Wat is verlies?

Answer 7

Verlies is wanneer die uitgawes van die besigheid meer is as die inkomste.

Bv. inkomste is R850 en die uitgawes is R1000 so jy’t ‘n velies van R150

*Dink aan: *(Ver)lies = loss; Uitgawes is meer

Question 8

Wat is ‘n begroting?

Answer 8

‘n Begroting is ‘n plan oor hoe om toekomstige inkomste te bestee.

Die besigheid beplan vooraf: **Waar **gaan ek my inkomste kry? En hoe gaan ek dit bestee?

Question 9

Wat is bankwese?

Answer 9

Bankwese is die dienste wat deur ‘n bank aangebied word.

Bv. die deponering of onttrekking van geld.

Dink aan: ‘Hoe moet ‘n bank wees’ (bankwese)? Dit moet ‘n plek wees waar jy kan veilig geld bere en dan onttrek wanneer jy dit benodig = dienste.

Question 10

Wat is spaargeld?

Answer 10

Spaargeld is die geld wat ‘n besigheid eenkant sit vir toekomstige gebruik.

Question 11

Wat is ‘n transaksie?

Answer 11

‘n Transaksie is ‘n finansiele aksie tussen twee partye wat geld of iets waardevols verruil.

Twee partye: een verkoop iets en die ander een koop dit.

Question 12

Wat is finansiele rekords?

Answer 12

Finansiele rekords is die deeglike optekening van transaksies wat plaasvind in ‘n besigheid.

Question 13

Wat is ruilhandel?

Answer 13

Ruilhandel is die ruil van goedere sonder dat geld gebruik word.

Question 14

Wat is kommoditeite?

Answer 14

Kommoditeite is artikels wat gebruik word om handel te dryf.

Bv. enigiets wat waarde het wat jy kan verkoop soos beeste, olie, goud,

Question 15

Wat is ‘n promesse?

Answer 15

‘n Promesse word deur die koper onderteken as ‘n belofte om die verkoper te betaal.

Dink aan: Promesse = Promise; Jy belowe om iets af te betaal en jy sit dit op skrif met jou handtekening

Question 16

Wat is die nadele van ruilhandel?

Answer 16

• Mense kan nie altyd die goed wat hul nodig het of wil he, kry nie.
• Goedere soos kos hou nie lank nie.
• Soms het mense die beste goed vir hulself gehou en die res probeer ruil maar ander wou dit ook nie gehad het nie.
• Was moeilik om te bepaal hoeveel van een produk gelyk is aan hoeveel van ‘n ander produk.

Question 17

Noem al die tipes inkomste wat besighede kan ontvang.

Answer 17

• Bedryfsinkomste - Dis die geld wat die besigheid verdien.
• Rente inkomste - As die besigheid ‘n belegging (investment) by die bank het, kan hulle rente daarop verdien.
• Huurgeld - Geld wat ‘n besigheid ontvang as dit eiendom verhuur aan iemand anders.
• Kommissie-inkomste - As ‘n besigheid goedere verkoop namens ‘n ander besigheid en ‘n persentasie van die totale bedrag ontvang.
• Skenkings - As ‘n besigheid ‘n donasie ontvang.

Question 18

Noem al die tipes uitgawes wat besighede het.

Answer 18

• Kapitaaluitgawes - Die bates (bv. toerusting, voertuie en materiale) wat aangekoop word om ‘n besigheid aan die gang te kry en te bedryf.
• Bedryfsuitgawes - Die kostes wat ‘n besigheid het om dag-tot-dag bedryf te word bv. elek, water, salarisse, ens.
• Finansieringsuitgawes - Wanneer ‘n besigheid geld leen by die bank of goedere op krediet koop, sal dit rente op die geleende geld moet betaal.
• Verkwiste uitgawes - Dis geld wat gemors word deur onnodige uitgawes bv. elektrisiteit aan te los, onnodige drukwerk, rente op agterstallige rekeninge, persoonlike oproepe op werksfoon, salarisse of lone van werkers wat nie hul kant bring nie.

Question 19

Hoekom is dit belangrik vir ‘n besigheid om geld te spaar?

Answer 19

• Sodat daar geld is vir ‘n onverwagte noodgeval.
• Sodat ‘n duur bate kontant betaal kan word eerder as om dit op skuld te koop.
• Deur ‘n spaarrekening by die bank oop te maak, kan die besigheid rente daarop verdien.

Question 20

Wat beteken dit om ‘n belegging te he?

Answer 20

‘n Belegging is om geld opsy te sit vir ‘n medium tot langtermyn om dit in die toekoms te gebruik. Jy kan meer rente verdien op ‘n belegging as op spaargeld.

Bv. aandele in ander besighede (buying shares in a company like Google)

Question 21

Noem ‘n paar voorbeelde van die tipe beleggings wat mens kry.

Answer 21

1. Aandele in ‘n ander besigheid
2. Eiendom (koop huise/woonstelle of besigheidsgeboue en verhuur dit uit)
3. Termyndeposito’s (sit maandeliks geld weg vir ‘n paar jaar en mag nie die geld voor dan onttrek nie)
4. Effekte (leen geld aan ander besighede of selfs die regering)
5. Aftredeplan (maandeliks geld weg te sit sodat jy eendag ‘n inkomste het wanneer jy aftree op die ouderdom van 65jaar)

Question 22

Wat is ‘n staat van netto waarde?

Answer 22

‘n Staat van netto waarde word opgestel om iemand se netto waarde te bereken (Bates - Laste = Netto waarde)

Question 23

Noem die 3 soorte sakeondernemings (besighede)

Answer 23

1. Handelsonderneming - koop goedere en verkoop dit vir ‘n wins bv. klerewinkels of Checkers
2. Vervaardigingsonderneming - maak goedere en verkoop vir ‘n wins bv. restaurante of motorvervaardigers (Ford)
3. Diensonderneming - lewer ‘n diens aan kliente vir ‘n fooi bv. ‘n elektrisien, prokureur, of haarkapper