Kleine herkauwers Flashcards
diagnose cryptosporidium
- oocysten in mest
- antigenen in mest: ELISA, IFT, dipstick
symptomen giardia
- vaak asymptomatisch
- chronische intermitterende diarree (zelden oorzaak diarree)
- minder groei
- gewichtsverlies
diagnose giardia
- cysten in feces: sed-flot
- antigen in feces: ELISA, IFT, dipstick NIET betrouwbaar
behandeling giardia
fenbendazole: 1x per dag voor 3 dagen (in combinatie met hygiëne)
coccidiose schaap
eimeria ovinoidalis
coccidiose geit
eimeria ninakohlyakimovae
coccidiose stal of weide?
beide
symptomen eimeria
- diarree (soms bloed)
- gedaalde eetlust, gewichtsverlies
- dehydratatie
- sterfte
subklinische vorm komt veel voor
diagnose eimeria
- feces:
- kwantitatief: OPG via McMaster
- kwalitatief: identificatie -> PCR
behandeling eimeria
- diclazuril po
- toltrazuril po
= coccidiostatica
belangrijkste maagdarmwormen KHK
- haemonchus contortus: lebmaag
- teladorsagia circumcincta: lebmaag
- trichostrongylus: lebmaag + dunne darm
- nematodirus: dunne darm
problemen bestrijding MD wormen
- hoge weidebezetting
- anthelminthicum resistentie
verschillen MD wormen rund <-> schaap
KHK:
- weideseizoen langer
- ooien en lammeren grazen vaak samen
- duidelijke species - seizoen verschillen
- peri-parturient rise -> ooi tijdelijk opnieuw vatbaar
nematodirus
- dunne darm
- eieren enkel door lammeren uitgescheiden
- volledige larvaire ontwikkeling in ei -> L3 verlaat ei na koude-warmte = lente
- larven overleven winter in ei
wanneer piek nematodirus?
lente (enkel lammeren gevoelig)
haemonchus contortus
- lebmaag
- L3 overleven winter niet -> peri-parturient rise enige bron infectie
- zomer
wanneer piek haemonchus contortus?
zomer (juli - aug) => ontwikkeling tot L3 bij hoge temperaturen
teladorsagia epidemiologie
- lebmaag
- overwinteren -> lammeren vroeg geïnfecteerd
- belang geïnhibeerde larven klein
- zomerpiek door peri-parturient rise
- late zomer - herfst
trichostrongylus epidemiologie
- lebmaag + dd
- belang geïnhibeerde larven klein
- zomerpiek door peri-parturient rise
- najaar
wanneer piek trichostrongylus?
najaar
wanneer piek teladorsagia?
late zomer - herfst
nematodirus symptomen
in dunne darm tijdens voorjaar
- diarree
- vermageren
- dehydratatie
- sterfte
haemonchus symptomen
in lebmaag tijdens zomer
- anemie
- oedeem/bottle jaw
- geen diarree –> donkere keutels met verteerd bloed
- vermageren
- sterfte
Anemie, geen diarree: welke ziekten in DD?
- haemonchus
- leverbot
teladorsagia symptomen
in lebmaag tijdens zomer/najaar (voorjaar: hypobiose)
- diarree
- vermageren
trichostrongylus symptomen
in dunne darm tijdens najaar
- donkere diarree
- vermageren
diagnose maagdarmwormen
- uitgebreide anamnese/symptomen
- eieren in mest: miniflotac of mcmaster
wat is epg bij nematodirus besmetting?
> 100 epg
wat is epg bij strongyliden besmetting?
> 500 epg
waar moet je rekening mee houden bij coprologisch onderzoek maagdarmwormen?
- bemonstering op weide moeilijk -> best rectaal nemen
- meerdere stalen nodig
- diarree = verdunning eieren
- grenswaarden zijn indicatief
wanneer spreek je van een goede wormbehandeling?
ei-uitscheiding minstens 95% lager dan eerst -> faecal egg count reduction test
behandeling maagdarm wormen
- benzimidazoles po meerdere dagen: geiten hebben hogere dosis nodig
- closantel tegen haemonchus
- ML: SC, IM, pour-on of per os
- monepantel po
veel resistentie tegen benzimidazoles, maar ook tegen ML en monepantel
preventie maagdarmwormen
- weidebeheer
- preventief ontwormen
hoe gebeurt preventief ontwormen bij maagdarm wormen?
- ooi ontwormen bij partus
- lammeren regelmatig ontwormen tijdens weideseizoen: ML
NADEEL: anthelminthicum resistentie
nevenresistentie
resistentie tegenover een anthelminthicum als resultaat van selectie door een anthelminthicum met gelijkaardig werkingsmechanisme
kruisresistentie
resistentie tegenover een anthelminthicum als resultaat van selectie door een anthelminthicum met verschillend werkingsmechanisme
multipele resistentie
resistentie tegenover een anthelminthicum met verschillende werkingsmechanismen, ten gevolge van selectie met elke groep
factoren die resistentie-ontwikkeling beïnvloeden
- onderdosering
- behandelingsfrequentie
- langdurige gebruik zelfde groep anthelminthica
- tijdstip van behandelen
- proportie behandelde dieren
refugia
deel van populatie wormen die niet onder selectiedruk staat
FECRT
Fecal Egg Count Reduction Test = test om anthelminthicum-resistentie te detecteren -> bepaalt effectiviteit van anthelminthicum doro ei-uitscheiding voor en na behandeling te vergelijken –> resistentie als <95% reductie aanwezig is
uitstellen resistentie
- quarantaine aangekochte dieren
- correct doseren
- geen BZ
- dieren NIET naar zuivere wei verplaatsen bij behandeling -> weide besmet door resistente populatie
- niet elk jaar zelfde anthelminthica
- test jaarlijks werkzaamheid anthelminthica
- niet te vaak ontwormen -> beter een targeted treatment
- bij resistentie tegen alle producten: clostantel -> enkel haemonchus en leverbot
FAMACHA
testen van kleur oogmucosa bij Haemonchus om te bepalen of behandeling noodzakelijk is
Dag score
kijken naar bevuiling achterhand bij Teladorsagia en trichostrongylus om te bepalen of behandeling noodzakelijk is
op basis van welke criteria bepaal je of behandeling bij maagdarm wormen noodzakelijk is?
- morbiditeit: klinische evaluatie, FAMACHA voor haemonchus, dag score achterhand
- productie: BCS (1 + 2 behandeld)
- faecal egg counts
lintworm herkauwers
moniezia benedeni (rund) + expansa (schaap en geit)
behandeling moniezia
benzimidazoles po
diagnose moniezia
- eieren of proglottiden mest: ruitvormig
- postmortem: wormen
skrjabinema symptomen
- perianale jeuk: eieren worden op perineum gelegd
- onrust -> daling melkproductie
skrjabinema diagnose
- eieren via tape
skrjabinema behandeling
- ML -> geen resistentie
fasciola hepatica verschil met rund
- schapen/geiten blijven LEVENSLANG gevoelig -> geen immuniteitsopbouw
- extra behandeling bij KHK kan nodig zijn tijdens weideseizoen (triclabendazole)
fasciola hepatica symptomen
afhankelijk van aantal opgenomen metacercariën:
- productievermindering
- anorexie
- anemie
- diarree mogelijk
- sterfte
diagnose fasciola hepatica
- eieren in mest: sed-flot of miniflotac of botvanger
- post mortem: wormen in galgangen
Enkel in patente periode kunnen eieren worden teruggevonden
behandeling fasciola hepatica
- closantel: volwassen
- benzimidazoles po: triclabendazole ook tegen juveniele stadia
controle fasciola hepatica
- weidebeheer
- strategisch gebruik anthelminthica
welke taenia komt voor bij KHK?
taenia hydatigena: HK -> hond
symptomen taenia hydatigena KHK
- meestal asymptomatisch
- zware infecties: hepatitis
diagnose taenia hydatigena KHK
post-mortem cysticerci lever, buikholte, mesenterium
preventie taenia hydatigena voor KHK
- geen rauw slachtafval voederen honden
- honden behandelen met praziquantel
behandeling taenia hydatigena KHK
GEEN behandeling -> meestal subklinisch
belangrijkste longworm KHK in Be
Muellerius capillaris
symptomen muellerius capillaris
- meestal symptoomloos
- geiten gevoeliger: hoesten, dyspnee
diagnose muellerius capillaris
- L1 aantonen in mest -> baermann
behandeling muellerius capillaris
ML: IM, SC, PO of pour-on
symptomen toxoplasma gondii
abortus schapen, vnl tijdens 1e dracht
ooi NIET ziek
diagnose toxoplasma gondii
- immunohistochemisch onderzoek placenta: necrotische letsels op cotyledonen
- serologisch onderzoek foetus: antilichamen -> weinig van belang wegens hoge prevalentie toxoplasmose; IgM wel tijdelijk
- PCR op placenta of foetus
toxoplasma gondii zoonose?
Ja
TG + EG toxoplasma gondii
TG warmbloeden
EG kat
behandeling toxoplasmose KHK
GEEN -> bioveiligheidsmaatregelen
