KLAAS ZIJN KAARTJES COPY Flashcards
Chloorthalidon
Thiaziden - kaliumverliezende diuretica
Hyperthensie en oedemen
Inhibitie van de NaCl reabsorptie in de distale tubulus
Gebruik: bij de maaltijd
Bijwerkingen: hypoNa, hypoK, hypoCa, hypoMg en stijging urinezuur
GM interacties: NSAIDS en RAS remmers
Contra indicaties: ernstige nierinsufficiëntie en actieve jicht
Hydrochloorthiazide
Thiaziden - kaliumverliezende diuretica
Hyperthensie en oedemen
Inhibitie van de NaCl reabsorptie in de distale tubulus
Gebruik: bij de maaltijd
Bijwerkingen: hypoNa, hypoK, hypoCa, hypoMg en stijging urinezuur
GM interacties: NSAIDS en RAS remmers
Contra indicaties: ernstige nierinsufficiëntie en actieve jicht
Indapamide
Thiaziden - kaliumverliezende diuretica
Hyperthensie en oedemen
Inhibitie van de NaCl reabsorptie in de distale tubulus
Gebruik: bij de maaltijd
Bijwerkingen: hypoNa, hypoK, hypoCa, hypoMg en stijging urinezuur
GM interacties: NSAIDS en RAS remmers
Contra indicaties: ernstige nierinsufficiëntie en actieve jicht
Furosemide en torasemide
Lis diuretica - kaliumverliezende diuretica
Hartfalen en nierinsufficiëntie met zout- en waterretentie
Inhibitie van de Na/K/Cl carrier in de lis van Henle
Gebruik: nuchter
GM interacties: NSAIDS en RAS remmers
Contra indicaties: voorzichtig bij nierfunctiestoornissen
Bumetanide
Lis diuretica - kaliumverliezende diuretica
Hartfalen en nierinsufficiëntie met zout- en waterretentie
Inhibitie van de Na/K/Cl carrier in de lis van Henle
GM interacties: NSAIDS en RAS remmers
Contra indicaties: voorzichtig bij nierfunctiestoornissen
Spironolacton
Kaliumsparende diuretica
Hartfalen
Inhibitie van aldosteron
Bijwerkingen: hyperK en endocriene stoornissen (gynaecomastien amenorroe en impotentie)
GM interacties: RAS remmers, trimethoprim, NSAIDs, kalium supplementen, glucosamine
Contra indicaties: voorzichtig bij nierfunctiestoornissen
Eplerenon
Kaliumsparende diuretica
Hartfalen
Inhibitie van aldosteron
Bijwerkingen: hyperK en endocriene stoornissen (gynaecomastien amenorroe en impotentie)
GM interacties: RAS remmers, trimethoprim, NSAIDs, kalium supplementen, glucosamine
Contra indicaties: voorzichtig bij nierfunctiestoornissen
Acebutolol, atenolol, betaxolol, bisoprolol, celiprolol, esmolol, metoprolol, nebivolol, carteolol, sotalol, carvedilol, labetalol, propranolol en timolol
B1- selectiviteit - B blokker - cardioselectief
Hypertensie, hartfalen, angina pectoris, ritmestoornissen, VKF, secundaire preventie na hartinfact, migraine profylaxe, hyperthyroïde, tremor/podiumvrees, slokdarmvarices en oculaire beta-blokkers
Bijwerkingen: moeheid, sinusale bradycardie, orthostatische hypertensie, koude extremiteiten, verergering vaatspasmen, duizeligheid, vermoeidheid, hoofdpijn en darmklachten
-dipine
Dihydropyridines
Calciumkanaal blokkers
Vasodilaterend
Systolische hypertensie en stabiele angina
VKF + snel ventriculair antwoord
Bijwerkingen: hypotensie, gingivale hyperplasie, perifere vasodilatie met hoofdpijn, enkeloedeem, warmteopwellingen en reflectoire tachycardie
Verapamil
Calciumkanaal blokkers
Vertraging van de hartfrequentie en geleiding over de AV knoop
Systolische hypertensie en stabiele angina
VKF + snel ventriculair antwoord
Bijwerkingen: hypotensie, gingivale hyperplasie, vermindering van de contractiliteit van het hart en te sterke hartfrequentie daling en obstipatie
Diltiazem
Calciumkanaal blokkers
Vasodilaterend en vertraging van hartfrequentie
Systolische hypertensie en stabiele angina
VKF + snel ventriculair antwoord
Bijwerkingen: hypotensie, gingivale hyperplasie, vermindering van de contractiliteit van het hart en te sterke hartfrequentie daling en obstipatie
-pril
ACE Inhibitoren
of Sartanen (Angiotensie 2 receptor antagonisten)
Hartfalen, hypertensie, secundaire preventie na acuut MI en nefropathie
Bijwerkingen: hoest, hypotensie, verslechtering van de nierfunctie, hyperkaliëmie, rash, angio-oedeem, smaakstoornissen en gastro-intestinale stoornissen
Contra indicaties: zwangerschap, stenose van de nier en hyperkaliëmie
ARNI
(sacubitril/valsartan)
Complex
Chronisch hartfalen met verminderde ejectiefractie
Bijwerkingen: hoest, hypotensie, verslechtering van de nierfunctie, hyperkaliëmie, rash, angio-oedeem, smaakstoornissen en gastro-intestinale stoornissen
Contra indicaties: zwangerschap, stenose van de nier en hyperkaliëmie
Adenosine
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Vernakalant
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Lidocaïne
Antiaritmica bij ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Amiodaron
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën en ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging, maagdarmklachten, gevoeligheid van de huid, oogafwijkingen, schildklierafwijkingen, pulmonale toxiciteit en levertoxiciteit
GM interacties: P-gp remmer
Contra indicaties: hartfalen, zwangerschap, borstvoeding en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Disopyramide
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën en ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Flecaïnide
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën en ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Propafenon
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën en ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Sotalol
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën en ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Isosorbidedinitraat
Nitraten
Angina pectoris
Bijwerkingen: hoofdpijn, misselijkheid, blozen/rode huid, orthostatische hypotensie en huidirritatie
GM interacties: antihypertensiva of alcohol, fosfodiësterase type 5 - inhibitoren
Contra indicatie: Hypotensieve en circulatoire shock, Obstructieve cardiomyopathe, aorta- en/of mitralisstenose en toegenomen intracraniële druk
Nitroglycerine
Nitraten
Angina pectoris
Bijwerkingen: hoofdpijn, misselijkheid, blozen/rode huid, orthostatische hypotensie en huidirritatie
GM interacties: antihypertensiva of alcohol, fosfodiësterase type 5 - inhibitoren
Contra indicatie: Hypotensieve en circulatoire shock, Obstructieve cardiomyopathe, aorta- en/of mitralisstenose en toegenomen intracraniële druk
Statines
HMG-CoA reductase inhibitors
Medicamenteuze aanpak van lipidenstoornissen in het kader van de preventie hart- en vaatziekten
Bijwerkingen: Spiertoxiciteit, rhabdomyolyse, nierfalen, incidentie van type 2 diabetes, kankerrisico en hoofdpijn en maag-darmlast
Gm interacties: Statines, fibraten, ezetimibe en CYP en P-gp substraat
Contra indicaties: nierinsufficiëntie
Rode gist preparaten
Behandeling hypercholesterolemie - monacolines = lovastatine
Niet in combinatie met statines
Geen vervanging van medicamenteuze aanpak
Alirocumab
PCSK9-inhibitor
Primaire hypercholesterolemie of gemengde dyslipidemie, cardiovasculaire preventie
Bijweringen: reacties thv injectieplaats, lichte verhoging van infectierisico, griepachtige verschijnselen en spierpijn
Evolocumab
PCSK9-inhibitor
Primaire hypercholesterolemie of gemengde dyslipidemie, cardiovasculaire preventie
Bijweringen: reacties thv injectieplaats, lichte verhoging van infectierisico, griepachtige verschijnselen en spierpijn
Acetylsalicylzuur
Antiaggregantia, analgetisch, antipyretisch en anti-inflammatoir
Acetylering van cyclo-oxygenase in de trombocyt -> remming tromboxaan A2
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Gebruik: max 4g/dag
Bijwerkingen: risico op bloedingen (vooral GI), overgevoeligheidsreacties, Reye-syndroom (kinderen), maag en nier toxiciteit
GM interacties: NSAIDs, SSRIs en corticosteroiden
Clopidogrel
Antiaggregantia - P2Y 12 - receptorantagonisten; Thiënopyridines
Verhindering ADP aan receptor
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen en hematologische toxiciteit
GM interacties: NSAIDs, produrg via CYP2C19
Prasugrel
Antiaggregantia - P2Y 12 - receptorantagonisten; Thiënopyridines
Verhindering ADP aan receptor
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen en hematologische toxiciteit
GM interacties: NSAIDs
Ticlopidine
Antiaggregantia - P2Y 12 - receptorantagonisten; Thiënopyridines
Verhindering ADP aan receptor
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen en hematologische toxiciteit
GM interacties: NSAIDs
Cangrelor
Antiaggregantia - P2Y 12 - receptorantagonisten reversibel
Verhindering ADP aan receptor
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: NSAIDs
Ticagrelor
Antiaggregantia - P2Y 12 - receptorantagonisten reversibel
Verhindering ADP aan receptor
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of derifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: NSAIDs, CYP3A4 substraat en P-gp remmer
Dipyridamol
Antiaggregantia
Relling fosfodiësterase met verhoging cAMP en cGMP in de trombocyt en een remming van de ADP heropname
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen, Gi klachten, hoofdpijn en hypotensie
GM interacties: NSAIDs
Acenocoumarol
Orale anticoagulantia - vitamine K-antagonisten
Remming productie stollingsfactoren
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
Gm interacties: NSAIDs, CYP2C9 substraten
Fenprocoumon
Orale anticoagulantia - vitamine K-antagonisten
Remming productie stollingsfactoren
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
Gm interacties: NSAIDs, CYP2C9 substraten
Warfarine
Orale anticoagulantia - vitamine K-antagonisten
Remming productie stollingsfactoren
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
Gm interacties: NSAIDs, CYP2C9 substraten
Apixaban
Orale anticoagulantia - DOAC
Remming factor Xa
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: LMWH, VKA, P-gp substraten en CYP3A4 substraten
Contra indicaties: mechanische kunsthartklep en mitralisklepstenose en ernstige nier insufficiëntie
Dabigatran
Orale anticoagulantia - DOAC
Remming trombine
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: LMWH, VKA, P-gp substraten
Contra indicaties: mechanische kunsthartklep en mitralisklepstenose en ernstige nier insufficiëntie
Adoxaban
Orale anticoagulantia - DOAC
Remming factor Xa
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: LMWH, VKA, P-gp substraten
Contra indicaties: mechanische kunsthartklep en mitralisklepstenose en ernstige nier insufficiëntie
Rivaroxaban
Orale anticoagulantia - DOAC
Remming factor Xa
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: LMWH, VKA, P-gp substraten en CYP3A4 substraten
Contra indicaties: mechanische kunsthartklep en mitralisklepstenose en ernstige nier insufficiëntie
Heparines
Parenterale anticoagulantia
Activatie antitrombine -> inactivatie factor Xa
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
Fondaparinux
Parenterale anticoagulantia
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
Digoxine
Hartfalen en VKF
Bijwerkingen: nauwe therapeutische marge, nausea, diarree, GI-klachten, ritme en geleidingsstoornissen met verhoogd risico op hypokaliëmie, neurologische verschijnselen en visusstoornissen
GM interacties: P-gp substraten
Contra indicaties: ernstige nierinsuffieciëntie
Omeprazole, esomeprazole of pantoprazole
PPI
Irreversibele binding op de proton pompen
Bijwerkingen: nausea, diarree, hoofdpijn, huiderupties, verhoogd risico op osteoporotische fracturen, verhoogd risico op infecties, verhoogd risico op vitamine B12 tekort
Gm interacties: CYP2C19 substratie (soms inhibitor), indien BB afhankelijk is van de pH (-conazol)
-salazine
Aminosalicylaten
Prodrug voor 5-ASA
Onstekingsremmend, IBD
Bijwerkingen: misselijkheid, maagklachten en overgevoeligheidsreacties, oligospermie
Misoprostol
Prostaglandine
Maagbescherming
Antiacida
Symptoom bestrijding bij milde reflux
Bijwerkingen: obstipatie, diarree en nier insufficiëntie
Domperidon
Gastroprokinetica
QT verlengend geneesmiddel!
contra indicatie: kinderen jonger dan twaalf
Metoclopramide
Gastroprokinetica
Bij volwassenen voor nausea en braken
Bijwerkingen: ongewenste neurologische effecten, ongewenste cardiale effecten en weinig bewijs van effect
ORS preparaten
Diarree - rehydratatie
Wanneer: veel vochtverlies, langer dan 8 dagen diarree of 4 dagen braken, kinderen jonger dan 2 jaar, bejaarden ouders dan 70 jaar
Loperamide
Opiaatderivaat
Diarree
Bijwerkingen: obstipatie, ileus (lethargie, ileus, ademhalingsdepressie en urine retentie bij kind)
Contra indicaties: jonger dan 6 jaar, bloed/slijm in stoelgang, hoge koorts, zwangerschap, lactatie, niet bij AB geassocieerde diarree
Tasectan
Diarree
Oorzaak diarree te omkapselen en afvoeren
Racecadotril
Secretieremmers
Diarree
Zwelmiddel
Obstipatie
Houden water vast en zwellen
Bijwerkingen: abdominale last en flatulentie bij begin van de behandeling, darmobstructie
Contra indicatie: ouderen
Lactulose, lactitol en sorbitol
Obstipatie
Osmotische laxatieve
Bijwerkingen: flatulentie, darmkrampen, dehydratatie en elektrolyten stoornissen
PEG/macrogol
Obstipatie
Osmotische laxatieve
Snellere werking
Anorganische zouten
Obstipatie
Osmotische laxatieve
Bijwerkingen: dehydratatie, elektrolyten stoornissen en fosfaat nefropathie
Vloeibare paraffine
Obstipatie
Verweekt en vergemakkelt
Bijwerkingen: mindere resorptie van vetoplosbare GM bij langdurig gebruik, risico op lioïdpneumonie
Contra indicatie: niet bij ouderen in zelfzorg
Bisacodyl
(ook sennosiden)
Contact laxatieve
Constipatie
Chemische prikkeling gladde spieren in de darmwand
Bijwerkingen: darmkrampen, diarree (dehydratatie), elektrolyten stoornis, Senna/sennosiden (bruin verkleurde urine) en letsel thv de myenterische plexus
Zinksulfaat vaselinecrème
Aambeien
Salbutamol
Short acting beta2 agonist
Astma (nood)/COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (nervositeit, slapeloosheid, hoofdpijn, tremoren, tachycardie), hypokaliëmie
Gm interacties: niet-selectieve beta blokkers
Fenoterol
Short acting beta2 agonist
Astma (nood)/COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (nervositeit, slapeloosheid, hoofdpijn, tremoren, tachycardie), hypokaliëmie
Gm interacties: niet-selectieve beta blokkers
Formoterol
Long acting beta2 agonist
Ernstige astma (geen monotherapie) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (nervositeit, slapeloosheid, hoofdpijn, tremoren, tachycardie), hypokaliëmie
Gm interacties: niet-selectieve beta blokkers
Salmeterol
Long acting beta2 agonist
Ernstige astma (geen monotherapie) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (nervositeit, slapeloosheid, hoofdpijn, tremoren, tachycardie), hypokaliëmie
Gm interacties: niet-selectieve beta blokkers
Indacaterol
Long acting beta2 agonist
Ernstige astma (geen monotherapie) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (nervositeit, slapeloosheid, hoofdpijn, tremoren, tachycardie), hypokaliëmie
Gm interacties: niet-selectieve beta blokkers
Budesonide
Inhalatie corticosteroïd
Milde astma (onderhoud) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: indien slechte mondhygiëne schimmel, systemische ongewenste effecten, bijnierschorsinsufficiëntie bij kinderen, heesheid en verhoogd risico op pneumonie
Fluticason propionaat/furoaat
Inhalatie corticosteroïd
Milde astma (onderhoud) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: indien slechte mondhygiëne schimmel, systemische ongewenste effecten, bijnierschorsinsufficiëntie bij kinderen, heesheid en verhoogd risico op pneumonie
Beclometason
Inhalatie corticosteroïd
Milde astma (onderhoud) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: indien slechte mondhygiëne schimmel, systemische ongewenste effecten, bijnierschorsinsufficiëntie bij kinderen, heesheid en verhoogd risico op pneumonie
Ipratropium
Short-acting muscarine antagonisten
COPD (nood)
Bijwerkingen: systemische effecten (monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie en urineretentie)
Tiotropium
Long-acting muscarine antagonisten
COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie en urineretentie)
Glycopyrronium
Long-acting muscarine antagonisten
COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie en urineretentie)
Umeclidinium
Long-acting muscarine antagonisten
COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie en urineretentie)
Aclidinium
Long-acting muscarine antagonisten
COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie en urineretentie)
Omalizumab
Monoklonale antilichamen voor IgE
Astma
Mepolizumab
Monoklonale antilichamen voor IL-5/IL5R
Astma
Benralizumab
Monoklonale antilichamen voor IL-5/IL5R
Astma
Montelukast
Leukotriëenantagonisten
Astma
Theofylline
Xanthine derivaat
Astma
Bijwerkingen: diarree, hoofdpijn, agitatie, tremor, rusteloosheid, slapeloosheid, snelle of onregelmatige hartslag, hartkloppingen, verlaagde bloeddruk, hyperglykemie, hyperurikemie, hyperkaliëmie, polyurie, stijging van de calciumconcentratie en van de creatinineconcentratie en elektrolytstoornissen.
GM interacties: substraat CYP enzymen
Contra indicaties: recent myocardinfarct, acute tachy-aritmie
Metformine
Antidiabeticum
Bevorderen van de insuline werking
Bijwerkingen: nausea, braken, melkzuuracidose en deficiëntie vitamine B12 en foliumzuur
Contra indicaties: zwangerschap, gevaar voor melkzuuracidose (nier-, cardiale, respiratoire of hepatische insufficiëntie, dehydratatie en alcoholgebruik)
Insuline SC
(aspart, glulisine, lispro, insuline, isofaan, glargine, detemir, degludec en combinatiepreparaten)
Antidiabeticum
Bijwerkingen: gewichtstoename, hypoglykemie, lipodystrofie, circulerende antilichamen en allergische huidreacties
-glutide/ Exenatide / Lixisenatide
Incretinemimetica
Antidiabeticum
GLP1-analogen
Bijwekringen: GI stoornissen
Contra indicatie: ernstige nierinsufficiêntie, diabetische gastroparese en zwangerschap/borstvoeding
Interacties: insuline, Hypoglykemiërende Sulfamiden en vertraging maaglediging
-gliflozine
Gliflozines
Antidiabeticum
SGLT2 - inhibitoren
Bijwerkingen: GI stoornissen, candida-vulvovaginitis, polyurie, risico ketoacidose bij hypovolemie en vermindering van de nierfunctie
Contra indicaties: nierinsufficiëntie
Gli-
Hypoglykemiërende Sulfamiden
Antidiabeticum
Bevorderen residuele insulinesecretie
Bijwerkingen: hypoglykemie, gewichtstoename, GI effecten, huid- en mucosa-afwijkingen, fotosensibilisatie, cholestatische icterus en hematologische afwijkingen
Contra indicaties: Type 1, zwangerschap/borstvoeding, nier insufficiëntie en ernstig leverfalen
Interacties: B blokkers en substraat CYP 2C9
-glinide
Gliniden
Antidiabeticum
Bevorderen residuele insulinesecretie
Bijwerkingen: hypoglykemie, voorbijgaande visusstoornissen, GI stoornissen en matige verhoging van de leverenzymen
Contra indicaties: Type 1, zwangerschap/borstvoeding en ernstig leverfalen
-glitazon
Glitazonen
Antidiabeticum
Vermindering insuline resistentie
Bijwerkingen: hypoglykemie, gewichtstoename, GI effecten, Water en zout retentie met mogelijk hartfalen als gevolg, vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid, botfracturen, leverstoornissen, maculair oedeem en lichte verhoging blaaskanker mogelijk
Contra indicaties: Leverinsufficiëntie, zwangerschap/borstvoeding, hartfalen en samen met insuline gebruiken
-gliptine
Gliptines
Antidiabeticum
DPP-4-inhibitoren
Bijwerkingen: hypoglykemie, GI effecten en leverstoornissen
Contra indicaties: Type 1, zwangerschap/borstvoeding en ernstig leverfalen
Acarbose
Antidiabeticum
Inhibitie van de alfa glucosidasen
Bijwekringen: GI klachten
Contra indicatie: Zwangerschap/borstvoeding en darmlijden
gli-
Hypoglycemiërende sulfamiden
Sulfonylurea
Antidiabeticum
Bijwerkingen: gewichtstoename en hypoglykemie
Gm interectie: B blokker, azoolmycotica, sulfonamiden
Levothyroxine
Hypothyreoïde
Thyreomimetica
Werking: kan even op zicht laten wachten, nuchter
Bijwerkingen: bij optimale dosis –> geen
GM interacties: complexerende verbindingen (OTC!), enzyminductoren
GM interacties: kans op versterkte antistolling
Contra indicaties: angina pectoris en hartfalen, DM
Thiamazol/propylthiouracil
+ (betablokker/levothyroxine)
Hyperthyreoïde
Thyreostatica
Bijwerkingen: koorts en infectie melden aan arts
GM interacties: kans op verminderde antistolling
Contra indicaties: DM
Cortison
Glucocorticoïden
Bijnierinsufficiëntie, anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing
Aan patiënt: euforie, opgejaagdheid, slapeloosheid, oedeem en stijging suikerspiegel
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Hydrocortison
Glucocorticoïden
Bijnierinsufficiëntie, anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing
Aan patiënt: euforie, opgejaagdheid, slapeloosheid, oedeem en stijging suikerspiegel
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Prednisolon
Glucocorticoïden
Bijnierinsufficiëntie, anti-inflammatoire, jicht en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing
Aan patiënt: euforie, opgejaagdheid, slapeloosheid, oedeem en stijging suikerspiegel
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Methylprednisolon
Glucocorticoïden
Bijnierinsufficiëntie, anti-inflammatoire, jicht en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing
Aan patiënt: euforie, opgejaagdheid, slapeloosheid, oedeem en stijging suikerspiegel
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Triamcinolon
Glucocorticoïden
Bijnierinsufficiëntie, anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing
Aan patiënt: euforie, opgejaagdheid, slapeloosheid, oedeem en stijging suikerspiegel
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Dexamethason
Glucocorticoïden
Bijnierinsufficiëntie, anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing
Aan patiënt: euforie, opgejaagdheid, slapeloosheid, oedeem en stijging suikerspiegel
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Betamethason
Glucocorticoïden
Bijnierinsufficiëntie, anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing
Aan patiënt: euforie, opgejaagdheid, slapeloosheid, oedeem en stijging suikerspiegel
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Budesonide
Glucocorticoïden
Bijnierinsufficiëntie, anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing
Aan patiënt: euforie, opgejaagdheid, slapeloosheid, oedeem en stijging suikerspiegel
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en inhibitoren en levende vaccins
Ethinylestradiol
Anticonceptie, cyclusstoornissenn dysmenorroe, uitstellen menstruatie en acne
Bijwerkingen: hoofdpijn, pijnlijke congestie van de borsten, spotting, stemmingsveranderingen, GI stoornissen, acne, menstruatie minder hevig, oedeem, water- en zoutretentie met gewichtstoename, libidoveranderingen, arteriële trombo-embolie
GM interacties: enzyminductoren, lamotrigine
Ethinylestradiol + levonorgestrel
Anticonceptie, cyclusstoornissenn dysmenorroe, uitstellen menstruatie en acne
Bijwerkingen: hoofdpijn, pijnlijke congestie van de borsten, spotting, stemmingsveranderingen, GI stoornissen, acne, menstruatie minder hevig, oedeem, water- en zoutretentie met gewichtstoename, libidoveranderingen, arteriële trombo-embolie
GM interacties: enzyminductoren, lamotrigine
Ethinylestradiol + desogestrel/gestodeen
Anticonceptie, cyclusstoornissenn dysmenorroe, uitstellen menstruatie en acne
Bijwerkingen: hoofdpijn, pijnlijke congestie van de borsten, spotting, stemmingsveranderingen, GI stoornissen, acne, menstruatie minder hevig, oedeem, water- en zoutretentie met gewichtstoename, libidoveranderingen, arteriële trombo-embolie
GM interacties: enzyminductoren, lamotrigine
Progestagenen
Anticonceptie, noodanticonceptie, IVF, mastopathie, endometriose en menstruatieklachten
Keuze bij verhoogd risico van veneuze trombose
Bijwerkingen: spotting (hoofdpijn, misselijkheid en buikpijn, oedeem = zelden)
GM interacties: enzyminductoren
Oestrogenen
Menopauzale klachten
Bijwerkingen: langdurig –> osteoporose, risico borstkanker, endometriumhyperplasie en risico endometriumcarcinoom
GM interacties: enzyminductoren, lamotrigine
Tibolon
Menopauzale klachten
HST
Contra indicaties: hartfalen, borstkanker en veneuze trombo-embolie
Prasteron
Menopauzale klachten
HST
Contra indicaties: hartfalen, borstkanker en veneuze trombo-embolie
Levonorgestrel
Morning after pil
Max 72u na onbeschermde seks
Bijwerkingen: misselijkeheid, vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn, pijnlijke borsten, tussentijds bloedverlies en timing maandstonden
GM interacties: enzyminductoren
Ulipristal
Morning after pil
Binnen de 5 dagen na onbeschermde seks
Bijwerkingen: misselijkheid, vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn, pijnlijke borsten, tussentijds bloedverlies en timing maandstonden
GM interacties: enzyminductoren, progestagenen
Contra indicaties: borstvoeding
Oxibutinine
Anticholinergica
Overactieve blaas
Bijwerkingen: sedatie, constipatie, monddroogte en ritmestoornissen
Mirabegron
Anticholinergica
(B3-receptoragonist)
Overactieve blaas
Bijwerkingen: sedatie, constipatie, monddroogte en ritmestoornissen
Duloxetine
SNRI antidepressivum
Inspanningsincontinentie
Bijwerkingen: nausea, buikpijn, slaperigheid, rebound bij stop, bloedingen en serotonerg S
GM interacties: serotoninerge middelen, anti-aggregantia
-osine
Alfablokkers
Benigne prostaathypertrofie
Antihypertensiva
Bijwerkingen: duizeligheid, moeheid, ejaculatiestoornissen, floppy iris syndroom
GM interacties: anti-hypertensiva, nitraten, PDE 5 inhibitoren
Contra indicaties: orthostatisme en hartfalen
-steride
5-alfa-reductase-inhibitoren
Remming omzetting testosterone tot dihydrotestosterone
Benigne prostaathypertrofie
Bijwerkingen: erectiële disfunctie, verminderd libido, ejaculatie problemen, pijnlijke borsten, borstvergroting en huiduitslag
Metronidazole
Vaginose
Clindamycine (-mycine)
Vaginose (antibacterieel)
Tinidazole
Vaginose
-conazol
Schimmelinfectie
Candida vaginitis
fluconazol/itraconazol
Candida vaginitis
Metronidazol (Imidazole)
Trichomonas en andere SOA
-afil
Fosfodieësterase type 5 inhibitoren
Impotentie
Vasodilatie bij sexuele prikkeling
Bijwerkingen: hypotensie, hoofdpijn, duizeligheid, flushes, dyspepsia
Contra indicaties: hypotensie, recent CVA/MI, nitraten, ernstige NI & LI
Interacties: nitraten/molsidomine, antihypertensiva, alpha 1 inhibitoren, substraat CYP3A4
Desmopressine
Vasopressine analoog
Bedplassen
Bijwerkingen: hoofdpijn, hypernatriëmie, GI last
Nitrofurantoine
Acute cystitis, recidiverende cystitis
Bijwerkingen: GI klachten
Trimetoprim
Acute cystitis
Fosfomycine
Acute cystitis
-floxacine
Fluorochinolones
Acute cystitis, acute pylelonefritis
Pivmecillinam
Acute cystitis
Cef-
Cefalosporines
Recidiverende cystitis, acute pylelonefritis
Paracetamol
Pijn, analgetisch, antipyretisch, artrose en chronische pijnen
Gebruik: risico volwassen (10 g) max 4 g/dag, risico kinderen (150 mg/kg) max 60 mg/kg/dag
Bijwerkingen: mineur tenzij intoxicatie
GM interacties: vit K antagonisten
Ibuprofen
(dexketoprofen, ketoprofen, naproxen en oxaprozine)
NSAIDs
Pijn, analgetisch, antipyretisch, artrose, acute aanval jicht, RA, SPA, PSa en chronische pijnen
Gebruik: 3 x 200-400 mg/dag (pijn en koorts); 2 - 3 x 800 mg/dag (ontsteking) –> volwassenen / 5 mg/kg/dag (koorts); 5-10 mg/kg/dag (pijn); 10 mg/kg/dag (onsteking) –> kind
Bijwerkingen: GI toxiciteit, CV risico, niertoxiciteit, vochtretentie, overgevoeligheid en K-sparend
GM interacties: lisdiuretica, kaliumsparende GM, RAS remmers, antihypertensiva, antitrombotica en laaggedoseerde aspirine, systemische corticosteroïden, lithium, methotrexaat en SSRI
Contra indicatie: zwangerschap, kinderen met dehydratatie, varicella, historiek maagulcus en nierlijden, overgevoeligheid voor NSAID, coronair lijden, antecedenten van astma/urticaria en hartfalen
Metamizol
Analgetisch en koortswerend
Codeïne
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Gm interacties: CYP2D6
Morfine
Chronische pijnen, laxeermiddel
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, ademhalingdepressie, hyperalgesie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Contra indicatie: zwangerschap
Tramadol
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten, epileptische aanval en euforie
Pethidine
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Buprenorfine
Chronische pijnen, substitutie therapie
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Fentanyl
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Hydromorfon
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Methadon
Chronische pijnen, substitutie therapie
Opioïd
Bijwerkingen: QT verlengingen, nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Oxycodon
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Piritramide
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Tapentadol
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Colchicine
Acute aanval jicht
Gebruik: zodra aanval opkomt
Bijwerking: maag/darm klachten
GM interacties: CYP3A4/Pgp substraat en statines
Contra indicatie: nierinsufficiëntie
Corticosteroïden
Acute aanval jicht, RA, SPA, PSa
Anti-inflamatoir
Methotrexaat
DMARD
Lage dosissen: anti-inflammatoir (RA en PSa)
Hoge dosissen: cytostaticum
Gebruik: geen direct effect (aandacht TT)
Bijwerkingen: GI, nausea, cytopenie, lever, haarverlies, long en immuunweerstand
!!!!!! Foliumzuursuppletie (1 mg/dag of 5 a 10 mg/week)
GM interactie: cotrimoxazol/trimethoprim
Leflunomide
DMARD
RA en PSa
Bijwerkingen: GI, nausea, cytopenie, lever, haarverlies, long en immuunweerstand
Sulfasalazine
DMARD
RA en PSa
Bijwerkingen: allergie en cytopenie
Aceclofenac, diclofenac en ketorolac
Systemische NSAID
Pijn, analgetisch, antipyretisch, artrose, acute aanval jicht, RA, SPA, PSa en chronische pijnen
Bijwerkingen: GI last en letsels van de GI mucosae, cardiovasculaire last, vochtretentie, bloeddrukverhoging en acute/chronische nierinsufficiëntie
GM interacties: lisdiuretica, kaliumsparende GM, RAS remmers, antihypertensiva, antitrombotica en laaggedoseerde aspirine, systemische corticosteroïden, lithium, methotrexaat en SSRI
Contra indicatie: zwangerschap, kinderen met dehydratatie, varicella, historiek maagulcus en nierlijden, overgevoeligheid voor NSAID, coronair lijden, antecedenten van astma/urticaria en hartfalen
Indomethacine, proglumetacine
Systemische NSAIDPijn, analgetisch, antipyretisch, artrose, acute aanval jicht, RA, SPA, PSa en chronische pijnen
Bijwerkingen: GI last en letsels van de GI mucosae, cardiovasculaire last, vochtretentie, bloeddrukverhoging en acute/chronische nierinsufficiëntie
GM interacties: lisdiuretica, kaliumsparende GM, RAS remmers, antihypertensiva, antitrombotica en laaggedoseerde aspirine, systemische corticosteroïden, lithium, methotrexaat en SSRI
Contra indicatie: zwangerschap, kinderen met dehydratatie, varicella, historiek maagulcus en nierlijden, overgevoeligheid voor NSAID, coronair lijden, antecedenten van astma/urticaria en hartfalen
Meloxicam, piroxicam en tenoxicam
Systemische NSAID
Pijn, analgetisch, antipyretisch, artrose, acute aanval jicht, RA, SPA, PSa en chronische pijnen
Bijwerkingen: GI last en letsels van de GI mucosae, cardiovasculaire last, vochtretentie, bloeddrukverhoging en acute/chronische nierinsufficiëntie
GM interacties: lisdiuretica, kaliumsparende GM, RAS remmers, antihypertensiva, antitrombotica en laaggedoseerde aspirine, systemische corticosteroïden, lithium, methotrexaat en SSRI
Contra indicatie: zwangerschap, kinderen met dehydratatie, varicella, historiek maagulcus en nierlijden, overgevoeligheid voor NSAID, coronair lijden, antecedenten van astma/urticaria en hartfalen
Celecoxib, etoricoxib en parecoxib
COX-2-selectieve NSAID
Pijn, analgetisch, antipyretisch, artrose, acute aanval jicht, RA, SPA, PSa en chronische pijnen
Bijwerkingen: GI last en letsels van de GI mucosae, cardiovasculaire last, vochtretentie, bloeddrukverhoging en acute/chronische nierinsufficiëntie
GM interacties: lisdiuretica, kaliumsparende GM, RAS remmers, antihypertensiva, antitrombotica en laaggedoseerde aspirine, systemische corticosteroïden, lithium, methotrexaat en SSRI
Contra indicatie: zwangerschap, kinderen met dehydratatie, varicella, historiek maagulcus en nierlijden, overgevoeligheid voor NSAID, coronair lijden, antecedenten van astma/urticaria en hartfalen
Allopurinol
Jicht
Xanthine-oxidase-inhibitor
Gebruik: na enkele maanden effect & niet tijdens jichtaanval
Bijwerkingen: uitlokken jichtaanval, maag/darm-klachten en overgevoeligheidsreacties
GM interactie: azathioprine, mercaptopurine
Calcium
Osteoporose
Bijwerkingen: GI klachten, langdurig hoge dosissen –> nierfalen
GM interacties: bifosfonaten, chinolonen, strontiumpreparaten, tetracyclines, thyreomimetica, ijzer, itraconazol en estramustine
Vitamine D
Osteoporose
Bijwerkingen: GI verschijnselen, obstipatie, dorst, polyurie, stupor en weefselcalcificatie
Alendroninezuur, risedroninezuur en zoledroninezuur
Bifosfonaten
Osteoporose
Vermindering wervelfracturen
Gebruik: 3 - 5 jaar, 30 min voor eten innemen
Bijwerkingen: musculosketale pijn, stressfracturen, diarree, slokdarmulcera en kraakbeennecrose
GM interacties: complexerende verbidningen
Raloxifeen
SERM (Selectieve oestrogeenreceptormodulatoren)
Osteoporose
Daling van de incidentie van wervelfracturen
Teriparatide
Parathyreoïdhormoon
Osteoporose
Denosumab
Osteoporose
Romosozumab
Osteoporose
Hormonale substitutie therapie
Osteoporose
Serenoa repens
Benigne prostaathypertrofie
Ezetimibe
Hypercholesterolemie
Inhibeert opname cholesterol
Incliseran
PCSK9-inhibitor
Hypercholesterolemie
Fibraten
Hypercholesterolemie
Bempedoïnezuur
Hypercholesterolemie
Levodopa + Carbidopa
Parkinson
Verhoogt concentraties dopamine in de hersenen
Paroxetine
SSRI
Haloperidol
Antipsychotica (QT!)
-mycine
Macroliden antibiotica
-cycline
Tetracycline antibiotica
Colestyramine
Galzuurbindende harse
Fluvoxamine
SSRI
Antidepressiva
Depressie
Carbamazepine
Anti-epileptica/bipolair
Fenytoïne
Anti-epileptica
Rifampicine
Antibioticum
Citalopram
SSRI
Antidepressiva
Depressie
Escitalopram
SSRI
Antidepressiva
Depressie
Terbinafine
Antimycoticum
Fluoxetine
SSRI
Antidepressiva
Depressie
Fenlafaxine
SNRI
Antidepressiva
Depressie
Sertraline
SSRI
Antidepressiva
Depressie
Selegeline/Rasageline
MAO-B remmer
Parkinson
Bupropion
Antidepressivum
Buspirone
Antiangst
Nabumeton
NSAID
Citalopram, Escitalopram, Fluoxetine, Fluvoxamine, Paroxitine, Sertraline
SSRI
Antidepressiva
Depressie
Duloxetine, Venlafaxine
SNRI
Antidepressiva
Depressie
Amitriptyine, Clomipramine, Dosulepine, Imipramine, Nortriptyline
TCA
Antidepressiva
Depressie
Agomelatine, Mianserine, Mirtazapine, Trazodon
Antidepressiva direct op neuroreceptor
Valproïne en valproaat
Anti-epileptica/bipolair
Lamotrigine
Anti-epileptica/bipolair
Levetiracetam
Anti-epileptica
Topiramaat
Anti-epileptica
Gabapentine
Anti-epileptica
Pregabaline
Anti-epileptica
Fenobarbital
Anti-epileptica
Lithium
Bipolaire Stoornis
Quetiapine
Bipolaire Stoornis/anypsychotica
Pramipexol
Dopamine-agonist
Parkinson
Ropinirol
Dopamine agonist
Parkinson
Entacapon
COMT-inhibitor
Parkinson
Rasagiline en selegiline
MAO-B-inhibitoren
Parkinson
Rivastigmine
Alzheimer
