Geneesmiddelen Flashcards
Chloorthalidon
Thiaziden - kaliumverliezende diuretica
Hyperthensie en oedemen
Inhibitie van de NaCl reabsorptie in de distale tubulus
Gebruik: bij de maaltijd
Bijwerkingen: hypoNa, hypoK, hypoCa, hypoMg en stijging urinezuur
GM interacties: NSAIDS en RAS remmers
Contra indicaties: ernstige nierinsufficiëntie en actieve jicht
Hydrochloorthiazide
Thiaziden - kaliumverliezende diuretica
Hyperthensie en oedemen
Inhibitie van de NaCl reabsorptie in de distale tubulus
Gebruik: bij de maaltijd
Bijwerkingen: hypoNa, hypoK, hypoCa, hypoMg en stijging urinezuur
GM interacties: NSAIDS en RAS remmers
Contra indicaties: ernstige nierinsufficiëntie en actieve jicht
Indapamide
Thiaziden - kaliumverliezende diuretica
Hyperthensie en oedemen
Inhibitie van de NaCl reabsorptie in de distale tubulus
Gebruik: bij de maaltijd
Bijwerkingen: hypoNa, hypoK, hypoCa, hypoMg en stijging urinezuur
GM interacties: NSAIDS en RAS remmers
Contra indicaties: ernstige nierinsufficiëntie en actieve jicht
Furosemide en torasemide
Lis diuretica - kaliumverliezende diuretica
Hartfalen en nierinsufficiëntie met zout- en waterretentie
Inhibitie van de Na/K/Cl carrier in de lis van Henle
Gebruik: nuchter
GM interacties: NSAIDS en RAS remmers
Contra indicaties: voorzichtig bij nierfunctiestoornissen
Bumetanide
Lis diuretica - kaliumverliezende diuretica
Hartfalen en nierinsufficiëntie met zout- en waterretentie
Inhibitie van de Na/K/Cl carrier in de lis van Henle
GM interacties: NSAIDS en RAS remmers
Contra indicaties: voorzichtig bij nierfunctiestoornissen
Spironolacton
Kaliumsparende diuretica
Hartfalen
Inhibitie van aldosteron
Bijwerkingen: hyperK en endocriene stoornissen (gynaecomastien amenorroe en impotentie)
GM interacties: RAS remmers, trimethoprim, NSAIDs, kalium supplementen, glucosamine
Contra indicaties: voorzichtig bij nierfunctiestoornissen
Eplerenon
Kaliumsparende diuretica
Hartfalen
Inhibitie van aldosteron
Bijwerkingen: hyperK en endocriene stoornissen (gynaecomastien amenorroe en impotentie)
GM interacties: RAS remmers, trimethoprim, NSAIDs, kalium supplementen, glucosamine
Contra indicaties: voorzichtig bij nierfunctiestoornissen
Acebutolol, atenolol, betaxolol, bisoprolol, celiprolol, esmolol, metoprolol, nebivolol, carteolol, sotalol, carvedilol, labetalol, propranolol en timolol
B1- selectiviteit - B blokker - cardioselectief
Hypertensie, hartfalen, angina pectoris, ritmestoornissen, VKF, secundaire preventie na hartinfact, migraine profylaxe, hyperthyroïde, tremor/podiumvrees, slokdarmvarices en oculaire beta-blokkers
Bijwerkingen: moeheid, sinusale bradycardie, orthostatische hypertensie, koude extremiteiten, verergering vaatspasmen, duizeligheid, vermoeidheid, hoofdpijn en darmklachten
Dihydropyridines
Calciumkanaal blokkers
Vasodilaterend
Systolische hypertensie en stabiele angina
VKF + snel ventriculair antwoord
Bijwerkingen: hypotensie, gingivale hyperplasie, perifere vasodilatie met hoofdpijn, enkeloedeem, warmteopwellingen en reflectoire tachycardie
Verapamil
Calciumkanaal blokkers
Vertraging van de hartfrequentie en geleiding over de AV knoop
Systolische hypertensie en stabiele angina
VKF + snel ventriculair antwoord
Bijwerkingen: hypotensie, gingivale hyperplasie, vermindering van de contractiliteit van het hart en te sterke hartfrequentie daling en obstipatie
Diltiazem
Calciumkanaal blokkers
Vasodilaterend en vertraging van hartfrequentie
Systolische hypertensie en stabiele angina
VKF + snel ventriculair antwoord
Bijwerkingen: hypotensie, gingivale hyperplasie, vermindering van de contractiliteit van het hart en te sterke hartfrequentie daling en obstipatie
Sartanen + (-pril)
Angiotensie 2 receptor antagonisten
Hartfalen, hypertensie, secundaire preventie na acuut MI en nefropathie
Bijwerkingen: hoest, hypotensie, verslechtering van de nierfunctie, hyperkaliëmie, rash, angio-oedeem, smaakstoornissen en gastro-intestinale stoornissen
Contra indicaties: zwangerschap, stenose van de nier en hyperkaliëmie
ARNI (sacubitril/valsartan)
Complex
Chronisch hartfalen met verminderde ejectiefractie
Bijwerkingen: hoest, hypotensie, verslechtering van de nierfunctie, hyperkaliëmie, rash, angio-oedeem, smaakstoornissen en gastro-intestinale stoornissen
Contra indicaties: zwangerschap, stenose van de nier en hyperkaliëmie
Adenosine
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Vernakalant
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Lidocaïne
Antiaritmica bij ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Amiodaron
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën en ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging, maagdarmklachten, gevoeligheid van de huid, oogafwijkingen, schildklierafwijkingen, pulmonale toxiciteit en levertoxiciteit
GM interacties: P-gp remmer
Contra indicaties: hartfalen, zwangerschap, borstvoeding en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Disopyramide
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën en ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Flecaïnide
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën en ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Propafenon
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën en ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Sotalol
Antiaritmica bij supraventriculaire artimiën en ventriculaire artimiën
Bijwerkingen: nauwe therapeutisch marge, proartimische eigenschappen met risico op een QT verlenging
Contra indicaties: hartfalen en atrioventriculaire geleidingsstoornissen
Isosorbidedinitraat
Nitraten
Angina pectoris
Bijwerkingen: hoofdpijn, misselijkheid, blozen/rode huid, orthostatische hypotensie en huidirritatie
GM interacties: antihypertensiva of alcohol, fosfodiësterase type 5 - inhibitoren
Contra indicatie: Hypotensieve en circulatoire shock, Obstructieve cardiomyopathe, aorta- en/of mitralisstenose en toegenomen intracraniële druk
Nitroglycerine
Nitraten
Angina pectoris
Bijwerkingen: hoofdpijn, misselijkheid, blozen/rode huid, orthostatische hypotensie en huidirritatie
GM interacties: antihypertensiva of alcohol, fosfodiësterase type 5 - inhibitoren
Contra indicatie: Hypotensieve en circulatoire shock, Obstructieve cardiomyopathe, aorta- en/of mitralisstenose en toegenomen intracraniële druk
Statines
Medicamenteuze aanpak van lipidenstoornissen in het kader van de preventie hart- en vaatziekten
Bijwerkingen: Spiertoxiciteit, rhabdomyolyse, nierfalen, incidentie van type 2 diabetes, kankerrisico en hoofdpijn en maag-darmlast
Gm interacties: Statines, fibraten, ezetimibe en CYP en P-gp substraat
Contra indicaties: nierinsufficiëntie
Rode gist preparaten
Behandeling hypercholesterolemie - monacolines = lovastatine
Niet in combinatie met statines
Geen vervanging van medicamenteuze aanpak
Alirocumab
PCSK9-inhibitor
Primaire hypercholesterolemie of gemengde dyslipidemie, cardiovasculaire preventie
Bijweringen: reacties thv injectieplaats, lichte verhoging van infectierisico, griepachtige verschijnselen en spierpijn
Evolocumab
PCSK9-inhibitor
Primaire hypercholesterolemie of gemengde dyslipidemie, cardiovasculaire preventie
Bijweringen: reacties thv injectieplaats, lichte verhoging van infectierisico, griepachtige verschijnselen en spierpijn
Acetylsalicylzuur
Antiaggregantia, analgetisch, antipyretisch en anti-inflammatoir
Acetylering van cyclo-oxygenase in de trombocyt -> remming tromboxaan A2
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Gebruik: max 4g/dag
Bijwerkingen: risico op bloedingen (vooral GI), overgevoeligheidsreacties, Reye-syndroom (kinderen), maag en nier toxiciteit
GM interacties: NSAIDs, SSRIs en corticosteroiden
Clopidogrel
Antiaggregantia - P2Y 12 - receptorantagonisten; Thiënopyridines
Verhindering ADP aan receptor
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen en hematologische toxiciteit
GM interacties: NSAIDs, produrg via CYP2C19
Prasugrel
Antiaggregantia - P2Y 12 - receptorantagonisten; Thiënopyridines
Verhindering ADP aan receptor
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen en hematologische toxiciteit
GM interacties: NSAIDs
Ticlopidine
Antiaggregantia - P2Y 12 - receptorantagonisten; Thiënopyridines
Verhindering ADP aan receptor
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen en hematologische toxiciteit
GM interacties: NSAIDs
Cangrelor
Antiaggregantia - P2Y 12 - receptorantagonisten reversibel
Verhindering ADP aan receptor
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: NSAIDs
Ticagrelor
Antiaggregantia - P2Y 12 - receptorantagonisten reversibel
Verhindering ADP aan receptor
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of derifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: NSAIDs, CYP3A4 substraat en P-gp remmer
Dipyridamol
Antiaggregantia
Relling fosfodiësterase met verhoging cAMP en cGMP in de trombocyt en een remming van de ADP heropname
Secundaire preventie: stabiele angor, AMI, TIA of iCVA, perfieer vaatlijden, vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirurgie
Bijwerkingen: risico op bloedingen, Gi klachten, hoofdpijn en hypotensie
GM interacties: NSAIDs
Acenocoumarol
Orale anticoagulantia - vitamine K-antagonisten
Remming productie stollingsfactoren
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
Gm interacties: NSAIDs, CYP2C9 substraten
Fenprocoumon
Orale anticoagulantia - vitamine K-antagonisten
Remming productie stollingsfactoren
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
Gm interacties: NSAIDs, CYP2C9 substraten
Warfarine
Orale anticoagulantia - vitamine K-antagonisten
Remming productie stollingsfactoren
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
Gm interacties: NSAIDs, CYP2C9 substraten
Apixaban
Orale anticoagulantia - DOAC
Remming factor Xa
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: LMWH, VKA, P-gp substraten en CYP3A4 substraten
Contra indicaties: mechanische kunsthartklep en mitralisklepstenose en ernstige nier insufficiëntie
Dabigatran
Orale anticoagulantia - DOAC
Remming trombine
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: LMWH, VKA, P-gp substraten
Contra indicaties: mechanische kunsthartklep en mitralisklepstenose en ernstige nier insufficiëntie
Adoxaban
Orale anticoagulantia - DOAC
Remming factor Xa
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: LMWH, VKA, P-gp substraten
Contra indicaties: mechanische kunsthartklep en mitralisklepstenose en ernstige nier insufficiëntie
Rivaroxaban
Orale anticoagulantia - DOAC
Remming factor Xa
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
GM interacties: LMWH, VKA, P-gp substraten en CYP3A4 substraten
Contra indicaties: mechanische kunsthartklep en mitralisklepstenose en ernstige nier insufficiëntie
Heparines
Parenterale anticoagulantia
Activatie antitrombine -> inactivatie factor Xa
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
Fondaparinux
Parenterale anticoagulantia
Rode trombus: DVT, VKF, longembool, CVA
Bijwerkingen: risico op bloedingen
Digoxine
Hartfalen en VKF
Bijwerkingen: nauwe therapeutische marge, nausea, diarree, GI-klachten, ritme en geleidingsstoornissen met verhoogd risico op hypokaliëmie, neurologische verschijnselen en visusstoornissen
GM interacties: P-gp substraten
Contra indicaties: ernstige nierinsuffieciëntie
Omeprazole, esomeprazole of pantoprazole
PPI
Irreversibele binding op de proton pompen
Bijwerkingen: nausea, diarree, hoofdpijn, huiderupties, verhoogd risico op osteoporotische fracturen, verhoogd risico op infecties, verhoogd risico op vitamine B12 tekort
Gm interacties: CYP2C19 substratie (soms inhibitor), indien BB afhankelijk is van de pH (-conazol)
Aminosalicylaten (-salazine)
Prodrug voor 5-ASA
Onstekingsremmend, IBD
Bijwerkingen: misselijkheid, maagklachten en overgevoeligheidsreacties, oligospermie
Misoprostol
Prostaglandine
Maagbescherming
Antiacida
Symptoom bestrijding bij milde reflux
Bijwerkingen: obstipatie, diarree en nier insufficiëntie
Domperidon
Gastroprokinetica
QT verlengend geneesmiddel!
contra indicatie: kinderen jonger dan twaalf
Metoclopramide
Gastroprokinetica
Bij volwassenen voor nausea en braken
Bijwerkingen: ongewenste neurologische effecten, ongewenste cardiale effecten en weinig bewijs van effect
ORS preparaten
Diarree - rehydratatie
Wanneer: veel vochtverlies, langer dan 8 dagen diarree of 4 dagen braken, kinderen jonger dan 2 jaar, bejaarden ouders dan 70 jaar
Loperamide
Diarree
Bijwerkingen: obstipatie, ileus (lethargie, ileus, ademhalingsdepressie en urine retentie bij kind)
Contra indicaties: jonger dan 6 jaar, bloed/slijm in stoelgang, hoge koorts, zwangerschap, lactatie, niet bij AB geassocieerde diarree
Tasectan
Diarree
Oorzaak diarree te omkapselen en afvoeren
Secretieremmers
Diarree
Zwelmiddel
Obstipatie
Houden water vast en zwellen
Bijwerkingen: abdominale last en flatulentie bij begin van de behandeling, darmobstructie
Contra indicatie: ouderen
Lactulose, lactitol en sorbitol
Obstipatie
Osmotische laxatieve
Bijwerkingen: flatulentie, darmkrampen, dehydratatie en elektrolyten stoornissen
PEG/macrogol
Obstipatie
Osmotische laxatieve
Snellere werking
Anorganische zouten
Obstipatie
Osmotische laxatieve
Bijwerkingen: dehydratatie, elektrolyten stoornissen en fosfaat nefropathie
Vloeibare paraffine
Obstipatie
Verweekt en vergemakkelt
Bijwerkingen: mindere resorptie van vetoplosbare GM bij langdurig gebruik, risico op lioïdpneumonie
Contra indicatie: niet bij ouderen in zelfzorg
Contact laxatieve
Constipatie
Chemische prikkeling gladde spieren in de darmwand
Bijwerkingen: darmkrampen, diarree (dehydratatie), elektrolyten stoornis, Senna/sennosiden (bruin verkleurde urine) en letsel thv de myenterische plexus
Zinksulfaat vaselinecrème
Aambeien
Salbutamol
Short acting beta2 agonist
Astma (nood)/COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (nervositeit, slapeloosheid, hoofdpijn, tremoren, tachycardie), hypokaliëmie
Gm interacties: niet-selectieve beta blokkers
Fenoterol
Short acting beta2 agonist
Astma (nood)/COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (nervositeit, slapeloosheid, hoofdpijn, tremoren, tachycardie), hypokaliëmie
Gm interacties: niet-selectieve beta blokkers
Formoterol
Long acting beta2 agonist
Ernstige astma (geen monotherapie) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (nervositeit, slapeloosheid, hoofdpijn, tremoren, tachycardie), hypokaliëmie
Gm interacties: niet-selectieve beta blokkers
Salmeterol
Long acting beta2 agonist
Ernstige astma (geen monotherapie) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (nervositeit, slapeloosheid, hoofdpijn, tremoren, tachycardie), hypokaliëmie
Gm interacties: niet-selectieve beta blokkers
Indacaterol
Long acting beta2 agonist
Ernstige astma (geen monotherapie) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (nervositeit, slapeloosheid, hoofdpijn, tremoren, tachycardie), hypokaliëmie
Gm interacties: niet-selectieve beta blokkers
Budesonide
Inhalatie corticosteroïd
Milde astma (onderhoud) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: indien slechte mondhygiëne schimmel, systemische ongewenste effecten, bijnierschorsinsufficiëntie bij kinderen, heesheid en verhoogd risico op pneumonie
Fluticason propionaat/furoaat
Inhalatie corticosteroïd
Milde astma (onderhoud) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: indien slechte mondhygiëne schimmel, systemische ongewenste effecten, bijnierschorsinsufficiëntie bij kinderen, heesheid en verhoogd risico op pneumonie
Beclometason
Inhalatie corticosteroïd
Milde astma (onderhoud) /COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: indien slechte mondhygiëne schimmel, systemische ongewenste effecten, bijnierschorsinsufficiëntie bij kinderen, heesheid en verhoogd risico op pneumonie
Ipratropium
Short-acting muscarine antagonisten
COPD (nood)
Bijwerkingen: systemische effecten (monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie en urineretentie)
Tiotropium
Long-acting muscarine antagonisten
COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie en urineretentie)
Glycopyrronium
Long-acting muscarine antagonisten
COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie en urineretentie)
Umeclidinium
Long-acting muscarine antagonisten
COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie en urineretentie)
Aclidinium
Long-acting muscarine antagonisten
COPD (onderhoud)
Bijwerkingen: systemische effecten (monddroogte, hartkloppingen, obstipatie, moeilijke mictie en urineretentie)
Omalizumab
Monoklonale antilichamen voor IgE
Astma
Mepolizumab
Monoklonale antilichamen voor IL-5/IL5R
Astma
Benralizumab
Monoklonale antilichamen voor IL-5/IL5R
Astma
Montelukast
Leukotriëenantagonisten
Astma
Theofylline
Xanthine derivaat
Astma
Bijwerkingen: diarree, hoofdpijn, agitatie, tremor, rusteloosheid, slapeloosheid, snelle of onregelmatige hartslag, hartkloppingen, verlaagde bloeddruk, hyperglykemie, hyperurikemie, hyperkaliëmie, polyurie, stijging van de calciumconcentratie en van de creatinineconcentratie en elektrolytstoornissen.
GM interacties: substraat CYP enzymen
Contra indicaties: recent myocardinfarct, acute tachy-aritmie
Metformine
Antidiabeticum
Bevorderen van de insuline werking
Bijwerkingen: nausea, braken, melkzuuracidose en deficiëntie vitamine B12 en foliumzuur
Contra indicaties: zwangerschap, gevaar voor melkzuuracidose (nier-, cardiale, respiratoire of hepatische insufficiëntie, dehydratatie en alcoholgebruik)
Insuline SC
(aspart, glulisine, lispro, insuline, isofaan, glargine, detemir, degludec en combinatiepreparaten)
Antidiabeticum
Bijwerkingen: gewichtstoename, hypoglykemie, lipodystrofie, circulerende antilichamen en allergische huidreacties
Incretinemimetica
Antidiabeticum
GLP1-analogen
Bijwekringen: GI stoornissen
Contra indicatie: ernstige nierinsufficiêntie, diabetische gastroparese en zwangerschap/borstvoeding
Interacties: insuline, Hypoglykemiërende Sulfamiden en vertraging maaglediging
Gliflozines
Antidiabeticum
SGLT2 - inhibitoren
Bijwerkingen: GI stoornissen, candida-vulvovaginitis, polyurie, risico ketoacidose bij hypovolemie en vermindering van de nierfunctie
Contra indicaties: nierinsufficiëntie
Hypoglykemiërende Sulfamiden
Antidiabeticum
Bevorderen residuele insulinesecretie
Bijwerkingen: hypoglykemie, gewichtstoename, GI effecten, huid- en mucosa-afwijkingen, fotosensibilisatie, cholestatische icterus en hematologische afwijkingen
Contra indicaties: Type 1, zwangerschap/borstvoeding, nier insufficiëntie en ernstig leverfalen
Interacties: B blokkers en substraat CYP 2C9
Gliniden (Repaglinide)
Antidiabeticum
Bevorderen residuele insulinesecretie
Bijwerkingen: hypoglykemie
GM interacties: b blokkers
Contra indicaties: Type 1, zwangerschap/borstvoeding en ernstig leverfalen
Glitazonen
Antidiabeticum
Vermindering insuline resistentie
Bijwerkingen: gewichtstoename, GI effecten, Water en zout retentie met mogelijk hartfalen als gevolg, vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid, botfracturen, leverstoornissen, maculair oedeem en lichte verhoging blaaskanker mogelijk
Contra indicaties: Leverinsufficiëntie, zwangerschap/borstvoeding, hartfalen en samen met insuline gebruiken
Gliptines
Antidiabeticum
DDP-4-inhibitoren
Bijwerkingen: hypoglykemie, GI effecten en leverstoornissen
Contra indicaties: Type 1, zwangerschap/borstvoeding en ernstig leverfalen
Acarbose
Antidiabeticum
Inhibitie van de alfa glucosidasen
Bijwekringen: GI klachten
Contra indicatie: Zwangerschap/borstvoeding en darmlijden
Sulfonylurea (gli-)
Antidiabeticum
Bijwerkingen: gewichtstoename en hypoglykemie
Gm interectie: B blokker, azoolmycotica, sulfonamiden
Levothyroxine
Hypothyreoïde
Thyreomimetica
Werking: kan even op zicht laten wachten, nuchter
Bijwerkingen: bij optimale dosis –> geen
GM interacties: kans op versterkte antistolling, oestrogenen, VKA en complexerende verbindingen
Contra indicaties: angina pectoris en hartfalen, DM
Thiamazol/propylthiouracil + (betablokker/levothyroxine)
Hyperthyreoïde
Thyreostatica
Bijwerkingen: koorts en infectie melden aan arts
GM interacties: kans op verminderde antistolling, VKA
Contra indicaties: DM
Cortison
Systemische corticoïden
anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing, spierzwakte, hyperglykemie, osteoporose, verminderde weerstand tegen infecties, groeistilstand, euforie agitatie, slapeloosheid, psychotische stress en secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Hydrocortison
Systemische corticoïden
Bijnierinsufficiëntie, anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing, spierzwakte, hyperglykemie, osteoporose, verminderde weerstand tegen infecties, groeistilstand, euforie agitatie, slapeloosheid, psychotische stress en secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Prednisolon
Systemische corticoïden
anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing, spierzwakte, hyperglykemie, osteoporose, verminderde weerstand tegen infecties, groeistilstand, euforie agitatie, slapeloosheid, psychotische stress en secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Methylprednisolon
Systemische corticoïden
anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing, spierzwakte, hyperglykemie, osteoporose, verminderde weerstand tegen infecties, groeistilstand, euforie agitatie, slapeloosheid, psychotische stress en secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Triamcinolon
Systemische corticoïden
anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing, spierzwakte, hyperglykemie, osteoporose, verminderde weerstand tegen infecties, groeistilstand, euforie agitatie, slapeloosheid, psychotische stress en secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Dexamethason
Systemische corticoïden
anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing, spierzwakte, hyperglykemie, osteoporose, verminderde weerstand tegen infecties, groeistilstand, euforie agitatie, slapeloosheid, psychotische stress en secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Betamethason
Systemische corticoïden
anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing, spierzwakte, hyperglykemie, osteoporose, verminderde weerstand tegen infecties, groeistilstand, euforie agitatie, slapeloosheid, psychotische stress en secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en levende vaccins
Budesonide
Systemische corticoïden
anti-inflammatoire en immunosuppresive werking
Gebruik: langdruig –> geleidelijk afbouwen, ‘s morgens
Bijwerkingen: zout- en waterretentie, syndroom van cushing, spierzwakte, hyperglykemie, osteoporose, verminderde weerstand tegen infecties, groeistilstand, euforie agitatie, slapeloosheid, psychotische stress en secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
GM interacties: systemische NSAIDs, laaggedosserd aspirine, sterke CYP3A4 induceerders en inhibitoren en levende vaccins
Ethinylestradiol
Anticonceptie, cyclusstoornissenn dysmenorroe, uitstellen menstruatie en acne
Bijwerkingen: hoofdpijn, pijnlijke congestie van de borsten, spotting, stemmingsveranderingen, GI stoornissen, acne, menstruatie minder hevig, oedeem, water- en zoutretentie met gewichtstoename, libidoveranderingen, arteriële trombo-embolie
GM interacties: enzyminductoren, lamotrigine
Ethinylestradiol + levonorgestrel
Anticonceptie, cyclusstoornissenn dysmenorroe, uitstellen menstruatie en acne
Bijwerkingen: hoofdpijn, pijnlijke congestie van de borsten, spotting, stemmingsveranderingen, GI stoornissen, acne, menstruatie minder hevig, oedeem, water- en zoutretentie met gewichtstoename, libidoveranderingen, arteriële trombo-embolie
GM interacties: enzyminductoren, lamotrigine
Ethinylestradiol + desogestrel/gestodeen
Anticonceptie, cyclusstoornissenn dysmenorroe, uitstellen menstruatie en acne
Bijwerkingen: hoofdpijn, pijnlijke congestie van de borsten, spotting, stemmingsveranderingen, GI stoornissen, acne, menstruatie minder hevig, oedeem, water- en zoutretentie met gewichtstoename, libidoveranderingen, arteriële trombo-embolie
GM interacties: enzyminductoren, lamotrigine
Progestagenen
Anticonceptie, noodanticonceptie, IVF, mastopathie, endometriose en menstruatieklachten
Keuze bij verhoogd risico van veneuze trombose
Bijwerkingen: spotting (hoofdpijn, misselijkheid en buikpijn, oedeem = zelden)
GM interacties: enzyminductoren
Oestrogenen
Menopauzale klachten
Bijwerkingen: langdurig –> osteoporose, risico borstkanker, endometriumhyperplasie en risico endometriumcarcinoom
GM interacties: enzyminductoren, lamotrigine
Tibolon
Menopauzale klachten
HST
Contra indicaties: hartfalen, borstkanker en veneuze trombo-embolie
Prasteron
Menopauzale klachten
HST
Contra indicaties: hartfalen, borstkanker en veneuze trombo-embolie
Levonorgestrel
Morning after pil
Max 72u na onbeschermde seks
Bijwerkingen: misselijkeheid, vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn, pijnlijke borsten, tussentijds bloedverlies en timing maandstonden
GM interacties: enzyminductoren
Ulipristal
Morning after pil
Binnen de 5 dagen na onbeschermde seks
Bijwerkingen: misselijkheid, vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn, pijnlijke borsten, tussentijds bloedverlies en timing maandstonden
GM interacties: enzyminductoren, progestagenen
Contra indicaties: borstvoeding
Oxibutinine
Anticholinergica
Overactieve blaas
Bijwerkingen: sedatie, constipatie, monddroogte en ritmestoornissen
Mirabegron
Anticholinergica
Overactieve blaas
Bijwerkingen: sedatie, constipatie, monddroogte en ritmestoornissen
Duloxetine
SNRI antidepressivum
Inspanningsincontinentie
Bijwerkingen: nausea, buikpijn, slaperigheid, rebound bij stop, bloedingen en serotonerg S
GM interacties: serotoninerge middelen, anti-aggregantia
Alfa-blokkers (+ anticholinergica/5-alfa-reductase-inhibitoren) (-osine)
Benigne prostaathypertrofie
Antihypertensiva
Bijwerkingen: duizeligheid, moeheid, ejaculatiestoornissen, floppy iris syndroom
GM interacties: anti-hypertensiva, nitraten, PDE 5 inhibitoren
Contra indicaties: orthostatisme en hartfalen
5-alfa-reductase-inhibitoren (- steride)
Remming omzetting testosterone tot dihydrotestosterone
Benigne prostaathypertrofie
Bijwerkingen: erectiële disfunctie, verminderd libido, ejaculatie problemen, pijnlijke borsten, borstvergroting en huiduitslag
Metronidazole
Vaginose
Clindamycine
Vaginose
Tinidazole
Vaginose
Azolen
Candida vaginitis
fluconazol/itraconazol
Candida vaginitis
Imidazole
Trichomonas en andere SOA
Fosfodieësterase type 5 inhibitoren (-afil)
Impotentie
Vasodilatie bij sexuele prikkeling
Bijwerkingen: hypotensie, hoofdpijn, duizeligheid, flushes, dyspepsia
Contra indicaties: hypotensie, recent CVA/MI, nitraten, ernstige NI & LI
Interacties: nitraten/molsidomine, antihypertensiva, alpha 1 inhibitoren, substraat CYP3A4
Desmopressine
Bedplassen
Bijwerkingen: hoofdpijn, hypernatriëmie, GI last
Nitrofurantoine
Acute cystitis, recidiverende cystitis
Bijwerkingen: GI klachten
Trimetoprim
Acute cystitis
Fosfomycine
Acute cystitis
Fluorochinolones
Acute cystitis, acute pylelonefritis
Picmecillinam
Acute cystitis
Cefalosporines
Recidiverende cystitis, acute pylelonefritis
Paracetamol
Pijn, analgetisch, antipyretisch, artrose en chronische pijnen
Gebruik: risico volwassen (10 g) max 4 g/dag, risico kinderen (150 mg/kg) max 60 mg/kg/dag
Bijwerkingen: mineur tenzij intoxicatie
GM interacties: vit K antagonisten
Ibuprofen
(dexketoprofen, ketoprofen, naproxen en oxaprozine)
NSAIDs
Pijn, analgetisch, antipyretisch, artrose, acute aanval jicht, RA, SPA, PSa en chronische pijnen
Gebruik: 3 x 200-400 mg/dag (pijn en koorts); 2 - 3 x 800 mg/dag (ontsteking) –> volwassenen / 5 mg/kg/dag (koorts); 5-10 mg/kg/dag (pijn); 10 mg/kg/dag (onsteking) –> kind
Bijwerkingen: GI toxiciteit, CV risico, niertoxiciteit, vochtretentie, overgevoeligheid en K-sparend
GM interacties: lisdiuretica, kaliumsparende GM, RAS remmers, antihypertensiva, antitrombotica en laaggedoseerde aspirine, systemische corticosteroïden, lithium, methotrexaat en SSRI
Contra indicatie: zwangerschap, kinderen met dehydratatie, varicella, historiek maagulcus en nierlijden, overgevoeligheid voor NSAID, coronair lijden, antecedenten van astma/urticaria en hartfalen
Metamizol
Analgetisch en koortswerend
Codeïne
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Gm interacties: CYP2D6
Morfine
Chronische pijnen, laxeermiddel
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, ademhalingdepressie, hyperalgesie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Contra indicatie: zwangerschap
Tramadol
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten, epileptische aanval en euforie
Pethidine
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Buprenorfine
Chronische pijnen, substitutie therapie
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Fentanyl
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Hydromorfon
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Methadon
Chronische pijnen, substitutie therapie
Opioïd
Bijwerkingen: QT verlengingen, nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Oxycodon
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Piritramide
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Tapentadol
Chronische pijnen
Opioïd
Bijwerkingen: nausea, constipatie, sedatie, orthostatische hypotensie, zweten en euforie
Colchicine
Acute aanval jicht
Gebruik: zodra aanval opkomt
Bijwerking: maag/darm klachten
GM interacties: CYP3A4/Pgp substraat en statines
Contra indicatie: nierinsufficiëntie
Corticosteroïden
Acute aanval jicht, RA, SPA, PSa
Anti-inflamatoir
Methotrexaat
DMARD
Lage dosissen: anti-inflammatoir (RA en PSa)
Hoge dosissen: cytostaticum
Gebruik: geen direct effect (aandacht TT)
Bijwerkingen: GI, nausea, cytopenie, lever, haarverlies, long en immuunweerstand
!!!!!! Foliumzuursuppletie (1 mg/dag of 5 a 10 mg/week)
GM interactie: cotrimoxazol/trimethoprim
Leflunomide
DMARD
RA en PSa
Bijwerkingen: GI, nausea, cytopenie, lever, haarverlies, long en immuunweerstand
Sulfasalazine
DMARD
RA en PSa
Bijwerkingen: allergie en cytopenie
Aceclofenac, diclofenac en ketorolac
Systemische NSAID
Pijn, analgetisch, antipyretisch, artrose, acute aanval jicht, RA, SPA, PSa en chronische pijnen
Bijwerkingen: GI last en letsels van de GI mucosae, cardiovasculaire last, vochtretentie, bloeddrukverhoging en acute/chronische nierinsufficiëntie
GM interacties: lisdiuretica, kaliumsparende GM, RAS remmers, antihypertensiva, antitrombotica en laaggedoseerde aspirine, systemische corticosteroïden, lithium, methotrexaat en SSRI
Contra indicatie: zwangerschap, kinderen met dehydratatie, varicella, historiek maagulcus en nierlijden, overgevoeligheid voor NSAID, coronair lijden, antecedenten van astma/urticaria en hartfalen
Indomethacine, proglumetacine
Systemische NSAIDPijn, analgetisch, antipyretisch, artrose, acute aanval jicht, RA, SPA, PSa en chronische pijnen
Bijwerkingen: GI last en letsels van de GI mucosae, cardiovasculaire last, vochtretentie, bloeddrukverhoging en acute/chronische nierinsufficiëntie
GM interacties: lisdiuretica, kaliumsparende GM, RAS remmers, antihypertensiva, antitrombotica en laaggedoseerde aspirine, systemische corticosteroïden, lithium, methotrexaat en SSRI
Contra indicatie: zwangerschap, kinderen met dehydratatie, varicella, historiek maagulcus en nierlijden, overgevoeligheid voor NSAID, coronair lijden, antecedenten van astma/urticaria en hartfalen
Meloxicam, piroxicam en tenoxicam
Systemische NSAID
Pijn, analgetisch, antipyretisch, artrose, acute aanval jicht, RA, SPA, PSa en chronische pijnen
Bijwerkingen: GI last en letsels van de GI mucosae, cardiovasculaire last, vochtretentie, bloeddrukverhoging en acute/chronische nierinsufficiëntie
GM interacties: lisdiuretica, kaliumsparende GM, RAS remmers, antihypertensiva, antitrombotica en laaggedoseerde aspirine, systemische corticosteroïden, lithium, methotrexaat en SSRI
Contra indicatie: zwangerschap, kinderen met dehydratatie, varicella, historiek maagulcus en nierlijden, overgevoeligheid voor NSAID, coronair lijden, antecedenten van astma/urticaria en hartfalen
Celecoxib, etoricoxib en parecoxib
COX-2-selectieve NSAID
Pijn, analgetisch, antipyretisch, artrose, acute aanval jicht, RA, SPA, PSa en chronische pijnen
Bijwerkingen: GI last en letsels van de GI mucosae, cardiovasculaire last, vochtretentie, bloeddrukverhoging en acute/chronische nierinsufficiëntie
GM interacties: lisdiuretica, kaliumsparende GM, RAS remmers, antihypertensiva, antitrombotica en laaggedoseerde aspirine, systemische corticosteroïden, lithium, methotrexaat en SSRI
Contra indicatie: zwangerschap, kinderen met dehydratatie, varicella, historiek maagulcus en nierlijden, overgevoeligheid voor NSAID, coronair lijden, antecedenten van astma/urticaria en hartfalen
Allopurinol
Jicht
Xanthine-oxidase-inhibitor
Gebruik: na enkele maanden effect & niet tijdens jichtaanval
Bijwerkingen: uitlokken jichtaanval, maag/darm-klachten en overgevoeligheidsreacties
GM interactie: azathioprine, mercaptopurine
Calcium
Osteoporose
Bijwerkingen: GI klachten, langdurig hoge dosissen –> nierfalen
GM interacties: bifosfonaten, chinolonen, strontiumpreparaten, tetracyclines, thyreomimetica, ijzer, itraconazol en estramustine
Vitamine D
Osteoporose
Bijwerkingen: GI verschijnselen, obstipatie, dorst, polyurie, stupor en weefselcalcificatie
Alendroninezuur, risedroninezuur en zoledroninezuur
Bifosfonaten
Osteoporose
Vermindering wervelfracturen
Gebruik: 3 - 5 jaar, 30 min voor eten innemen
Bijwerkingen: musculosketale pijn, stressfracturen, diarree, slokdarmulcera en kraakbeennecrose
GM interacties: complexerende verbidningen
Raloxifeen
SERM
Osteoporose
Daling van de incidentie van wervelfracturen
Teriparatide
Osteoporose
Denosumab
Osteoporose
Romosozumab
Osteoporose
Hormonale substitutie therapie
Osteoporose
