KI Gedrag, Emoties, Trainen & Meer Flashcards
Wat is belangrijke bij het kiezen van een methode om een oefening aan te leren?
- einddoel moet duidelijk zijn
- het moet gemakkelijk uitvoerbaar zijn voor de meeste geleiders en honden
- het mag geen agressie of angst opwekken
- opbouw is stapsgewijs en houd rekening met de 4 fases van aanleren
Uit welke 4 fases bestaat het aanleerproces van een oefening?
- Aanleerfase
- Beheersfase
- Generalisatie fase
- Handhavingsfase
Wat leert een hond in de aanleerfase van een oefening?
Het dier leert hier welk gedrag een beloning oplevert
Meestal lokken we dit uit met voer, maar het kan ook met shapen of lichte negatieve bekrachtiging
Beloningsschema - continu
Geen commando
Stelling;
De beheersfase start wanneer de hond het commando kent
Niet waar
In de beheersfase weet de hond welk gedrag van hem wordt verwacht en kun je een stap verder. Het aanleren van het commando is onderdeel van de beheersfase
Welk Beloningsschema gebruik je in de beheersfase?
Je gaat in de loop van de beheersfase over op variabel belonen
Wanneer koppel je het commando van een nieuw aan te leren oefening?
In de beheersfase ga je het commando koppelen.
D.m.v. klassieke conditionering - Je zegt het commando wat gevolgd wordt door het sturen van de hond in de juiste positie (zoals bij de zit, in de zit sturen)
Waar werk je allemaal aan in de beheersfase?
- Verhogen van reactiesnelheid of duur van gedrag
- Commando koppelen
Welke fase volgt er op de beheersfase?
De generalisatiefase
Wanneer ga je over naar de generalisatiefase?
Als de hond het geleerde op commando kan uitvoeren en er commandobeheersing is (Dit betekend dat het beoogde gedrag meerdere keren is uitgevoerd na het commando)
Dan ga je over naar de generalisatiefase
Wat leert een hond in de generalisatiefase?
Het dier beheerst het aangeleerde gedrag op commando, in de generalisatiefase ga je het geleerde uitbreiden naar verschillende omstandigheden en situaties. Prikkels en afleiding in stapjes toevoegen en het op verschillende plekken oefenen.
Meestal moet je dan in een nieuwe omgeving en met nieuwe prikkels weer even terug naar de aanleerfase. De stappen terug naar de generalisatiefase zijn dan meestal korter en sneller.
Wat is de laatste van de 4 fases in het aanleren van een nieuwe oefening/commando?
- De handhavingsfase
Hoe vaak beloon je in de handhavingsfase?
Je blijft variabele beloning gebruiken zodat het geleerde gedrag niet uitdooft
Wat is shaping?
Dit is een techniek waarbij nieuw gedrag in stapjes wordt aangeleerd (in de aanleerfase dus) door middel van positieve bekrachtiging.
Dit gebeurt in hele kleine stapjes
Welke 2 vormen van chaining zijn er?
Forwards chaining
Backwards chaining
Waar start je mee met backwards chaining?
Je start met het laatste stapje van de oefening en je voegt steeds een stukje er voor toe aan de training/oefening
Volgens welk leerprincipe wordt het commando aangeleerd?
Klassieke conditionering
Wat betekend overschaduwen in de aanleerfase?
Als twee prikkels tegelijkertijd aangeboden worden zal de prikkel die voor het dier makkelijker te leren is de andere overschaduwen (meestal de meest opvallende prikkel van de twee)
Dit KAN voorkomen in de aanleerfase
Wat is het nut van het mechanisme ‘blokkeren’ bij het aanleren van een nieuwe oefening of commando
Dit is een mechanisme dat er voor zorgt dat een eenmaal geconditioneerde prikkel (bv. commando) een blokkade vormt voor een andere, tegelijkertijd aangeboden prikkel
Is het strafbaar als je loslopende hond achter een ree aan jaagt?
Jazeker, reeen kunnen wel tot 5km weg vluchten en dan duurt het minstens een dag voordat ze weer teruggekeerd zijn naar hun vertrouwde leefomgeving. Dit is strafbaar en als baas ben je verantwoordelijk voor je hond
Waar gaat emotie over?
emotie gaat over het gevoel, de gemoedstoestand
Noem minstens 3 voorbeelden van mentale processen (cognitie)
- Informatie verwerken
- Leren
- Geheugen
- Problemen oplossen
- Denken
- Taal
Heeft een hond emoties?
JA
Al is er nog veel weerstand binnen diverse culturen en stromingen die vanuit overtuigingen in de geschiedenis geloven dat de mens superieur is (Christendom), de mens aan de top van de natuur-ladder staat (filosoof Aristoteles) of dat honden zielloze automaten zijn (filosoof descartes)
Heeft de hond grotere of kleinere hersenen dan de wolf?
De hersenen van de hond zijn 30% kleiner dan de hersenen van de wolf.
Echter kan de huidige hond dingen die de wolf niet kan
In welk deel van de hersenen vinden emoties plaats?
In de subcortex van de hersenen
Lijkt de hersenstructuur van mensen, honden en andere zoogdieren op elkaar?
Ja de structuur lijkt op elkaar
Bij bijvoorbeeld emoties spelen dezelfde hersengebieden een rol bij zowel mens als dier
Waarom beleven mensen emoties anders dan dieren?
Dit komt voor een groot deel door het verschil in belevingswereld / leefwereld
Daardoor verschilt de indeling van de voorhersenen tussen mens en hond
Wat is het grootste verschil in belevingswereld tussenmens en hond? (tip; zintuigen)
De mens is vooral visueel ingesteld
Bij de hond is vooral horen en ruiken veel beter ontwikkeld
Wat wordt gestuurd door emotie?
Gedrag
Wat is een veelgebruikte definitie van emotie?
Verandering in actiebereidheid
Zorgen emoties ook voor een fysiologische verandering? (Lichamelijke verandering)
Jazeker, emoties kunnen een reactie van het lichaam veroorzaken, het zet systemen inwerking
Zijn emoties functioneel?
Jazeker
Bijvoorbeeld; angst helpt bij vluchten voor gevaar
Plezier helpt in de omgang met soortgenoten
Wat zijn de 7 emotie systemen (panksepp, 2004)
1 Seeking/expectancy - exploratie / verwachting
2 Rage / anger - woede
3 fear - angst
4 lust /sexuality - sexualiteit
5 care / nurturance - verzorging
6 panic / seperation distress - scheidingsangst
7 play / joy - spel/vreugde
Voordat je gedrag interpreteert bekijk je 3 onderdelen, welke 3 onderdelen zijn dat?
- Houding
- Gedrag
- Stresssignalen
Daarna pas conclusie/interpretatie
Als je naar de houding van de hond kijkt, welke afzonderlijke delen bekijken we dan?
- staart
- oren
- lijf (poten, romp, kop)
We onderscheiden (voor deze ki opleiding) 5 houdingen, welke houdingen zijn dat?
HO - hoog
HH - half hoog
Neutraal
HL - half laag
LA - laag
Wat betekend een hoge houding meestal?
Dat de hond zeker is van zijn zaak
Wat zegt een half hoge houding meestal?
Dat de hond niet helemaal zeker is of ook wel dat hij enigszins onzeker is
Wat betekend ambivalent gedrag?
Dat is conflict gedrag, de voorkant van de hond zegt bijvoorbeeld onzeker en de achterkant zegt zeker
Wat voor invloed heeft de staart van de hond op de interpretatie
De staart heeft de overhand bij de interpretatie van de houding. Bijna altijd ‘doorslaggevend’
Als je de tanden ziet van de hond binnen gedrag, kan dat met korte en met lange mondhoeken, wat is het verschil tussen deze twee?
Met lange mondhoeken (je kunt de kiezen ook zien) is de hond onzeker of bang
Met korte mondhoeken (je kunt de kiezen dus niet zien) betekend het dat de hond zeker is van zijn zaak.
- met een hoge houding (of half hoog met de staart iig heel hoog) en een opgetrokken lip (korte mondhoeken) - volgt er bijna altijd aggressie, als er niet ingegrepen wordt in de situatie
Wat is de definitie van gedrag?
Gedrag is alles wat een dier doet; oftewijl alle uiterlijke waarneembare spier en klier activiteiten
Wat is een gedragselement (definitie)
Een vormvaste houding, beweging, geluid of gedraging die voorkomt bij de betreffende soort (bv kwispelen)
Waar bestaat een gedragsysteem uit?
Deze bestaat uit gedragselementen die qua functie bij elkaar horen
Zoals
- voedselverwervings gedrag
- zelfverzorging gedrag
- voortplantingsgedrag
- slaap en rust gedrag
- exploratiegedrag
Hoe heet het als gedrag voorkomt in een bepaalde volgorde (zoals prooi gedrag)?
Dat is een gedragsketen
Welke (verslavende) stof neemt toe in de hersenen van de hond in het seeking system?
Dopamine level stijgt
Het Triggert nieuwschierigheid; ontdekken, naderen, onderzoeken. Het stijgende dopamine level is een drijfveer om door te blijven gaan.
Dopamine speelt een rol in dwangmatig gedrag, ook een aversieve gebeurtenis kan dopamine doen stijgen - get zoeken naar een oplossing (coping)
Wat is het verschil tussen ‘wanting’ en ‘liking’?
Wanting - anticipatie - seeking/wanting systeem - verhoging dopamine
Liking - wat ik krijg is bevredigend (bv een bal) - liking systeem - Stijging opioids (zoals endorfine) (dit voelt fijn maar is geen motivatie om weer in actie te komen (einde gedragsketen - daling motivatie)
Welke stof is de drijfveer van motivatie, zelfbelonend gedrag en dwangmatig gedrag?
Dopamine
Dopamine motiveert, het is een drijfveer, om door te gaan en het doel te halen
Leidt woede altijd tot agressie?
Nee, woede zonder agressie is mogelijk
Woede kan functioneel zijn en wordt vaak getriggerd door irritatie of frustratie
Maar dit uit zich normaal gesproken in dreiggedrag (en kan eventueel later leiden tot agressie als het dreiggedrag het probleem niet oplost)
Er is ook agressie waar geen (functionele) emotie onder zit - predatory aggression (psychopaat) (later wel emotie, moorden = leuk)
Predatory aggression = doelgericht
Rage-like aggression (agressie waar een functionele emotie achter zit) = dreiggedrag
Stelling;
Een hond kan naar een andere hond loeren/staren voor zijn plezier
Onjuist
Loeren/staren moet je altijd serieus nemen
Wat is het nut van het Fear systeem?
Dit emotionele circuit zet het dier aan tot vluchten, bevriezen of schuilen bij gevaar
De hond leert vermijden, het is belangrijk voor de veiligheid van het dier
Dit is een andere emotie dan echte verlatingsangst!
Wat is het verschil tussen fear en panic/separation disstress?
Het verschil is dat panic/seperation distress een andere emotie bevat. Hier is het gericht op sociale verbondenheid / afhankelijkheid. Het gedrag is gericht op hereniging - zeer belangrijk voor een hond met seperation disstress
Wat is het nut van zelfbeheersing/impuls controle
Dit is symptoom bestrijding bij bepaalde emoties, situatie; het zorgt ervoor dat het doel even uitgesteld kan worden, het beïnvloed NIET de onderliggende motivatie.
De hond is dan een soort tikkende tijdbom (bij heftige emoties), de zelfbeheersing raakt op, de hond kan na het opheffen van het zelfbeheersing-commando ‘ontploffen’ (bal onder water duwen)
Zelfbeheersing is NIET hetzelfde als rust
Het is geen time-out, de hond hersteld niet, dat doe je door rust, snuffelen, herstel
Stelling:
Een hond heeft secundaire emoties zoals schuldig voelen, schamen, vernedering voelen, trots zijn
onjuist - deze secundaire emoties zijn, zover we weten, te complex bij honden, hier horen meer nadenk processen bij waar een hond niet over beschikt
Stelling; Stress is geen emotie
Juist, stress is geen emotie, maar het kan de reactie op de omgeving wel beïnvloeden (niet alles is emotie!)
Kijk bij het interpreteren van gedrag dus naar het geheel, de hele hond, de hele context
Wat is de definitie van reactiviteit?
Reactieviteit is het vermogen om te reageren op prikkels
Hoe snel reageert de hond, je ziet dit niet altijd aan de buitenkant, reactiviteit kan ook van binnen plaatsvinden. Het is ook zeker niet altijd probleemgedrag!
Dus wat zegt de term ‘mijn hond is reactief’ eigenlijk?
Wat betekend het als de hond overwegend naar rechts kwispelt?
De blije hond kwispelt naar rechts, dat is en positieve emotie
Voornamelijk naar links betekend vaak wat meer negatieve (onzekere) gevoelens
Wat voor soort wet is de wet dieren?
Dit is een kader- of raamwet
Dit betekend dat de Wet dieren zelf een beperkt aantal regels stelt en daarnaast de mogelijkheid bied allerlei zaken voor en over dieren te regelen in algemene maatregelen van bestuur en in ministeriële regelingen.
Belangrijkste uitwerkingen zijn Besluit houders van dieren en Regeling houders van dieren
Waar richt het ‘Besluit houders van dieren’ zich op?
Tot allen die houder zijn van een dier, zowel particulieren als mensen met dieren die bedrijfsmatig ingezet worden.
Hierin staan algemene regels voor het houden, verzorgen en huisvesten van dieren (cq. Honden)
Is er binnen ‘Besluit houders en dieren’ een sectie voor mensen die honden bedrijfsmatig verkopen, opvangen en/of fokken?
Jazeker, in hoofdstuk 3.2 van dit besluit
- bv; honden moeten worden gesocialiseerd (wennen aan omgang met mens, relevantie diersoorten en moet de gelegenheid hebben tot het leren en tonen van soorteigen gedrag)
Deze aanvullende bepalingen gelden niet voor dierenartspraktijken, trimsalons en Hondenuitlaatservice (waarbij de hond uitsluitend uitgelaten wordt)
Is er wettelijk geregeld dat er niet gefokt mag worden met gezelschapsdieren die erfelijke ziekten hebben en/of uiterlijke kenmerken bezitten die schadelijk zijn voor de gezondheid van dieren?
Ja, ook dit is vastgelegd in ‘Besluit houders van dieren’ - sectie 3.4
Waar is het verbod op dierenmishandeling en het verbod over dierverwaarlozing geregeld?
Dit is geregeld in de ‘Wet Dier’
Dit is beide verboden
Valt het gebruiken van de hond als trekkracht onder mishandeling?
Ja, met uitzondering van de sledehondensport, voor zover toegelaten.
Voor bepaalde sporten dient een ontheffing aangevraagd te worden
Welke honden mogen wettelijk WEL ingezet worden voor sledehondensport zonder dat daar een ontheffing voor aangevraagd hoeft te worden?
- Alaskan Malamute
- Eskimohond
- Groenlandse hond
- Samojeed
- Siberian Husky
Deze honden moeten een stamboom hebben! Zonder stamboom moet er voor deze rassen WEL ontheffing aangevraagd worden
Mits bij de honden geen pijn of letsel wordt veroorzaakt en de gezondheid of het welzijn van de honden niet wordt benadeeld.
Welke ‘trek’ hondensport mogen baasjes met honden uitoefenen zonder ontheffing?
Canicross
Hierbij lopen geleider en hond samen een bepaalde afstand
Welke gedragingen zijn wettelijk vastgelegd in artikel 1.3 Besluit houders van dieren, die als dierenmishandeling moeten worden beschouwd?
- Het zich ontdoen van het dier
- Het schoppen van een dier
- Het slaan van het dier met letsel tot gevolg (of buiten proportioneel zonder letsel)
- Het onderwerpen van een dier aan bijtende, explosieve of brandende stof
- Het weiden van een dier op niet beweidbaar land of langere tijd op slecht beweidbaar land
- Het vervoeren of verplaatsen, of zich laten vervoeren of verplaatsen, door een dier dat daar duidelijk niet geschikt of niet toe in staat is
- Het gebruik van of het vastbinden of aanlijnen van een dier met een voorwerp waarmee het dier door middel van scherpe uitsteeksels pijn kan worden toegebracht
- Het gebruik van een prikband (per 1 juli 2018)
- Het gebruik van een stroomband (per 1 januari 2022) (behalve bij medisch gebruik, bij honden die vallen onder de politiewet, bij elektrische afrastering)
Mag je een stroomband gebruiken bij de hond als deze onklaar is gemaakt of uitstaat
Nee, het gebruik van apparatuur die geschikt is om stroom af te geven is verboden
Is het onderdeel van de wet dieren, die verplicht een hulpbehoevend dier van de nodige zorg te voorzien, alleen voor de houders van dieren?
Nee, dit geld voor iedereen, ook voor dieren die niet worden gehouden en voor mensen die niet de houder van het dier zijn
Wie is aansprakelijk voor de schade die een dier/hond aanbrengt?
De bezitter van het dier - risicoaansprakelijkheid
Dus ook aansprakelijk voor schade waar de bezitter niet bij was of geen schuld aan had.
De bezitter is degene die de hond voor zichzelf houd
Medebezitters zijn hoofdelijk aansprakelijk
Geregeld in het burgerlijk wetboek artikel 6:179 BW
Is het verplicht om een hond te chippen?
Ja, volgens besluit identificatie en registratie van dieren is wettelijk geregeld dat een hond geïdentificeerd dient te worden binnen 7 weken na de geboorte. Tevens dient de hond binnen 8 weken na de geboorte geregistreerd te worden in een databank.
Daarnaast is ook een hondenpaspoort verplicht gesteld
Wie voert de eerste registratie van een hond uit?
Dat is de dierenarts of de chipper
Op welke 2 niveau’s vind communicatie tussen mensen plaats?
- Op inhoudsniveau (wat je zegt, de boodschap, de inhoud van het bericht)
- Op betrekkingsniveau (hoe zeg je het, niet de inhoud maar de vorm). - Hoe wordt het opgevat, hoe moet het opgevat worden en hoe ziet de zender zijn relatie tot de ontvanger. Dit gebeurd non-verbaal, door intonatie en via context.
Binnen de communicatie tussen mensen, welke twee relaties zijn er dan grofweg?
- De complementaire relatie - verticale communicatie, de ene persoon is leidend en de andere volgend (vaak kijkt de ene op tegen de ander)
- Symmetrische relatie - Twee mensen nemen een gelijke positie in en er wordt horizontaal gecommuniceerd
Welke 4 leerstijlen onderscheid het model van Kolb?
- Leerstijl A - Informatie wordt niet verwerkt door actief experimenteren maar door nadenken over wat men observeert (willen graag brainstormen en in groepen werken en hebben veel aan feedback)
- Leerstijl B - Theoretische en analytische inslag - Goede theoretische voorbereiding, houden niet van groepswerk en ongestructureerde discussies - systematisch - feiten en details
- Leerstijl C - Verwerken informatie door actief te toetsen - werken graag individueel aan opdrachten door het toepassen van theorie in de praktijk. Leggen veel verbanden.
- Leerstijl D - Dynamische, intuïtieve manier van leren en kunnen goed improviseren. Hebben het meeste aan groepsgewijs leren en ervaring en kennis delen met anderen door spontane discussies. Houden niet van zelfstudie, lezingen of andere vormen van leren met weinig interactie.
Welke 4 leermodellen onderscheiden we bij mensen?
- Leren door nadoen (niet voldoende op zichzelf)
- Leren door kennis opnemen
- Leren door samenspraak en samenwerking
- Leren door kennis objectiveren
Wat is een leerdoel?
Een leerdoel is een eindpunt of het doel dat iemand door middel van leren wil bereiken
Wat is de belangrijkste voorwaarde om een leerdoel te bereiken?
Motivatie!
Wat zijn de leerfases van Maslow (4, bekwaam, onbekwaam)
- Onbewust onbekwaam - niet weten
- Bewust onbekwaam - Realisatie, starten met oefenen
- Bewust bekwaam - Bewust aan het leren, je hebt het onder de knie
- Onbewust bekwaam - het wordt een ‘automatisme’
Dit is een constante cirkel die geld voor alles
Als je kennis over gaat brengen naar je cursisten, en een nieuwe oefening gaat aanleren, welke ingrediënten moet je uitleg dan bevatten?
Praatje - theorie - nut van de oefening
Plaatje - hoe leer je het aan - hoe ziet dat er uit
Praktijk - oefenen - 1 voor 1 en er doorheen praten/coachen (let op de uitvoering, riem, timing van beloning, reactie van de hond)
Wat betekend antropomorfisme
Het toeschrijven van menselijke opvattingen aan andere wezens
- een dier denkt volgens andere patronen dan wij dus kijk altijd naar ‘wat leren we de hond hier nou eigenlijk mee?
Wat kenmerkt een goede lesmethode?
Dat de manier om de oefenaar te leren veilig is en zo weinig mogelijk stress geeft aan mens en dier
Waar begin je de eerste les van een lescyclus altijd mee?
- een voorstelronde voor jou en voor de cursisten
Wat kun je aflezen aan de houding van de hond?
Hoe de hond zich voelt in een bepaalde situatie met bepaalde prikkels
Je kijkt dan naar
- Lichaam (kop, romp, poten)
- Oren
- Staart
Hoe is de houding van de hond als hij zeker is?
Hoog; lichaam, oren en staart alle 3 hoog
Hoe is de houding van de hond als hij onzeker is?
Half Hoog; 2 hoog, 1 laag (lichaam/oren/staart)
Of
Half laag; 2 laag, 1 hoog (lichaam/oren/staart)