kariologia Flashcards
1
Q
Błonka nabyta - co to jest?
A
bezkomórkowa, bezbakteryjna, amorficzna.
Odkłada się na powierzchni
szkliwa w kontakcie ze śliną. . Dzięki dużej adherencji wychwytuje i przyczepia do swojej powierzchni bakterie.
Najpierw zasiedlają ją streptococcus sanguinis, streptococcus oralis i streptococcus mitis —
potem— Actinomyces i Veilonella.
2
Q
Błonka nabyta - z czego jest zbudowana?
A
Zbudowana z glikoprotein, fosfoprotein i
lipidów pochodzenia ślinowego.
3
Q
Płytka nazębna - co to jest?
A
„biofilm” , zorganizowane przestrzennie kolonie drobnoustrojów
przyczepione do powierzchni. Bakterie otoczone macierzą
zewnątrzkomórkową ( pochodzącą zarówno od bakterii, jak i ze śliny ).
4
Q
Płytka nazębna - jak się tworzy?; z czego się składa?
A
Tworzy się kilka godzin po oczyszczeniu zębów. Składa się w 60-70% z
bakterii. Można usunąć ją jedynie mechanicznie – hydrofobowa. Jest
miejscem wyjścia próchnicy i chorób przyzębia. Miękki złóg ściśle
przylegający.
5
Q
Bakterie próchnicotwórcze
A
Streptococcus mutans, Lactobacillus acidophilus ( pałeczka),
Actinomyces
6
Q
Czynniki próchnicotwórcze :
A
a) Podatność zęba,
b) Bakterie płytki nazębnej
c) Węglowodany
d) Czas
7
Q
Próchnica – definicja wg.WHO
A
“Proces patologiczny umiejscowiony, pochodzenia zewnątrzustrojowego, który
prowadzi do odwapnienia I proteolitycznego rozpadu tkanek twardych zęba”.
Infekcyjna choroba zakaźna, bakteryjna
8
Q
5 zmian w ergonomii
A
I. Zmiana pozycji lekarza względem pacjenta
II. Zmiana wysokości ułożenia pacjenta względem płaszczyzny podłogi
III. Zmiana ułożenia głowy pacjenta ( prawo lewo)
IV. Zmiana kąta płaszczyzny zgryzowej względem płaszczyzny poziomej (
ruch zagłówkiem)
V. Zmiana rozwarcia ust pacjenta
9
Q
Podział kompozytów
A
- ze względu na rodzaj inicjatora polimeryzacji
- chemoutwardzalne,
- światłoutwardzalne,
- ze względu na wielkość cząsteczek wypełniacza
- mikrocząsteczkowe ( 0,007-0,06 mikrometrów)
- nanocząsteczkowe
- hybrydowe (0,04-10 mikrometrów)
a) mikrohybrydy
b) nanohybrydy - ze względu na gęstość
- kondensowane
- płynne
10
Q
Wytrawianie szkliwa i zębiny
A
Wytrawiacz- kwas ortofosforowy w stężeniu 35-40% (36%) stosowany w celu
demineralizacji powierzchni zęba, stworzenia „ mikrozaczepów” dla systemu
łączącego.
15s zębina, 30s szkliwo.
11
Q
Klasa I wg Blacka
A
ubytki rozpoczynające się w zagłębieniach anatomicznych wszystkich
powierzchni zębów, a więc na powierzchniach:
•zgryzowych zębów przedtrzonowych i trzonowych (powierzchnie żujące)
•podniebiennych zębów trzonowych górnych
•policzkowych zębów trzonowych dolnych
•podniebiennych siekaczy bocznych górnych
12
Q
Klasa II wg Blacka
A
ubytki rozpoczynające się na powierzchniach stycznych zębów
przedtrzonowych i trzonowych. Mogą one później rozszerzyć się na powierzchnię
żującą.
13
Q
Klasa III wg Black
A
Klasa III wg Blacka - ubytki rozpoczynające się na powierzchniach stycznych zębów przednich (siekaczy i kłów) z zachowanym brzegiem siecznym.
14
Q
Klasa IV wg Blacka
A
Klasa IV wg Blacka – ubytki rozpoczynające się na powierzchniach stycznych zębów przednich (siekaczy i kłów) z uszkodzonym brzegiem siecznym.
15
Q
Klasa V wg Blacka
A
Klasa V wg Blacka – ubytki rozpoczynające się w 1/3 przyszyjkowej na powierzchniach
przedsionkowych i językowych wszystkich zębów.
16
Q
Klasa VI wg Blacka
A
Klasa VI wg Blacka – ubytki rozpoczynające się na brzegu siecznym, szczytach guzków,
listewkach brzeżnych, 2/3 dokoronowych powierzchni zęba.
17
Q
Klasyfikacja wg. Mounta i Hume’a
Klasyfikacja ubytków próchnicowych ze względu na ich lokalizację:
A
- miejsce 1 – bruzdy i zagłębienia anatomiczne (podobnie jak w klasie I wg Blacka)
- miejsce 2 – powierzchnie styczne zębów bocznych i przednich poniżej punktu stycznego
- miejsce 3 – okolica przyszyjkowa korony lub odsłonięty korzeń
18
Q
Klasyfikacja wg. Mounta i Hume’a Stadia zaawansowania (głębokości) zmian próchnicowych:
A
Stadia zaawansowania (głębokości) zmian próchnicowych:
• stadium 0 – początkowe uszkodzenie szkliwa (caries incipiens, macula
cariosa)
• stadium 1 – minimalne zmiany w szkliwie i zębinie
• stadium 2 – umiarkowane zmiany w zębinie
• stadium 3 – duży ubytek, znaczne osłabienie tkanek zęba, które może
doprowadzić do odłamania guzków lub brzegów siecznych podczas żucia
• stadium 4 – utrata znacznej części tkanek zęba wskutek rozległej próchnicy
19
Q
Zębina sklerotyczna
A
„ warstwa przeźroczysta” – powstaje w wyniku odkładania się substancji
mineralnych wewnątrz światła kanalików zębinowych. Obszar jej występowania
jest bardziej homogenny – światło mniej rozproszone i przeźroczyste. Jej
powstanie świadczy o wzroście zawartości minerałów ( przeciwieństwo do szkliwa- demineralizacja). Jest mniej przepuszczalna dla kwasów i toksyn bakteryjnych niż zębina fizjologiczna. Warunkiem jej powstania jest obecność
żywych odontoblastów ( f. ochronna). Mogą w niej występować ciemne pasma
– wypełnione powietrzem kanaliki- drogi śmierci
20
Q
Próchnica powierzchowna
A
Demineralizacja obejmuje całe szkliwo i powierzchowną warstwę zębiny
bezpośrednio pod połączeniem szkliwno-zębinowym. 1) chropowatość
powierzchni szkliwa, 2) łamliwość pryzmatów, 3)próchnica osiąga zębinę i szerzy się na boki „ podminowując „ szkliwo. Towarzyszy jej zmiana barwy (żółta-ostra, brunatna- przelekła). Proces nieowracalny – wymaga leczenia. Szkliwo reaguje bólowo na słodkie i kwaśne pokarmy a zębina na temperaturę.
21
Q
Kanapka zamknięta
A
Zastosowanie glassjonomeru w celu odbudowy części zębinowej, a kompozytu dla szkliwa. W klasach II,III,IV,V
22
Q
Zębina trzeciorzędowa ( obronna)
A
Drugi typ zębiny wtórnej – typ patologiczny. Powstaje pod wpływem
szkodliwych bodźców ( poch. zewnętrznego), czyli próchnicy szkliwa i ubytków niepróchnicowych. Wynik reakcji obronnej kompleksu zębinowo-miazgowego. Bardziej nieregularna budowa, mniej kanalików- większa nieregularność ich przebiegu. Tworzy się między zębiną a miazgą w sposób zlokalizowany, ograniczony do projekcji działania bodźca.
23
Q
Zębina trzeciorzędowa dzieli się na zębinę
A
1) REAKCYJNĄ
2) NAPRAWCZĄ
24
Q
Zębina reakcyjna
A
Zębina reakcyjna to wytwór odontoblastów i tworzy się obwodowo w kierunku działania bodźca. Związana z próchnicą
25
Zębina naprawcza
jest wytworem komórek odontoblastopodobnych z miazgi po obumarciu odontoblastów- jest bezkanalikowa.
26
Skład i rola śliny
-Woda 99%
-Jony
-Mucyny( glikoproteidy)
-Enzymy( głównie amylaza,
peroksydaza i niewielkie ilości lipazy)
-Substancja bakteriobójcza( lizozym i laktoferryna)
-Obronne przeciwciała IgA
-Naskórkowy czynnik wzrostu EGF( regeneracja)
-Funkcje : ochronna ( lizozym i laktoferryna), obronna, buforowa, odżywcza,
trawienna i wydalnicza
27
Cementy glassjonomerowe- wady
Cementy tego typu są z natury kruche i z powodu postaci (składają się z proszku i płynu) sa również podatne na występowanie porowatości. Glasjonomery trudno się polerują, są nieprzezroczyste i podatne na ścieranie. Dlatego głównie są wykorzystane do wypełnienia zębów mlecznych i jako podkład do odbudowy zęba pod koronę protetyczną.
28
Cementy Glassjonomerowe
1. konwencjonalne chemoutwardzalne,
2. wzmacniane ( cermety)
3. modyfikowane żywicą - adhezja do twardych tkanek zęba, uwalniane jonów fluoru, mała rozpuszczalność w wodzie. Stosowane jako podkłady w ubytkach próchnicowych u osób młodych i drugie podkładu w ubytkach głębokich. PROSZEK + PŁYN
29
Fazy opracowania ubytku wg. Blacka
```
I otwarcie ubytku,
II nadanie ubytkowi zarysu,
III usunięcie zębiny próchnicowej,
IV nadanie kształtu oporowego,
V opracowanie brzegów szkliwa,
VI nadanie kształtu retencyjnego,
VII wybór i przygotowanie materiału,
VIII wymycie i osuszenie ubytku,
IX wypełnienie ubytku,
X wykończenie wypełnienia.
```
30
Demstyfikacja
Utrata tkanek zęba związana z żuciem i miażdżeniem pokarmów.
31
Wady materiałów złożonych
- skurcz polimeryzacyjny (1,5-4%),
- duży koszt,
- problemy ze szczelnym wypełnieniem ze względu na swoją gęstość,
- gdy zbyt gruba warstwa – polimeryzacja nie przebiega równocześnie.
32
Ubytki erozyjne
Utrata twardych tkanek zęba na drodze procesów chemicznych bez
udziału drobnoustrojów.
33
Ubytki erozyjne
| Czynniki kwasowego pochodzenia:
```
a) wewnętrzne:
zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
kobiety w ciąży
anoreksja i bulimia
alkoholicy
zaburzenia wydzielania śliny
niskie pH śliny
b) zewnętrzne :
kwasy z powietrza, przemysłowe, zawodowe,
kwaśne pokarmy,
chlorowana woda w basenach
leki, witamina c
```
34
Ubytki erozyjne 2 Fazy
a) AKTYWNA a. Rozpuszczenie pryzmatów , istota między pryzmatyczna nierozpuszczona, plaster miodu, ubytek o jasnym zabarwieniu i cienkich brzegach
b) BIERNA a. Pryzmaty mniej widoczne, ciemnożółta lub brązowa zmiana, otoczona grubymi brzegami.
35
ABFRAKCJA
Przerwanie chemicznych wiązań między Kryształami HA na skutek sił rozciągania – powstają małe przestrzenie wypełnione wodą i materiałem organicznym. Przez te przestrzenie mogą przechodzić płyny i małe jony – uniemożliwiają powtórne związanie HA. Takie kryształy są bardziej podatne na czynniki chemiczne i mechaniczne. Wyjaśnia to powstanie w okolicy szyjki zęba uytków abrazyjnych w pojedynczym zębie.
36
zalety kompozytów
- w miarę duża siła adhezji do zębiny,
- dobry efekt kosmetyczny,
- duża odporność na ścieranie,
- nieprzestrzeganie zasad kształtu oporowego dzięki wysokiemu modułowi elasyczności,
- wysoka odporność na ściskanie,
- uwalnanie jonów F-.
37
twardziejące preparaty wodorotlenkowo-wapniowe - chemo- i światłoutardzalne ,
-najsłabsze właściwości mechaniczne ze wszystkich grup podkładów, - w największym stopniu rozpuszczają się w h2o, - właściwości przeciwbakteryjne i odontotropowe, - światło utwardzalne modyfikowane żywicą mają prawie obojętne pH i są słano odontotropowe, - zaleca się w ubytkach głębokich i nierozległych w zębach przednich ( do pozostałych należy używkach nietwardziejących past).
38
Fluor
funkcja wzmacniająca ( FA zamiast HA), remineralizacja szkliwa, działanie bakteriostatyczne ( działanie na drodze enzymatycznej), utrudnia transport glukozy przez błonę kom, bakterii i hamuje syntezę wielocukrów przez bakterie kwasotwórcze
39
Próchnica nietypowa
Występuje w zębie pozbawionym żywej miazgi, w takim w której miazga uległa martwicy lub została usunięta. Z powodu braku miazgi nie powstaje odczyn obronny. Zęby leczone kanałowo mają większą podatność na próchnicę- zmienione środowisko biologiczne i przeciek brzeżny wokół wypełnień.
40
amalgamaty wolne od fazy gamma-2
Wysokomiedziowe,nie powstaje faza cynowo-rtęciowa, natomiast powstaje faza srebrowo- rtęciowa i miedziowo-cynowa, większa odporność na korozję i złamania brzeżne.
41
profilaktyka fluorkowa egzogenna
- pędzlowanie
* nieorganiczne lub organiczne roztwory: 2%fluorek sodu, 4-10% fluorek cyny, 2% zakwaszony fluorofosforan sou
* żele fluorkowe 1-1,25%
* lakiery fluorkowe fluor protektor 0,1%F, Duraphat 2,26%, Bifluorid 6%. 1 i 2-2-1- razy w roku co 2 tyg, 3 – przynajmniej 2 razy
- okłady
- szczotkowanie
* 0,5-1% fluorek sodu (5-10 w roku, co 2 tyg)
* 6-9 kropli amino fluorku okrężnie przez 3 min 5 razy w roku,
* 6 razy w roku co 5 tyg - płukanie i inne
* 0,2% fluorku sodu 10ml 2,3 min 15-30 płukań rocznie - pasty
42
Kanapka otwarta
- przygotowanie ubytku, wytrawiamy zębine kwasem poliakrylowym/pokrywamy primerem
- wypełniamy ubytek tak, żeby cement sz-j odbudował całą brakującą zębinę - stos. szkło-jonomery "światłoutwardzalne"
- opracowanie brzegów ubytku, żeby szkliwo zostało zupełnie odsłonięte ALE jeśli na brzegu
przydziąsłowym występują braki szkliwa/szkliwo jest osłabione- zostawiamy co najmniej 1 mm warstwę cementu sz-j.
- KANAPKA OTWARTA- taki sposób wypełnienia, w którym cement nie jest w całości pokryty kompozytem
- brzeg warstwowy cementu zukośniamy jak szkliwo, wytrawiamy szkliwo (ale nie wytrawiamy cementu sz-j!!!), spłukujemy, osuszamy, zakładamy bond- na szkliwo i na cement sz-j, zakładamy kompozyt warstwowo.
ZALETY: dobra adhezja cementu sz-j do zębiny, uwalniane F-, dobra estetyka
STOSOWANIE: zazwyczaj ubytki klasy V, III, IV, czasem II
43
ZĘBINA REAKCYJNA
- typ zębiny trzeciorzędowej
- tworzy się w odpowiedzi na patologiczne bodźce zewnętrzne
(próchnica, opracowanie ubytku, abrazja, atrycja, erozja)
-tworzona przez ODONTOBLASTY
- cechuje się mniej lub bardziej nieregularna strukturą kanalikową (zależy od siły bodźca)
- powstaje obwodowo w stos do kierunku działania bodźca
- jej rozwój jest indukowany przez proces próchnicowy w szkliwie
44
KOMPOMERY
kompozyty modyfikowane polikwasem
"kompo" - kompozyt, "mer" – glassjonomer
- wypełniacz: cząsteczki szkła krzemowo-wapniowo-glinowo-fluorowego i monomery dimetakrylanowe z cząsteczkami kwasu akrylowego – 42-67% objętości
- w postaci pojedyńczej pasty w strzykawce lub kapsułkach
- polimeryzajca: zazwyczaj światło
- ZALETY: gładkość, polerowalność powierzchni, wytrzymałość mechaniczna (większa niż glassjo), dobra estetyka, uwalnianie fluoru, łatwość użycia, kontrastowość RTG
- WADY: wymagają sys adhezyjnego, starcie większe niż przy kompozytach, ograniczony czas użytkowana po otwarciu opakowania
45
LINERY
= cieńki podkład = podścielacz
np: cementy wodorotlenkowo-wapniowe, systemy adhezyjne, lakiery
po co stosujemy?
– dotyczy materiałów podkładowych a nie tylko linerów:
- ochrona miazgi przed toksycznym wpływem materiałów wypełniających,
- ochrona przed wniknięciem drobnoustrojów
- izolacja termiczna
46
Jak kompozyt łączy się z zębem?
Siła wiązania do wytrawionego szkliwa wynosi 20-30 Mpa. Wiązanie jest wynikiem RETENCJI MIKROMECHANICZNEJ czynnika łączącego wchodzącego w wytrawione powierzchnie szkliwa i zębiny. W zębinie powstaje WARSTWA HYBRYDOWA wiążące żywicę i kolagen i powstaja wypustki żywicy wnikające do kanalików zębinowych.
47
GLASSJONOMERY
Zalety: - działanie kariostatyczne - pobierają fluor z otoczenia (np z past) i uwalniają w gdy spada pH - biokompatybilność, nietoksyczne dla tkanek zęba - adhezja do tkanek twardych zęba, - fizyczne podobieństwo do zębiny - niewielki skurcz polimeryzacyjny - dobra retencja, dobra szczelność brzeżna
Wady: mała odporność na ścieranie, łamliwość, rozpuszczalność, wrażliwość na wilgoć podczas twardnienia, niska estetyka- biały kolor
48
ABFRAKCJA
typ abrazji
Szkliwo ma dużą odporność na ściskanie, ale na rozciąganie niską. Siła rozciągająca jest tak duża, że chemiczne wiązania między kryształami hydroksy pękają i powstają między nimi przestrzenie wypełnione H2O i materiałem organicznym. Przerwana struktura kryształu jest
podatna na czynniki mech i chemiczne.
49
kształt oporowy
takie uformowanie ubytku, aby założone wypełnienie i otaczające je tkanki nie zostały zniszczone przez siły żucia. Najważniejsza rola w ubytkach Black: I, II, IV
Zasady:
• ubytek rozległy odpowiednio pogłębić
• zniwelować ostre kąty wewnątrz, żeby ściany płynnie przechodziły w siebie
• zbyt WYSOKIE albo zbyt CIENKIE ściany otaczające ubytek należy podciąć albo całkowicie
ściąć, bo pękają. Mają być wprost prop. wysokość do grubosci ściany
• nie zostawiać niepodpartego szkliwa
Przy amalgamacie kąt brzeżny i kąt powierzchniowo-ubytkowy (może mieć max 110st) powinny mieć każdy po ok. 90st. Razem MUSZĄ mieć 180st.
50
Skurcz polimeryzacyjny –
występuje podczas każdej polimeryzacji polimeru np. Kompozytu. Wywołuje go naprężenie skurczowe i powoduje zmniejszenie objętości polimeru. Może wystąpić osłabienie połączenia z tkankami zęba lub zerwanie kontaktu. Główny powód niepowodzeń w leczeniu stomatologicznym.
51
Próchnica aktywna (ostra) –
szybki proces próchniczy wyst głównie u młodych ( szerokie kanaliki zębinowe), sprzyja temu podaż cukrów, brak higieny, niedobór śliny. Szybki proces uniemożliwia (obserwuje się to jednak w przypadku przewlekłej próchnicy) odkładanie się zębiny sklerotycznej i reakcyjnej.
52
Znieczulenia miejscowe:
1) powierzchniowe- rozpytenie środka na powierzchni błony śluzowej, wykonujemy przed wbiciem igly do znieczulenia, przed nacięciem ropnia, usunięciem zęba mlecznego
2) nasiękowe- wstrzyknięcie do tkanek płynu znieczulającego, może być podskórne, podokostnowe, śródskórne, podśluzowe, domięsniowe. W szczęce działa ogólnie dobrze, a w żuchwie działa tylko na siekacze i kły.
53
Typy znieczulenia nasiękowego:
* Znieczulenie przywierzchołkowe: zniesienie czucia w tkankach przyszczytowych korzenia zęba, wbijamy się ok 1 cm od brzegu dziąsła, na granicy błony śluzowej ruchomej i przywierdzonej, igłe prowadzimy wzdłuż osi długiej zęba, ściętą strona igły w kierunku zęba, wstrzykujemy powoli.
* Znieczulenie nasiękowe brodawek międzyzębowych: od strony wargowej do każdej brodawki wstrzykujemy po 0,5 ml płynu, wykonujemy gdy nie możemy nasiękowo przywierzchołkowo bo np jest ropień
* Znieczulenie śródwięzadłowe: płyn wstrzykujemy do szpary ozębnej, potrzebujemy specjalnej strzykawki ciśnieniowej i igły o małej średnicy, to znieczulenie jest ok-szybko działa, mało środka zniecz, znieczula się jeden konkretny ząb, ale jak ktoś ma złą higienę to nie stosujemy
* znieczulenie okoliczne: gdy nie możemy przywierzchołkowo (ropień) wstrzykujemy płyn 0,5-2cm od ogniska zapalnego podminowując śluzówkę w postaci wału
54
działanie fluoru przed wyrznięciem zęba:
* dba o prawidłowy rozwój szkliwa, dobry układ sieci kryształów
* katalizator powst. Hydroksyapatytu
* usuwanie wody i subst. Org z nowo odłozonego szkliwa
55
działanie fluoru po wyrznięciu zęba:
* spowalnianie demineralizacji i przyspieszanie remineralizacji
* zakłócanie adhezji płytki do szkliwa
* osłabianie metabolizmu glukozy u bakterii – spadek produkcji kwasów
56
wady glassjonomerów:
* mała odporność na ścieranie
* łamliwość
* rozpuszczalność
* wrażliwość na wilgoć podczas twardnienia
* mała estetyka
57
Atrycja
fizjologiczne zużycie zębów przez tarcie jeden o drugi. Występuje podczas zaciskania zębów (połykanie, mówienie). Można to zauwazyć na powierzchniach żujących/siecznych ewentualnie na stycznych.
58
Po co i gdzie zukaśnia się szkliwo?
* Większa powierzchnia wiązania materiału na zukośnionym szkliwie
* Łagodniejsze – estetyka – przejście materiału w tkanki
* Lepiej wytrawia się zukośnione szkliwo – posiada mniej fluorków
59
Jak się zukaśnia szkliwo?
Pod kątem 45st. Na szerokość 0,5-1mm za pomocą płomyka.
Nie wykonuje sie tego w klasie I, bo działają tam duże siły żucia.
W klasie II i IV można zukośnić pow żującą, by polepszyć retencję. Nawet można zukośnić ścianę dodziąsłową, jeśli jest wysoko i nie wyjedzie sie w ten sposób ze szkliwa na cement (super mała adhezja kompozytu). Jeśli już ubytek jest w cemencie to można wykonać rowek retencyjny w sąsiadującej zębinie.
Klasa V – zukośnienie całego obwodu ubytku
Klasa III i IV – klasycznie 45st; 0,5-1mm – i po stronie językowej i wargowej.
60
Zębina reakcyjna
typ zębiny trzeciorzędowej (czyli tworzy sie pod wpływem zewnętrznych czynników patogennych), tworzy się w projekcji obszaru działania bodźca między zębiną, a miazgą. Ma na celu oddalenie miazgi od bodźca. Jeśli bodziec jest lekki tworzy się zębina reakcyjna, jeśli silny i dochodzi do obumarcia odontoblastów tworzy się zębina naprawcza, którą produkują komórki odontoblastopodobne tworzone przez samą miazgę. Im młodszy ząb (lepsze ukrwienie), tym szybciej i wiecej wyprodukuje się zębina reakcyjna.
61
Faza gamma 2 amalgamatu
Jeśli używamy amalgamatu z miedzią (2-4%) to rtęć chętnie łączy się z cyną i to połączenie nazywamy fazą gamma2. Jest ona niekorzystna, bo ulega korozji i obniża trwałość materiału. Obecnie amalgamaty nie posiadają tej fazy.
62
Mikroprzeciek
nieszczelność między tkanką zęba, a miateriałem wypełnienia. Może być powodowana nieodpowiednim oczyszczeniem ubytku przy zakladaniu materiału lub skurczem polimeryzacyjnym. Prowadzi do zapaleń i martwicy miazgi, bo mikroprzeciekiem prosto do kanalików zębinowych dostają się bakterie.
63
Krytyczne pH szkliwa
pH przy którym dochodzi do erozji: 4,5 Przy 5,5 i niżej jest wysokie ryzyko erozji szkliwa. 6,2 to pH krytyczne pH erozji, ale dla zębiny i cementu.
64
Adrenalina w znieczuleniu
Wszystkie środki znieczulające miejscowo działają poszerzająco na naczynia krwionośne, aby temu zapobiegać podajemy środki zwężające naczynia krwionośne. Osłabia to toksyczność leku, zmniejsza ilość leku potrzebnego do znieczulenia, zmniejsza też krwawienie w polu operacyjnym. Taką substancją jest adrenalina ( 1 kropla roztworu 1:1000 na 1-2ml lignokainy, max 0,5 ml). Pobudza układ współczulny (kołatanie, pocenie się, osłabienie)
Przeciwwskazania: nadczynność tarczycy, niemiarowość serca, nadciśnienie, padaczka, ciąża.
65
cementy fosforanowe
obecnie nieużywane, bo są glassjonomery. Mieszanina proszku i płynu w którym jest kwas fosforowy. Główne zastosowanie kiedyś to podkłady, odbudowa pośrednia lub wypełnienie tymczasowe. Obecnie tylko tymczasowe wypełnienia.
Właściwości: zalety:dobra izolacja, szybkie wiązanie wady: brak adhezji do tk. zęba, kruchość, porowatość, niskie pH przy wiązaniu
66
Rebonding
polega na wytrawieniu przez 5-10sek brzegu wypełnienia i szkliwa, a potem aplikacji i polimeryzacji bondu. Ma na celu uszczelnienie możliwie powstałej szpary brzeżnej po skurczu polimeryzacyjnym oraz wypełnienie porów utworzonych podczas polerowania wypełnienia
67
Wytrawianie
proces zwiększający adhezję bondu do tkanek zęba. Używamy kwasu ortofosforowego 37% przez 30s na szkliwo i kolejne 15s na zębine (w połowie tych 30s na szkliwo wytrawiamy też zębine). Wytrawianie odsłania włókna kolagenowe zębiny i odsłania kanaliki
zębinowe dzięki czemu:
• Bond wnika do kanalików zębinowych na dł. 10-45 mikrometrów i mocuje kompozyt
• Bond wnika między włókna kolegenowe i tworzy WARSTWĘ HYBRYDOWĄ (2- 8mikrometrów), która zapewnia adhezję
68
Elementy buforowe w ślinie
główne bufory: węglany HCO3-, fosforany i białka. HCO3- są odpowiedzialne za 50% pojemności buforowej w spoczynku (stężenie 1mikromol) i 80% pojemności buforowej śliny stymulowanej (stężenie 60 mikromoli). Fosforany utrzymują stężenie 10 mikromoli. Płytka nazębna pozbawiona dostępu śliny dłużej utrzymuje niskie pH po spożyciu cukrów.
69
Klasyfikacja Elisa
I klasa – uszkodzenie korony zęba tylko w obrębie szkliwa
II klasa – złamanie korony zęba obejmujące szkliwo, zębinę, ale bez obnażenia miazgi
III klasa – złamanie korony zęba w szkliwie, zębinie, miazdze, ale z żywą miazgą
IV klasa – uraz prowadzący do martwicy miazgi
V klasa – zwichnięcie zęba całkowite
VI klasa – złamanie korzenia zęba
VII klasa – zwichnięcie zęba częściowe (przemieszczenie)
VIII klasa – złamanie korony zęba przyszyjkowo
IX klasa – uraz zęba mlecznego
70
Metody szczotkowania:
1. Pionowa
2. Pozioma
3. Roll (wymiatająca) - od dziąsła do zęba, dzieci i dorośli
4. Wibracyjna (Bass, Charters, Stillmann) – te są dla chorego przyzębia
5. Okrężna Fonesa
6. Fizjologiczna Smitha
7. Szorowania
71
Czynniki sprzyjające powstawaniu próchnicy
1) BAKTERIE płytki nazębnej- główny czynnik etiologiczny, bakterie są zdolne do fermentacji węglowodanów --> produkują kwasy, obniżenie pH płytki poniżej 5 --> demineralizacja twardych tkanek zęba. Najbardziej znacząca rola: Streptococcus mutans, Lactobacillus acidophilus
2) WĘGLOWODANY
3) PODATNOŚĆ ZĘBA – miejsa najbardziej narażone na próchnicę to te, w których gromadzi się płytka: dołki i bruzdy na powierzchniach żujących, pow styczne, pow przyszyjkowe, odkryte pow cementu u pacjentów z chorobami przyzębia, uszkodzone wypełnienia.
Odporność zęba zależy też od jego składu, ważna jest fluoryzacja
4) CZAS
72
WARSTWA HYBRYDOWA
warstwa żywicy związana z kolagenem zębiny
| Z zajęć: warstwa hybrydowa powoduje zwiększenie siły wiązania, nawet 70% siły wiązania jest dzięki niej.
73
Właściwości bufurujące śliny
funkcję buforową spełniają w ślinie 2 układy, które utrzymują równowagę kwasowo-zasadową poprzez neutralizację kwasów organicznych zawartych w pokarmach oraz produkowanych przez bakterie.
1) kwas węglowy/wodorowęglan
CO2 + H20 H2CO3 HCO3- + H+
W środowisku kwaśnym wodorowęglan wiąże jony H+. Tak długo, jak w ślinie mamy jony wodorowęglanowe – pH pozostaje na stałym poziomie. Forma rozpuszczalna HCO3- przechodzi do gazowej CO2
2) kwas fosforowy/fosforan
H2PO4- HPO4 -- +H+
74
CEMENT TLENKOWO-CYNKOWO-EUGENOLOWY
trwalszy niz fleczer - wolno twardnieje (30 min), dobrze wiąże - konsystencja kitu - składa się: proszek (tlenek cynku) + płyn (eugenol) -stosowany jako podkład w głębokich ubytkach jako np pokrycie pośrednie miazgi
Zalety: trwalszy (do 6miesięcy) i szczelniejszy niż fleczer, izoluje, odontotropowy, przeciwbakteryjny, eugenol ma korzystne działanie,
Wady: goździkowy posmak, przebarwienia, zaburza polimeryzaję kompozytu
75
Próchnica ostra C. ACUTA = próchnica wilgotna C. HUMIDA
atak bakteryjny oraz procesy rozpadu tkanek dominują nad procesami obronnymi ze strony kompleksu miazgowo-zębinowego
- zwykle u osób młodych – mają szerokie kanaliki zebinowe -choroba szybko postępuje
- sprzyja: niska higiena j.u., nadmierna i częsta podaż węglowodanów, zmniejszenie objętości wydzielanej śliny.
- obraz kliniczny: warstwa destrukcji- zębina, kolor żółtawy- jasnobrązowy, konsystencja miękka, mazista, łatwo usunąć wydrążaczem, opracowanie ubytku jest bolesne
- szybki przebieg więc jest tylko cieńka warstwa zębiny sklerotycznej i reakcyjnej (przy przewlekłej jest grubsza)
76
Zalety AMALGAMATU:
- wypełnianie jest trwałe i mniej "wrażliwe" na technikę wypełniania
- łatwy do umieszczenia w ubytku
- produkty korozji uszczelniają szparę brzeżną
- zapobiega mikroprzeciekowi - biokompatybilny,
- tani
77
Wady AMALGAMATU:
- wymaga preparacji nieoszczędzającej tkanek zęba
- brak estetyki, przebarwienia
- długotrwała korozja powoduje uszkodzenie wypełnienia i konieczność wymiany
- może stanowić źródło prądu galwanicznego,
- alergie
- przewodnictwo cieplne
- MAX 7 wypełnień
78
Podział materiałów złożonych ze względu na wielkość wypełniacza:
```
Makrofilowe: 10-100 μm (zwykle 40 μm)
Midifilowe: 1 -10 μm (zwykle 4 μm)
Minifilowe: 0,1-1 μm (zwykle 0,4 μm)
Mikrofilowe: 0,01-0,1 μm (zwykle0,04 μm)
Nanofilowe: 0,002-0,075 μm
```
79
Podział PRÓCHNICY PIERWOTNEJ (c.primaria) ze względu na odległość ognisk:
1) próchnica początkowa c.incipiens – biała plama próchnicowa, ubytku tkanek twardych nie stwierdza się
2) próchnica powierzchowna c.superficialis – ognisko obejmuje wyłącznie szkliwo
3) próchnica średnia c.media – ognisko obejmuje szkliwo i część zębiny
4) próchnica głęboka c.profunda – ognisko obejmuje szkliwo i znaczną część zębiny, dno ubytku jest cieńkie, twarde lub zdemineralizowane
5) próchnica głęboka z obnażeniem miazgi c.profunda et denudatio pulpae – ognisko próchnicowe dotarło do miazgi, ale nie ma klinicznych oznak zapalenia
80
Zębina sklerotyczna
powstaje głównie w zębinie korzeniowej w odpowiedzi na bodźce zewnętrzne, następuje całkowite zamknięcie światła kanalików przez
okołokanalikową zębinę w wyniku działania odontoblastów. Tworzy się w obrębie zębiny pierwotnej w postaci warstwy w rejonach lokalnego działania czynników zewnętrznych związanych z próchnicą i jej leczeniem, abrazją lub atrycją. Makroskopowo: homogenna,
wygląda jak szkło, brak struktury kanalikowej. Obliteracja kanalików w wyniku wzrostu prawidłowej zębiny okołokanalikowej oraz śródkanalikowego odłożenia zębiny (tak samo zmineralizowanej jak zębina okołokanalikowa)
81
EROZJA
utrata tkanek twardych zęba na drodze procesów chemicznych bez udziału drobnoustrojów. Etiologia: czynniki chemiczne i mechaniczne.
Chemiczne dzielimy na:
1)zewnętrzne (kwasy w powietrzu, kwaśne pokarmy i napoje, leki z wit C, tabletki musujące)
2)wewnętrzne (zaburzenia żołądkowo-jelitowe, ciąża, alkoholizm, anoreksja, bulimia, choroba refluksowa przełyku)
3)zaburzenia wydzielania śliny
4)idiopatyczne=niskie pH
82
LIZOZYM
najbardziej znany enzym śliny, pochodzi z dużych gruczołów ślinowych, płynu dziąsłowego oraz strawionych leukocytów. Najśliniej działający enzym, uszkadza błonę komórkową paciorkowca S.mutans oraz ziarniaka Neisseria. Efekt: liza komórek bakteryjnych
83
LAKTOFERRYNA
glikoproteina, mająca zdolność chelatacji jonów żelazawych. Działa bakteriostatycznie na bakterie, które wykorzystują żelazo w cyklu metabolicznym.
84
Próchnica kwitnąca c.florida
nagła, gwałtowna destrukcja wielu zębów, zazwyczaj w uzębieniu stałym u młodzieży w wyniku częstwgo spożywania przekąsek kariogennych i colki połączonym z niezbyt regularnym usuwaniem płytki. Może wystąpić też u osób z upośledzonym wydzielaniem śliny (kserotomia)
85
opracowanie AMALGAMATU
możemy opracować dopiero 24h po nałożeniu, inaczej wydzielają się związki rtęci. Są specjalne narzędzia: karbery
86
Klasyfikacja Elisa I Klasa
• I klasa – uszkodzenie korony zęba tylko w obrębie szkliwa
87
Klasyfikacja Elisa II Klasa
• II klasa – złamanie korony zęba obejmujące szkliwo, zębinę, ale bez obnażenia miazgi
88
Klasyfikacja Elisa III Klasa
• III klasa – złamanie korony zęba w szkliwie, zębinie, miazdze, ale z żywą miazgą
89
Klasyfikacja Elisa V klasa
• V klasa – zwichnięcie zęba całkowite
90
Klasyfikacja Elisa IV klasa
• IV klasa – uraz prowadzący do martwicy miazgi
91
Klasyfikacja Elisa VI klasa
• VI klasa – złamanie korzenia zęba
92
Klasyfikacja Elisa VII klasa
• VII klasa – zwichnięcie zęba częściowe (przemieszczenie)
93
Klasyfikacja Elisa VIII klasa
• VIII klasa – złamanie korony zęba przyszyjkowo
94
Klasyfikacja Elisa IX klasa
• IX klasa – uraz zęba mlecznego
95
1) próchnica początkowa c.incipiens
biała plama próchnicowa, ubytku tkanek twardych nie stwierdza się
96
2) próchnica powierzchowna c.superficialis
ognisko obejmuje wyłącznie szkliwo
97
3) próchnica średnia c.media –
ognisko obejmuje szkliwo i część zębiny
98
4) próchnica głęboka c.profunda –
ognisko obejmuje szkliwo i znaczną część zębiny, dno ubytku jest cieńkie, twarde lub zdemineralizowane
99
5) próchnica głęboka z obnażeniem miazgi c.profunda et denudatio pulpae –
ognisko próchnicowe dotarło do miazgi, ale nie ma klinicznych oznak zapalenia
100
Kształt retencyjny
takie uformowanie ubytku, które zapobiega wypadnięciu lub wyważeniu wypełnienia przez siły żucia
