Kafli1

Question 1

Anatomy- líffærafræði

Answer 1

Fjallar um byggingu líkamans. Um gerð líkamans, gerð líffæra og afstöðu þeirra hvers til annars

Question 2

Physiology - lífeðlisfræði

Answer 2

Fjallar um starfsemi líkamans, líffræranna og stjórnun lífverunnar í heild sinni

Question 3

Dissection -autopsy- krufning

Answer 3

Þekking á gerð líkamans byggist að veruleiti á hefðbundnum hrufningum og ýmsum seinni tíma rannsóknaraðferðum. Krufning getur verið líffæraðileg, meinafræði eða réttar læknisfræðileg.

Question 4

Greiningar tækni

Answer 4

1. Inspection- skoða.
   Bara að horfa á líkamann. Litur, stoðkerfi.
2. Palpation- þreyja
3. Auscultation- hlusta
4. Percussion- banka
   Gerð við líkamshol. Bankar löngutöng (á að vera tómahljóð)

Question 5

Chimical level- efnastig/ sameindastig

Answer 5

Í grunnatriðum er líkaminn gerður úr atómum og sameindum sem mynda ýmis ólífræn og lífræn efnasambönd.

Question 6

Cellular level- frumstig

Answer 6

Frumurnar eru undirstöðueiningar í byggingu og starfsemi lífverunnar . Ýmis efnasambönd (compaunds) mynda frummulíffæri sem eru hlutar frumunnar.

Question 7

Tissue level- vefjastig

Answer 7

Vefur er hópur nátengdar frumna sem sérhæfa sig til að gegna ákveðnum hlutverkum. Frumur bindast saman til að mynda vefi.

4. Megigerðir vefja:

Þekjuvefur - epithelial tissue
Bandvefur - connective tissue
Vöðvavefur - muscular tissue
Tangavefur - nervous tissue

Question 8

Organ level- líffærastig

Answer 8

Með samsetningu mismunandi vefjagerðar myndast líffæri organ
Dæmi: heili, hjarta og lungu.

Líffæri hafa oftast ákveðna af vefjum og hafa ákveðnastarfsemi.

Question 9

System level- kerfastig

Answer 9

Líffæri sem gegna svipuðu hlutverki skipa sér saman í kerfi. Samhæfð starfsemi vefja og líffæra.

Question 10

Organismic level- lífverustig

Answer 10

Öll kerfi líkamans mynda eina heild eina lífveru.

Question 11

Líffærakerfi líkamans

Answer 11

Líffærakefin er hópur vefja og líffæra sem hafa samvinnu um að gegna ákveðnum hlutverkum. Sér hvert kerfi stuðlar að kraftmiklu samstarfi sem viðheldur stöðugleika í líkamanum.

Question 12

Integumentary system- þekjukerfi

Answer 12

Húðin og skyldar einingar t.d hár, neglur, svitakirtlar, táneglur.

Kerfið verndar líkamann, stuðlar að varmatemprum, tekur við áreiti t.d þrýstingi, sársauka og hita. Losar við vatn, hjálpar að búa til D-vítamín. Geymir fitu og veitir einangrun.

Question 13

Skeletal system- beinkefi

Answer 13

Bein, liðamót og brjósk.
Kerfið styður og verndar líkaminn. Hjálpar til við hreyfingu, geymir frumur sem mynda blóðfrumur og geymir steinefni og fituefni.

Question 14

Muscular system- vöðvakefi

Answer 14

Þverráháðir beinagrindarvöðvar sem eru tengdir við bein. Aðrir vöðvar eru hjartavöðvi og slettir vöðvar. Kerfið aðstoðar við líkamlega hreyfingu einsog að ganga, passar líkamsstöðuna og framleiðir hita.

Question 15

Nervous system- taugakerfi

Answer 15

Heilinn, mænan, skínfæri og taugar. Kefið aðalstjörnkefi líkamans. Fylgist með breytingum í líkamanum gegnum taugarnar.

Question 16

Endocrine system- innkirtlakefið

Answer 16

Allir kirtlar og frumur sem framleiða hormon. Kerfið fylgist með líkamanum með því að senda hormóna gegnum blöðið til mismunandi líffæra. Náið samband taugakerfið og innkirtla.

Innkirtla t.d
Heilaköngull, undirstúka, heiladingull
Skjaldkirtill, kalkkirtlar, tímgill.
Nýrnakirtlar, bris 
Eggjastokkar, eistu.

Question 17

Cardiovascular system-hringrásarkerfi

Answer 17

Blöð, hjarta og æðar( bláæðar og slgæðar)
Kerfið sér um að pumpa blöð frá hjartanu út í líkamann gegnum æðar. Blóðið inniheldur súrefni og næringarefni til fruma og koltvíoxíð og úrgang frá frumum.
Auk þess hjálpar blóðið að fylgjast með sýrustigi, hita og vatnsmagni í likamsvökvanum.
Blóðið hjálpar að verjast gegn sjúkdómum og endurnýjar æðar.

Question 18

Lymphatic system and immunity- sogæðakefi, ónæmiskerfi, eitlar

Answer 18

Sogaæðar, sogæðarvökvi, milta, eitlar, hostakirtlar, kirtlar. Frumur sem sjá um ónæmisviðbrögð ( Bfruma, T fruma o.frl)
Kerfið flytur umfram vefjavökva í blöð og verndar líkaminn gegn sjúkdómum.
Skilar próteinum og vökva í blóðið. Flytur fituefni frá meltingarveginum í blóðið.

Question 19

Respiratory system-öndurnarkefið

Answer 19

Þungur, öndunarvegir eins og í kók, nefhol, munnhol, berkja, þíns og barka…
Kerfið sér um að útvega súrefni fyrir blóðið og losar það við koltvísýring. Loft sem fer úr lungum gegnum raddbönd mynda hljóð

Question 20

Digestive system - meltingarkerfið

Answer 20

Líffæri sem tengjast meltingarkerfinum: munur, kók, vélinda, munnvatnskirtlar, magi, smáþarmar, digurgirni, bris, endarþarmar og endarþarmsop. Einnig lifur og gallblaðra.
Kefið sér um meltingu fæðunnar, hlýfur hana í frumueiningar og losa í úrgang.

Question 21

Urinary system- þvagkerfi

Answer 21

Nýru, þvagpipa, þvagblaðra og þvagrás.
aðalútskylnaðar kefið
Kefið framleiðir, geymir og losar þvag. Losar einnig umframefni og fylgist með efnajafnvæginu í blóðinu.
Nýru fjarlægja úrgang og umframefni úr blóði og mynda þvag.

Question 22

Reproductive system-æxlunarkefi

Answer 22

Kynkirtlar og tengd líffæri.

Sér um framleiðslu sæðfruma og eggja til æxlunar á manni

Question 23

Life processes-einkenni lífs

Answer 23

Allar lifandi lífverur hafa ákveðin ferli sem skilja þær frá lifvanahlutum

Responsiveness- viðbrögð við áreiti

Hvernig líkaminn vinnur gegn mismunandi áreiti

Question 24

Anatomical position- líffærafræðileg staða

Answer 24

Lýsingar í líffærafræði gera ætíð ráð fyrir að líkaminnn sé í sérstakri stöðu.
Viðfangsefnið líkaminn er íupprettri stöðu og snýr að okkur. Iljar að gólfi, hendurnar niður með siðum og lofar snúa fram.

Question 25

Regional names- svæðis nöfn

Answer 25

Líkamanum má skipta í nokkur svæði sem hægt er að nafngreina með því að horfa á hann.