Kafli 16 og 17 Flashcards
útlit karbonýlhópsins:
R - C = O
R
eiginleikar karbonýlhópsins:
skautað
gefa vetnistengi sín á milli
(því O er ekki tengt H)
Hvar er karbonýlhópurinn hjá aldehýðum?
á enda keðjunar
R - CH = O
Hvar er karbonýlhópurinn hjá ketónum?
í miðri keðjunni
R - C - R
= O
Hvaða önnur efni hafa karbonýlhóp?
karboxýlsýra R - C - OH
= O
Ester R - C - O - R
= O
Amíð R - C - NH2
= O
Hvernig er nafnakerfi aldehýða?
- finna längst keðju sem inniheldur karbonýlhópinn
- keðjan fær endinguna -al
Dæmi um nafnakerfi aldehýða:
CH3CH2CH2CH2CH2CH = O
CH3CHCH2CH = O
CH3
CH3CHCHCHCH2CH2CH = O
Cl Cl CH3
- hexanal
- 3 - metýl bútanal
- 5,6 - díklóró - 4 - metýl heptanal
Hvernig er nafnakerfi ketóna?
- finna lengstu keðju með karbonýlhópinn í miðjunni
- keðjan fær erndinguna -ón
Dæmi um nafnakerfi ketóna:
CH3CHCHC-CH2CH3
CH3 Br =O
4 - brómó - 5 - metýl - 3 hexanón
Almenn nöfn aldehýða:
CH2 = O (metanal) formaldehýð
CH3CH=O (etanal) acetaldehýð
Almenn nöfn ketóna:
CH3CCH3 (própanón) acetón
= O
CH3CH2CCH3 (bútanón) etýlmetýlketón
= O
Eiginleikar aldehýða og ketóna:
skautuð
Leysast í lífrænum leysum
færri en 5 C = leysanleg í vatni
fleirri en 12 C = fast efni
Ketónar eru mjög góðir leysar
Aldehýð eru eitraðir ekki ketónar
hafa sérstakalykt
Oxun aldehýða:
[O] = O
R - CH = O —> R - C - OH
Oxun ketóna :
R - C - R —> ekkert hvarf
=O [O]
Afoxun aldehýða:
Aldehýð afoxast í prímert alkóhól
NADH
R - CH = O ——> R - CH2
OH
Afoxun ketóna:
Ketónar afoxast í sekúndert alkóhól
NADH
R - C - R ——-> R - CH - R
= O OH
Eiginleikar karboxýlsýra:
Gefa frá sér H+ sem kemur frá OH hópnum
Veikar sýrur
Mynda vetnistengi við hvort annað, hátt suðumark
Karboxýlsýra með 1-4 kolefni eru leysanleg í vatni
Karboxýlsýra með 9 kolefni eða minna eru vökvar með starka lykt
Karboxýlsýrur með 10 kolefni eða meira eru vaxkennd, lyktarkaus fast efni
Hvenrig er nafnakerfi Karboxýlsýra
fá endinguna -oic eða acid (sýra)
kolefnið hjá sýruhópnum er alltaf númer 1
efni með 2 sýruhópa á sitthvorum endanum fá endinguna -dioic sýra
Hvernig fer Esterun fram?
ester búin til úr karboxýlsýru og alkóhóli
sýra + alkóhól
maður tekur OH hóp og H úr upprunalega efninu og setur það til hliðar þá + H2O
hiti
R-C-OH + R-OH —> R - C - O - R +H2O
=O H+ =O
Hvernig fer öfug esterun fram?
Þá þarf að kljúfa ester í karboxýlsýru og alkóhól
= O = O
R-C - R + H2O –> R-C-OH + HO-R
Hvernig fer myndun amíða fram?
Amíð búið til úr karboxýlsýru og amín
þá tökum við H frá NH og einnig OH og gerum + H2O
R-C-OH + NH3 –> R-C-NH2 + H2O
= O = O
Hvernig fer öfugt hvarf amíða fram?
þá kljúfum við amíð í karboxýlsýru og amín
gerum eins og í öfugu hvarfi hjá esterun nema með NH hóp
R-C-NH-R + H2O –> R-C-OH + NH2 – R
= O = O
Hvernig lýtur amíð út?
R - C = O
NHR / NR2
