Kafli 16 og 17

Question 1

útlit karbonýlhópsins:

Answer 1

R - C = O
R

Question 2

eiginleikar karbonýlhópsins:

Answer 2

skautað
gefa vetnistengi sín á milli
(því O er ekki tengt H)

Question 3

Hvar er karbonýlhópurinn hjá aldehýðum?

Answer 3

á enda keðjunar
R - CH = O

Question 4

Hvar er karbonýlhópurinn hjá ketónum?

Answer 4

í miðri keðjunni
R - C - R
= O

Question 5

Hvaða önnur efni hafa karbonýlhóp?

Answer 5

karboxýlsýra R - C - OH
= O
Ester R - C - O - R
= O
Amíð R - C - NH2
= O

Question 6

Hvernig er nafnakerfi aldehýða?

Answer 6

1. finna längst keðju sem inniheldur karbonýlhópinn
2. keðjan fær endinguna -al

Question 7

Dæmi um nafnakerfi aldehýða:
CH3CH2CH2CH2CH2CH = O
CH3CHCH2CH = O
CH3
CH3CHCHCHCH2CH2CH = O
Cl Cl CH3

Answer 7

1. hexanal
2. 3 - metýl bútanal
3. 5,6 - díklóró - 4 - metýl heptanal

Question 8

Hvernig er nafnakerfi ketóna?

Answer 8

1. finna lengstu keðju með karbonýlhópinn í miðjunni
2. keðjan fær erndinguna -ón

Question 9

Dæmi um nafnakerfi ketóna:
CH3CHCHC-CH2CH3
CH3 Br =O

Answer 9

4 - brómó - 5 - metýl - 3 hexanón

Question 10

Almenn nöfn aldehýða:

Answer 10

CH2 = O (metanal) formaldehýð
CH3CH=O (etanal) acetaldehýð

Question 11

Almenn nöfn ketóna:

Answer 11

CH3CCH3 (própanón) acetón
= O
CH3CH2CCH3 (bútanón) etýlmetýlketón
= O

Question 12

Eiginleikar aldehýða og ketóna:

Answer 12

skautuð
Leysast í lífrænum leysum
færri en 5 C = leysanleg í vatni
fleirri en 12 C = fast efni
Ketónar eru mjög góðir leysar
Aldehýð eru eitraðir ekki ketónar
hafa sérstakalykt

Question 13

Oxun aldehýða:

Answer 13

[O] = O
R - CH = O —> R - C - OH

Question 14

Oxun ketóna :

Answer 14

R - C - R —> ekkert hvarf
=O [O]

Question 15

Afoxun aldehýða:

Answer 15

Aldehýð afoxast í prímert alkóhól
NADH
R - CH = O ——> R - CH2
OH

Question 16

Afoxun ketóna:

Answer 16

Ketónar afoxast í sekúndert alkóhól
NADH
R - C - R ——-> R - CH - R
= O OH

Question 17

Eiginleikar karboxýlsýra:

Answer 17

Gefa frá sér H+ sem kemur frá OH hópnum
Veikar sýrur
Mynda vetnistengi við hvort annað, hátt suðumark
Karboxýlsýra með 1-4 kolefni eru leysanleg í vatni
Karboxýlsýra með 9 kolefni eða minna eru vökvar með starka lykt
Karboxýlsýrur með 10 kolefni eða meira eru vaxkennd, lyktarkaus fast efni

Question 18

Hvenrig er nafnakerfi Karboxýlsýra

Answer 18

fá endinguna -oic eða acid (sýra)
kolefnið hjá sýruhópnum er alltaf númer 1
efni með 2 sýruhópa á sitthvorum endanum fá endinguna -dioic sýra

Question 19

Hvernig fer Esterun fram?

Answer 19

ester búin til úr karboxýlsýru og alkóhóli
sýra + alkóhól
maður tekur OH hóp og H úr upprunalega efninu og setur það til hliðar þá + H2O
hiti
R-C-OH + R-OH —> R - C - O - R +H2O
=O H+ =O

Question 20

Hvernig fer öfug esterun fram?

Answer 20

Þá þarf að kljúfa ester í karboxýlsýru og alkóhól

= O = O
R-C - R + H2O –> R-C-OH + HO-R

Question 21

Hvernig fer myndun amíða fram?

Answer 21

Amíð búið til úr karboxýlsýru og amín
þá tökum við H frá NH og einnig OH og gerum + H2O

R-C-OH + NH3 –> R-C-NH2 + H2O
= O = O

Question 22

Hvernig fer öfugt hvarf amíða fram?

Answer 22

þá kljúfum við amíð í karboxýlsýru og amín
gerum eins og í öfugu hvarfi hjá esterun nema með NH hóp

R-C-NH-R + H2O –> R-C-OH + NH2 – R
= O = O

Question 23

Hvernig lýtur amíð út?

Answer 23

R - C = O
NHR / NR2