Kafli 14 og 15

Question 1

Hvernig er hægt að vita að efni sé alkóhól?

Answer 1

Ef það hefur -OH hóp tengdan kolefniskeðjunni
C-O-H

Question 2

Hvernig lýtur fenól út?

Answer 2

Bensenshringur-OH

Question 3

Hvernig lýtur Eter út?

Answer 3

-O er tengdur tveimur kolefnum
C-O-C

Question 4

Hvernig er nafnakerfi Alkóhóla?

Answer 4

1. Finna lengst keðju með inniheldur OH hópinn
2. Nafnið endar alltaf á -ól
3. Númera keðjuna svo að -OH hópurinn fá sem lægst númer
4. Staðsetning -OH hópsins er gefið til kynna með númerum fyrir fram nafnkolefniskeðjunnar

Question 5

Dæmi um nafnakerfi alkóhóla:
CH3CHCH2CHCH2CH3
CH3 OH

Answer 5

5 - metýl - 3 hexanól

Question 6

Hvað er díalkóhól?

Answer 6

Kolefniskeðja með tveimur -OH hópum

Question 7

Dæmi um díalkóhól:
HOCH2CH2OH

Answer 7

1,2- etandíól

Question 8

Hvernig eru alkólhól flokkuð í prímert, sekúndarý og tertíary?

Answer 8

1°: OH kolefnið er tengt einu öðru C
R - CH2 - OH
2°: OH kolefni er tengt tveimur öðrum C
R - CH - OH
CH3
3°: OH kolefni er tengt þremur öðrum C
R
R - C - OH
R

Question 9

Hvernig fer afvötnun alkóhóla fram?

Answer 9

-OH hópurinn og vetni á næsta kolefni er fjarlægt og það myndar tvítengi
OH H H2SO4
C-CH-CH - C –>
C - CH = CH - C + H2O

Question 10

Hvernig myndast meira magn af alkóhóli þegar að það er afvetnað?

Answer 10

Myndast meira af efninu þegar að tvítengið er lengra inn í keðjunni
(tengt fleiri alkýlhópum)

Question 11

Hvernig myndast tvö efni af sama efninu þegar að efni er afvetnað?
CH3 - CH - CH - CH2 —->
H OH H H2SO4

Answer 11

Tvítengið getur dottið báðum megin við kolefnið
: CH3CH = CHCH3 + H2O
: CH3CH2CH = CH2 + H2O

Question 12

Hvernig fer oxun alkóhóla fram?

Answer 12

Fjölga tengjum á milli C & O
Fækka tengjum á milli C & H

Question 13

Hvernig fer afoxun alkóhóla fram?

Answer 13

Fækka tengjum á milli C & O
Fjölga tengjum á milli C & H

Question 14

Almennt hvarf oxun alkóhóla =

Answer 14

OH. [O] = O
R - C - H –> R - C
R R

Question 15

Hvernig karbonýlefni myndast þegar að prímert alkóhól er oxað?

Answer 15

H [O]
R - C - OH –> R - C = O
H H
alkóhól aldehýð
getur oxast aftur
[O]
R - C = O –> R - C = O
H OH
aldehýð karboxýsýra

Question 16

Hvernig karbonýlefni myndast þegar að sekúndert alkóhól er oxað?

Answer 16

[O]
R - CH - OH –> R - C = O
R R
alkóhól ketón

Question 17

Hvernig karbonýlefni myndast þegar að tertíert alkóhól er oxað?

Answer 17

R [O]
R - C - OH –> ekkert hvarf
R

Question 18

Hverjir eru eiginleikar fenól?

Answer 18

• hefur vetnistengi
• leysist upp í vatni
• hærra suðumark heædur en svipaðir alkylbensenefni

Question 19

Hvernig er nafnakerfi eter?

Answer 19

Nöfn kolefniskeðjanna eru í stafrófsröð
Nafnið endar á orðinu “Eter”

Question 20

Dæmi um nafnakerfi eter?
1. CH3 - O - CH2CH3
2. CH3 - O - CH3

Answer 20

1. etýl metýl eter
2. dímetýl eter

Question 21

Hver er efnaformúla amína

Answer 21

NH3

Question 22

Hvernig eru amín flokkuð í prímert, sekúndert og tertíert?

Answer 22

1°: N er tengt einu kolefni
R - NH2
2°: N er tengt tveimur kolefnum
R - NH
R
3°: N er tengt þremur kolefnum
R
R - N - R

Question 23

Nafnakerfi prímert amína:

Answer 23

1. Nefna kolefnsikeðjurnar sem eru tengdar N
2. Nafnið fær endinuguna “amín”

Question 24

Dæmi um nöfn prímera amína:
1. CH3CH2NH2
2. CH3CHNH2
CH3
3. C6 hringur - NH2
4, bensenhringur - NH2

Answer 24

1. etýl amín
2. isopropyl amín
3. sýklóhexýl amín
4. Anilín

Question 25

Nafnakerfi sekúndert og tertíert amína með eins hópa:
Dæmi:
CH3CH2CH2 - NH - CH2CH2CH3
CH3CH2 - N - CH2CH3
CH2CH3

Answer 25

Ef hóparnir eru eins er notað “dí” eða “trí”
1. díprópýl amín
2. tríetýl amín

Question 26

Nafnakerfi sekúndert og tertíert amína ef hóparnir eru ekki eins:
Dæmi:
CH3CH2 - NH - CH2CH2CH3
CH3 - N - CH2CH2CH3
CH3
bensenhringur - NH2 - CH3

Answer 26

Finna lengstu keðju og aðrir hópar fá forskeytið “N”
1. N - etýl própýlamín
2. N, N - dímetýl própýlamín
3. N - metýl anilín

Question 27

Hvað kallast amín hliðahópur?
Dæmi:
NH2 - CH2CH2COOH

Answer 27

amínó
1. 3- amínó própanóiksýra

Question 28

Helstu eiginleikar amína:

Answer 28

• veikir basar
• Mörg þeirra eitruð
• primary og sekundary amín hafa hærra suðumark en alkanar en lægra en alkóhól
• Tertiary amín hafa lægra suðumark helru en 1° og 2° amín vegna þess að þau mynda ekki vetnistengi
• sum hafa ógeðfellda lykt
• einföld amín eru leysanleg í vatni

Question 29

Eiginleikar etera:

Answer 29

leysanlegir í vatni
hvarfast ekki við sýrur og basar
hvarfast við súrefni
eldfimir
hættulegir

Question 30

Eiginleikar alkóhóla:

Answer 30

skautaðir
fluster leysanlegir í vatni

Question 31

Hvernig lýta heteróhringir út?

Answer 31

hringur með N í