kabanata 1 Flashcards
Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 ng Pangulong Quezon, ang Wikang Pambansa ay ibabatay sa Tagalog.
Disyembre 30, 1937
(Disyembre 30, 1937)
Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap __ ng Pangulong , ang Wikang Pambansa ay ibabatay sa Tagalog.
Blg. 134
Pangulong Quezon
Tinawag na Pilipino ang Wikang Pambansa ng lagdaan ni Kalihim Jose Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang Kautusang Blg 7.
Agosto 12, 1959
Ayon sa kautusang ito, kailanman at tutukuyin ang pambansang wika ay Pilipino ang gagamitin.
Kautusang Blg 7.
sino ang naglagda na tawaging Pilipino ang wikang pambansa
Kalihim Jose Romero ng Kagawaran ng Edukasyon
ang tumutukoy sa ipinapakitang kakayahan sa pakikipag-usap sa pamamagitan ng dalawang wika.
bilinggwalismo
Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na Wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng Batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsad at paspasang itaguyod ang paggamit ng Pilipinas bilang midyum na opisyal na Komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon.
Artikulo XIV ng Konstitusyon 1987 Sek. 6
Ukol sa mga layunin ng Komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang panrelihiyon ay pantulong ng mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi na pantulong sa mga wikang panturo roon. Dapat itaguyod ng kusa at opsyonal ang Kastila at Arabic.
Artikulo XIV ng Konstitusyon 1987 Sek. 7
ay pantulong ng mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi na pantulong sa mga wikang panturo roon.
wikang panrelihiyon
(Artikulo XIV ng Konstitusyon 1987 Sek. 7)
Dapat itaguyod ng kusa at opsyonal ang __ at __.
Kastila at Arabic
(Artikulo XIV ng Konstitusyon 1987 Sek. 7)
Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic at Kastila.
Artikulo XIV ng Konstitusyon 1987 Sek. 8
(Artikulo XIV ng Konstitusyon 1987 Sek. 8)
Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa __ at __ at dapat isalin sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic at Kastila.
Filipino at Ingles
Dapat magtatag ang Kongreso ng isang Komisyon ng Wikang Pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, mag- uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanitili.
Artikulo XIV ng Konstitusyon 1987 Sek. 9
Ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 ay ipinalabas at nilagdaan ni Pangulong Corazon Aquino na nagtatadhana ng paglikha ng Komisyong Pangwika na siyang magpapatuloy ng pag-aaral ng Filipino. Gayon din, pinagtibay ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng pagtuturo sa mga paaralan sa mga piling asignatura
Agosto 25, 1988
Ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 ay ipinalabas at nilagdaan ni ___ na nagtatadhana ng paglikha ng Komisyong Pangwika na siyang magpapatuloy ng pag-aaral ng Filipino. Gayon din, pinagtibay ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng pagtuturo sa mga paaralan sa mga piling asignatura
Pangulong Corazon Aquino
Gayon din, pinagtibay ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng pagtuturo sa mga paaralan sa mga piling asignatura
Agosto 25, 1988
(Agosto 25, 1988) Ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. __ ay ipinalabas at nilagdaan ni ____ na nagtatadhana ng paglikha ng Komisyong Pangwika na siyang magpapatuloy ng pag-aaral ng Filipino. Gayon din, pinagtibay ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng pagtuturo sa mga paaralan sa mga piling asignatura
Blg. 335
Pangulong Corazon Aquino
magkabalikat sa paggigiit na manatili ang Filipino bilang asignatura at bilang wikang panturo sa antas tersyarya.
Tanggol Wika at PSLLF
taong sinimulan ipaglaban ng mga iskolar, guro, mag-aaral at mga nagmamahal sa wikang Filipino sa pangunguna ng Tanggol Wika ang pananatili ng Filipino bilang asignatura sa antas kolehiyo.
2013
PSLLF
Pambansang Samahan sa Linggwistika at Literaturang Filipino
sa bisa nito wala na ang Filipino bilang sabjek sa Kolehiyo
CHED MEMO ORDER (CMO) Blg. 20, Serye 2013
ang lumagda sa CMO, na noo’y Punong Komisyoner ng CHED
Kom. Patricia Licuanan
MGA ASIGNATURANG MANANATILING ITUTURO SA KOLEHIYO
-Pag-unawa sa Sarili / Understanding the Self -Pagpapahalaga sa Sining /Art Appreciation
-Mga Babasahin Hinggil sa Kasaysayan ng Pilipinas / Readings in Philippine History
-Siyensiya, Teknolohiya at Lipunan / Science, Technology and Society
-Ang Kasalukuyang Daigdig /
The Contemporary World
-Malayuning Komunikasyon Purposive communication
-Matematika sa Bagong Daigdig / Mathematics in the Modern World
-Etika / Ethics
kailan nagsimulang ituro ang mga naturang asignatura sa kolehiyo
2018 - 2019
Mga Unibersidad at Institusyong Pangwika na Naglabas ng Resolusyon
- Pambansang Samahan sa Linggwistika at Literaturang Filipino
- Pamantasang De La Salle-Maynila
- Unibersidad ng Pilipinas – Maynila
- Unibersidad ng Santo Tomas
- Far Eastern University
- San Beda College
- ANAKBAYAN
- National Teacher’s College
- Mindanao State University – Iligan Institute of Technology
- KATAGA
- Technological University of the Philippines
- League of Filipino Students
- Alliance of Concerned Teachers
- National Commission for Culture and the Arts
Mga Paninindigan ng PSLLF sa Pananatili ng Filipino sa Antas Kolehiyo
- SAPAGKAT, sa kasalukuyang kalakaran sa antas tersyarya ay may anim (6) FILIPINO sa batayang edukasyon;
- SAPAGKAT, sa antas tersyarya nagaganap at lubhang nalilinang ang intelektuwalisasyon ng FILIPINO sa pamamagitan ng pananaliksik, malikhaing pagsulat, pagsasalin, pasalitang pangmadla at kaalamang pangmidya;
1.SAPAGKAT, sa antas na ito ng karunungan, higit na dapat mapaghusay ang gamit at pagtuturo ng / sa FILIPINO dahil na rin sa mga kumukuha ng mga kurso sa pagtuturo at mga kaugnay na kurso; - SAPAGKAT, dahil sa pagpapaunlad ng K-12 Basic Education Curriculum, mawawala na sa antas tersyarya ang FILIPINO at sa halip ay ibababa bilang bahagi ng mga baitang 11 at 12;
- SAPAGKAT, ang panukalang PURPOSIVE COMMUNICATION na bahagi sa batayang Edukasyon sa tersyarya ay hindi malinaw kung ituturo sa Ingles o Filipino;
- SAPAGKAT, ang panukalang tatlumpu’t anim (36) na yunit ng batayang edukasyon mula sa Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon (CHEd) ay minimum lamang kung kaya’t maaari pang dagdagan hanggang anim (6) pang yunit.
Mga Mahahalagang Argumento kung Bakit Dapat Manatili ang FILIPINO Bilang Asignatura sa Kolehiyo (PSLLF)
-nilinaw ng PSLLF na ang patakarang bilinggwal na ipinatupad sa pamamagitan ng Department Order No. 25 Series of 1974 ng Department of Education, Culture and Sports (DECS) ay ngayo’y operatibo at may bisa mula baitang 4 hanggang antas tersyarya.
-ang pagpapapalawak sa paggamit ng FILIPINO bilang wikang panturo sa kolehiyo ay alinsunod din sa Artikulo IV, Seksyon 3 ng 1987 Konstitusyon.
-mas dapat ituro ang FILIPINO sa kolehiyo sapagkat sa panahon ng patuloy na globalisasyon at ng Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) Integration.
ASEAN
Association of Southeast Asian Nations Integration.
nilinaw ng PSLLF na ang patakarang bilinggwal na ipinatupad sa pamamagitan ng Department Order
Department Order No. 25 Series of 1974 ng Department of Education, Culture and Sports (DECS)
ang pagpapapalawak sa paggamit ng FILIPINO bilang wikang panturo sa kolehiyo ay alinsunod din sa Artikulo
Artikulo IV, Seksyon 3 ng 1987 Konstitusyon.
Itinatag ang Tanggol Wika
Hunyo 21, 2014
Ang kawalang-aksyon ng CHEd at upang patatagin ang boses ng mga nagtatanggol sa wika na ang pawang miyembro ay mga guro mula sa iba’t ibang unibersidad gaya ng mga sumusunod;
- De La Salle University
- Ateneo de Manila University
- University of the Philippines
- Polytechnic University of the Philippines
- University of Sto.Tomas
Mga Panawagan ng TANGGOL WIKA
a. Panatilihin ang pagtuturo ng asignaturang Filipino sa New General Education Curriculum sa kolehiyo;
b. Rebisahin ng CHEd Memo Order 20, Series of 2013;
c. Gamitin ang wikang Filipino sa pagtuturo ng iba’t ibang asignatura; at
d. Isulong ang makabayang edukasyon.
sa pangunguna ni ___ at ng mahigit __ na mga propesor at iskolar - Isang malaking bigwas ang ginawang hakbang ng Tanggol Wika na sinuportahan ng mga propesor, at iskolar mula sa iba’t ibang unibersidad nang magsampa sila ng iba’t ibang kaso sa Kataas-taasang Hukuman o Korte Suprema sa bansa.
-Abril 15, 2015
-Dr. BIENVENIDO LUMBERA
-100
Maliban pa sa mga kilos-protesta, nagpapirma rin ng petisyon ang Tanggol Wika na nilagdaan ng humigit-kumulang ___ na mag-aaral, guro, iskolar at nagmamahal sa wikang Filipino mula sa iba’t ibang unibersidad at sektor ng lipunan.
700,000
naglabas ang Korte Suprema ng Temporary Restraining Order. Kinatigan ng nasabing hukuman ang mga argumentong nakatala sa nasabing petisyon.
Abril 21, 2015
tatlong taon matapos mailabas at maipatupad ang TRO laban sa CMO Bilang __, Serye __ ay tinanggal na ito ng Korte Suprema at tuluyan nang binura ang asignaturang Filipino at Panitikan sa antas kolehiyo.
-2018
-Blg. 20
-serye 2013
nanawagan sa bawat unibersidad sa Pilipinas na lumikha ng mga asignatura sa Filipino – batay sa naging desisyon ng Korte Suprema na nagbibigay-laya pa rin sa mga unibersidad na magdagdag ng mga asignatura gaya ng Filipino habang wala pa ang pinal na desisyon ng Korte Suprema tungkol sa motion for reconsideration na isinampa noong Nobyembre 2018.
tanggol wika
kailan isinampa ang motion for reconsideration
nobyembre 2018
inihain nina ___ at Rep. ___ sa kongreso ang Panukalang Batas Bilang ___ o batas na nagtatakda ng hindi bababa sa siyam (9) na yunit ng asignaturang Filipino noong ___
-ACT Teachers Partylist Rep. Antonio Tinio at Rep. France Castro
-blg. 8954
-Enero 30, 2019
ay pinagtibay na (denied with finality) ng Korte Suprema ang desisyon nitong tanggalin ang mga asignaturang Panitikan at Filipino sa antas kolehiyo. Batay sa inilabas na desisyon ng nasabing korte ukol sa motion for reconsideration ay walang substansyal na argumentong inihain ang Tanggol Wika at iba pang petisyuner upang mapanatili ang mga nasabing asignatura.
Marso 5, 2019
Mga Pag-aaral sa Kakayahan ng Filipino bilang Disiplina at Wika ng Edukasyon
Unibersidad ng Pilipinas - Diliman
(1968-1969)
Sinimulang gamitin ang wikang Filipino bilang wikang panturo na nagsimula bilang eksperimento sa kolehiyo ng __ at __ (____).
-sining at agham
-Departamento ng Pilosopiya, Sosyolohiya, Kasaysayan
Napatunayan sa isinagawang eksperimento na higit na epektibo ang pagtuturo ng Agham-Panlipunan gamit ang wikang Filipino sapagkat higit na nagkakaunawaan ang mga mag-aaral at guro
(Tiamson-Rubin, 1993: mula sa Bernales, et al., 2019)
pinangunahan nito ang pagsasa-Filipino ng pagtuturo ng Pilosopiya bunsod na isang pangyayari noong magpunta siya sa __, taong ___
-Dr. Emerita S. Quito
-Vienna
-1962
Pamantasang De La Salle- Maynila
pagtuturo ng Pilosopiya gamit ang wikang Filipino.
Nakapaglathala ng mga babasahin sa Pilosopiya na nasusulat sa wikang Filipino.
Padre Roque Ferriols, S.J
Ateneo De Manila
Ilang Mahahalagang Argumento Kung Bakit Dapat Manatili ang Filipino Bilang Wika ng Edukasyon At Asignatura Sa Kolehiyo at sa Mas Mataas na Antas (San Juan, 2018)
a. Ang FILIPINO ay DISIPLINA, ASIGNATURA, bukod na LARANGAN NG PAG-AARAL at hindi simpleng WIKANG PANTURO lamang.
b. Para maging epektibong wikang panturo ang Filipino, kailangang ituro ito at linangin din ito bilang asignatura.
c. Sa ibang bansa, may espasyo rin sa kurikulum ang sariling wika bilang asignatura, bukod pa sa pagiging wikang panturo nito.
d. Pinag-aaralan din sa ibang bansa ang Filipino – at may potensyal itong maging nangungunang wikang global – kaya lalong dapat itong pag-aralan sa Pilipinas.
e. Multilinggwalismo ang kasanayang akma sa siglo 21.
f. Hindi PINAUNLAD, hindi NAPAUNLAD at hindi MAPAUUNLAD ng pagsandig sa WIKANG DAYUHAN ang EKONOMIYA ng bansa.
