Jarðfræði

Question 1

Hvenær myndaðist jörðin ?

Answer 1

Fyrir 4.600 milljónum ára

Question 2

Hvað er hitastigull ?

Answer 2

Mælikvarði á varmaflutning í bergi, vex með auknu dýpi

Question 3

Segðu frá háhitasvæðum (hitastig á 1 km dýpi, helstu fundarstaðir, einkenni á yfirborði, útfellingar á yfirborði)

Answer 3

Yfir 200°C, finnast helst á flekamótum og flekaskilum við megineldstöðvar, gufu-, leir- og brennisteinshverir á yfirborði, miklar útfellingar, s.s. leir, gifs, hverahrúður og brennisteinn

Question 4

Segðu frá lághitasvæðum (hitastig á 1 km dýpi, helstu fundarstaðir, einkenni á yfirborði, útfellingar á yfirborði)

Answer 4

Undir 150°C, finnast um allt land, vatns- og goshverir, ölkeldur og kolsýrulaugar á yfirborði, ekki mikið um útfellingar, aðallega kísill

Question 5

Hver eru algengustu frumefni jarðskorpunnar ?

Answer 5

Kísill, járn, súrefni og ál

Question 6

Hvar myndast hafsbotnsskorpa og hvar eyðist hún

Answer 6

Myndast í miðhafshrygg og eyðist við djúpála

Question 7

Hvað gerist þegar hafsbotn mætir hafsbotni ?

Answer 7

Eyjabogi myndast með eldvirkni

Question 8

Hvað gerist þegar hafsbotn gengur undir meginland ?

Answer 8

Fellingafjöll með eldfjöllum myndast

Question 9

Hvað gerist þegar meginland mætir meginlandi ?

Answer 9

Fellingafjöll myndast, jarðskjálftar en engin eldvirkni

Question 10

Hvað myndast þegar hafsbotnsfleka rekur yfir möttulstrók ?

Answer 10

Eyjaröð

Question 11

Hvað myndast ef möttulstrókur kemur upp við flekaskil ?

Answer 11

Þverhryggur

Question 12

Hvað kallast basískt gosberg ?

Answer 12

Basalt

Question 13

Hvað kallast ísúrt gosberg ?

Answer 13

Íslandít

Question 14

Hvað kallast súrt gosberg ?

Answer 14

Ríólít

Question 15

Hvað kallast basískt djúpberg ?

Answer 15

Gabbró

Question 16

Hvað kallast ísúrt djúpberg ?

Answer 16

Díorít

Question 17

Hvað kallast súrt djúpberg ?

Answer 17

Granít og granófýr

Question 18

Hver er munurinn á gosbergi og djúpbergi ?

Answer 18

Gosberg storknar á yfirborði og er fínkonrótt eða dílótt, djúpberg storknar djúpt í jörðu og er stórkonrótt

Question 19

Hvernig er skipting lofthjúpsins ?

Answer 19

Veðrahvolf 0-10 km - Heiðhvolf 10-50 km - Miðhvolf 50-80 km - Hitahvolf 80 km

Question 20

Hvar í lofthjúpnum er ósonlagið ?

Answer 20

Heiðhvolfi

Question 21

Hvar í lofthjúpnum eru norðurljósin ?

Answer 21

Miðhvolfinu

Question 22

Hvaða efni á mestan þátt í eyðingu ósonlagsins ?

Answer 22

Klór

Question 23

Hvaða lofttegundir eiga mestan þátt í gróðurhúsaáhrifum ?

Answer 23

Koltvíoxíð og metan

Question 24

Hvers vegna er há tíðni jarðskjálfta á suðurlandi ?

Answer 24

Því þar eru sniðgeng flekamörk

Question 25

Hvað er askja ?

Answer 25

Eldkeila sem sigið hefur ofan í tæmt kvikuhólf

Question 26

Hvað er dyngja ?

Answer 26

Flatur hraunskjöldur, myndaður úr þunnfljótandi basískri kviku

Question 27

Hvernig verða móbergsstapar til ?

Answer 27

Þegar dyngjugos verður undir jökli

Question 28

Hvers konar fjall er Herðubreið ?

Answer 28

Móbergsstapi

Question 29

Hvers konar fjall er Skjaldbreiður ?

Answer 29

Dyngja

Question 30

Segðu frá lindám (uppspretta, rennsli, hitastig)

Answer 30

Eiga upptök sín í lindum eða uppsprettum þar sem grunnvatn sprettur úr jörðu, rennsli og hitastig er stöðugt, meira um lindár við gosbeltin

Question 31

Segðu frá dragám (uppspretta, rennsli, hitastig)

Answer 31

Safnast saman úr ám og lækjum á yfirborði, rennsli háð sveiflum í úrkomu og veðurfari, hitastig sveiflast með umhverfishita, frjósa á veturna

Question 32

Segðu frá jökulám (uppspretta, rennsli, hitastig)

Answer 32

Afrennsli jökla, mikil árstíðarsveifla, dægursveifla, mjög gruggugar, skilja eftir sig mikla sanda og aura

Question 33

Hvað er eldstöðvakerfi ?

Answer 33

Sprungurein ásamt eldstöðvakerfi

Question 34

Hvað er bólstraberg ?

Answer 34

Hraun sem myndast við gos djúpt undir vatni þar sem þrýstingur er of mikill til að gufusprengingar verði

Question 35

Hvað er móberg ?

Answer 35

Bergtegund sem verður til við gos undir jökli eða vatni þar sem gosopið er nálægt eða rétt undir yfirborðinu

Question 36

Hvað eru fastastjörnur ?

Answer 36

Sólir sem sjást frá jörðu en eru ekki í okkar sólkerfi

Question 37

Hver er röð reikistjarna frá sólu ?

Answer 37

Merkúríus - Venus - Jörðin - Mars- Júpíter - Satúrnus - Úranus - Neptúnus