ISPIT Flashcards

1
Q

Operativni sistem kao interfejs između korisnika i računara.

A

-Obezbedjuje izvrsavanje programa
-Obezbedjuje pristup na ulazno izlaznim uredjajima
-Kontrolise pristup podataka
-Obezbedjuje pomocne programe
-Kontrolise sistemski pristup
-Obezbedjuje detekciju greski i sistem resavanja tih greski
-Obezbedjuje statistiku iskoriscenja resursa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Arhitektura UNIX operativnog sistema. (Bezbednosni prsteni x86 procesora i njihova upotreba
na UNIX sistemima)

A

x86 Procesor se sastoji od 4 bezbednosnih prstenova, Ring 0,1,2,3. Ovi prsteni imaju rzlicitu kolicinu dostupnih skupova instrukcija, Ring 0 ima pristup na svim instukcijama procesora dok Prsten 3 ima najograniceniji pristup na skupovima instrukcija. Unix sistemi koriste iskljucivo Prsten 0 i 3 zbog problema portabilnosti na procesore koji imaju samo 2 prstena

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Virtuelizacija operativnih sistema.

A

Omogucava pokretanje vise operativnih sistema, tj. vise virtuelnih racunara na jednom fizickom racunaru.
HOST/GUEST - HOST je obicno onaj racunar na kome se pokrecu virtuelni racunari i on je obicno fizicki racunar,
GUEST je virtuelni racunar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Prednosti virtuelizacije operativnih sistema.

A

-Pokretanje vise virtuelnih racunara na jednom fizickom racunaru.
-Maksimalno iskoriscenje hardverskih resursa,
-Smanjenje potrosnje elektricne energije na nivou Racunara i na nivou Datacentra.
-smanjenje broja fizickih racunara koji se moraju odrzavati
-Mogucnost pokretanje starijih verzija OS i aplikacija starijih generacija
-pokretanje medjusobno nekompatibilnih aplikacija u isto vreme
-Brzo stavljanje virtuelnih racunara u funkciju
-Laka portabilnost virtuelnih racunara izmedju hostova.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Komponente virtuelnog računara.

A

Datoteka: ekstenizja:
-Virtuelni hard disk vdi
-Snapshot datoteka vdi
-Sava state datoteka sav
-Konfiguraciona datoteka vbox
-Detalji implementacije na VirtualBoxu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Tipologija virtuelnih hard diskova.

A

Dynamically allocated i Fixed size.
Dynamically allocated obezbedjuje ustedu disk prostora tako sto datoteka virtuelnog diska raste po potrebi kada se podaci zapisuju, performanse opadaju zbog dodatnih U/I operacija za povecanje porstora virtuelnog diska.
Fixed size - velicina diska je ista kao velicina diska od fizickog racunara i posto se ne vrsi nikakva opercacija sirenja virtuelnog diska, obezbedjuju se optimalne peformanse virtuelnog racunara.

formati koji VirtualBox podrzava:
VDI - VirtualBox image format (najlogicniji izbor za nove virtuelne racunare)
VDH - Microsoft
VMDK - VMWare
HDD - Parallels
QCOW - QEMU copy on write format
QED - QEMU enhanced format

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Važni detalji.

A

LMAO

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

VirtualBox Additions.

A

To je sofrver koji se instalira na virtuelni racunar nako sto se instalirao OS. Na ubuntu se on instalira uz OS.
Dodaje funkcije:
-Transparentan prelazak misem sa HOST na GUEST racunar i obrnuto.
-Bolji video zapis.
-Vidljivost deljenog foldera sa virtuelnog racunara na hostu.
-Sinhronizacija vremena HOST racunara sa GUESTOM
-Kopiranje podataka izmedju hosta i virtuelnog racunara.
-itd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Procedura instalacije Guest Additions softvera na CENTOS 8

A
  1. uneti komandu : su
  2. uneti komandu: dnf install kernel-devel kernel-headers perl gcc make elfutils-libelf-devel
  3. Proveriti verziju kernela pomocu komande: rpm -q kernel-devel uname -r
  4. ako se razlikuje verzija ukucati komandu: dnf update kernel-*
  5. restartovati racunar: reboot
  6. uneti komandu: su
  7. na meniju Devices program Oracle VM VirtualBox-a , odabrati opciju: Insert Guest Additions CD Image…
  8. vratiti se u terminal i ukucati 2 komande:
    cd /run/media/student/VB*
    ./VBoxLinuxAdditions.run
  9. reboot
  10. exit ?
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Priroda snapshot-ova.

A

snapshot reprezentuje snimak stanja virtualnog racunara u formi rezerne kopije virtualnog diska. On je ustvari poseban virtualni hard disk koji nastaje u trenutku kada se napravi snapshot. On se nadovezuje ili na originali virtualni disk koji nastaje kada se kreira virtuali racunar ili na virtuelni disk predhodnog snapshota

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Čemu služe snapshot-ovi?

A

-Snapshot-ovi omogucavaju administratoru vracanje virtuelnog racunara u stanje diska u kojem je bio neposredno pre nastanka snapshot-a.
-Prakticno se mogu koristiti kao forma rezervne kopije stanja virtuelnog racunara.
-Snapshot-ovi nisu zamena za kreiranje potpunih rezervnih kopija virtuelnih racunara.
-Snapshot kreiramo da bismo snimili stanje virtuelnog racunara s ciljem kasnije mogucnosti vracanja na to stanje.
-Restauracija snapshot-a radimo radi vracanja virtuelnog racunara u zeljeno stanje.
-Snapshot-ovi neminovno usporavaju rad virtuelnog racunara

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Shell aplikacije.

A

Shell aplikacije omogucavaju interakciju korisnika sa operativnim sistemom.
TUI - textual user interface
Koristi textualni interfejs kao nacin komunikacije sa OS, Idealna za potrebe automatizacije ponavljajucih administrativnih zadataka
GUI - Graphical user interface
Koristi graficke elemente kao sto su prozori za slanje naredbi OS, idealno za obavljanje operacija koje ne moraju da se ponavljaju a trebaju sto brze da se urade.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Istorijat Linux TUI shell aplikacija.

A
  • sh (1977) Bourne Shell
  • csh (1978) C shell
  • tcsh (1983) Tenex C shell
  • ksh (1983) Korn shell
  • bash (1989) Bourne Again shell
    -zsh (1990) Z shell
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Bash shell prompt.

A

Prilikom koriscenja, Shell promt je string koji se vidi kada sistem ocekuje komandu od strane korisnika, izgle promta regulise $PS1 sistemska verijabla.
(Kada je korisnicki nalog onda je $)
(Ako je root nalog onda je #)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Emulatori terminala i virtuelne konzole

A

Tokom 70 i 80 godina 20 veka, racunaru se pristupalo putem terminala.
Terminal je uredjaj koji se sastoji od video adaptera, tastature i monitora.
Na modernim racimarima, bash shell se pristupa preko emulatora terminala koji se moze pokrenuti kao aplikacija na grafickom okruzenju

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Shell komande uopšteno.

A

Svaka komanda ima 3 elementa:
Naziv komande, opcije, argumente
-nakon komande sledi nijedna,jedna ili vise opcija
-Opcije omogucavaju prilagodjavanje ponasanja komande.
-Opcije obicno zapocinju sa jednom,dve ili bez srednje crte (a, -a ili –all), zavisno od Unix sistema.
-Nakon opcije moze da sledi nijedna,jedan ili vise argumenata.
-Argumenit opisuju ciljni objekat nad kojim se komanda sprovodi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

GNOME3.

A

GNOME - GNU Network Object Model Enviroment.
-Podrazumevano graficko okruzenje na aktuelnom Rocky i Ubuntu sistemima.
-Istoriski gledano oslanja se na X windows system ili wayland graficki framework.
-GNOME 3.22 i noviji koriste wayland kao podrazumevani framework.
-Ispis verzije rocky linuxa:
cat /etc/rocky-release
lsb_release -a
-ispis verzije Ubuntu-a:
-lsb_release -a
Ispis aktuelne verzije GNOME okruzenja:
gnome-shell –version

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Ubuntu specifičnosti naloga root.

A

na Ubuntu sistemima root nalog podrazumevano nema lozinku, tako da nije moguce prijaviti se na root nalog, tj. ne moze se koristiti komanda su. Kod Ubuntu sistemima nalog kreiran u toku instalacije ima tzv. SUDO privilegiuju, i ona se inicijalizuje tako sto se pre unosene komande unese komanda SUDO.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Varijable u vezi istorije komandi

A

$HISTSIZE - broj komandi koji sistem pamti u okviru trenutnog okruzenja. Podrazumevana vrednost: ROCKY8=1000, UBUNTU20.04=1000, Privremena promena vrednosti: export HISTSIZE=1200 (odnosi se na aktuelni terminal, tj. ako se terminal ugasi HISTSIZE se vraca na 1000)
$HISTFILE -putanja do datoteke istorije komandi. Smesteno u .bash_history datoteku home foldera korisnika
$HISTFILESIZE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Standard hijerarhije sistema datoteka.

A

Hirarhija sistema datoteka je opsiana standardima FSSTND i FHS
FSSTND - Filesystem standard
FHS - Filesystem Hierarchy standard
Svi resursi racunara reprezentuju se u formi datoteka
Uredjaji, procesi i drugi objekti reprezentuju se kao datoteke pomocu pseudo sistema datoteka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hijerarhija sistema datoteka.

A

Sve datoteke su smestene na sistem datoteka koji je oraginizovan u obliku stabla direktorijuma, koje se nazivaju hirarhija sistema datoteka. Karakter / se koristi kao separator izmedju nadobjekta i podobjekta, a takodje i reprezentuje korenski direktorijum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Važni direktorijumi ili simbolički linkovi u korenu sistema datoteka.

A

/bin esencijalne korisnicke komande
/boot datoteke koje se zahtevaju u procesu podizanja sistema
/dev datoteke koje reprezentuju hardverske uredjaje
/etc Konfiguracione datoteke OS
/home Privatne i konfiguracione datoteke specificne za korisnika
/lib osnovne biblioteke i moduli kernela
/media Direktorijum namenjen poddirektorijumima
/mnt lokacije za privremeno montiranje diskova
/opt predividjeno mesto za instalaciju dodatnih aplikacija
/proc obezbedjuje podatke o procesima i kernelu
/root home direktorijum super naloga (root)
/sbin komande sistemske administracije
/srv podaci namenjeni servisima
/tmp prostor za privremene datoteke
/var Promenljivi perzistentni podaci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Apsolutne putanje datoteka i direktorijuma.

A

Apsolutna putnja precizno opisuje lokaciju datoteke ili direktorijuma, / se koristi kao separator. Pocinje od korena sistema datoteka i opisuje sve direktorijume do ciljnog resursa ukljucujuci i njega, putanja je apsolutna ako pocinje sa / .

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Relativne putanje datoteka i direktorijuma.

A

Relativna putanja pokazuje lokaciju datoteke ili direktorijuma u zavisnosti od aktivnog direktorijuma (onaj u kome smo trenutno)
relativn putanja moze da bude za nadobjekat i podobjekat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Podrazumevani direktorijum za montiranje Flash i CDRom medijuma.

A

Razlikuje sa na distribucijama kojim koristimo:
Rocky: /run/medium/<korisnicko>/<naziv>
Ubuntu: /medium/<korisnicko>/<naziv></naziv></korisnicko></naziv></korisnicko>

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Karakteristike Linux sistema datoteka.

A

Putanja ne sme da predje 4095 karaktera (bajta) ukljucujuci / karaktere, svaka komponenta odvojena / karakterom ne sme da predje 255 karaktera, ime datoteke ne sme da sadrizi karakter / i NUL

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

File Name Globbing.

A

Omogucava lociranje vise datoteka od jednom koriscenjem jednog izraza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Preusmeravanje standardnih izlaznih kanala procesa. Operatori preusmeravanja izlaza. Sintaksa
preusmeravanja izlaza. Primer.

A

file1>file2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Korišćenje kanalisanja ulaza i izlaza.

A

vezivanje standardnog izlaznog kanala jednog procesa sa ulaznim kanalom drugog procesa, tj.
rezultat rada jedne komande postaje ulazni argument druge komande
(ls -la | less)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Komanda tee

A

komanda tee omogucava istovremeno ispis rezultata komande na ekranu i preusmeravanje izlaza u datoteku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Regularni izrazi.

A

za regularni izraz podrazumeva se koriscenje komande [ grep ]. Omogucava pretragu tekstualnih datoteka pomocu kompleksnih metoda definisanja kriterijuma pretrage

npr.
trazimo rec “bag” u datoteci “tekst” :
grep bag tekst

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Regularni izrazi. Klase karaktera za pretragu.

A

definise se u srednjim zagradama [] i omogucava lociranje jednog karaktera iz skupa karaktera za pretragu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Regularni izrazi. Escape karakteri.

A

koristi se opcija -E sa komandom grep
specijalni karakteri: \,+,|,(,),{,,?
pretraga ovih karaktera zahteva escape karakter \ ispred specijalnog karaktera

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Regularni izrazi. Alternacije, kvantifikatori.

A

Alrernacije |
grep -E “big | ben” file1
trazi pojavu reci big i ben, zbog pojave karaktera | zahteva -E.
Kvantifaktori * ? +
grep a* file1
trazi 0 ili vise uzastopnih ponavljanja slova a (npr. a, aa, aaa)

35
Q

. Regularni izrazi. Komanda grep.

A
36
Q

Korisnički nalog.

A

Predstavlja korisnika na racunarskom sistemu.Implementira se kao objekat sa pomocnim atributima koji se nalaze u konfiguracionoj datoteci /etc/passwd.Kako bi se neko prijavio na korisnicki nalog morao bi da zna ime i lozinku tog naloga
Kada se korsink prijavi vrsi se autentifikacija.To je proces provere identiteta korisnika.
UID predstavlja identitet svakog korisnika racunara, specifican je za svakoga i svaki nalog ga im.

37
Q

Format datoteke /etc/passwd

A

1.Korisnicko ime
2.Lozinka, premestanje u datoteku /etc/shadow
3.UID user ID korisnika
4.GID group ID primarne grupe korisnika
5.GECOS polje (proizvoljan tekst, obicno ime i prezime korisnika ili opis namene naloga)
6.Putanja do home direktorijuma korisnika
7.Putanja do shell programa korisnika

38
Q

Grupe.

A

Grupa je kolekcija korisnickih naloga, koriscenje grupa olaksava porcesu dodeljivanja ovlascenja, kada se dodat ovljascenje nekoj grupi to ovlascenje se dodeljuje svim clanovima te grupe

39
Q

Format datoteke /etc/group

A

s leva na desno grupa ima 4 atributa (polja) odvojena dvotackom:
Naziv grupe
Lozinka grupe
GID group ID
lista clanova grupe
GID predstavlja atribut grupe koji oznacava indetitet grupe

40
Q

Opsezi UID vrednosti za korisničke naloge

A

UID 0 : root nalog
UID 1-200: sistemski nalozi dodeljenim sistemskim procesima od strane Red Hat-a
UID 201-999 : sistemski nalozi koje koriste sistemski procesi koji nemaju vlasnistvo nad datotekama
UID 1000: regularni korisnici

41
Q

Kriptografske heš funkcije i salt

A

Kriptografske hes funkcije koriste se za potrebe kriptovanje / sifrovanje lozinki
H(o)=h
H - hes funkcija
o - otvoreni tekst/lozinka
h - hes vrednost
neke danas poznate kriptografske hes funkcije: md5, sha1, sha256, sha512
Parametar salt se koristi radi sprecavanja prepoznavanja hes funkcije naloga sa istim lozinkama, soljenje lozinke

42
Q

. Kako parametar salt doprinosi kvalitetu heš vrednosti

A

zasoljene hes vrednosti razlicitih naloga sa istim lozinkama je drugacija, tako da je potencijonalnom napadacu otezan rad dekriptovanja lozinke

43
Q

Kriptografske zanimljivosti (Podrazumevani heš algoritam).

A

na RHEL 7 i 8 kao i na Ubuntu 20.04 sistemima se koristi hes algoritam sha512
a na RHEL 6 sistemima su sha256 i 512

44
Q

Format datoteke /etc/shadow

A

1.Korisnicko ime
2.Kriptovana lozinka
3.Datum Poslednji promene lozinke
4.Minimalni zivotni vek lozinke
5.Maximalni zivotni vek lozinke
6.Period upozorenja na isticanju lozinke (u odnosu na maximalni vek)
7.Broj dana neaktivnosti korisnika nakon isticanja lozinke (nakon kog dolazi do zakljucavanja lozinke)
8. Datum ili dan isteka naloga
9.Polje rezervisano za buduce potrebe

45
Q

Podrazumevane vrednosti zastarevanja lozinki.

A

definise datoteka /etc/login.defs
minimalni vek 0
max vek 99999
period upozorenja 7

46
Q

Nologin Shell.

A

nalog koji ne zahteva interaktivni shell
kaka korisnik pokusava da se prijavi nologin shell zatvara vezu.

47
Q

Sudo

A

sudo pokrece neku komandu sa sudo privilegijama, nakon unosa zahteva da se unese lozinka, samo korisnici sa sudo privilegijama mogu da je koriste. Te privilegije su definisane u datoteci /etc/sudoers.
pokretanje procesa editovanja sudoersa vrsi se preko komande visudo.

48
Q

Dodela sudo privilegija korisnicima

A

<user> <machine>=COMANDA
</machine></user>

49
Q

Dodela sudo privilegija grupama.

A

%group MACHINE=COMANDS
Dodela prava za pokretanje “useradd” grupi “useradmins” nar racunaru CENTOS8-1:
%useradmins CENTOS8-1=/usr/sbin/useradd

Dodela prava pokretanja “useradd” i “passwd”
%useradmins CENTOS8-1=/usr/sbin/useradd,/usr/bin/passwd

pokretanje bilo koje aplikacije grupi “useradmins” na bilo kom racunaru:
%useradmins ALL=ALL

50
Q

Dodela sudo privilegije za komandu su korisniku ili grupi.

A

omogucava dodelu prava da se komanda su pokrece u kontekstu root naloga, koriscenjem sopstvene lozinke (bez potrebe poznavanja lozinke naloga root)

51
Q

Osnovni standard ovlašćenja, POSIX standard

A

r- read
w- write
x -execute

52
Q

Struktura ovlašćenja na nivou resursa

A

owner - ovlascenje za vlasnik datoteke
group ovner - ovlascenja za primarnu grupu vlasnika datoteke, tzv. vlasnik grupe
others - ovlascenja za sve ostale korisnike

53
Q

Specijalna ovlašćenja

A
54
Q

Numerički metod promene ovlašćenja

A

chmod 743

55
Q

Simbolički metod promene ovlašćenja

A

chmod u=rw,g=wx

56
Q

Promena vlasništva nad datotekom

A

chown

57
Q

Koncept liste za kontrolu pristupa

A

dodatna ovlascenja se mogu podesiti koriscenjem liste za kontrolu pristupa (Access control list - ACL) Ovlascenja se mogu dodeliti korisnicima i grupama, mogu se dodati rwx

58
Q

Maska

A

maska ogranicava efektivno ovlascenje vlasnik grupe, korisnika i grupama koje su eksplicitno navedene, maska ne uvodi restrikciju na vlasnika datoteke i ostale korisnike

59
Q

Algoritam provere prava pristupa

A
60
Q

Podrazumevana ovlašćenja i maska

A

mogu se konfigurisati na nivou direktrorijuma,omogucavaju definisanje inicijalnih ovlascenja i maske za buduce datoteke i poddirektrorijume.
Mogu se podesiti za vlasnika,vlasnik grupu,proizvoljnog korisnika,proizvoljnu grupu i ostale korisnike

61
Q

Istorijski pogled, init.

A

tradicionalno na Unix OS init je prvi proces koji se startuje prilikom startovanja sistema, kernel ga startuje, proces init radi sve dok se racunar ne ugasi, najveci broj Linux distribucija koristi verziju init -a koji je kompatibilan sa system V implementacijom, tzv. sysvinit. Originalna sinhroni dizajn sprecava sysvinit da efikasno uplavlja zadacima.

62
Q

Istorijski pogled, upstart.

A

Upstart je zamena tradiconalnog init demona, koji se oslanja da koncept upravljanja baziran na dogadjajima, prakticno upstart radi asinhrono, ima odlicnu kompatibilnost sa sysvinit demonom,datiran iz 2006. god

63
Q

Istorijski pogled, systemd

A

takodje je zamena za sysvinit, datiran iz 2010 god. Kontraverzan je zato sto napusta Unix filozofiju (short,simple,clear,modular), slican problem kao microsoft. Prakticno je linux standard

64
Q

Osnovi systemd-a.

A

prvi proces koji startuje kernel je systemd PID1, daljim podizanjim sistemom upravlja systemd, demoni su procesi koji obavljaju zadatke u pozadini, oni se obicno startuju uz podizanje sistema i zavrsavaju kada se racunar islkuci. Izraz servis se koristi za reprezentaciju jedne ili vise instance istog demona. Za slusanje mreznih konekcija demon koristi soket.
Socket je primarni komunikacioni kanal sa lokalnim ili udaljenim klijentima.
Socket moze kreirati demon, medjutim kreiranje Socket-a moze biti odvojeno od demona.
Proces systemd moze kreirati socket.
Socket se prosledjue demonu kada se uspostavlja veza od strane klijenta.

65
Q

Prednosti systemd-a

A

-Paralelizacija aktivnosti koja dovodi do znatno kraceg vremena neophodnog za podizanje OS.
-Startovanje demona na zahtev, bez potrebe za posedovanjem dodatnog posrednickog servisa
-Automatsko upravljanje zavisnostima izmedju servisa, koje sprecava duge tajmaut-e.
-Postojanje metode pracanja povezanih procesa koriscenjem Linux kontrolnih grupa.

66
Q

Praćenje stanja servisa pomoću komande systemctl.

A

Sprecavanje servisa da se podize automatski tokom podizanja OS:
“systemctl disable sshd.service “
(ime nekog servisa). (Servis se ne stopira trenutno)

Konfigurisanje servisa da se podize automatski tokom podizanja OS:
“systemctl enable sshd.service “
(Servis se ne startuje odmah)

67
Q

Konfiguracija servisa.

A

Konfiguracione datoteke systemd jedinica na CENOTS-u nalaze se na putanji /usr/lib/systemd/system.
Na Ubuntu /lib/systemd/system

68
Q

Procedura promene lozinke za CENTOS 8.

A

1.reboot
2. pritisnuti e
3. trazimo liniju sa stringom: “linux” i na kraju pisemo “rd.break”
4. pritisnuti CTRL+x
7. kucati “mount -o remount,rw /sysroot/
8.kucati “chroot /sysroot
9. promeniti lozinku komandom passwd
10. kucati “touch /.autorelabel”
11. exit
12. logout

69
Q

Procedura promene lozinke za Ubuntu 18.04.

A
  1. reboot
  2. drzati shift
  3. pritisnuti e dok se pali racunar
  4. trazimo string: “ro quiet splash $vt.handoff” i zameniti ga sa “rw init=/bin/bash”
  5. pritisnuti CTRL+x
  6. promeniti lozinku sa passwd
  7. pokrenuti komandu exec /sbin/init
70
Q

Network Manager

A

demon koji prati i upravlja mreznom konfiguracijom, programi za konfigurisanje konekcija: nmcli i nmtui. Pojam device reprezentuje mrezni interfejs a connection jednu jednu skupinu konfiguracionih svojstava mreznog uredjaja, moguce vise razlicitih mreznih konfiguracija za jedan uredjaj ali samo jedan moze biti aktivan u jednom trenutku.
Na ovaj nacin je moguce imati vise razlicitih mreznih uredjaja za jedan uredjaj
Tekstualne komande i graficki alati koji se koriste u kombinaciji sa Network Manager-om sinmaju konfiguracione datoteke u direktorijum
/etc/sysconfig/network-scripts

71
Q

Konfiguraciona datoteka mrežnog adaptera.

A

Direktorijum: /etc/sysconfig/network-scripts
Datoteka: ifcfg-eth0 (zavisi od imena mrezne konekcije)
BOOTPROTO:
none
bootp
dlhcp
IPADDR0 = prva IP adresa.
IPADDR1 = druga IP adresa
PREFIX = duzina subnet maske, npr.24.
GATEWAY0 = adresa rutera.
DEFROUTE = yes
DNS1 = prva IP adresa DNS servera.

72
Q

Ostali parametri konfiguracione datoteke

A

DEVICE = oznaka mreznog adaptera.
ETHTOOL_OPTS = “autoneg off”
NM_CONTROLED = yes|no
ONBOOT = yes|no
PEERDNS = yes|no

nmcli con reload
nmcli con down
nmcli con up

73
Q

Linux Hostname

A

STATIC - ekvivalento hostname-u
TRANSIENT - Kernel kopija STATIC name-a PRETTY - Opis racunara,slobodna forma

74
Q

Upravljanje imenima.

A

Pregled STATIC imena: hostname
konfiguraciona datoteka /etc/hostname
RHEL6 i stariji: /etc/sysconfig/network

Pregled svih imena: hostnamectl status

Podesavanje sva 3 imena odjednom:
hostnamectl set-hostname (novo ime)

Podesavanje imena pojedinacno:
hostnamectl set-hostname –static
hostnamectl set-hostname –transient
hostnamectl set-hostname –pretty

75
Q

Statičko razrešavanje imena.

A

editovanjem datoteke /etc/hosts
testiranje ping <ime></ime>

Podrazumevani redosled razresavanja stub resolver-a (DNS klijent)
1.hosts datoteka
2.DNS Server
Upravljanjem radom stub resolver-a:
- /etc/resolv.conf
- resolv.conf(5)

76
Q

rpm paketi

A

Potekli iz korporacije Red hat
podrzavaju Fedora, red hat, centos, mandriva, SUSE,…

Kompatibilnost RPM paketa medju distribucijama.
-Idealno,rpm paket napravljen za jednu distribuciju radi i na ostalim distribucijama.
-Nazalost postoje problemi.
Distribucije mogu koristiti razlicite verzije rpm aplikacije.
-Mogu postojati razlicite zavisnosti (dependancies) medu distribucijama
-Najbolje je koristiti rpm paket dizajniran za sopstvenu distribuciju

77
Q

Ostali repozitorijumi (Third Party)

A

Izvor repozitorijuma nije Red Hat korporacija
dodatni repozitorijumi se definisu pomocu konfiguracionih datoteka smestenih u /etc/yum.repos.d, datoteke imaju ekstenziju .repo i mogu se manualno kreirati, uklanjanje se vrsi brisanjem repo datoteke.

78
Q

Osnovi (Deb paketi)

A

Debian (deb) paketi poticu iz distribucije debian. Prihvacen od strane Ubuntu, Kubuntu,Mint,Xandros,
Koristi semu imenovanja slicnu rpm paketima.
komanda dpkg se moze koristiti za instalaciju,moze da detektuje zavisnosti od drugih paketa ali ne vrsi razresavanje zavisnosti automatski, slicno programu rpm.
APT - Advenced Package Tool je Package Manager na Debianuomogucava napredno upravljanje deb paketima, ukljucujuci i automatsko razresavanje zavisnosti paketa. Ukljucuje komande kao sto su apt, apt-cache, apt-get i apt-file.
Package Manager najviseg nivoa dostupan na Debian-u je aptitude, pa tako i najslicniji programima yum i dnf za rpm pakete. Takodje, ukljucuje automatsko razresavanje zavisnosti paketa.

79
Q

Rad sa repozitorijumima paketa

A

Na Ubuntu sistemima i svim ostalima distribucijama baziranih na Debian-u,repozetorijumi su definisani datotekom /etc/apt/sources.list

80
Q

Dodavanje repozitorijuma

A

dodatni repozitorijumi mogu se dodavati u datoteku /etc/apt/sources.list ili u proizvoljnu datoteku direktorijuma /etc/apt/sources.list.d/

81
Q

Tar

A

-Program tar omogucava arhiviranje i kompresiju datoteka.
-Istoriski gledano, datoteke bi bile smestene u jednu datoteku koja je posle snimana na traku, odakle dolazi naziv Tape Archiver - tar
-Koristi se za potrebu kreiranja rezervne kopije podataka kao i potrebe transfera datoteke preko mreze.
-Arhiva moze biti komprimovana koriscenjem gzip,bzip2 ili xz kompresionog algoritma.
-Program je takodje sposoban da lista sadrzaje arhive kao i da vrsi ektrakciju datoteke.
-Podrazumevano, tar arhivira podatke o vlasnistvu i osnovnim ovlascenjima
-Podrazumevano, tar ne arhivira SELinux kontekst i ACL-ove.

82
Q

Opcije tar programa.

A

Kreiranje arhive: c
Listanje sadrzaja arhive: t
Obavljanje ekstrakcije arhive: x
Datoteka nad kojom se operacija izvodi: f <ime>
Nivo detaljnosti ispisa: v</ime>

zadrzavanje dodatnih acl -ova: –acl

83
Q

Kreiranje komprimovane tar arhive.

A

Karakteristike algoritme kompresije:
gzip - najbrzi i najstariji
bzip2 - bolji nivo kompresije ali znatno sporiji.
xz - najbolji nivo kompresije

Opcije:
z - gzip algoritam
j - bzip2 algoritam
J - xz algoritam