İslamiyet Öncesi-Sonrası Türk Şiiri Flashcards
(33 cards)
İslamiyet öncesi türk şiiri özellikleri
-Yazısız gelişmiştir
-Anonimdir
-Çeşitli törenlerde ortaya çıkmıştır
-Kahramanlık , aşk , doğa , vb. konuları ele alır
-Dil sadedir
Koşuk
-Kahramalık , aşk , doğa , vb. konular işlenmiştir
-4’lük nazım birimi
-7’li ve 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır
-(aaab,cccb,dddb) uyak örgüsü
-Yarım uyak ve redif kullanılır
-(halk şiirindeki kosma , divan şiirindeki gazele benzetilebilir)
Sagu
-Cenaze törenlerinde ölünün arkasından söylenir
-4’lük nazım birimi
-7’li ve 11’li hece ölçüsü
-(aaab,cccb,dddb) uyak örgüsü
-Yarım uyak ve redif kullanılır
-(halk şiirindeki ağıt , divan şiirindeki mersiye sayılabilir)
Destan
-Yiğitlik, savaş , göç, vb. konular işlenir
-Kahramanları toplumun seçkin insanlarından seçilir
-Olağanüstü özellikler barındırır
Sav
-Atasözü
Geçiş dönemi özellikleri
-11.yy-12.yy
-Eserlerin çoğu didaktiktir
-Arapça ve Farsçanın etkileri görülür
-Hakaniye türkçesi kullanırlır
-Nazım birimi hem 4’lük hem de Beyittir
-Hem hece ölçüsü hem de arzu ölçüsü kullanılır
Kutadgu Bilig
-Yusuf Has Hacip
-Yazılma amacı hem bu dünyada hem de ahirette insalara mutlu olmanın yollarını öğretmek
-Türk devlet teşkilatlanmasını ve devletin nasıl yönetilmesi gerektiğini açıklar
-Ahlaki , siyasi ve toplumsal
-Kön Togdı->Adalet
Vezir Ay Toldı ->Saadet
Ögdilmiş-> Akıl
Odgurmuş -> Akıbet
-İslamiyetin etkilerinin görüldüğü ilk eser
-Hakaniye türkçesinin kullanıldığı ilk eser
-Aruz ile yazılan ilk eser
-Beyit ile yazılan ilk eser
-İlk Mesnevi
-İlk didaktik eser
-İlk sembolik eser
-İlk siyasetname
Divan-ı Lügati’t Türk
-Kaşgarlı Mahmut
-Türkçe sözlük
-Türklerin yaşadığı yerleri gösteren haritası var
-Bilinen ilk türk sözlük ve ansiklopedi
- bilinen ilk türk şair burda geçer “çuçu”
Atabetü’l Hakayık
-Edip Ahmet Yükneki
-“Hakikatlerin eşiği”
-İslami bilgiler içerir
Divan-ı Hikmet
-Hoca Ahmet Yesevi
-Hz.peygamberin hayatı ve mucizeleri anlatılır
-didaktiktir
Halk Şiiri kaça ayrılır ?
-Anonim Halk Şiiri
-Aşk Tarzı Halk Şiiri
-Dini Halk Şiiri
Halk şiiri genel özellikleri nelerdir ?
-Sözlü gelenek ile aktarılmıştır
-Genellikle 7’li , 8’li vr 11’li hece ölçüsü kullanılır (aruz ölçüsü de görülür)
-Genellikle 4’lük (fakat farklı nazım biçimleri de görülür)
-Sade bir dil kullanılmıştır yer yer söz sanatlarına ve kalıplaşmış ifadelere yer verilir
-Somut konular anlatılsa da soyut-sembolik konularda anlatılır
-Yarım uyak , redif ve cinas
-Başlık kullanılmamış şiirler özelliklerine göre sınıflandırılmıştır
-Musiki vardır
Anonim halk şiiri ürünleri nelerdir
-Nazım Biçimi:
-mani
-türkü
Aşık halk şiiri ürünleri nelerdir ?
-Nazım Biçimi:
- koşma
- semai
- varsağı
- destan
-Nazım Türleri:
- güzelleme
- koçaklama
- taşlama
- ağıt
Dini halk şiiri ürünleri nelerdir ?
Nazım Türleri :
- ilahi
- nefes
- şathiye
- devriye
- nutuk
(Anonim Halk Şiiri) Mani nedir ve türleri nelerdir ?
Mani:
-En kısa nazım biçimidir tek 4’lük/7’li hece
-(aaxa)uyak örgüsü
-İlk iki dize anlamsız iken son iki cümle aslı mesajı verir
Düz Mani : Mani ile aynı şey
Kesik Mani : İlk dizenin hecesi 7 den azdır ve ilk dize ile ikinci dizde bir sözcük sesteştir
Yedekli Mani : Dize sayısı 4’ten fazladır
Karşılıklı Mani : Diyaloglu mani
(Anonim Halk Şiiri) Türkü nedir ?
-Anonim
-Halkın yaşayış tarzı anlatılır
-Asıl bölüm 3’er veya 4’er dizeli bölümlerdir bu bölümlerden sonra araya nakarat (bağlama,kavuştak) gelir
-7’li,8’li ve 11’li hece ölçüsü
(Aşık Halk Şiiri) Koşma nedir ?
-11’li hece ölçüsü
-3-5 arası 4’lük
-(abab,cccb,dddb) ve (aaab,abcb)
-şiir genelde aşık ile sevgili arasındaki konuşmaları yansıtır
-aşk, hasret, hüzün, acı, sevgili vb. konular
(Aşık Halk Şiiri) Güzelleme nedir?
-Bireysel konular
-Lirik şiir
-(Karacaoğlan)
(Aşık Halk Şiiri) Koçaklama nedir ?
-Epik şiir
-(Köroğlu)
-(Dadaloğlu)
(Aşık Halk Şiiri) Taşlama nedir ?
-Eleştirel
-Satirik şiir
-(Ruhsati)
-(Dertli)
-(Seyrani)
(Aşik Halk Şiiri) Ağıt nedir?
-Ölenin arkasından söyleninlen şiir
(Aşık Halk Şiiri) Semai nedir ?
-8’li hece ölçüsü
-3-5 arası 4’lük
-(koşmadaki ile aynı uyak örgüsü)
-Sade bir dil ile az şeyle çok şey anlatmak
(Aşık Halk Şiiri) Varsağı nedir ?
-8’li hece ölçüsü
-4’lük
-(koşmadaki ile aynı uyak örgüsü)
-Hayattan ve talihten şikayet edilir
-(Behey!),(Bre!),(Hey!),(Aman hey!)
