Divan Şiiri Flashcards
Divan şiiri genel özellikleri nelerdir ?
-Arapça ve Farsça yoğun bir dil
-Aruz ölçüsü baskın
-Biçimsel ve estetik mükemmellik aranıyor
-Soyut güzellik ön planda
-Konu bütünlüğü yerine beyit bütünlüğü önemli
-Şiirlerin sonlarında mahlaslar bulunur
-“aşk,felsefe,din vb.”
!!!Divan edebiyatında duygu ve düşünceler mazmun adı verilen kalıplaşamış sözcüklerle ifade edilir
Divan Şiiri nazım biçimleri nelerdir ve bunların türleri nelerdir ?
-Beyit: -4’lük: -Bent:
-gazel -rubai -terkib-i bent
-kaside -tuyuğ -terci-i bent
-mesnevi -murabba -müselles
-kıt’a -şarkı -muhammes
-müstezat
(Beyit) Gazel nedir ve türleri nedir ?
Gazel:
-beyitler halinde yazılır “5-15”
-uyak örgüsü “aa,xa,xa”
-“aşk,doğa,felsefe”
-Aşıkhane Gazel: Aşkın verdiği duygular..
-Rindane Gazel: Yaşma sevinci…
-Şûhane Gazel: Kadın,aşk ve zevk…
-Hikemi Gazel: Ahlakla ilgili öğütler…
Gazel Terimleri:
-Matla: Gazelin ilk beyitidir
-Hüsn-i Matla: ilk gazelden sonraki beyit
-Makta: Gazelin son beyiti
-Hüsn-i Makta: Son beyitten bir önceki beyittir
-Beytû-l Gazel: Gazelin en güzel beyitidir
-Yek Avaz Gazel: Bütün beyitlerin aynı güzellikte olduğu beyittir
-Yek Ahenk Gazel: Bütün beyitlerde aynı konunun işlenmesi
-Mahlas Beyit: Şairin mahlasının bulunduğu beyittir
(Beyit) Kaside nedir , bölümleri nelerdir ve konuları nelerdir ?
Kaside:
-Din veya devlet büyüklerini övmek ya da yermek için yazılır
-uyak örgüsü “aa,xa,xa”
Kaside Bölümleri
-Nesib/Teshib: Giriş kısmı
-Girizgah: Övgüye başlayacağını belirtir
-Methiye: Kasidenin yazılma nedeni ve övgü yergi
-Tegazül : Bir de gazel yazayım denilen yer
-Fahriye : Yazarın kendini övdügü yer
-Dua : İlgili kişilere iyi dilekler…
Kasidenin Konuları:
-Tevhid: Allah’ın birliğini anlatır
-Münacaat: Allah’a yalvarma
-Naat: Dini kişileri övmek
-Methiye: Devlet büyüklerini övmek
-Fahriye: Yazarın kendini övmesi
-Mersiye : Ölen kişinin arkasından yazılır
-Cülüsiye: Bahşis için yazılır
-Hicviye : Bir kişiyi yermek için yazılır
-Iydiye: Bayramlarda yazılır
(Beyit) Mesnevi nedir ve bölümleri nelerdir ?
Mesnevi:
-Kafiye düzeni “aa,bb,cc”
-Beyit sayısı sınırsızdır
-Beyitler arası konu bütünlüğü var
!!!Aynı şair tarafından yazılmış 5 mesneviye Hamse denir!!!
Mesnevi Bölümleri:
-Dicabe: Mesnevinin girişidir
-Tevhid: Allah’ın varlığı birliği
-Münacaat: Allah’a yalvarış
-Naat: Dini kişileri övmek
-Miraciye: Mirac olayı anlatılır
-Methiye: Yazarın kendini övdügü yer
-Sebeb-i Telif: Yazılma nedeni
-Agaz-ı Destan: Mesnevinin asıl konusu
-Hatime: Mesnevinin bitişi
(Beyit) Müstezat nedir ?
-Bir gazelin her dizesine bir kısa dize daha eklenerek yapılır
-Eklenen dizeye Ziyade denir
(Beyit) Kıt’a nedir?
-Genllikle iki beyit
-Beyitler arası anlam bütünlüğü vardır
-mahlassız şiirlerdir
-Uyak örgüsü”xa,xa”
(4’lük) Rubai nedir ?
-Uyak örgüsü “aaxa”
-Aruz
-(Ömer Hayyam)
-Araplara ait
(4’lük) Tuyuğ nedir?
-Uyak örgüsü “aaxa”
-Aruz
-(Kadı Burhanettin)
-Türklere ait
(4’lük) Murabba nedir ?
-4’er dizeli bentler halinde yazılır
-Bent sayısı 3-7
-Uyak örgüsü “aaaa,bbba,caaa”
-(Nesimi)
-Araplara ait
(4’lük) Şarkı nedir?
-Türklere ait
-Genellikle 4 dizeli bentlerle
-Bent sayısı 2-5
-Her bendin 3. dizesine Miyan denir
-Bentlerin sonunda tekrarlanan dizeye Nakarat denir
(Bent) Terkib-i Bent nedir ?
-Bent sayısı 5-10
-Her bende Terkibhane
-Bentleri birleştiren beyitlere vasıta veya bendiyye denir
-vasıta beyiti her bendin sonunda değişir
-Uyak örgüsü “aa,xa,xa,xa,xa,(bb)” bb vasıta beyitidir
-(Bağdatlı Ruhi)
(Bent) Terci-i Bent nedir ?
-Terkib-i Bent’e benzer ama vasıta beyiti değişmez
-(Bağdatlı Ruhi)
-(Yahya Bey)
-(Fuzuli)
-(Nesimi)
Divan Şiirinde Akımlar Nelerdir ?
-Sebkihindi
-Hikemi
-Türk-i Basit
-Mahalileşme
Sebkihindi akımı nedir?
-Hint usulü
-Anlam kapalı, ağır ve süslü
-Soyut konular
-Mükemmel iç musiki ve ahenk
-Klasik mazmunlar kullanılmış ve yenileri yapılmış
-(Naili)
-(Neşati)
-(Şeyh Galip)
