Interna polska Flashcards
1
Q
MACIEJ KARPIGA Z MIECHOWA (1457-1523)
A
- Kraków
- Działalność pisarska, podjęta w podeszłym wieku, zapewniła Miechowicie nieśmiertelną sławę. W r. 1508 wydał pierwsze drukowane w Polsce pismo o treści lekarskiej pt. Contra sevam pestem regimen accuratissimum, podające wskazówki postępowania podczas epidemii dżumy. Wreszcie w r. 1522 wydał swą ostatnią pracę Conservatio sanitatis, przynoszącą popularny wykład higieny i dietetyki.
2
Q
JÓZEF STRUŚ (1510-1568)
A
- Akademia Krakowska
- Prace swe publikował w języku łacińskim. Jedną z prac medycznych napisał wierszem, był to poemat z r. 1529 – De medicinae artis excellentia – carmen elegiacum. Zajmował się głównie sfigmologią, czyli nauką o tętnie, wydając z tej dziedziny w r. 1540 dzieło Sphygmicae artis, opisujące rodzaje tętna i jego znaczenie dla celów diagnostycznych. Stało się ono zaczątkiem naukowej diagnostyki chorób wewnętrznych w medycynie.
- Był lekarzem nadwornym Zygmunta Augusta II
3
Q
WOJCIECH OCZKO (1537-1599)
A
- Uważał wody mineralne za jedno z najskuteczniejszych lekarstw na wiele chorób. Ich omówieniu poświęcił dzieło Cieplice (1578), dokonując w nim klasyfikacji występujących w Polsce wód, wyczerpująco opisując sposoby ich stosowania i wyjaśniając działanie lecznicze. Praca ta utorowała drogę badaniom balneologicznym, którymi w Polsce nikt do jego czasów poważniej się nie zajmował. W drugim swoim fundamentalnym dziele pt. Przymiot (1581) zajął się groźną wówczas chorobą – syfilisem, czyli kiłą. W pracy tej zawarł całokształt ówczesnej wiedzy o istocie, rozpoznawaniu i leczeniu tej choroby. Oba traktaty były napisane w języku polskim i zawierały wiedzę z zakresu anatomii, dietetyki i chirurgii. Podał w nich też autor pierwszą polską terminologię medyczną
- Lekarz Stefana Batorego
4
Q
SEBASTIAN PETRYCY Z PILZNA (1554-1626)
A
- AK
- W 1591 r. wydał pracę De natura, causis, symptomatis morbi Gallici, w której podał ówczesny stan wiedzy o kile, a w 1613 r. Opublikował Instrukctia, albo nauka jak się sprawować czasu moru
5
Q
ANDRZEJ BADURSKI (1740-1789)
A
- AK
- Badurski, pierwszy profesor chorób wewnętrznych, organizator i współtwórca nowoczesnego Wydziału Lekarskiego, przedstawił nowy, oparty na założeniach młodszej szkoły wiedeńskiej projekt reformy tego Wydziału. Ważną nowością było stworzenie pierwszej w Polsce kliniki chorób wewnętrznych, zwanej wówczas patologią i terapią lekarską
- Dłuższe zabiegi Badurskiego doprowadziły do założenia w r. 1780 w pojezuickim kolegium św. Barbary na Małym Rynku w Krakowie pierwszej kliniki chorób wewnętrznych w Polsce
6
Q
MACIEJ JÓZEF BRODOWICZ (1790-1885)
A
- AK
- Brodowicz od nowa zorganizował klinikę i zreformował nauczanie, ożywił pracę naukową i w ten sposób wydźwignął ją z głębokiego upadku. Pozostawił po sobie klinikę tak świetnie zorganizowaną, że wewnętrznej.stała się ona podwaliną dla późniejszego wspaniałego rozkwitu krakowskiej medycyny
- Przenosi szpital św. Łazarza na kopernika 7 do loży masońskiej
- wprowadził osłuchiwanie i opukiwanie
7
Q
JÓZEF DIETL (1804-1878
A
- uwzględniając najnowsze osiągnięcia ówczesnej medycyny, za najistotniejsze w pracy lekarza uznał szczegółowe poznanie pod każdym względem organizmu ludzkiego (przyznawał tu wyjątkową rolę anatomii patologicznej), oparcie się na chemii lekarskiej i fizjologii w rozważaniach patogenezy choroby, wnikliwe badanie chorego i dokładną diagnozę jako podstawę postępowania oraz wzmacnianie sił chorego jako główną metodę terapeutyczną. Dietl, jako typowy reprezentant młodszej szkoły wiedeńskiej, reprezentował oczywiście skrajny racjonalizm, jednak w przeciwieństwie choćby do Škody nie hołdował nihilizmowi terapeutycznemu, pozostając przy jego postaci sceptycznej
- Po objęciu Katedry położył szczególny nacisk na znajomość anatomii patologicznej jako podstawy w uzupełnieniu obserwacji klinicznej i na jej zasadniczą rolę w szczegółowym poznaniu chorego organizmu oraz rozszerzył zakres badań analityczno-chemicznych i mikroskopowych.
- Zasługą Dietla było też wprowadzenie do kliniki opukiwania i osłuchiwania jako stałej, codziennej medody badania klinicznego oraz rozpowszechnienie ich używania w Galicji. W r. 1851 zorganizował przy klinice lekarskiej UJ laboratorium patologiczno-chemiczne. W klinice wydzielono łóżka z chorymi skórnie i wenerycznie oraz łóżka dziecięce; było to związane z rozwojem nauki o chorobach
- mała skuteczność upustów w duszności i podczas kaszlu, zwiększenie tworzenia się plwociny i przyspieszenia zwątrobienia, czyli przyspieszenie procesu zapalnego; ponadto Dietl stwierdzał, że stwardnienie płuc w następstwie zapalenia występuje rzadziej w przypadkach leczonych bez stosowania upustów krwi
- Wielką zasługą Dietla było odrzucenie istnienia tzw. choroby kołtunowej
- To on jako pierwszy podał klasyfikację polskich wód leczniczych i przyczynił się do rozwoju niektórych zdrojowisk, m. in. Krynicy, Szczawnicy, Iwonicza, Żegiestowa, Rabki, Swoszowic, Krzeszowic i Buska. Analiza chemiczna wód pozwoliła Dietlowi na podanie składu źródeł leczniczych, ukazanie ich walorów leczniczych i na przedstawienie nowoczesnej
- I prezydent Krakowa, zmienił bieg wisły na ten który jest obecnie
- zapoczątkował kanalizację miasta
8
Q
TYTUS CHAŁUBIŃSKI (1820-1889)
A
- Warszawa-Podhale
- Swe ogromne doświadczenie w zakresie planu leczenia i terapii przedstawił w dziele Metoda wynajdywania wskazań lekarskich (1874)
- Po zamknięciu szkoły głównej wyjechal w tatry i badał faune i flore
- Balneolog
9
Q
EDWARD KORCZYŃSKI (1844-1905)
A
- UJ
- Zorganizowanie Stowarzyszenia Wydawnictwa Dzieł Lekarskich Polskich, którego został przewodniczącym.
- To właśnie Korczyński jako pierwszy w świecie rozpoznał za życia chorego zator tętnicy wieńcowej, potwierdzony następnie badaniem pośmiertnym. Obserwację tę przedstawił w pracy Zator tętnicy wieńcowej serca z życia rozpoznany (Przegląd Lekarski 1887)
- Wprowadził ponadto i rozpowszechnił użycie nitrogliceryny w klinice krakowskiej
- Korczyński był twórcą pierwszych krakowskich szkół internistycznych: kardiologicznej, gastrologicznej i hematologicznej
- Znaczenie limfocytów w gruźliczym zapaleniu opłucnej
- Zależnościami pomiędzy niedokrwistością a zaburzeniami wchłaniania jelitowego
10
Q
WALERY JAWORSKI (1849-1924)
A
- UJ
- Jego osiągnięcia stanowiły nie tylko twórczy wkład do nauki polskiej, ale także w poważnym stopniu przyczyniły się do rozwoju gastrologii światowej; niektóre z odkryć dokonanych przez Jaworskiego na trwałe weszły do kliniki chorób wewnętrznych. Z tego powodu uznany został za twórcę krakowskiej szkoły chorób żołądka i za ojca gastrologii polskiej. Do chwili rozpoczęcia przez Jaworskiego w klinice działalności naukowej medycyna wewnętrzna, opierając się tyko na badaniu objawów podmiotowych, znała jedynie trzy choroby żołądka: nieżyt, wrzód i raka
- Sondę żołądkową, którą już dawniej wprowadzono do celów leczniczych, użył jako pierwszy w celach doświadczalnych i rozpowszechnił to w klinice
- odkrycie przez Jaworskiego w 1889 r. w treści żołądka spiralnych pałeczek bakteryjnych, charakterystycznych dla tej choroby
- kwaśny nieżyt żołądka, po raz pierwszy opisana i wyodrębniona przez niego w r. 1884. Dla uczczenia jego zasług nadano tej chorobie nazwę „choroby Jaworskiego”.
- Ukoronowaniem jego pracy na polu gastrologii było wydanie pierwszego polskiego podręcznika z zakresu gastrologii Zarys patologii i terapii chorób żołądka (W-wa 1889) i dwóch następnych wydań – każdego unowocześnionego
- jednym z pierwszych w świecie uczonych, który zastosował diagnostykę rentgenowską w gastrologii.
- Był inicjatorem założenia Muzeum Historycznego dla Wydziału Lekarskiego UJ.
11
Q
ANTONI GLUZIŃSKI (1856-1935)
A
-UJ,UW,UL
-Najwybitniejszy internista polski okresu międzywojennego
-Określił prawidłowe wartości kwasoty żołądkowej i dowiódł , że właściwy fizjologiczny proces trawienia odbywa się w jelitach cienkich, zmieniając w ten sposób dotychczasowe poglądy kliniczne na leczenie chorób żołądka
-za wybitnego gastroenterologa, pulmonologa, hematologa i nefrologa
-Opracował metodę otrzymywania treści żołądkowej, stosując jako bodziec tzw. śniadanie białkowe
-Wraz z Reichensteinem podał w 1906 r. pierwszy w literaturze światowej szczegółowy opis kliniczny białaczki plazmatyczno-komórkowej
1902 Gluziński wydał we Lwowie pracę O wczesnym rozpoznawaniu raka żołądka, która dała podstawę dla tzw. próby Gruzińskiego
-1908 uruchomił we Lwowie pierwszą w kraju poradnię i przychodnię przeciwgruźliczą. Zjednoczył internistów polskich, powołując w r. 1907 do życia Towarzystwo Internistów Ziem Polskich, a w r. 1909 zorganizował I Zjazd Internistów w Krakowie
12
Q
WITOLD EUGENIUSZ ORŁOWSKI (1874-1966)
A
- Orłowski był twórcą największej w Polsce szkoły internistycznej opartej na podstawach patofizjologicznych i biochemicznych, pionierem polskiej fizjologii i biochemii klinicznej
- (pierwsze w Polsce!) placówki przykliniczne: oddział przemiany materii i pracownię biochemiczną.
- Opracował pełny, oryginalny i nowoczesny podręcznik chorób wewnętrznych (1933-1938) omawiający szczegółowo klinikę narządu krążenia i oddychania, gruźlicy płuc, narządu moczowego i trawienia, chorób wątroby i układu żółciowego oraz klinikę układu wydzielania wewnętrznego
- Orłowski jest autorem oryginalnej nowoczesnej teorię patogenezy przewlekłej niewydolności krążenia, w której zasadnicze miejsce zajmują zaburzenia metaboliczne i zaburzenia regulacyjne ośrodkowego układu nerwowego
13
Q
TADEUSZ TEMPKA (1885-1974)
A
- Tempka stworzył w klinice krakowskiej najprężniejszy w Polsce ośrodek hematologiczny, wprowadził nowoczesne metody immunohematologiczne, cytochemiczne, koagulologiczne, tromboelastograficzne oraz mikroskopii fazowo-kontrastowej i fluoroscencyjnej
- Wprowadził na stałe do polskich klinik metodę Arinkina biopsji szpiku kostnego
- Pierwszy na świecie opisał też tzw. pałeczki olbrzymie
- Pierwszy w PL leczył niedokrwistość złośliwą surową wątrobą
- Z jego szkoły pochodzi m.in: Aleksandrowicz,Blicharski,Skotnicki
