inleiding+ontstaan geosfeer Flashcards
4 sferen
-atmosfeer
-geosfeer
-biosfeer
-hydrosfeer
alle systemen zijn… en hebben … op elkaar
-met elkaar verbonden
-invloed
een systeem bestaat niet…
op zichzelf
externe energiebron van het ecosysteem aarde
de Zon
ecosysteem
min of meer natuurlijk begrensd gebied
erspeelt een… tussen organismen en omgeving
een wisselwerking
wat vormt een samenhangend geheel in een ecosysteem?
organismen en omgeving
levensomstandigheden worden bepaald door…
-biotische factoren
(levend)
-abiotische factoren
(niet levend)
alle biotische factoren vormen de…
levensgemeenschap
alle abiotische factoren vormen de…
biotoop
14 miljard jaar geleden
big bang
wat is de geosfeer
het vaste gedeelte van de aarde
5 miljard jaar geleden
ontstaan zon
4,6 miljard jaar geleden
-ontstaan planeten (Aarde)
-botste met Theia -> maan
-buitendste aardlaag koelde af en stolde
kenmerken begin aarde
-heet (1200°C)
-vloeibaar (lava)
-geen zuurstof
3,9 miljard jaar geleden
bestookt (meteoren)
wat bevatten de inslaande meteorieten?
zoutkristallen
-> water
3,8 miljard jaar geleden
-ontstaan eilandjes
-> water en land
-nieuwe meteorietenregen
->aminozuren-> leven
hoe ontstonden de eerste eilandjes?
vulkaanuitbarstingen onder water
hoe was het eerste leven ontstaan?
nieuwe meteorietenregen
-> oplossen in oceaanbodem
-> aminozuren
-> eerste levensvormen
Wat waren de eerste levensvormen?
eencellige bacteriën
3,5 miljard jaar geleden
stromatolieten op oceaanbodem
wat zijn stromatolieten?
kolonies van bacteriën
welke bacteriën zaten er in stromatolieten en wat deden ze?
cyanobacteriën
fotosynthese
-> zuurstofgas
