Immuunsysteem, Hiv/Aids, TBC, SOA's

Question 1

Wat doen NK-cellen?

Answer 1

Virus aanpakken

Question 2

Wat doen macrofagen?

Answer 2

Endosomale bacteriën aanpakken

Question 3

Wat doen eosinofiele en basofiele granulocyten?

Answer 3

Multicellulaire parasieten aanpakken

Question 4

Wat doen neutrofiele granulocyten?

Answer 4

Extracellulaire bacteriën en schimmels aanpakken

Question 5

Hoe remt het aangeboren (verworden) immuunsysteem een binnengedrongen pathogeen?

Answer 5

Micro-organismen worden aan het oppervlak gesignaleerd door Pattern Recognition Receptors (PRR’s) op epitheel en witte bloedcellen,zoals de Toll Like Receptor, de NACHT-eiwit receptoren en lectinereceptoren. De PRR’s herkennen PAMPs van pathogenen. Wanneer een PRR een PAMP herkend, vormt deze een verbinding (ligand). Deze interactie is specifiek en selectief, en zorgt voor een specifieke respons van cytokines.

Question 6

Hoe ontwikkeld de naïeve B-cel zich?

Answer 6

De B-cel wordt gevormd in het beenmerg en verplaats naar de lymfoïde organen, hier vindt random genherschikking plaats van het J-, V- en D-segment. De B-celreceptor op het oppervlak van de B-cel herkent antigenen; hierdoor vindt proliferatie en differentiatie plaats waardoor de B-cel ontwikkeld tot antilichaam producerende cel / geheugen B-cel.

Question 7

IgG?

Answer 7

monomeer, op geheugen B-cellen in weefsels

Question 8

IgD?

Answer 8

monomeer, op naïeve B-cellen in bloed

Question 9

IgE?

Answer 9

monomeer, op geheugen B-cellen in bloed en weefsels

Question 10

IgA?

Answer 10

dimeer, op geheugen B-cellen in slijmvliezen

Question 11

IgM?

Answer 11

pentameer, op naïeve B-cellen in bloed

Question 12

Wat gebeurt er als een antilichaam bindt aan een antigeen (antigeen-antilichaamcomplex)?

Answer 12

Zorgt voor inactivatie van neutralisatie, agglutinatie en precipitatie. Dit leidt tot een versterkte immuunreactie en fagocytose. Daarnaast zorgt het voor complex activatie van het complement; cell lysis , versterkte immuunrespons , fagocytose.

Question 13

Hoe ontwikkeld de naïeve T-cel?

Answer 13

De T-cel wordt aangemaakt in de thymus en verplaatst naar de lymfoïde organen. Ook bij de T-cellen vindt random herschikking plaats. Als de T-cel receptor geactiveerd wordt, ontwikkeld de cel in effector T-cel of in geheugen T-cel.

Question 14

Welke twee effector T-cellen zijn er?

Answer 14

CD4+ T-cel (T-helper cel) en CD8+ T-cel (cytotoxische T-cel)

Question 15

Wat doet de CD4+?

Answer 15

T helper cel –> bieden hulp aan B-cellen door cytokinenproductie. Ze herkennen peptiden die worden gepresenteerd door de MHC-II moleculen; dit zijn met name antigenen die zijn gevormd door het endosomale pad.

Question 16

Wat doet de CD8+?

Answer 16

Cytotoxische T cel –> doden de geïnfecteerde cellen. Ze herkennen peptiden die worden gepresenteerd door de MHC-I moleculen; dit zijn met name antigenen gevormd door de cel.

Question 17

De dendritische cel zorgt ervoor dat de naïeve T cel geactiveerd wordt en zich vormt tot effectieve T-cel; CD8+, CD4+ type I, type II, type III. Hoe en wanneer wordt welke effector T-cel geactiveerd.

Answer 17

CD8+ : door granzyme of perforine als er virus / kankercellen aanwezig zijn.
CD4+ I: door IFN-y als er een endosomaal pathogeen aanwezig is.
CD4+ II: door IL-4 of IL-5, als er een multicellulaire parasiet aanwezig is.
CD4+ III: door IL-17, als er een bacterie of schimmel aanwezig is.

Question 18

Welke vier signalen geeft een dendritische cel af bij activatie van de T-cel?

Answer 18

1. De verbinding tussen TCR, MHC en peptiden.
2. Costimulatie: extra bevestiging dat er een pathogeen binnengedrongen is.
3. Polarisatie: dendritische cel geeft middels polarisatie door welk specifieke pathogeen is binnengedrongen.
4. Weefselspecifieke migratie (homing): T-cel gaat naar de plek van infectie.

Question 19

Wat zijn de kenmerken van HIV-1?

Answer 19

• seksueel overdraagbaar
• snellere replicatiecyclus; produceert hogere viral load en dus besmettelijker;
• hogere prevalentie wereldwijd;
• kan verticaal (moeder op kind) worden overgedragen;
• gaat sneller over in AIDS;
• over de hele wereld verspreid;
• overgedragen op de mens via chimpansees (rond 1900).

Question 20

Wat zijn de kenmerken van HIV-2?

Answer 20

• seksueel overdraagbaar;
• minder besmettelijk dan HIV-1 door tragere replicatiecyclus;
• niet verticaal over te dragen;
• komt met name voor in West-Afrika (endemisch);
• ongeveer 1% van alle hiv-geïnfecteerden is besmet met HIV-1;
• overgedragen op de mens via zwarte mangabey (1940).

Question 21

Hoe komt HIV-1 voor in Centraal-Afrika, ten opzichte van hoe dit zich voordoet in Europa en de VS.

Answer 21

Centraal-Afrika: met name bij jonge vrouwen en mannen uit hogere inkomensklassen die in de steden wonen.
Europa // VS: met name bij homoseksuele mannen , IV drugsgebruikers en prostituees. De prevalentie onder heteroseksuele mannen en vrouwen neemt ook toe.

Question 22

Wat zijn belangrijke structurele kenmerken van HIV-1?

Answer 22

• retrovirus en lentivirus
• lipide envelop met daarin virale eiwitten die nodig zijn voor infiltreren van de gastheercel (gp41 en gp120) en bestanddelen afkomstig van gastheercelmembraan;
• in de lipide envelop zit een nucleocapside, deze bevat met name het virale eiwit p24;
• capside omhult twee enkelstrengs RNA en virale eiwitten die nodig zijn voor de replicatiecyclus
• het genoom is klein en bevat slechts 9 genen die coderen voor 15 eiwitten.

Question 23

Welke virale HIV eiwitten zijn nodig voor de replicatiecyclus van het HIV virus?

Answer 23

Reverse transcriptase, integrase en protease.

Question 24

Hoe wordt het HIV-virus overgedragen?

Answer 24

Via geïnfecteerde CD4+ cellen, dendritische cellen en macrofagen (cellen die CD4 presenteren op hun membraan) of via losse virusdeeltjes in bloed/sperma/vaginaal vocht/borstmelk.

Question 25

Hoe gaat de infiltratie van HIV-virus op de CD4+ cel?

Answer 25

Wanneer het virusdeeltje in contact komt met de CD4+ cel, bindt het gp120 (eiwit van het hiv virus) aan de CD4 receptor. Door deze binding vindt een conformatieverandering plaats. Hierdoor kan gp120 nu binden aan een co-receptor (CRR5 of CXCR4), er vindt opnieuw een conformatieverandering plaats. Nu kan gp41 zich ook binden aan de CD4+ cel, gp41 faciliteert zo de fusie met tussen virus en cel, waardoor het genoom de gastheercel kan betreden.

Question 26

Welke verschillende co-receptoren kan het HIV-virus binden, en welk virus deeltje bindt aan welke co-receptor?

Answer 26

R5-virus (macrofagotroop) : chemokine-receptor CCR5 op de CD4+ cel, dendritische cel, macrofaag. Weinig CD4 op de cel nodig, waardoor deze infectie sneller een meer voorkomt.
X4-virus (lymfocytotroop) : chemokine-receptor CXCR4 op de geïnfecteerde CD4+ cel. Snelle progressie.
Duotrope-virussen: binden beide, vaak begint de infectie met het R5 virus en gaat dan over in X4 binding. Dit gaat gepaard met snelle progressie en afname van aantal CD4+ cellen.

Question 27

Welke mutatie kan tegen het HIV-virus beschermen?

Answer 27

homozygote CCR5 mutatie (32-nucleotide deletie van het CCR5-allel)

Question 28

Hoe vindt de replicatiecyclus van het HIV-virus plaats? Formuleer het proces.

Answer 28

Formuleer; gebruik “reverse transcriptase”, “integrase”, “protease”, “provirus”, “long terminal repeats (LTRs)”, “activatie geïnfecteerde cel”, “NFkB”, “promotors provirus”, “tat”, “rev”, “gag”, “env”, “pol”. Zie blz 8.

Question 29

In welke drie fases kan het verloop van HIV worden beschreven?

Answer 29

Acute HIV-infectie (eerste drie maanden) , lange asymptomatische fase (2-15 jaar) , snelle progressieve symptomatische fase die eindigt in AIDS.

Question 30

Wat gebeurt er in de fase van acute HIV-infectie?

Answer 30

• er ontstaan asymptomatische of griepachtige symptomen (meestal niet langer dan twee weken);
• atypische lymfocytose // leukopenie // trombocytopenie // milde hepatitis
• aantal virusdeeltjes gaat stijgen; aantal CD4+ cellen gaat dalen
• bij ernstige daling van aantal CD4+ cellen kunnen opportunistische infecties ontstaan
• HIV-specifieke immuunreactie komt op gang

Question 31

Wanneer wordt bij HIV gesproken van seroconversie?

Answer 31

Wanneer de eerste HIV-antistoffen in het bloed aantoonbaar zijn (HIV antistoffen zijn gevormd en CD8+ T cellen zijn gevormd om geïnfecteerde CD4+ te doden), het aantal virusdeeltjes in het bloed daalt en het aantal CD4+ cellen stijgt.

Question 32

Wanneer wordt bij HIV gesproken van de windowfase?

Answer 32

Wanneer er wel al RNA van het HIV virus in het bloed aanwezig is, maar de serologische testen die viraal p24 en/of HIV-antistoffen nog negatief zijn.

Question 33

Wat wordt bedoeld met het “set point” bij HIV?

Answer 33

Het aantal virusdeeltjes in het bloed (viral load) dat na de acute fase nog aanwezig is in het bloed; deze is direct gecorreleerd met het toekomstige ziekteverloop.

Question 34

Wat gebeurd er tijdens de asymptomatische fase in het beloop van HIV?

Answer 34

• Er wordt bijna een relatief gezien in de uitbreiding van de virusdeeltjes en het tegenhouden van het virus door het immuunsysteem, waarin het virus de overwinnende hand houdt;
• Er worden veel CD4+ cellen aangemaakt, die ook snel worden geïnfecteerd en sterven (afname CD4+); sterfte gaat via apoptose/celdood door CD8+/directe sterfte door virusinfectie.
• Er is sprake van algemene symptomen zoals vermoeidheid, nachtzweten, lymfadenopathie en soms huidafwijkingen (sebboroisch eczeem, folliculitis).

Question 35

Wanneer gaat de asymptomatische fase over in de symptomatische fase, wat is vanaf hier het verloop?

Answer 35

Er is zo’n laag aantal CD4+ cellen bereikt (<200) dat er geen effectieve primaire en secundair immuunsysteem meer kan worden geïnduceerd tegen ziekteverwekkers. De naïeve en geheugen CD4+ cellen is laag/afwezig; er kan geen T-cel hulp via cytokines plaatsvinden // activatie van antigeen-specifieke CD8+ cellen ontbreekt // B-cellen worden niet meer geïnduceerd.
Er treedt immuundeficiëntie op, waardoor de patiënt vatbaar is voor opportunistische ziekten, en dit is ook het begin van AIDS.

Question 36

Wanneer er immuundeficiëntie optreedt, bestaat er een hiërarchie in welke infecties als eerst voorkomen? Hoe verloopt deze hiërarchie?

Answer 36

• Eerst gaat de Th1-gemedieerde immuunrespons verloren –> candida / mycobacterium tuberculosis / pneumocystis jirovecii / gardia lamblia / cryptosporidium / isospora / microsporadia.
• Vervolgens de antistof of de CD8+ T-celrespons (+ lager aantal CD4+) –> varicella zoster (gordelroos) / kaposisarcoom / EBV (B cel lymfomen).
• Zeer laag CD4+ –> toxoplasmose / cryptococcus neoformans / cytomegalovirus / colitis / retinitis.

Question 37

Noem HIV-geassocieerde ziekten

Answer 37

• Eczema sebborhoicum
• Gordelroos
• Ernstige verlopende waterpokken bij HIV-geïnfecteerde kinderen
• Herpes genitalis
• Vaginale en orale candidasis
• Candyomata veroorzaakt door HPV (genitale wratten)
• Necrotiserende gingivitis

Question 38

Noem de AIDS definiërende ziekten

Answer 38

• Pneumocytis carinii pneumonie (diffuse interstitiële pneumonie aan beide kanten X-thorax)
• Candida oesofagitis (sneeuwlandschap bij endoscopie)
• Cerebrale toxoplasmose (ernstige invaliditeit)
• CMV-retitinis (blindheid)
• Tuberculose
• Cryptococcose
• Histoplasmose
• Progressieve multifocale leuko-encephalopathie
• Kaposisarcoom
• Lymfoom

Question 39

Hoe minder CD4+ cellen er zijn, hoe groter de kans is op opportunistische infecties. Hoe is dit gediagnostiseerd?

Answer 39

CD4+ > 500 = normaal
CD4+ 350-500 = licht verlaagd
CD4+ 200-350 = matig verlaagd
CD4+ <200 = ernstig verlaagd

Question 40

HIV: wat bepaald de kans op overdracht?

Answer 40

• viral load
• hoeveelheid aanwezig infectieus virus
• manier van transmissie

Question 41

Wat is de kans op verticale overdracht van HIV?

Answer 41

Zonder borstvoeding 15-25% en met borstvoeding tot 40%. Kinderen raken vaak geïnfecteerd tijdens partus, zeldzamer is via de placenta. Door zwangere vrouwen vroeg in de zwangerschap met cART te behandelen wordt de kans op transmissie <0,1%.

Question 42

Hoe komt het dat de immuunreactie, bestaande uit Th1- / Th2-cellen/B-cellen en CD8+ cyctoxische T-cellen, nooit voldoende sterk zou zijn om het HIV-virus te elimineren?

Answer 42

De hoge mutatiegraad van het virus; tegen de tijd dat er een specifieke T- of B-cel reactie is gevormd tegen de epitopen van de ene variant, heeft het virus zich alweer gemuteerd. De hoge mutatiegraad is te verklaren doordat het virale reverse transcriptase geen proofreading mechanisme heeft, er worden dus veel fouten gemaakt bij het vormen van nieuwe virale genomen.

Question 43

Breed-neutraliserende antistoffen (bnAbs) tegen HIV??

Answer 43

Er zijn individuen die betere antistoffen aanmaken die meerdere HIV-1 varianten kunnen binden = elite neutralizers. Ze herkennen geconserveerde regionen (hier hebben weinig mutaties plaatsgevonden) van envelop glycoproteïnes van HIV die biologisch relevant zijn voor het virus. Een eigenschap van bnAbs is dat ze meerdere structureel verschillende stukjes van HIV-antigenen kunnen binden, waardoor ze polyreactief zijn. Dit verhoogt de kans dat ze een geïnfecteerde cel of virusdeeltje binden en neutraliseren.

Question 44

Wat zou een zo veilig mogelijk effectief vaccin kunnen zijn voor HIV-infecties?

Answer 44

Combinatie van recombinante virale vector (CD8+ geheugen cellen opwekken) samen met recombinant sub-unit viraal eiwit (B-cel respons opwekken).

Question 45

Wat is de eerst uitgevonden HIV-remmer (1987)? Wat deed deze?

Answer 45

azidothymidine (zidovudine); NRTI die de DNA-synthese remt door een gemodificeerde nucleoside in te bouwen die verdere DNA-verlenging onmogelijk maakt. Er ontstonden HIV-versies resistent tegen dit middel.

Question 46

Wat is momenteel (sinds 1997) de behandeling voor HIV-infectie?

Answer 46

cART / HAART:
combinatietherapie (NNRTI’s) waarbij het vormen van provirus en de productie van nieuwe virusdeeltjes bij nieuw geïnfecteerde cellen wordt tegengehouden. Door combinatietherapie kan het virus niet voldoende snel muteren. Binnen twee weken na het starten met combinatietherapie daalt de hoeveelheid virusdeeltjes in het bloed met zo’n 95%. Bij continuatie van medicatie blijft de viral load dalen tot op het punt dat het virus niet meer detecteerbaar is en CD4+ cellen zich hersteld hebben.

Question 47

Wat is het belang van therapietrouw in de behandeling van HIV?

Answer 47

Bij stoppen van medicatie komt het virus snel terug, waarna het zich ook weer verder kan muteren en aan de reeds geactiveerde immuunrespons kan ontsnappen. Sinds 2016 zijn er daarom combinatiepillen gemaakt; waardoor de patiënt maar 1 pil per dag hoeft in te nemen. Dit moet levenslang (behalve in gevallen van post-treatment controllers).

Question 48

Bijwerkingen cART?

Answer 48

• exantheem, myalgie, koorts, vermoeidheid, hepatotoxiciteit, pancreatitis, lipodystrofie, hypertriglyceridemie en hypercholesterolemie
• problemen met centraal zenuwstelsel zoals duizeligheid, depersonalisatie, derealisatie, neuropathie en myopathie
• immuun reconstitutie inflammatoire syndroom (IRIS); immuunsysteem begint net met herstellen en reageert daardoor heftig op opportunistische infecties

Question 49

Wat is de behandeling van HIV-2?

Answer 49

Mutatie reverse transcriptase gp21 –> reageert niet op NNRTI’s en fusieremmers. Minder behandelmogelijkheden.

Question 50

Diagnostiek HIV?

Answer 50

1. HIV-serologie (ELISA)

2. Bevestigingstest via plasma-HIV-RNA-PCR waarbij een specifieke HIV-2 test moet worden aangevraagd bij verdenking

Question 51

Wat wordt bedoeld met “Zwitsers standpunt”?

Answer 51

Adequate behandeling met cART; bij ondetecteerbare viral load is er (bijna) geen risico meer om HIV seksueel over te dragen.

Question 52

Wat is de preventie van HIV?

Answer 52

PEP (postexpositieprofylaxe): wordt gegeven bij transmissie na hoog-risico incident. PEP is het meest effectief zo snel mogelijk (<2 uur) na het accident. Het geven van PEP >72 uur is niet meer effectief.

Question 53

Waaruit bestaat PEP?

Answer 53

combinatie van HIV-remmers (cART) die voor vier weken geslikt moet worden om te voorkomen dat het virus zich kan vermenigvuldigen.

Question 54

Welke stappen worden genomen bij een seksaccident (hoog-risico transmissie HIV)?

Answer 54

1. Onbeschermde orale, vaginale of anale seks in afgelopen 7 dagen. Naar stap 2;
2. Onvrijwillige seks, dan doorverwijzen naar Centrum Seksueel geweld. Vrijwillig dan naar stap 3;
3. Beoordelen aard accident, bij hoog risico (verkrachting, krab/bijtwondjes, beschadiging aan slijmvliezen, wondjes anale ontvanger) dan stap 4;
4. Beoordelen bron, is deze HIV-positief? Onbekend: spoed bloedonderzoek. Bron onbekend: msm, sekswerkers, iv drugs, sub sahara afrika worden beschouwd als hoog risico. Bij hoog risico: PEP, behalve als de bron adequaat behandeld wordt en een lage viral load heeft.
5. Vier maanden na accident screenen op HIV.

Question 55

Welke stappen worden genomen bij een prikaccident (hoog-risico transmissie HIV)?

Answer 55

1. Onmiddelijk actie om de wont te laten doorbloeden en afspoelen met water, en desinfecteren.
2. Beoordelen aard accident. Bij hoog risico door naar stap 3;
3. Beoordelen bron. Als er hoog risico is wordt behandeld met PEP. Bron lage viral load dan hoeft er niet behandeld te worden. Bron onbekend: alleen behandelen als de kans groot is dat het HIV-positief is.
4. Vier maanden later wordt gescreend op HIV.

Question 56

Wat is pre-expositie profylaxe (PrEP, sinds 2010)?

Answer 56

Voor individuen die een hoog risico hebben op blootstelling aan HIV. Dagelijks een combinatie van twee NRTIs (tenofovir en emtricitabine) als een combinatiepil. Dit verlaagt de kans op transmissie met 86%. Voor gebruik moeten HIV-infecties worden uitgesloten, ook moet regelmatig SOA-test en nierfunctiecontroles worden uitgevoerd.

Question 57

HIV in nederland?

Answer 57

blz 18

Question 58

Preventie HIV bij zwangere vrouwen?

Answer 58

In de 12e week worden alle zwangere vrouwen getest op HIV. Geïnfecteerde vrouwen worden behandeld met cART en de neonaat wordt behandeld met PEP.

Question 59

Welke SOI behoren tot de big five in Nederland?

Answer 59

• gonorroe
• chlamydia
• syfilis
• hepatitis B
• HIV

Question 60

Welke bekende klachten komen voor bij vrouwen en mannen gerelateerd aan SOA?

Answer 60

• endeldarmontsteking (proctitis)
• genitale ulcera
• jeuk
• huidafwijkingen (wratten en plekjes)

Question 61

Welke verwekkers van SOA’s kunnen ulcera veroorzaken?

Answer 61

• Treponema pallidum (syfilis)
• Herpes Simples Virus (genitale herpes)
• Chlamydia trachomatis (lymfogranuloma venereum)

Question 62

Wat is de verwekker van gonorreo

Answer 62

Neisseria gonorrhoeae (gonokok)

Question 63

Waar komt gonorroe met name voor, klinisch beeld, qua uiting?

Answer 63

N. gonorrhoeae heeft voorkeur voor cilindrisch epitheel; infectie komt met name voor in de urethra en de cervix (vrouwen), maar kan ook voorkomen in het rectumslijmvlies en de keel. Infectie bevindt zich vaak lokaal, maar er kan ook een gegeneraliseerde infectie ontstaan.

Question 64

Klachten gonorroe bij vrouwen?

Answer 64

• stikende (pusachtige) vaginale afscheiding en/of bloedverlies
• irritatie of pijn bij plassen
• jeuk of irritatie rond anus
• slijmerige of pusachtige afscheiding bij ontlasting
• keel ontsteking
• opgezette halsklieren

Question 65

Klachten gonorroe bij mannen?

Answer 65

Klachten zijn vaak duidelijk;

• veel geelgroene pusachtige afscheiding uit de urethra (druiper)
• irritatie of pijn bij plassen
• jeuk of irritatie rond anus
• slijmerige of pusachtige afscheiding bij ontlasting
• keel ontsteking
• opgezette halsklieren

Question 66

Wat zijn de klachten bij een gedissemineerde infectie van gonorroe?

Answer 66

Koorts, exantheem, pustels, artralgie of artritis

Question 67

Lokale complicaties gonorroe bij vrouwen en mannen?

Answer 67

Vrouwen:
- ontsteking klieren van Skene
- ontsteking klieren van Bartholin
- PID met/zonder perihepatitis (geprikkelde buik en algehele malaise)
Mannen:
- ontsteking van epididymis, prostaat, klieren van Cowper of urethrastricutren

Question 68

Kan gonorroe worden doorgegeven van moeder op kind?

Answer 68

Ja; tijdens de vaginale bevallen. De neonaat kan hierdoor gonorroïsche conjunctivitis krijgen (onbehandeld kan dit leiden tot blindheid)

Question 69

Diagnostiek gonorroe?

Answer 69

Nucleïnezuuramplificatietechnieken (NAAT/PCR) op materiaal afkomstig van cervix of urethra bij vrouwen en bij mannen eerstestraals urine.
Tegelijk wordt diagnostiek gedaan naar chlamydia, deze bacterie geeft gelijk klachtenbeeld.

Question 70

Wanneer wordt een kweek ingezet bij gonorroe?

Answer 70

Indien de patiënt zwanger is, PID heeft of klachten aanhoudend na behandeling. Hierbij wordt direct een resistentiebepaling gedaan.

Question 71

Behandeling gonorroe?

Answer 71

1e keus: ceftriaxon intramusculair. Therapiekeuze verandert regelmatig vanwege resistentie tegen AB.
Ceftriaxon kan gecombineerd worden met medicatie voor chlamydia (azitromycine of doxycycline).
PID wordt behandeld met combinatie van ceftriaxon, doxycycline en metronidazol.

Question 72

Wat is de verwekker van chlamydia?

Answer 72

Chlamydia trachomatis biovar trachoma

Question 73

Waar komt chlamydia met name voor, klinisch beeld, qua uiting?

Answer 73

C. trachomatis heeft voorkeur voor de mucosa van het overgangsepitheel (plaveisel naar cilindrisch), cilindrisch epitheel van de cervix, urethra en proctum (rectum).

Question 74

Hoe ontstaan de symptomen van chlamydia?

Answer 74

Immunologische reactie van de gastheercel en door celdood als gevolg van chlamydia-replicatie

Question 75

Wat is het beeld van chlamydia bij vrouwen?

Answer 75

Bij 75% verloopt chlamydia zonder symptomen; eventuele klachten zijn weinig specifiek waardoor ze vaak niet aan een SOI worden gerelateerd. Mogelijke klachten zijn pijn/branderig gevoel bij plassen, vage buikpijn, tussentijds vaginaal bloedverlies en een verander fluorpatroon. Infectie kan gecompliceerd worden door PID.

Question 76

Wat is het beeld van chlamydia bij mannen?

Answer 76

Mannen hebben meestal een urethritis, prostatis of proctitis. Klachten ide zij kunnen ervaren zijn pijn/branderig gevoel bij plassen urethrale afscheiding, pijn in scrotum. Bij mannen kan de infectie gecompliceerd worden door epididymitis.

Question 77

Bij welke SOA kan bij zowel mannen als vrouwen een sexually acquired reactive arthritis (SARA) voorkomen?

Answer 77

chlamydia

Question 78

Diagnostiek chlamydia?

Answer 78

NAAT/PCR, materiaal afkomstig uit urethra (urine bij mannen) en vagina (uitstrijkje bij vrouwen)

Question 79

Behandeling chlamydia?

Answer 79

Azitromycine, of als alternatief doxycycline. Behandeling bij SARA is symptomatisch.

Question 80

Wat is de verwekker van Lymfogranuloma venereum (LGV)?

Answer 80

Chlamydia trachomatis biovar LGV

Question 81

Wat is het klinisch beeld van LGV?

Answer 81

Invasiever dan chlamydia, waardoor ook diep gelegen lagen worden geïnfecteerd. De immuunreactie is heftiger en daarmee ook de symptomen.

Question 82

Wat zijn de twee specifieke klinische presentaties?

Answer 82

1. Klassieke inguinale syndroom: kleine genitale ulcera die vaak niet als ulcera worden opgemerkt. Door ulcera is er een verhoogd risico op transmissie van HIV en hepatitis B en C. Na ulcera treedt inguinale lymfadenopathie op, wat samen kan gaan met de vorming van bubo’s (gezwollen lymfeklieren die zich kunnen ontwikkelen tot abces). Zonder behandeling kan dit leiden tot chronische genitale ontsteking met fistelvorming en lokale obstructie van lymfevaten, waardoor genitaal lymfoedeem kan ontstaan.
2. Anorectale syndroom; proctitis, waarbij lymfadenopathie bij het lichamelijk onderzoek vaak niet aantoonbaar is. Klachten zijn tenesmus ani (valse aandrang van ontlasting), rectaal bloedverlies en afscheiding, obstipatie en pijn

Question 83

Diagnostiek LGV?

Answer 83

NAAT/PCR op species C. trachomatis. Indien test positef; NAAT/PCR diagnostiek naar LGV. Ook chlamydia-specifieke serologie kan de diagnose LGV waarschijnlijk maken.

Question 84

Behandeling LGV?

Answer 84

Doxycycline gedurende drie weken. Zwangere vrouwen en bij contra-indicatie doxycycline: erytromycine.

Question 85

Er zijn vier herpes simplex virussen die seksueel overdraagbaar zijn. Welke zijn dit?

Answer 85

HSV 1, 2 en 8 en het Epstein-Barr virus (EBV).

Question 86

Wat is de verwekker van herpes genitalis?

Answer 86

Herpes simplex virus type 1 en type 2. Dit zijn neurotrope virussen die zich via de neuronen verslepen vanuit de huid naar de zenuwknopen naast het ruggenmerg. Hier blijven ze levenslang aanwezig.

Question 87

Wat is het klinisch beeld van HSV-1 en HSV-2?

Answer 87

HSV-1 (gelokaliseerd met name rond de mond) en HSV-2 (met name rondom geslachtsorganen); door orogenitale transmissie kan het ook beide. Op plaats van primaire infectie ontstaat een blaasje; dit wordt een ulcus. De ulcus zal uiteindelijk indrogen met korstvorming. Dit duurt ongeveer 3-7 dagen. In meeste gevallen verloopt de primaire infectie zonder symptomen.
Vrouwen laesie: vulva, vagina, cervix of regio anogenitalis.
Mannen laesie: glans, penis, penisschacht, sulcus coronarius of urethra.

Question 88

Hoe vindt de reactivatie van het Herpes Simplex Virus plaats?

Answer 88

Het virus verspreid via het zenuwstelsel, die slecht toegankelijk is voor het immuunsysteem, hierdoor kan het virus reactiveren. Genitale HSV-2 recidiveerd in het eerste jaar gemiddeld 4-5x, daarna neemt de frequentie af. Tijdens recidief worden in de regio van primaire infectie opnieuw blaasjes of erosies gezien, gepaard met/zonder andere symptomen. Vaak zijn voorafgaand aan het recidief prodromale verschijnselen (jeuk, pijn, onprettige sensaties). Reactivatie vindt mn plaats bij immuunsuprresie, UV of stress.

Question 89

Wanneer is herpes een gevaar voor de zwangerschap?

Answer 89

Een vrouw met acute herpes, minder dan zes weken voor bevalling, kan het kind neonatale herpes geven bij een vaginale bevalling. Acute herpes is daarom een indicatie voor een keizersnede. Bij een acute infectie zijn nog geen antistoffen aangemaakt (window fase), waardoor het kind besmet kan worden. Zo nodig wordt het kind profylactisch behandeld met aciclovir. Bij reactivatie van het virus heeft de moeder wel antistoffen, deze kunnen de placenta passeren, keizersnede is dan ook niet geïndiceerd.

Question 90

Bij welke patiënt komt herpes vaak als comorbiditeit opspelen?

Answer 90

Bij de HIV positieve patiënt. Patiënten met HIV / Herpes kunnen het virus makkelijker overdragen door open wondjes op de genitaliën. Ook is replicatie van HIV verhoogd in de wondjes van herpes (veel ontstekingscellen).

Question 91

Diagnostiek herpes?

Answer 91

NAAT/PCR op materiaal van de blaasbodem. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen type 1 en type 2.
Resistentiebepaling: celkweken.
Snelle diagnostiek: reuscellen (besmette epitheelcel die alleen maar virusdeeltjes aanmaakt waardoor hij meerkernig lijkt).

Question 92

Behandeling herpes?

Answer 92

Symptomatisch, bestaat uit valaciclovir oraal. Behandeling is alleen geïndiceerd bij primo-infectie en hinderlijke recidieven. Bij zeer frequentie recidieven (>6x per jaar) kan onderhoudsbehandeling met valaciclovir worden gegeven. Medicatie moet <48 uur na ontstaan recidieven worden gegeven om effect te kunnen bewerkstelligen.

Question 93

Wat is de verwekker van syfilis?

Answer 93

Treponema pallidum ssp. pallidum (behoort tot de spirocheten)

Question 94

Syfilis kan worden onderverdeeld in drie stadia, beschrijf het eerste stadium; de primaire syfilis.

Answer 94

• harde sjanker (pijnloze, stugge papel met stevige rand en bodem) op porte d’entrée
• incubatieperiode 10-90 dagen, meestal 3 weken
• T. pallidum verspreidt zich binnen enkele uren door het lichaam via bloed en lymfevocht (systemische infectie); lymfezwelling
• papel vertoont na enkele dagen erose; ontstaat een ulcus = ulcus durum; deze geneest spontaan binnen 3-12 weken
• soms is de laesie inwendig
• oedeem ; saxofoon penis

Question 95

Syfilis kan worden onderverdeeld in drie stadia;

beschrijf het tweede stadium; secundaire syfilis.

Answer 95

• duur ongeveer 6-12 weken tot 1 jaar
• klierzwelling en huid- en/of slijmvliesafwijkingen (vlekjes, pukkels, kale plekken)
• roseolen op handpalmen of voetzolen
• patchy alopecia = kale plekken op de hoofdhuid
• malaise, koorts, keelpijn, hoofdpijn, botpijn door periostitis en artritis
• lever- en nierfunctiestoornissen, oogafwijkingen, neurologische verschijnselen
• afwijkingen op tong en slijmvliezen –> transmissie via de tongzoen

Question 96

Wat is de tussenfase van secundaire en tertiaire syfilis en hoe verloopt deze?

Answer 96

Latente fase:

• vroeg latente fase: geen huid- en slijmvliesafwijkingen meer. Patiënt is nog besmettelijk voor seksuele partners. Duurt tot 1 jaar na besmetting.
• laat latente fase: niet meer besmettelijk voor seksuele partners. Wel is verticale transmissie mogelijk. In deze fase is T. pallidum in langzame replicatie en disseminatie; het is in lage concetraties aanwezig, en wordt daardoor niet opgemerkt door het immuunsysteem.

Question 97

Syfilis kan worden onderverdeeld in drie stadia; beschrijf het derde stadium; tertiaire syfilis.

Answer 97

• 15-20 jaar na infectie
• zeer zeldzaam sinds introductie penicilline
• onomkeerbare cardiale afwijkingen en neurologische complicaties
• neurosyfilis: aantonen antistoffen in liquor.
• gumma is kenmerkend en zeer besmettelijke klacht (granulatieweefsel met open wonen die gaten vormen in het gehemelte)
• 10% gaat dood en 20% wordt blijvend invalide

Question 98

Diagnose syfilis?

Answer 98

• donkervelmicroscopie
• histopathologische immunofluorescentie
• PCR
• twee soorten serologie testen (gouden standaard)(mn stadium 2 en latente stadia)(windowfase van drie maanden)

Question 99

Welke twee soorten serologie testen zijn beschikbaar voor het aantonen van syfilis?

Answer 99

• Treponemale testen (TTPA en EIA-TP)= antistoffen tegen de bacterie zelf, altijd als eerste screeningstest ingezet. Iemand die syfilis heeft gehad zal levenslang positief zijn voor deze test (litteken serologie). Deze test is ook positief als iemand besmet is met een subtype van T. pallidum.
• Non-treponemale testen / cardiolipine testen (VDRL en RPR) = auto-antistoffen gericht tegen endotheel eiwitten, deze auto-antistoffen worden gevormd als kruisreactie tijdens syfilis infectie. Het zijn met name confirmatietesten; positieve treponemale testen bevestigen. Positieve uitslag duidt op een actieve of recent behandelde syfilis. RPR wordt vanzelf weer negatief na behandeling of na 15 jaar zonder behandeling. Als RPR weer stijgt kan dit duiden op herinfectie / therapiefalen / neurosyflis.

Question 100

Wat zijn endemische treponematose?

Answer 100

Soortgelijke infecties die lijken op syfilis door infectie van varianten van T. pallidum. (geen SOI)
- Pinta
- Yaws
- Bejel
Niet gevaarlijk; geen orgaanscahde en geneest spontaan. Serologie kan geen onderscheid maken tussen syfilis en endemische treponematose; zekerheidsbehandelig wordt ingezet bij zwangeren die positief getest worden.

Question 101

Behandeling syfilis?

Answer 101

Penicilline gedurende enkele weken. Doxycycline kan worden gebruikt als alternatief.
*reactie van Jarisch-Herxheimer

Question 102

Zwangere vrouwen worden in Nederland in het eerste trimester gecontroleerd op syfilis, om zo congenitale syfilis te voorkomen. Welke twee vormen van congenitale syfilis zijn te onderscheiden?

Answer 102

• Vroege congenitale syfilis: symptomen in eerste twee levensjaren (meestal in 3e-8e levensweek). Symptomen; persisterende rinitis, petechiën, gegeneraliseerde huiduitslag, geelzucht, hepatosplenomegalie, lymfadenopathie, pseudoparalyse, koorts.
• Late congenitale syfilis: symptomen pas na tweede levensjaar. Trias van Hutchinson : slechtziend, slechthorend, typische tandafwijkingen. Aangezichtsdeformiteiten en zadelneus.

Question 103

Diagnostiek en behandeling congenitale syfilis?

Answer 103

Serologische tests IgM-antistoffen. IgM kan de placenta niet passeren en aanwezigheid ervan wijst dus congenitale infectie. Behandeling: penicilline.

Question 104

Verwekker ulcus molle / chancroïd?

Answer 104

Haemophilus ducreyi

Question 105

Klinisch beeld ulcus molle / chancroïd?

Answer 105

Infectie start met papel omringt door erytheem, deze verandert in een pustel, op dag 3-4 ontstaat de ulcus. Deze breidt zich onregelmatig perifeer uit, de rand van de ulcus is vaak ondermijnd. In de wond zit etterig, grijs beslag. De bodem van de ulcus bestaat uit rood granulatieweefsel dat week aanvoelt. Meestal zijn er meerdere ulcera, en bij 50% is er sprake van een pijnlijke regionale lymfeklier ontsteking.

Question 106

Diagnostiek ulcus molle / chancroïd?

Answer 106

Kweek uit materiaal uit de ulcus of klier. Kleuring toont lange ketens in spoorlijnconfiguratie.

Question 107

Behandeling ulcus molle / chancroïd?

Answer 107

Macrolide; een fluorchinolon of langwerkend cefalosporine

Question 108

Wat is de verwekker van genitale wratten / condyloma acuminatum?

Answer 108

Humaan papillomavirus (HPV-) type 6 of type 11

Question 109

Wat is het klinisch beeld van genitale wratten / condyloma acuminatum?

Answer 109

Slechts 1% van de geïnfecteerde met HPV-6 of -11 ontwikkelt genitale wratten. Klinisch beeld wordt gekenmerkt door exofytische (naar buiten groeiende), met scherpe begrenzingen en een bloemkoolachtig oppervlak (verruceus).
Mannen: laesies worden gvonden aan penisschacht, perianaal en meatus urethrae.
Vrouwen: tijdens vaginale bevalling kan neonaat worden besmet.

Question 110

Diagnostiek genitale wratten / condyloma acuminatum?

Answer 110

Klinisch beeld. Bij twijfel kan histopathologisch onderzoek worden ingezet.

Question 111

Preventie genitale wratten / condyloma acuminatum?

Answer 111

Quadrivalente vaccin: HPV-6, -11, -16, -18. Waarbij -16 en -18 belangrijke verwekkers van baarmoederhalskanker zijn.

Nonavalente vaccin: negen types HPV, waaronder HPV -6 en -11.

Vaccinatie heeft alleen plaats als iemand nog niet geïnfecteerd is.

Question 112

Behandeling genitale wratten / condyloma acuminatum?

Answer 112

Kunnen spontaan verdwijnen. 
Crèmes: 
- podofyllotoxine
- sinecathechinen
- 5-fluorouracil
- imiquimod
Ablatieve therapie:
- podofylline
- cryotherapie
- eletrocoagulatie
- CO2 laser

Question 113

Wat is bacteriële vaginose?

Answer 113

Verstoring van de normale vaginale flora waarbij deze wordt vervangen door een aantal bacteriën, deze kunnen op allerlei manieren worden opgelopen. Wordt meestal niet als SOI beschouwd.
Klinisch beeld gaat samen met jeuk en onwelriekende afscheiding (homogeen en niet-viskeus), zelden is er dysurie.

Question 114

Hoe wordt de diagnose bacteriële vaginose gesteld?

Answer 114

Bij drie van de vier criteria:

• homogene fluor
• pH hoger dan 4,5
• positieve aminetest (toevoegen van KOH geeft geur van rotte vis)
• in fysiologische zoutpreparaat zijn clue cellen aanwezig (vaginale epitheelcellen die bedekt zijn met vaginale bacteriën; gestippeld uiterlijk).

Question 115

Behandeling bacteriële vaginose?

Answer 115

Metronidazol (oraal)

Question 116

Wat is de verwekker van een candida infectie?

Answer 116

Candida albicans, een onschuldige gist die de meeste mensen bij zich dragen. Meest frequente veroorzaker van vaginitis. Candida wordt meestal niet gezien als SOI.

Question 117

Wat zijn risicofactoren voor infectie met candida albicans?

Answer 117

• diabetes mellitus
• zwangerschap
• orale antbiotica
• immunosuppressiva
• orale anticonceptie
• vaginale douches

Question 118

Klinisch beeld van een candida infectie?

Answer 118

Witte, brokkelige vaginale afscheiding, brandende pijn en jeuk. Vaginale epitheel is felrood. Er kan erytheem van de vulva, ragadevorming en oedeem van de labia aanwezig zijn. Bij mannen kan er jeuk en roodheid van de penis zijn.

Question 119

Diagnostiek Candida infectie?

Answer 119

Microscopisch onderzoek van de afscheiding voor maken van onderscheid tussen candida vaginitis, bacteriële vaginitis en trichomoniasis. Celkweek indien therapie faalt en microscopisch onderzoek is negatief.

Question 120

Behandeling candida infectie?

Answer 120

Oppervlakkig: azolengroep.

In uitzonderlijke gevallen in systemische behandeling aangewezen.

Question 121

Wat is de verwekker van trichomonas vaginitis?

Answer 121

Trichomonas vaginalis parasiet

Question 122

Wat is het klinisch beeld van trichomonas vaginitis?

Answer 122

Vrouwen: infectie vulva of vagina.
Mannen: infectie prostaat en epididymis. Vaker vrij van symptomen.

Infectie wordt gekenmerkt door wisselend karakter van klinische verschijnselen. Vaginale afscheiding is groenig en schuimend en heeft een onwelriekende geur. Als de infectie ernstig verloopt, heeft het vaginale epitheel een aardbei-aspect en zijn er puntvormige bloedingen en erosies afwezig.

Question 123

Diagnostiek trichomonas vaginitis?

Answer 123

PCR, kweek, onderzoek fysiologisch zoutpreparaat van de afscheiding. Fluor pH >4,5.

Question 124

Behandeling trichomonas vaginitis?

Answer 124

Metronidazol. Seksuele partner meebehandelen!

Question 125

Wat is de verwekker van schurft / scabiës?

Answer 125

Sarcoptes scabiei (schurftmijt)

Question 126

Transmissie schurft/scabiës?

Answer 126

Het is de bekendste besmettelijke jeukende huidaandoening. Door minimaal 15 minuten huid-huidcontact vindt transmissie plaats. Gebeurt daardoor vaak seksueel, maar kan ook door slapen in bed waarin scabiësdrager heeft gelegen.

Question 127

Klinisch beeld schurft/scabiës.

Answer 127

Mijt (vrouwtjes) graaft een gebogen of slingerende gang in de hoornlaag, met name van vingers/polsen/genitale regio. Deze zijn zichtbaar. Door immunologische reactie op mijt ontstaat jeuk, waardoor krabeffecten. Indien geen mijtengangen zichtbaar, worden vaak papels en erytheem gezien. Papels kunnen secundair bacterieel geïnfecteerd raken.

Question 128

Diagnostiek schurft/scabiës?

Answer 128

Aantonen van de mijt en/of typische gangetjes.

Question 129

Behandeling schurft / scabiës?

Answer 129

Eenmalig lokaal aanbrengen van 5% permetrinecrème, alternatief is oraal innenemen van ivermectine. Huisgenoten moeten worden meebehandeld en kleding en beddengoed van afgelopen drie dagen moet worden gesaneerd.