Hormón

Question 1

Hormónum er í skipt í hvaða þrjá flokka

Answer 1

Peptíð hormón
Amine hormón
Sterahormón

Question 2

Peptíð hormón

Answer 2

Peptíð hormón

a. Langflest hormón tilheyra þessum flokki
b. Peptíð hormón eru búin til og geymd í seytunarfrumum, svo þau eru alltaf til staðar
c. Vatnsleysanleg og berast uppleyst í blóði
d. Helmingunartími mjög stuttur
e. Áhrifin yfirleitt til staðar í nokkrar mínútur - Ef þörf er fyrir þeim í lengri tíma er þeim seytt stöðugt

Question 3

Amine hormón

Answer 3

Amine hormón

a. Thyroid hormónin T4 ig T3. Innihald joð (I) og ferðast bundin við plasmaprótein.
b. Catecholamine, seytt frá nýrnahettumergi Adrenalín og Noradrenalín
c. Catecholamine seytt frá undirstúku, Noradrenalín og Dópamín

Question 4

Sterahormón

Answer 4

Sterahormón

a. Fituefni, myndaðir af kólestóróli í nýrnahettuberki, kynkirtlum og fylgju á meðgöngu. Þeir eru margir, mjög svipaðir í byggingu en oft með ólíka virkni
b. Ferðast bundnir við plasmaprótein í blóði
c. Nýrnahettubörkur framleiðir: Aldosterone, Cortisol, DHEA og androstenedione
d. Eggjastokkar framleiða aðallega estradiol og progesterone og eistun framleiða aðallega testosterone.
e. Nýrnahettubörkur hefur þrjú lög sem mynda áðurtalin efni:
1. Zona glomerulosa: Aldosterone sem hefur áhrif á meðhöndlun nýrna á Na+, K+ og H+.
2. Zona fasciculata: Cortisol sem hefur áhrif á glókúsaefnaskipti og streituviðbrögð; Corticosterone sem einnig hefur áhrig á glúkósaefnaskipti.
3. Zona reticularis sem framleiðir kynhormón.

Question 5

Staðsetning viðtaka

Answer 5

Flestir viðtakar fyrir stera og thyroid hormón eru inni í frumunni alveg inni í kjarna frumunar. Viðtakar fyrir peptíð hormón og catecholamine eru á frumuhimnunni.

Question 6

Prógesterón og thyroid hormón hafa áhrif á viðtaka fyrir önnur hormón…

Answer 6

Prógesteron: Estrógen viðtökum í legi fækkar minnka áhrif estrógens á leg.
Thyroid hormón: Fleiri viðtakar fyrir Adrenalíni í hjarta (b1) - Ofvirkni í skjaldkirtli veldur auknu næmi fyrir adrenalíni.

Question 7

Tvö líffæri sem sjá um að fjarlægja hormón úr blóði

Answer 7

Lifur og nýru sjá um að fjarlægja hormóna úr plasma:
- Niðurbrot um lifur
- Útskilnaður um nýru
ATH:
Peptíð hormón og catecholamines eru fjarlægð hratt úr blóði. Sterar og thyroid hormón eru aftur á móti fjarlægð hægt vegna bindingar við plasma prótein. Útskilnaður í nýra er oft í beinu hlutfalli við seytun styrkur hormóna í þvagi er oft notaður sem mælikvarði á losun.

Question 8

Þrjú dæmi um jákvætt feedback í losun hormóna:

Answer 8

Tíðahringurinn: estrógen losað frá eggjastokkum – eykur losun GnRH – eykur losun LH – eykur losun estrógen frá eggjastokkum þar til egglos verður.

Hríðir og fæðing: Þrýstingur barns á legháls veldur örvun tauga sem auka losun oxytocin – legið dregst saman – barnið færist nær leghálsi, meiri þrýstingur – eykur losun oxytocin – ferlið heldur áfram þar til barnið er fætt.

Melting: fæða kemur í maga – pepsinogen umbreytt í pepsin – melting fæðu hefst – meira pepsogen umrbeytt í pepsin þar til fæðan er fullmelt.

Question 9

Þrjár tegundir af neikvæðu feedback í hormónalosun

Answer 9

Humoral: Magn hormóns eða næringarefnis í plasma sem hormónið stjórnar (Minna kalk í blóði -> aukin framleiðsla á parathyroid hormóni -> aukið kalk í blóði)

Hormonal: Eitt eða fleiri hormón stjórna seytun ákveðins hormóns (Undirstúka framhluti heiladinguls á önnur innkirtla líffæri).

Neuronal: Taugaboð frá ósjálfráða taugakerfinu á innkirtla ákvarða seytun margra hormóna
Akút streita aukin virkni sympatísk taugakerfis (preganglionic) virkni nýrnahettumergs -> aukin seytun noradrenalíns og adrenalíns.

Question 10

Undirstúka stjórnar:

Answer 10

1. Sympatískum og parasympatískum taugakjörnum í mænukylfu og mænu
2. Hormónaseytingu frá undirstúku
3. Starfsemi hjarta- og æðakerfis, öndun, hitastjórnun, inntöku fæðu og vökva
   Undirstúka er yfirstjórn og sambandsmiðstöð streitu, það er vegna stjórnunar undirstúku á ósjálfráða taugakerfinu og hormónakerfinu sem einkenni streitu koma fram.

Question 11

Framhluti heiladinguls losar:

Answer 11

Þar myndast 6 hormón:

• ACTH (adrenocoticotropic hormone)
• FSH
• LH
• TSH
• GH
• prólaktín

Question 12

Afturhluti heiladinguls seytir:

Answer 12

• ADH

- Oxytocin

Question 13

Tvö hormónin eru bæði peptíð sem eru 9 amínósýrur að lengd og er aðeins munur á tveimur amínósýrum á milli þeirra:

Answer 13

• ADH

- Oxytocin

Question 14

Einkenni vanvirks skjaldkirtils

Answer 14

o   Máttleysi og þreyta
o   Kuldaóþol
o   Þyngdaraukning
o   Þurr og gróf húð og hár
o   Hás rödd
o   Hæg slökun á vöðvum og reflexum
o   Hægðatregða, depurð

Question 15

Einkenni ofvirks skjaldkirtils

Answer 15

o   Þyngdartap þrátt fyrir ríkulega fæðuneyslu
o   Sviti og kuldaóþol
o   Þreyta
o   Hraður hjartsláttur, palpitationir og atrial fibrillation
o   Óróleiki og tremor
o   Vöðvaslappleiki (proximal myopathia)
o   Angina og hjartabilun
o   Niðurgangur
o   Oligomenorrhea og minnkuð frjósemi
o   Skjaldkirtilsstækkun