Hoofdstuk 3 Flashcards
hoe veranderde het samenlevingsmodel in de 19de eeuw? (3)
- groepen verliezen/ winnen aan belang
- standen worden varvangen door klassen
- samenstelling beroepsbevolking wijzigt
welke groepen verliezen/ winnen aan belang?
grootgrondbezitters (-) -> ondernemers (+)
ambachtslui (-) -> middenstand (+)
lijfeigenen (-) -> fabrieksarbeiders (+)
wat zijn ondernemers
fabrieksbazen
voorbeelden middenstand
cafébazen
slagers
bakkers
dokters
wat zijn standen?
- adel
- clerus
- 3de stand
wat zijn klassen?
- hoge klasse
- middenklasse
- lage klasse
samenleving op basis van … maakt plaats voor samenleving op basis van …
- afkomst
- economische criteria
wat is er nu wel mogelijk omdat er klasen zijn?
opklimmen of afdalen is mogelijk
hoe verloopt de onderverdeling van de beroepsbevolking?
de procent in landbouw gaat in
1850: naar industrie
1900: naar diensten
wat is de situatie van de arbeiders in Aalst eind 19de eeuw?
- laag loon
- slechte woonomstandigheden
- slechte werkomstandigheden
- kinderarbeid
wat is de houding van de burgerij in de eerste helft van de 19de eeuw?
burgerij was bang voor slechte invloeden
-> strikte scheiding van sloppenwijken
wat is de houding van de burgerij in de tweede helft van de 19de eeuw?
de sloppenwijken werden een gevaar voor de burgerij
-> liefdadigheid door verbetering van levensomstandigheden
2 kritieken op de liefdadigheid uit de tweede helft van de 19de eeuw?
1) goed op korte termijn, lost oorzaak niet op
2) vorm van controle om arbeiders rustig te houden
iemand bouwde iets voor arbeiders
- wie?
- wat?
- Henri De Gorge
- Le Grand Hornu, een volledig complex voor arbeiders
welke wet werd door de fransen ingevoerd tijdens hun bestuur?
+ wat houd het in?
Le Chapelier
- verbood het bestaan van vakbonden en het houden van stakingen
wat deden ze om de wet Le Chapelier te omzeilen?
+ jaartal
vanaf 1850
mutualiteiten
- princiepe: zieke/ gekwetste arbeiders ondersteunen
- realiteit: geld inzamelen om arbeiders te vergoeden bij stakingen
hoe werden de mutualiteiten politiek geïnspireerd
+ jaartal
1864
ze werden socialistisch
- vrijheid, gelijkheid
- zorgdragen voor zwakkeren
- welvaart voor iedereen
wat is het verschil tussen socialisme en communisme?
- dezelfde waarden, op een andere manier realiseren
socialisme: politiek
communisme: geweld
wanneer werd de arbeidsbeweging echt een succes?
1884
wat viel er op in 1884 ( arbeidsbewegingen werden succes) (4)
- vakbonden worden opgericht
- coöperatieven werden opgericht
- mutualiteiten, vakbonden, coöperatieven smolten samen
- Belgische werkliedenpartij (BWP) werd opgericht in 1885
wat zijn vakbonden?
vereniginen die algemene staking zien als wapen om macht van arbeiders te vergroten
wat zijn coöperatieven?
+ voorbeeld
verenigingen met als doel om goedkoper te produceren
vb. Vooruit, Gent, 1880
Hoe produceren coöperatieven goedkoper?
gemeenschappelijke bakkerij, apotheek…
strijdpunt van socialistische vakbond
+ jaartal
de werkdag van 8 uur
- 1919-1921
waarom werd de werkdag van 8 uur goedgekeurd?
- na WOI, de gewone man uit loopgraven belonen
- uit angst voor communisme, toegeven aan socialisme
wat blijft er nu in vlaandren over van de initiatieven uit de 19de eeuw?
coöperatieven:
vooruit = afgeschaft, gebouw staat er nog
mutualiteit:
Bond Moyson
politieke partij:
Vooruit
Vakbond:
ABVV Algemeen Belgisch Vakverbond
pauselijke encycliek
- door wie geschreven?
- in welk jaar?
- naam encycliek?
- door paus leo de 13de
- 1891
- Rerum Novarum
2 strekkingen binnen de katholieke partij:
de kant van:
- Daens, priester in Aalst
(christene volkspartij) - Charles Woeste, fabrieksbaas
( katholieke partij)
welke moeilijke spreidstand moest Daens noodgedwongen innemen?
hij was een tegenstander van socialisten, maar als hij de arbeiders wil helpen moet hij met de socialisten samenwerken
hoe noemt de stroming die zegt dat politici meer aandacht moet hebben voor het lot van arbeiders?
christendemocraten
wanneer eerste christelijke vakbonden?
1904
wanneer verenigden de eerste christelijke vakbonden zich en tot wat verenigden ze zich?
in het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACW)
1912
hoe onderscheidde ACW (algemeen christelijk vakverbond) zich van de socialistische werkwijze?
ze kozen voor overleg in plaats van staking
katholieke mutualiteiten waren vaak plaatselijke initiatieven na …
1885
wanneer werd de christelijke spaarbank opgericht?
in de jaren ‘20
welke spaarbank werd opgericht?
BAC, een spaarbank voor christelijke werknemers
geleidelijke hervormingen door katholieke politici
- 2 voorbeelden
aanpak van grove misbruiken:
- vrouwen/kinderarbeid aanpakken
- invoeren zondagsrust
sociale zekering:
- ontwikkelen van pensioenstelsel
wat blijft er nu nog over van de katholieke initiatieven uit de 19de en begin 20ste eeuw?
bank:
BAC -> belfius
coöperatieven:
Arcopar -> failliet
mutualiteit:
CM
politieke partij:
CD&V
vakbond:
ACV
