Hjarta- og æðaskoðun

Question 1

Clubbing

Answer 1

Tengist lungnasjúkdómum og langvarandi vægum súrefnisskorti.

Question 2

Peripheral cyanosis

Answer 2

Blámi á útlimum. Vægur súrefnisskortur.

Question 3

Central cyanosis

Answer 3

Blámi á vörum og tungu.

Question 4

Skoðun á andliti

Answer 4

Blámi á vörum eða undir tungu - Merki um súrefnisskort
Malar flush - míturlokuleki, hækkun á CO2 í blóði
Xanthalasma - Hvítir dílar við augu, merki um hátt kólestról í blóði
Corneal arcus - Blá lína utan um augastein, merki um hátt kólastról í blóði
Neðri augnlok - Ef föl, merki um anemíu.

Question 5

Skoðun á höndum

Answer 5

Hiti handa - Ef kaldar, merki um lélegt blóðflæði.
Lófalínur - Eiga að vera húðlitaðar.
Blámi á höndum - Lélegt súrefnisflæði eða kuldi.
Roði á höndum - Merki um stasa.
Fölvi á höndum - Merki um blóðleysi.
Háræðafylling - Kreistum fingur og skoðum hvað blóð er lengi að koma aftur út í fingurinn. Ef lengur er 2-4 sekúndur getur það bent til æðasjúkdóms, hjartabilunar eða losts.
Hárdreifing - Á að vera eins á báðum höndum. Ef ójafnt bendir það til lélegs súrefnisflæðis eða blóðflæðis.
Húðturgor - Ef lengur en 2 sek. merki um vökvaskort.
Lögun nagla - Clubbing/Koilonychia/Leukonychia

Question 6

Clubbing

Answer 6

Kemur við vægan súrefnisskort í langan tíma.

Question 7

Koilonychia

Answer 7

Þunnar brothættar neglur. Verður vegna blóðleysis v/járnskorts

Question 8

Leukonychia

Answer 8

Hvítir blettir á nöglum. Léleg upptaka næringar- og steinefna.

Question 9

Púlsar á höndum

Answer 9

Radial - Tek púls í 2x30sek eða 60 sek ef óreglulegur. Ef óreglulegur tökum við EKG. Berum saman við hina hönduna.
Brachial - Ef púls finnst ekki almennilega í radial
Allen test - Einstaklingur kreistir hendur í 1 mínútu og held svo við ulnar og radial meðan skjólstæðingur pumpar hendina. Sleppi svo annarri æðina til að sjá fyllingu í hendina. Ef gerist ekki um leið er það merki um lélegt blóðflæði. Geri svo eins á hinni æðinni.
Collapsing pulse - Spyrjum skjólstæðing hvort honum er illt í öxlinni. Tökum púls og lyftum hendi upp fyrir höfuð. Ef hægist á púls er það merki um lágan dyastóluþrýsting og ef æð tæmist er það merki um aortuleka.
Bankandi púls - Einkennandi fyrir hjartabilun.

Question 10

Blóðþrýstingur

Answer 10

Pössum að hafa rétta stærð af manshettu.
Þreifum brachial púls fyrir mælingu.
Mælum báða handleggi.

Eðlilegur blóðþrýstingur - 120/80
Lágþrýstingur - Systola undir 90
Háþrýstingur - Systola hærri en 140/90

Question 11

Orthostatískur þrýstingur

Answer 11

Mæling 1 - Einstaklingur hefur legið útaf í 5 mínútur
Mæling 2 - Einstaklingur hefur staðið í 1 mínútu
Mæling 3 - Einstaklingur hefur staðið í 3 mínútur

Einstaklingur er orthostatískur ef BÞ -20/-10 P +20

Question 12

Skoðun á hálsi

Answer 12

Jugular vein - Biðjum skjólstæðing að horfa til hliðar. Æðin má ekki standa meira út en 2-3 sentimetrar. Merki um þrengingu. Hægt að skoða enn frekar með að ýta á lifur.
Carotid artery - Þreifum létt sitthvoru megin (ekki á sama tíma). Ef púlsinn er ekki sterkur getur það verið merki um minnkað útfall hjarta eða æðaþrengs. Hlustum með bjöllunni, viljum heyra humm.
Minna skjólstæðing á að halda niðri í sér andanum.

Question 13

Þreifing brjóstkassa

Answer 13

Sjáum við merki um ör.
Broddsláttur - Finnum hann milli 4-5 millirifjabils, 2,5-3 cm langur. Ef lengri merki um stækkun á hjarta. Ef við finnum ekki slátt getur það verið merki um vökva í gollurhúsi, fleiðruvökvi eða loftbrjóst.
Hægt að láta einstakling leggjast á vinstri hlið ef erfitt að finna.
Sternum - Ef við finnum slátt þarf getur það verið merki um hjartasjúkdóm.

Question 14

Hlustun brjóstkassa

Answer 14

Aortuloka - 2 hægra millirifjabil 
Pulmonary - 2 vinstra millirifjabil 
Tricuspid - 3,4, og 5 millirifjabil 
Mitral - 5 millirifjabil
Hlustum allt bæði með þind og bjöllu 
Látum sjúkling setjast upp og hlustum allt aftur. 

S1 - Lub heyrist hærra í apex
S2 - Dub heyrist hærra í base

Við viljum ekki heyra S3 eða S4.
S3 getur heyrst í ungu íþróttafólki.

Lúbb suss dúbb - Þrengsli í aortu.
Lúbb dúbb suss - Leki í mitral eða aortu.

Vinstri hliðar murmurs heyarst í útöndun
Hægri hliðar murmurs heyrast við innöndun.

Question 15

Skoðun á fótum

Answer 15

Rauður þrútinn fótur - Merki um stasa í slagæð
Blár þrútinn fótur - Merki um stasa í bláæð
Fölur fótur - Merki um anemiu.
Þrútinn fótur en eðlilegur á litinn - Bjúgur og mögulegt gallað sogæðakerfi.
Hárdeifing - Ef ójöfn merki um lélegt súrefnisflæði og blóðflæði.
Háræðafylling - Ef meira en 2-3 sekúndur er það merki um lélegt blóðflæði.

Question 16

Fótapúlsar

Answer 16

Posterior tibia - Aftan við kúlu

Dorsalis pedis - Ofan á rist