historische context China Flashcards
Qing-dynastie
sinds 16e, 17e aan de macht, keizers uit Mantsjoerije
maar begin 19e economische en politieke crisis
1. de economie is grotendeels agrarisch en geen industriële ontwikkeling
2. door sterke bevolkingsgroei en natuurrampen –> hongersnoden
3. bestuur minder effectief
-confucianisme gaat uit van vaste hiërarchie, als mens niet van plaats willen veranderen
-strenge ambtenarenexamens geven alleen mensen met confucianisme kennis en veel geld toegang –> corruptie
4. door het modern imperialisme krijgen westerse landen steeds meer invloed
China verbiedt in 18e eeuw import van Europese producten, wat doet GB dan?
Britten willen onbeperkt toegang tot Chinese markt want porselein, zijde en thee zijn interessant voor GB en China grote afzetmarkt, dus voeren illegaal opium in –> China verslaaft
1e opiumoorlog verliest China door technologische achterstand op GB –> Verdrag van Nanking (eerste ongelijke) geeft Britten toegang tot 4 havens en Hongkong
FR en VS denken dat ze ook wel wat kunnen maken bij China en sluiten ook ongelijke verdragen China verliest zeggenschap door oorlogen aan RU, GB en Japan
gevolg:
-CHina verliest inkomsten zoals belasting, handel en importheffingen
-Westerse missionarissen en zendelingen naar CHina
dalen macht en aanzien keizer
Tegen corrupt bestuur
Taiping-opstand (1851-1864), christelijke geïnspireerde groep willen volledige gelijkheid.
Nian-opstand (1851-1868) van arme boeren tegen regering, ambtenaren en rijken
Regering kan met moeite en hulp van buitenaf opstanden neerslaan –> productie China verlaagt
Zelfsversterkingsbeweging?
1860, hervormingsgezinde elite en ambtenaren rond hof keizer vinden modernisering bestuur en leger noodzakelijk (naar westerse en Japanse standaard)
1. opbouw van leger en industrie met westerse technologie
2. verbetering van onderwijs
3. modernisering bestuur
4. modernisering of zelfs afschaffen ambtenarenexamens
5. invoering van een grondwet
wordt tegengewerkt door ex-keizerin Cxi en felle anti-westerse en anti-christelijke propaganda
Bokseropstand
landloze boeren in:
1. eerlijke verdeling land en welvaart willen
2. nationalistisch, antiwesters en antichristelijk zin
3. westerse ambassades gaan belegeren
4. westerlingen en Chinese christenen vermoorden
5. gesteund worden door Cixi en deel regeringsleger China
Neerslaan Bokseropstand
door Yuan Shikai en westers allantieleger + deel regeringsleger
Westerse landen + Japan leggen China vernederende strafmaatregelen op
1. herstelbetalingen
2. toestaan dat westen en Japan troepen legeren
= landsbestuur functioneert niet meer, keizerlijke regering kan niet meer hervormen en verliest alle steun van bevolking –> opstanden
1911 begin revolutie tegen Qing-Dynastie
Sun Yat-Sen
Sticht Republiek China, 1912 na een revolutie in 1911 en laatste Qing keizer Puyi treedt af
Sun wordt tijdelijk president, zijn Nationalistische Partij heeft drie principes van het volk
1. Democratie (grondwet, verkiezingen)
2. Nationalisme (republiek, eenheid van het volk)
3 Socialisme (grond voor boeren, welvaart voor iedereen)
Regering Sun Yat-Sen weinig macht
Yuan Shikai
Generaal Yuan Shikai neemt presidentschap over Sun Yat-Sen, maar verliest steun nadat hij alleenmacht wil en neemt
Treedt af zonder duidelijke opvolger in 1916, China valt uiteen en wordt geregeerd door plaatselijke krijgsheren.
Eco, politieke, culturele (christelijke) invloed. van westen blijft groeien
1917 sluit zwakke regering aan bij geallieerden in wo1 op hoop van afschaffen van ongelijke verdragen, maar geen resultaat, Duitse delen china gaan naar Japan
4 meibeweging van studenten en intellectuelen komt in protest tegen Verdrag van Versailles, westers imperialisme en zwakke regering. Wil bestuurlijke, sociale en culturele modernisering China
Oprichting Chinese Communistische partij
Met steun SU, opgericht door aanhangers van 4 meibeweging in 1921
Ook nationalistische partij steun SU (finiancieel, militar en organisatorisch)
Nationalisten en communisten vormen samen het Eerste Verenigde Front met doelen:
-einde aan het westers imperialisme
-verslaan van krijgsheren
= herstel eenheid in China
Chiang Kaishek
1925, volgt hij Sun Yat-Sen op leider Nationalistische partij (wil niet met communisme eigenlijk)
-Voert nationalistisch-communistisch coalitieleger aan in Noordelijke Veldtocht en herovert grote delen China van krijgsheren
!1927 herstellen de nationalisten centraal gezag en Chiang Kaishek regeringsleider
groeiend anticommunisme leidt tot BLOEDIGE breuk met Communistische Partij en moord tienduizenden commu’s
= start burgeroorlog nationalisten vs communisten
Waarin is Chiang Kaishek succesvol in?
-begin opbouw van industrie en infrastructuur
-deels afschaffen ongelijke verdragen
Maar
- corruptie blijft wijdverbeid
-vooral platteland blijft grote armoede
- democratisering blijft uit en politieke tegenstanders vervolgt
-regering krijgt niet alle gebieden onder controle
= voor veel Chinezen wordt communisme aantrekkelijk
1931
Japan bezet Mantsjoerije en sticht hier:
- sticht hier een mariottestaat
- voert een soort fascitisch regime in
- maakt laatste Qing-keizer Puyi tot symbolisch staatshoofd
1937 Japan valt China aan, bezet groot deel van land, bevolking wreed behandeld
Nationalisten met communisten Tweede Verenigde Front tegen Japan, maar ook regelmatig vechten onderling
1945 na Japanse capitulatie laait burgeroorlog natinalisten vs communisten weer op
vs stuen nationalisten
su steun commu’s
(koude oorlog)
nationalistische regering Chiang Kaishek krijgt internationaal respect
–> China vaste zetel in Veiligheidsraad van VN
Maar regering lost eco (inflatie) en maatschappelijke (corruptie) problemen niet op
–> aanhang commu’s groeit
Commu’s veroveren steeds meer gebieden
!1949 Mao Zedong roept in peking de communistische Volksrepubliek China uit
–> Chiang Kaishek en nationalisten trekken naar Taiwan
Twee China’s (nationalistische republiek, Taiwan en communistische Volksrepubliek, China) erkennen elkaar niet
Nationalistische republiek (Taiwan) houdt zetel in Veiligheidsraad in VN
1949 regeert de Chinese Communistische Partij:
- kon rekenen op steun groot deel bevolking
- herstelt centraal gezag heel China
- maakt eind buitenlandse politiek invloed in China, behalve hongkong en macao
- sticht totalitaire dictatuur: eenpartijstaat o.l.v. Mao met censuur, propaganda en vervolging van tegenstanders
- propageert klassenstrijd: boeren en arbeiders worden opgeroepen rijken en grootgrondbezitters te bestrijden
- begint met herverdeling grond onder boeren
- probeert communistische planeconomie in te voeren om landbouw en industrie te moderniseren naar model SU: komst adviseurs uit SU
Dood Stalin
1953
Mao kritiek op SU door:
-minder vijandige opstelling SU ten opzichte kapi westen
- leidersrol SU wil innemen bij communistische landen
= relatie China en SU bekoelt
CHina poli en eco + zelfstandige koers varen (los SU)
Grote Sprong Voorwaarts
1958
Mao wil hogere landbouwproductie en China tot industriele wereldmacht maken door:
-collectivisatie landbouw: verbod privebezit en boeren moeten leven + werken in volkscommunes
-toepassen experimentele landbouwmethodes (graan dichter op elkaar bouwen, diepere grond=vruchtbaarder; ratten, muggen, vliegen en mussen vermoorden want plaag? –> sprinkbanenplaag want muggen weg)
- stimuleren staalproductie platteland in primiteve staalovens (geen bruikbaar ijzer + boeren moe door veel werk)
1961
Grote sprong voorwaarts stopgezet:
- Mao verantwoordelijk gehouden mislukken en verliest veel politieke functies
- vanaf 1962 rol volkscommunes ingeperkt en prive-landbezit weer toegestaan
- 1962 ideologische meningsverschillen en machtsstrijd –> breuk met SU (klein oorlogje in grensgebied)
-China raakt in internationaal isolement en probeert invloedssfeer uit te breiden naar niet-gebonden Z-A, Azie en Afrika –>streven 3e ideologische blok
start massabeweging
1966, start massabeweging: d e (Grote Proletarische) Culturele Revolutie.
Mao zegt dat dit ideologisch herstel communistische eco en samenleving is, maar eigenlijk totale macht:
- creëren van persoonlijkheidscultus rond hemzelf
- zuiveren van tegenstanders binnen de CCP
- inzet Rode Gardisten (revolutionaire jongeren en studenten) die
—–anti traditioneel zijn
—–anti intellectueel: tegen kunstenaars en schrijvers
—–xenofoob zijn: tegen alles westers
—–door Mao het land in worden gestuurd om ‘antirevolutionaire’ gezagsdragers (met geweld) bestraffen
culturele revo zorgt voor volledige ontwrichting samenleving en eco
1976
Dood Mao en definitieve breuk met gedachtegoed van culturele revo
Ondanks Culturele Revo verandert China positie internationaal in jaren ‘70
- VS en CHina zoeken toenadering, VS-president bezoek in 1972
- steun van o.a. VS en Afrikaanse landen kan Volksrepubliek China in 1971 toetreden to VN en Veiligheidsraad en vervangt Taiwan
= China raakt uit internationaal isolement
1977
Deng Xiaoping leider van China.
Weet, volk alleen achter CCP als welvaart herstelt
in 1978 Vier Moderniseringen in:
-landbouw: decollectivisatie en privatisering volkscommunes
-industrie: toestaan kapitalisme en buitenlandse investeerders
-wetenschap en techniek: herstructurering onderwijs
-defensie: professioneler leger
= “markt-socialisme” door staat gestuurde liberalisering van de economie
Vier Moderniseringen leiden tot:
-economische groei
-ontstaan consumptiemaatschappij
-urbanisering
-grotere verschillen tussen rijk en arm
- vraag vijfde modernisering –> CCP staat iets meer persoonlijke vrijheid toe, maar geen kritiek op partij of inspraak voor volk. Blijkt in:
1989 studentendemonstraties voor meer democratie Plein van de Hemelse Vrede Peking worden zeer hard neergeslagen. (Deng treedt dit jaar af)
1997
Deng Xiaoping overlijdt
Jiang Zemin leider China
-blijft mach ccp onaangetast
-maakt eco verdere groei door
-worden politieke relaties tussen China en VS slechter en die met SU/Rusland beter
-worden in 1997 Hongkong en 1999 Macao overgedragen China –> relatie met Westen is definitief veranderd
- treedt China 2001 toe tot Wereldhandelsorganisatie, die zich inzet voor vrijhandel
=Volksrepubliek China uitgegroeid tot
-economische en politieke wereldmacht
-met een communistisch bewind
-dat kapitalistisch denkt en handelt
-maar niet democratisch is
