historia Hiszpanii I (do Imperium Hiszpanii) Flashcards
(118 cards)
1
Q
przez jakie kolonizacje między 1200-500 r. p.n.e przeszedł Płw. Iberyjski
A
indoeuropejską, fenicką, grecką
2
Q
gdzie znajdują się szczątki homo antecessor?
A
wąwóz Atapuerca
3
Q
czym jest Altamira?
A
epoka wielkich/pierwszych łowców, 15 tys. - 10 tys. lat p.n.e, 18 jaskiń na wybrzeżu na północy (10 Cantabria, 5 Asturias, 3 el País Vasco)
4
Q
ślady działalności człowieka w czasie neolity
A
Los Millares, Almeria
Tartessos 750-600 p.n.e, ujście Guadalquivir
5
Q
jakie plemiona zamieszkiwały Płw. Iberyjski
A
Iberowie, Celtowie (VII/VI p.n.e) i Celtibetowie
6
Q
czym jest żegluga kabotażowa
A
żegluga do portów w obrębie jednego państwa, morza lub wielu mórz, skakanie od portu do portu
7
Q
kiedy był początek procesu romanizacji Płw. Iberyjskiego?
A
w czasie II wojny punickiej 219-201 p.n.e
8
Q
zdobycie Numacji przez Rzymian
A
133 r. p.n.e
9
Q
podbój plemion Kantabryjskich i Asturyjskich przez Rzymian
A
29-19 r. p.n.e
10
Q
początek Cesarstwa Rzymskiego
A
27 r. n.e
11
Q
edykt o wolności kultur (Konstantyn Wielki)
A
313 r. n.e
12
Q
granica między wpływami Kartaginy i Rzymu na Płw. Iberyjskim
A
rzeka Ebro (północny-wschód), miasto Sagunt
13
Q
kampanie antyrzymskie plemion iberyjskich
A
kampanie Luzytanów Wiritausa 147-139 r. p.n.e
oblężenie Numancji 133 r. p.n.e
14
Q
najsłynniejsze rzymskie kopalnie złota
A
Las Medulas (Leon)
15
Q
romanizacja plemion iberyjskich
A
obywatelstwo, styl życia
handel
technologia: mosty, drogi, akwedukty, teatr, amfiteatr, łaźnie, mozaiki
prawo
łacina
religia
16
Q
przybycie Swebów na Półwysep Iberyjski
A
409 r.
17
Q
przyczyna osłabienia pozycji Cesarstwa Rzymskiego
A
zubożenie, ruralizacja, latyfundia, villae
zmniejszenie liczby ludności z 6 do 4 mln
Bagaudia Hispana
kolonat
18
Q
podział Płw. Iberyjskiego między plemiona w 409-429 r. n.e
A
Swebowie, Wandalowie, Alanowie
19
Q
kim byli bagaudowie
A
uczestnicy zbrojnych buntów ludności wiejskiej w Galicjii i Hiszpanii, skierowanych przeciwko rzymskiemu uciskowi podatkowemu
20
Q
czym był kolonat
A
system eksploatacji ziemi wykorzystywany przez Rzymian, wolni chłopi dzierżawili ziemię od wielkich właścicieli ziemskich, oddając za ich użytkowanie czynsz w naturze lub pieniądzu
21
Q
przekroczenie Pirenejów przez Wandalów, Alanów i Swebów
A
409/410 r. n.e
22
Q
podbicie Kr. Swebów przez Wizygotów
A
585 r., Leowigild król Wizygotów
23
Q
San Martín de Barga
A
“Apostol de los suevos”
chrystianizacja 550/570
24
Q
chrzest Rechiara, władcy Swebów
A
447 r., modus viviendi z większością chrześcijan i wykluczenie herezji
25
królestwo Wizygotów
625-711
26
centrum Kr. Wizygotów
Toledo (na południe od Madrytu)
27
jaka religia panowała wśród Wizygotów na początku
arianizm, 507-589
28
przyjęcie chrztu przez króla Rekareda, króla Wizygotów
587 r.
29
III sobór w Toledo
589 r.
30
rządy Wizygotów
centralizacjia i urząd królewski
administracja
wzory z Bizancjum
synody (18) i rada królewska
prawo wizygockie i rzymskie
Liber ludiciorum
elity
ekskomunika
31
renesans izydoriański
św. Izydor z Sewilli (560-636 r.), arcybiskup Sewilli
św. Kościoła Katolickiego, doktor Kościoła
"Etymologie"
Lope de Vega "El Isidro"
32
przykład architektury w Kr. Wizygotów
Iglesia Visigoda de San Juan de Baños
33
okres arabski na Płw. Iberijskim
711-1492
34
kto wkroczył na Płw. Iberyjski w VIII w.
Berberowie
35
jak nazywa się Hiszpanię w okrese arabskim
Al-Andalus
36
kalifofie jakiej dynastii uciekają do Al-Andalus
Umajjdowie, w połowie VIII w.
37
bitwa pod Guadalete, bitwa pod Tuluzą
711-732
38
dynastia Umajjadów w Kordobie
756-1031 r.
39
emirat Umajjadów
756-929 r.
40
kalifat Umajjadów
929-1031 r.
41
rozpad taify
1031-1145
42
czym są taify
podział administracyjny Arabów
43
co było centrum świata arabskiego poza Damaszkiem i Bagdadem
Kordoba: meczet, ogrody, trybuty, podatki, niewolnicy
44
kim byli mezoarabowie
określenie na ludzi, którzy przyjmują zwyczaje arabskie, ale pozostają przy swojej wierze (chrześcijanie, żydzi)
45
przyczyny podziału na taify
konflikt Umajjadów i Berberów
poligamia, wielu dziedziców
46
kiedy w Al-Andalus rządziła dynastia Almorawidów?
1086-1146 (ludzie z zachodnich wybrzeży Afryki, Góry Atlasu)
47
kiedy w Al-Andalus rządzili Almohadzi
1140-1212 (Marakesz, stolica; meczet Kutubijja)
48
bitwa pod Las Navas de Tolosa
1212, bitwa 3 władców: Alfonso VIII de Castilla, Pedro II de Aragon i Sancho VII de Navarra
49
emirat w Grenadzie; dynastia Nasrudów
1238-1492 r.
50
wojna o taifę Grenady
1482-1492 r.
51
z jakiego okresu pochodzi termin rekonkwista
z XIX w.
52
pierwsze chrześcijańskie królestwo
Królestwo Asturii
53
bitwa pod Ourique
1139 r., Alfons I Zdobywca, pierwszy król Portugalii, cioteczny brat Alfonsa VII, króla Leony i Kastylii
54
królestwa chrześcijańskie w XI w.
Hrabstwo Barcelony
Królestwo Aragonii
Królestwo Navarry
Królestwo Leonu i Kastylii
55
królestwa chrześcijańskie w XII-XIII w.
Królestwo Aragonii
Królestwo Navarry
Królestwo Kastylii
Królestwo Portugalii
56
bitwa pod Covadongą
722 r., pierwsza wygrana chrześcijan nad muzłumanami
57
Camino de Santiago
szlak pielgrzymkowy do Santiago de Compostela
58
dlaczego powstał szlak CdS
aby pobudzić gospodarkę północnej Hiszpanii
rekonkwista jako możliwość zarobku dla zagrancznego rycerstwa
cel: złączenie się kulturowo z Europą
59
sztuka wojenna rekonkwisty
powstają twierdze i zamki obronne
miasteczka są budowane w taki sposób, aby można było je łatwo bronić
wszyscy mężczyźni muszą służyć przynajmniej 3 miesiące
zakony rycerskie podlegają królowi Hiszpanii
60
zakony rycerskie Hiszpanii
Orden de Santiago
Orden de Alcántara
Orden de Calatrava
Orden de Montesa
61
kim był Cyd
Rodrigo (Ruy) Díaz de Vivar, kastylijski rycerz bohater rekonkwisty
62
jak sławę zyskał Cyd
przez walkę przeciw tajfie Saragossy
63
co dzieje się z Cydem po zdobyciu Saragossy
zostaje najemikiem, przechodzi na stronę tajfy i napada na Kastylię, następnie walczy przeciwko muzłumanom z władcami Aragonii i Saragossy
64
jakie miasto zdobywa Cyd
Walencję w 1094 r.
65
jakie "pomosty" miała Europa, aby odzyskać wiedzę starożytną, perską i indyjską
Półwysep Iberyjski
Sycylię
66
"Szkoła tłumaczy" w Toledo
założył ją Rajmund I, arcybiskup Toledo, w połowie XIII w.
początki współczesnej nauki i uniwersytetów
współżycie kultur
67
Alfons X Mądry
król Kastylii i Leon 1252-1284
antykról Niemiec 1255-1275
matka: Beatriz de Suabia
ojciec: Fernando III z Kastylii
68
reformy Alfonsa X Mądrego
ferias
honrado consejo de la mesta
stocznie w Sewilli
cofradias
cortes
prawo "Las siete partidas"
69
kim był Fryderyk II Hohenstaufów (1194-1250)
król Sycylii, cesarz rzymski, król Jerozolimy
70
tereny Królestwa Aragonii w XIV w.
- wybrzeża śródziemnomorskie
- Baleary
- Sycylia
- Sardynia
- Grecja (Ateny)
- porty na Morzu Śródziemnym (Północna Afryka, Płw. Apeniński, południe Francji, Grecja, cieśnina Bosfora)
71
Atlas Kataloński
mapa mundi i portolan
72
Nieszpory
bunt Sycylijczyków przeciwko Karolowi I Andegaweńskiemu (Francja)
73
Izabela Kastylijska (Katolicka)
córka Jana II Kastylijskiego i Izabeli Aviz (wnuczka króla Portugalii)
74
kiedy Izabela Kastylijska rządziła Kr. Kastylii i Leonu
1474-1504
75
Ferdynand Aragoński
król Aragonii
76
tajny ślub Izabeli i Ferdynanda Aragońskiego
1469
77
wojna domowa w Kastylii
1474-1479 r.
78
traktat kończońcy wojnę domową w Kastylii w 1479 r.
traktat w Alcacovas
79
Kiedy Ferdynand został królem Aragonii
1479 r.
80
traktat w Tordesillas
1494
81
śmierć Izabeli Katolickiej
1504 r.
82
włączenie Królestwa Nawarry do Kr. Kastylii i Aragonii
1512
83
Uniwersytet w Salamance
1218
84
druk w Hiszpanii
- Stanisław Polak (Stanislaus Polonus), pionier drukarstwa w Hiszpanii, nadworny drukarz królowej Izabeli
- drukarze z Francji, Anglii, Niemiec
85
czym była la leyenda negra
historia inkwizycji hiszpańskiej
86
podstawowe założenia nt. inkwizycji Europy Zachodniej
- Hiszpania krajem ciemnoty i zacofania
- opanowana przez religijnych fanatyków czego ukoronowaniem miała być wyjątkowo opresykna i okrutna hiszańska inkwizycja
- królowa Izabela I Kastylijska prześladowczyni żydów i muzłumanów
- wyniszczenie Indian w Ameryce Południowej
87
ultimatum dla Żydów i muzłuman
- konwersja na chrześcijaństwo
- emigracja z Hiszpanii
88
edykt wydania Żydów
1492 r.
89
jak nazywano hiszpańskich Żydów
sefardyjczycy
90
struktura inkwizycji
inkwizytor generalny
consejo - rada inkwizycyjna
7 głównych sektorów inkwizycyjnych
trybunały lokalne - 1-2 inkwizytorów
fiskal - sprawdzanie prawdziwości zarzutów
91
najpopularniejsze kary inkwizycji
pokuty (wór pokutny)
spalenie na stosie (gdy nie było oskarżonego - palono kukły)
92
Traktat z Tordesillas 1494
- podział terytoriów między Hiszpanię i Portugalię
- granica: południk 46 stopni na wschód od Greenwich
- Portugalia: Afryka, południowa Azja
- Hiszpania: Ameryka Płd (bez dzisiejszej Brazylii)
93
Traktat z Sararagossy
1529
- poprawienie granic
94
najważniejsze wyprawy morskie
- Kolumb 1492 (Karaiby, Ameryka)
- Amerigo Vespucci 1497-1504 (mapy Ameryk)
- Vasco Nuñez de Balboa 1513 (Pacyfik)
- Ferdynand Magellan 1519-1522 (opłynięcie świata)
- Miguel López 1565 (kolonia na Filipinach)
95
znaczenie Sewilli w XVI w.
- brama do Nowego Świata
- Guadalkiwir
- rozkiwt miast, przybycie ludzi do miasta
- problem dostarczenia zboża
- uniwersystet, miejsce otwarte, pełne humanistów, Casa de la Contratación
- obsługa handlu (cła, przepływ ludności, spis towarów, informacje o Ameryce, kartografia)
96
mudejar
1. Maurowie żyjący na ziemiach pod władzą chrześcijan
2. styl w hiszpańskiej architekturze i sztuce, który rozwinął się z połączenia elementów islamskich i chrześcijańskich. Styl pojawił się w XII w., największy rozkwit w XV-XVI w.
97
cechy stylu mudejar
- bogactwo dekarcji ornamentalnych wykonywanych w stiuku, drewnie i cegle którymi pokrywano płaszczyzny tak, by ściany przypominały haftowane lub tkane draperia
- unikanie przedstawień postaci ludzkich lub zwierzęcych
- łuki typowe dla architektury mauretańskiej
- stropy kasetonowe, sklepienia stalaktytowe
- azulejos
98
przykłady stylu mudejar
wieża kościoła San Salvador w Teruel
katedra w Teruel
kościół Santa Maria la Blanca w Toledo
99
Platerseco
- styl nawiązujący do geometrycznej ornamentyki mauretańskiej.
- powstał pod koniec XV wieku z połączenia mudéjar, rodzimej odmiany późnego gotyku (tzw. stylu izabelińskiego) oraz architektury renesansu lombardzkiego i toskańskiego.
100
cechy platerseco
- bogata dekoracja płaszczyzn, nagromadzenie zawiłych, nieregularnych ornamentów przypominających te stosowane przez złotników (hiszp. plateros)
- głównymi elementami zdobiącymi były kandelabrowe kolumny, motywy heraldyczne, medaliony z podobiznami sławnych osobistości, wieżyczki, rzeźbione płyciny i ażurowe ornamenty, np. balustrady.
101
przykłady plateresco
portal Uniwersytetu w Salamance
portal Colegio de San Gregorio w Valladolid
102
styl izabeliński
- odmiana późnogotyckiego stylu w Hiszpanii, który wyodrębnił się za panowania Izabeli I Katolickiej i jej męża Ferdynanda
- połączenie elementów stylu mudejar z flamandzkimi motywami dekoracyjnymi
103
przykłady stylu izabelińskiego
portal konwentu św. Izabeli w Grenadzie
kościół San Juan de los Reyes w Toledo
104
cantigas
zbiór 420 pieśni wraz z notacją muzyczną napisanych w języku galicyjsko-portugalskim zwanym też gallego mediewal, średniowiecznym poprzedniku obu współczesnych języków galicyjskiego i portugalskiego
105
mozarabowia
- chrześcijanie andaluzyjscy lub chrześcijanie żyjący na terytorium muzłumańskim
- bunty w IX w.
- sztuka mozarabska
106
moryskowie
muzłumańska ludność, która przyjęła chrześcijaństwo oraz renegaci, którzy przyjęli islam i walczyli po stronie muzłumanów przeciw Europejczykom
107
marrani
ludność żydowska, która przyjęła chrzest
108
maurowie
wszyscy muzłumanie zamieszkujący zarówno Andaluzję jak i północne obszary Afryki, wywodzący się od Arabów jak i Berberów
109
etapy Al-Andalus
Kalifat Kordoby
Taify
Almorawidzi
Almohadzi
Emirat Granady
110
konkwistadorzy
Hernan Cortes - zdobywca Meksyku
Francisko Pizarro - podbił imperium Inków
111
Paleolit
900 000 - 9 000 p.n.e
112
Neolit
8 000 - 6 000 p.n.e
113
Epoka brązu
5 000 - 1200 p.n.e
114
zdobycie Toledo przez chrześcijan
1080
115
włączenie wysp kanaryjskich do korony Hiszpanii
1496
116
ludzie w służnie KK - organizowanie przemocy
- hermandades
- rey ambulans
117
hermandades
bractwa samoobrony, rodzaj milicji miejskich, obrona miast, osad, wiosek
118
rey ambulans
władcy podróżujący: Izabela i Ferdynand nie mieli jednej siedziby, podróżowali po królestwie
