historia Hiszpanii I (do Imperium Hiszpanii) Flashcards

1
Q

przez jakie kolonizacje między 1200-500 r. p.n.e przeszedł Płw. Iberyjski

A

indoeuropejską, fenicką, grecką

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

gdzie znajdują się szczątki homo antecessor?

A

wąwóz Atapuerca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

czym jest Altamira?

A

epoka wielkich/pierwszych łowców, 15 tys. - 10 tys. lat p.n.e, 18 jaskiń na wybrzeżu na północy (10 Cantabria, 5 Asturias, 3 el País Vasco)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

ślady działalności człowieka w czasie neolity

A

Los Millares, Almeria
Tartessos 750-600 p.n.e, ujście Guadalquivir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

jakie plemiona zamieszkiwały Płw. Iberyjski

A

Iberowie, Celtowie (VII/VI p.n.e) i Celtibetowie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

czym jest żegluga kabotażowa

A

żegluga do portów w obrębie jednego państwa, morza lub wielu mórz, skakanie od portu do portu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

kiedy był początek procesu romanizacji Płw. Iberyjskiego?

A

w czasie II wojny punickiej 219-201 p.n.e

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

zdobycie Numacji przez Rzymian

A

133 r. p.n.e

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

podbój plemion Kantabryjskich i Asturyjskich przez Rzymian

A

29-19 r. p.n.e

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

początek Cesarstwa Rzymskiego

A

27 r. n.e

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

edykt o wolności kultur (Konstantyn Wielki)

A

313 r. n.e

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

granica między wpływami Kartaginy i Rzymu na Płw. Iberyjskim

A

rzeka Ebro (północny-wschód), miasto Sagunt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

kampanie antyrzymskie plemion iberyjskich

A

kampanie Luzytanów Wiritausa 147-139 r. p.n.e
oblężenie Numancji 133 r. p.n.e

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

najsłynniejsze rzymskie kopalnie złota

A

Las Medulas (Leon)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

romanizacja plemion iberyjskich

A

obywatelstwo, styl życia
handel
technologia: mosty, drogi, akwedukty, teatr, amfiteatr, łaźnie, mozaiki
prawo
łacina
religia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

przybycie Swebów na Półwysep Iberyjski

A

409 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

przyczyna osłabienia pozycji Cesarstwa Rzymskiego

A

zubożenie, ruralizacja, latyfundia, villae
zmniejszenie liczby ludności z 6 do 4 mln
Bagaudia Hispana
kolonat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

podział Płw. Iberyjskiego między plemiona w 409-429 r. n.e

A

Swebowie, Wandalowie, Alanowie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

kim byli bagaudowie

A

uczestnicy zbrojnych buntów ludności wiejskiej w Galicjii i Hiszpanii, skierowanych przeciwko rzymskiemu uciskowi podatkowemu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

czym był kolonat

A

system eksploatacji ziemi wykorzystywany przez Rzymian, wolni chłopi dzierżawili ziemię od wielkich właścicieli ziemskich, oddając za ich użytkowanie czynsz w naturze lub pieniądzu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

przekroczenie Pirenejów przez Wandalów, Alanów i Swebów

A

409/410 r. n.e

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

podbicie Kr. Swebów przez Wizygotów

A

585 r., Leowigild król Wizygotów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

San Martín de Barga

A

“Apostol de los suevos”
chrystianizacja 550/570

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

chrzest Rechiara, władcy Swebów

A

447 r., modus viviendi z większością chrześcijan i wykluczenie herezji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

królestwo Wizygotów

A

625-711

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

centrum Kr. Wizygotów

A

Toledo (na południe od Madrytu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

jaka religia panowała wśród Wizygotów na początku

A

arianizm, 507-589

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

przyjęcie chrztu przez króla Rekareda, króla Wizygotów

A

587 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

III sobór w Toledo

A

589 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

rządy Wizygotów

A

centralizacjia i urząd królewski
administracja
wzory z Bizancjum
synody (18) i rada królewska
prawo wizygockie i rzymskie
Liber ludiciorum
elity
ekskomunika

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

renesans izydoriański

A

św. Izydor z Sewilli (560-636 r.), arcybiskup Sewilli
św. Kościoła Katolickiego, doktor Kościoła
“Etymologie”
Lope de Vega “El Isidro”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

przykład architektury w Kr. Wizygotów

A

Iglesia Visigoda de San Juan de Baños

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

okres arabski na Płw. Iberijskim

A

711-1492

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

kto wkroczył na Płw. Iberyjski w VIII w.

A

Berberowie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

jak nazywa się Hiszpanię w okrese arabskim

A

Al-Andalus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

kalifofie jakiej dynastii uciekają do Al-Andalus

A

Umajjdowie, w połowie VIII w.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

bitwa pod Guadalete, bitwa pod Tuluzą

A

711-732

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

dynastia Umajjadów w Kordobie

A

756-1031 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

emirat Umajjadów

A

756-929 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

kalifat Umajjadów

A

929-1031 r.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

rozpad taify

A

1031-1145

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

czym są taify

A

podział administracyjny Arabów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

co było centrum świata arabskiego poza Damaszkiem i Bagdadem

A

Kordoba: meczet, ogrody, trybuty, podatki, niewolnicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

kim byli mezoarabowie

A

określenie na ludzi, którzy przyjmują zwyczaje arabskie, ale pozostają przy swojej wierze (chrześcijanie, żydzi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

przyczyny podziału na taify

A

konflikt Umajjadów i Berberów
poligamia, wielu dziedziców

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

kiedy w Al-Andalus rządziła dynastia Almorawidów?

A

1086-1146 (ludzie z zachodnich wybrzeży Afryki, Góry Atlasu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

kiedy w Al-Andalus rządzili Almohadzi

A

1140-1212 (Marakesz, stolica; meczet Kutubijja)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

bitwa pod Las Navas de Tolosa

A

1212, bitwa 3 władców: Alfonso VIII de Castilla, Pedro II de Aragon i Sancho VII de Navarra

49
Q

emirat w Grenadzie; dynastia Nasrudów

A

1238-1492 r.

50
Q

wojna o taifę Grenady

A

1482-1492 r.

51
Q

z jakiego okresu pochodzi termin rekonkwista

A

z XIX w.

52
Q

pierwsze chrześcijańskie królestwo

A

Królestwo Asturii

53
Q

bitwa pod Ourique

A

1139 r., Alfons I Zdobywca, pierwszy król Portugalii, cioteczny brat Alfonsa VII, króla Leony i Kastylii

54
Q

królestwa chrześcijańskie w XI w.

A

Hrabstwo Barcelony
Królestwo Aragonii
Królestwo Navarry
Królestwo Leonu i Kastylii

55
Q

królestwa chrześcijańskie w XII-XIII w.

A

Królestwo Aragonii
Królestwo Navarry
Królestwo Kastylii
Królestwo Portugalii

56
Q

bitwa pod Covadongą

A

722 r., pierwsza wygrana chrześcijan nad muzłumanami

57
Q

Camino de Santiago

A

szlak pielgrzymkowy do Santiago de Compostela

58
Q

dlaczego powstał szlak CdS

A

aby pobudzić gospodarkę północnej Hiszpanii
rekonkwista jako możliwość zarobku dla zagrancznego rycerstwa
cel: złączenie się kulturowo z Europą

59
Q

sztuka wojenna rekonkwisty

A

powstają twierdze i zamki obronne
miasteczka są budowane w taki sposób, aby można było je łatwo bronić
wszyscy mężczyźni muszą służyć przynajmniej 3 miesiące
zakony rycerskie podlegają królowi Hiszpanii

60
Q

zakony rycerskie Hiszpanii

A

Orden de Santiago
Orden de Alcántara
Orden de Calatrava
Orden de Montesa

61
Q

kim był Cyd

A

Rodrigo (Ruy) Díaz de Vivar, kastylijski rycerz bohater rekonkwisty

62
Q

jak sławę zyskał Cyd

A

przez walkę przeciw tajfie Saragossy

63
Q

co dzieje się z Cydem po zdobyciu Saragossy

A

zostaje najemikiem, przechodzi na stronę tajfy i napada na Kastylię, następnie walczy przeciwko muzłumanom z władcami Aragonii i Saragossy

64
Q

jakie miasto zdobywa Cyd

A

Walencję w 1094 r.

65
Q

jakie “pomosty” miała Europa, aby odzyskać wiedzę starożytną, perską i indyjską

A

Półwysep Iberyjski
Sycylię

66
Q

“Szkoła tłumaczy” w Toledo

A

założył ją Rajmund I, arcybiskup Toledo, w połowie XIII w.
początki współczesnej nauki i uniwersytetów
współżycie kultur

67
Q

Alfons X Mądry

A

król Kastylii i Leon 1252-1284
antykról Niemiec 1255-1275

matka: Beatriz de Suabia
ojciec: Fernando III z Kastylii

68
Q

reformy Alfonsa X Mądrego

A

ferias
honrado consejo de la mesta
stocznie w Sewilli
cofradias
cortes
prawo “Las siete partidas”

69
Q

kim był Fryderyk II Hohenstaufów (1194-1250)

A

król Sycylii, cesarz rzymski, król Jerozolimy

70
Q

tereny Królestwa Aragonii w XIV w.

A
  • wybrzeża śródziemnomorskie
    • Baleary
    • Sycylia
    • Sardynia
    • Grecja (Ateny)
    • porty na Morzu Śródziemnym (Północna Afryka, Płw. Apeniński, południe Francji, Grecja, cieśnina Bosfora)
71
Q

Atlas Kataloński

A

mapa mundi i portolan

72
Q

Nieszpory

A

bunt Sycylijczyków przeciwko Karolowi I Andegaweńskiemu (Francja)

73
Q

Izabela Kastylijska (Katolicka)

A

córka Jana II Kastylijskiego i Izabeli Aviz (wnuczka króla Portugalii)

74
Q

kiedy Izabela Kastylijska rządziła Kr. Kastylii i Leonu

A

1474-1504

75
Q

Ferdynand Aragoński

A

król Aragonii

76
Q

tajny ślub Izabeli i Ferdynanda Aragońskiego

A

1469

77
Q

wojna domowa w Kastylii

A

1474-1479 r.

78
Q

traktat kończońcy wojnę domową w Kastylii w 1479 r.

A

traktat w Alcacovas

79
Q

Kiedy Ferdynand został królem Aragonii

A

1479 r.

80
Q

traktat w Tordesillas

A

1494

81
Q

śmierć Izabeli Katolickiej

A

1504 r.

82
Q

włączenie Królestwa Nawarry do Kr. Kastylii i Aragonii

A

1512

83
Q

Uniwersytet w Salamance

A

1218

84
Q

druk w Hiszpanii

A
  • Stanisław Polak (Stanislaus Polonus), pionier drukarstwa w Hiszpanii, nadworny drukarz królowej Izabeli
  • drukarze z Francji, Anglii, Niemiec
85
Q

czym była la leyenda negra

A

historia inkwizycji hiszpańskiej

86
Q

podstawowe założenia nt. inkwizycji Europy Zachodniej

A
  • Hiszpania krajem ciemnoty i zacofania
  • opanowana przez religijnych fanatyków czego ukoronowaniem miała być wyjątkowo opresykna i okrutna hiszańska inkwizycja
  • królowa Izabela I Kastylijska prześladowczyni żydów i muzłumanów
  • wyniszczenie Indian w Ameryce Południowej
87
Q

ultimatum dla Żydów i muzłuman

A
  • konwersja na chrześcijaństwo
  • emigracja z Hiszpanii
88
Q

edykt wydania Żydów

A

1492 r.

89
Q

jak nazywano hiszpańskich Żydów

A

sefardyjczycy

90
Q

struktura inkwizycji

A

inkwizytor generalny
consejo - rada inkwizycyjna
7 głównych sektorów inkwizycyjnych
trybunały lokalne - 1-2 inkwizytorów
fiskal - sprawdzanie prawdziwości zarzutów

91
Q

najpopularniejsze kary inkwizycji

A

pokuty (wór pokutny)
spalenie na stosie (gdy nie było oskarżonego - palono kukły)

92
Q

Traktat z Tordesillas 1494

A
  • podział terytoriów między Hiszpanię i Portugalię
  • granica: południk 46 stopni na wschód od Greenwich
  • Portugalia: Afryka, południowa Azja
  • Hiszpania: Ameryka Płd (bez dzisiejszej Brazylii)
93
Q

Traktat z Sararagossy

A

1529
- poprawienie granic

94
Q

najważniejsze wyprawy morskie

A
  • Kolumb 1492 (Karaiby, Ameryka)
  • Amerigo Vespucci 1497-1504 (mapy Ameryk)
  • Vasco Nuñez de Balboa 1513 (Pacyfik)
  • Ferdynand Magellan 1519-1522 (opłynięcie świata)
  • Miguel López 1565 (kolonia na Filipinach)
95
Q

znaczenie Sewilli w XVI w.

A
  • brama do Nowego Świata
  • Guadalkiwir
  • rozkiwt miast, przybycie ludzi do miasta
  • problem dostarczenia zboża
  • uniwersystet, miejsce otwarte, pełne humanistów, Casa de la Contratación
    • obsługa handlu (cła, przepływ ludności, spis towarów, informacje o Ameryce, kartografia)
96
Q

mudejar

A
  1. Maurowie żyjący na ziemiach pod władzą chrześcijan
  2. styl w hiszpańskiej architekturze i sztuce, który rozwinął się z połączenia elementów islamskich i chrześcijańskich. Styl pojawił się w XII w., największy rozkwit w XV-XVI w.
97
Q

cechy stylu mudejar

A
  • bogactwo dekarcji ornamentalnych wykonywanych w stiuku, drewnie i cegle którymi pokrywano płaszczyzny tak, by ściany przypominały haftowane lub tkane draperia
  • unikanie przedstawień postaci ludzkich lub zwierzęcych
  • łuki typowe dla architektury mauretańskiej
  • stropy kasetonowe, sklepienia stalaktytowe
  • azulejos
98
Q

przykłady stylu mudejar

A

wieża kościoła San Salvador w Teruel
katedra w Teruel
kościół Santa Maria la Blanca w Toledo

99
Q

Platerseco

A
  • styl nawiązujący do geometrycznej ornamentyki mauretańskiej.
  • powstał pod koniec XV wieku z połączenia mudéjar, rodzimej odmiany późnego gotyku (tzw. stylu izabelińskiego) oraz architektury renesansu lombardzkiego i toskańskiego.
100
Q

cechy platerseco

A
  • bogata dekoracja płaszczyzn, nagromadzenie zawiłych, nieregularnych ornamentów przypominających te stosowane przez złotników (hiszp. plateros)
  • głównymi elementami zdobiącymi były kandelabrowe kolumny, motywy heraldyczne, medaliony z podobiznami sławnych osobistości, wieżyczki, rzeźbione płyciny i ażurowe ornamenty, np. balustrady.
101
Q

przykłady plateresco

A

portal Uniwersytetu w Salamance
portal Colegio de San Gregorio w Valladolid

102
Q

styl izabeliński

A
  • odmiana późnogotyckiego stylu w Hiszpanii, który wyodrębnił się za panowania Izabeli I Katolickiej i jej męża Ferdynanda
  • połączenie elementów stylu mudejar z flamandzkimi motywami dekoracyjnymi
103
Q

przykłady stylu izabelińskiego

A

portal konwentu św. Izabeli w Grenadzie
kościół San Juan de los Reyes w Toledo

104
Q

cantigas

A

zbiór 420 pieśni wraz z notacją muzyczną napisanych w języku galicyjsko-portugalskim zwanym też gallego mediewal, średniowiecznym poprzedniku obu współczesnych języków galicyjskiego i portugalskiego

105
Q

mozarabowia

A
  • chrześcijanie andaluzyjscy lub chrześcijanie żyjący na terytorium muzłumańskim
  • bunty w IX w.
  • sztuka mozarabska
106
Q

moryskowie

A

muzłumańska ludność, która przyjęła chrześcijaństwo oraz renegaci, którzy przyjęli islam i walczyli po stronie muzłumanów przeciw Europejczykom

107
Q

marrani

A

ludność żydowska, która przyjęła chrzest

108
Q

maurowie

A

wszyscy muzłumanie zamieszkujący zarówno Andaluzję jak i północne obszary Afryki, wywodzący się od Arabów jak i Berberów

109
Q

etapy Al-Andalus

A

Kalifat Kordoby
Taify
Almorawidzi
Almohadzi
Emirat Granady

110
Q

konkwistadorzy

A

Hernan Cortes - zdobywca Meksyku
Francisko Pizarro - podbił imperium Inków

111
Q

Paleolit

A

900 000 - 9 000 p.n.e

112
Q

Neolit

A

8 000 - 6 000 p.n.e

113
Q

Epoka brązu

A

5 000 - 1200 p.n.e

114
Q

zdobycie Toledo przez chrześcijan

A

1080

115
Q

włączenie wysp kanaryjskich do korony Hiszpanii

A

1496

116
Q

ludzie w służnie KK - organizowanie przemocy

A
  • hermandades
  • rey ambulans
117
Q

hermandades

A

bractwa samoobrony, rodzaj milicji miejskich, obrona miast, osad, wiosek

118
Q

rey ambulans

A

władcy podróżujący: Izabela i Ferdynand nie mieli jednej siedziby, podróżowali po królestwie