het urinestelsel Flashcards
anatomie van nier
je hebt 2 nieren
Roodachtig , boonvormige organen
Linker/rechter kant van wervelkolom
Bovenop nier ligt bijnier
nefron
de functionele eenheden van de nier
Liggen in de schors en in het merg
Maken urine aan
doorsnee van nier (werking stappenplan)
1) Nefron vormt urine
2) Urine wordt naar nierpapil gebracht
3) Elke nierpapil mondt uit in nierkelk
4) Vele kleine kelken vormen 1 grote kelk
5) Nierkelken monden uit in nierbekken
6) Urine gaat via nierbekken naar urineleider
fysiologie van nier (6)
1) filteren van afvalstoffen
2) vochtregulatie
3) bloeddrukregulatie
4) verkalking van de botten
5) aanmaak van rode bloedcellen
6) ph- regeling
filteren van afvalstoffen
uit bloed afvalstoffen halen die samen met water urine vormen
Worden uitgeplast
Afvalstoffen:
- Afbraakproducten van lever
(alcohol, medicatie,…)
- Overtollig en overbodige stoffen
(kleurstoffen, vitamines, zou,..)
vochtregulatie
nieren berken hoeveel vocht je lichaam nodig heeft
bloeddrukregualtie
= nieren regelen bloeddruk door meer/minder vasthouden van water en zout
door hoeveelheid water/zout in urine aan te passen
= nieren maken hormoon Renine aan
Dit hormoon verhoogt de bloeddruk
verkalking van botten
Als je nieren niet goed werken
- Tekort aan vitamine D
Daardoor tekort aan calcium en fosfaat
Als gevolg botontkalking
Kans botbreuken groter
urineproductie
= 24 uur per dag
aanmaak rode bloedcellen
= nieren maken hormoon erythopoëtine aan (EPO)
Nodig om beenmerg te stimuleren om RBC aan te maken
ph regeling
Nieren regelen Ph voornamelijk via bicarbonaat
Lichaam te zuur
Voornamelijk bicarbonaat vastgehouden
Lichaam te basisch
Bicarbonaat uitgescheiden
nierstenen (wat)
= ontstaan doordat calcium, urinezuur, cystine,… in hoge concentraties in de urine aanwezig zijn
Gaan samenklitten en kristallen vormen
aandoeningen
1) nierstenen
2) Nierinsufficiëntie
Nierinsufficiëntie (wat)
Nieschade die lager dan 3 maanden duur
=Nierschade die structuur/ functie van niet aantast
nierstenen waar
- In nier zelf
- In urineleider
Blokkeren de afvoer
Urineleider gaat samentrekken
Nier crisis
soorten nierstenen (4)
- Calcium stenen
75-85% vaal erfelijk - Uraanstenen
Dikwijls erfelijk
Soms in combinatie met jicht - Stenen die ontstaan na een infectie
- Cystinestenen
verloop nierinsuéfficiëntie
zeer traag
laattijdig vastgesteled
syptomen nierstenen
- Soms geen klachten
- Niercrise
Plotse, hevige en krampachtige pijn met bewegingsgedrag - Misselijkheid, braken en zweten
- Pijn bij plassen als steen in de urineleider zit
- Mictiedrang
- Bloed en etter in de urine
- Chronische rugpijn bij stenen die vastzitten in nier
oorzaken niersuffiëcientie (5)
Diabetes
Groote suikermoleculen vastzetten aan binnenkant bloedvaten waardoor aders/slagaders minder doorgankelijk worden = nier krijgt minder bloed = nier werk minder
Hoge bloeddruk
Een kleinere diameter van de bloedvaten= minder doorbloeding van nieren = minder goede werking van de nieren
Vaatziekten
Vernauwde diameter bloedvaten (aderverkalking) = minder goede doorbloeding van de nieren
Nierstenen
Bepaalde medicatie (ONTSTEKEINGSREMMERS
wat kan je zelf doen niertstenen
- Voldoende water drinken
6-8 glazen per dag - Dieetmaatregelingen
Wees matig met zout
(verhoogt de ca- concentratie in de urine)
Wees matig met zuivelproducten - Probeer indien mogelijk de stenen op te vagen
Urine zeven, eventueel met koffiefilter
voorkomen niersinsufiëcientie
Typisch voor ouder mensen
= hoort bij het normale verouderingsproces
wat kan arts doen nierstenen
- Geen behandeling kleine steentje (geen klachten)
- Grotere stenen kunnen uitgeplast worden
Pijnstilling - Acute aanval?
Huisarts of spoedopname
Onstekingsremmer
Doet de urineleider ontzwellen - Niersteen verbrijzelen
- Operatoef verwijderen
hoe herkenen niersufficiënte
Verstoorde werking van filterfunctie
= afvalstoffen stapelen zich op
Nieren laten eiwitten en vitamines door die via urine verdwijnen
nierdialyse
= behandeling doe nodig is als onze nieren minder dan 10% werken
Soorten?
- Hemodialyse of kunstnier
- Peritoneale dialyse
hemodialise of bloeddialyse
= bloed wordt gezuiverd buiten het lichaam door machine en daarna teruggeven
Duurt 4 uur
3 keer per week in ziekenhuis
urinelijders
buisvormige organen die de nieren verbinden met de blaas
- Wand bevat spiercellen
Om urine naar blaas te vervoeren
blaas
= hol orgaan
- Gespierde wand
Kan samentrekken om blaas te ledigen
Kan ontspannen zodat blaas gevuld kan worden met urine
aandoeningen blaas (1)
blaasontsteking
blaasontsteking (wat)
bacterie die zich nestelt via de plasbuis in je blaas
Blaasontsteking
- Meer bij vrouwen dan bij manen
(urine buis is korter)
blaasontsteking oorzaak
- Voornamelijk e colibacil
Leeft in darm - Bij oudere en verzwakte mensen ook andere bacteriën mogelijk
risocofactoren blaasontsteking
- Diabetes
Suiker in urine = broeikas voor bacteriën - Seksuele activiteit
- Blaassonde
- Urine verlies (incontinentie)
- Reeds een blaassonde gehad het voorbij jaar
- Te weinig drinken
hoe herkennen blaasontsteking
- Branderig gevoel bij plassen
- Vaak en kleine hoeveelheid plassen
- Valse aandrang om te plassen
- Soms bloed in urine
- Koorts
preventie blaasontsteking
- Voldoende water drinken
- Plas blaas altijd volledig leeg
- Urine niet te lang ophouden
- Plas na vrijen
Bacteriën naar buiten plassen
behandelig blaasontsteking
ab
extra veel drinken
urninebuis functie
transport van urine naar buitenwereld
+ sperma (bij man)
urinebuis bouw
- 2 lagen spiervezels
Binnen kringspier (onwillekeurig)
Buitenste kringspier (willekeurig)
