Het rode oog

Question 1

Waarom is “het rode oog” een belangrijke/lastige diagnose?

Answer 1

De oorzaak kan iets onschuldigs zijn en self-limiting of iets ernstigs met kans op blijvende schade.

Kortom is er veel variatie aan rode ogen.

Question 2

Uit welke structuren bestaat de uvea?

Answer 2

1. choroidea
2. corpus ciliare
3. iris

Question 3

Wat zijn alarmsignalen bij een rood oog?

Answer 3

1. pijn
2. fotofobie
3. verminderde visus
4. misselijkheid en braken

Dit zijn alarmsignalen voor het mogelijk aangedaan zijn van diepere lagen van het oog en de kans op blijvende schade.

Question 4

Zijn eenzijdige klachten en dichtgeplakte ogen kenmerken voor een potentieel ernstige aandoening?

Answer 4

Deze zeggen mogelijk iets over de oorzaak van een rood oog maar duiden niet op een potentieel ernstige aandoening.

Question 5

Wat wil je weten (buiten de alarmsignalen) van iemand met een rood oog als er geen sprake is van een trauma?

Answer 5

1. duur en beloop klacht(en)
2. afscheiding uit het oog
3. s’Morgens dichtgeplakte ogen
4. Branderigheid
5. Eerdere episode gehad? (allergische conjunctivitis / auto-immuun aandoeningen)
6. Jeuk
7. Recent contact met iemand met een rood oog (infectieus)
8. Recent bovenste luchtweginfectie (infectieus)
9. mogelijkheid corpus alienum
10. medicijngebruik
11. contactlenzen

Question 6

Wat doe je als HA wanneer er geen alarmsymptomen zijn?

Answer 6

Je gaat over tot uitwendige inspectie van het oog waarbij je het oog/de ogen beoordeeld van lateraal naar mediaal en van voor naar achter.

Question 7

Waar let je op bij inspectie van de oogleden?

Answer 7

Rood of gezwollen, korstjes tussen de wimpers.

Question 8

Hoe noem je een ontsteking van de oogleden?

Answer 8

Bij een blefaritis (ontsteking van de oogleden) zijn de haarzakjes en talgkliertjes (klieren van Meibom) ontstoken wat een milde conjunctivale roodheid tot gevolg kan hebben.

Question 9

Hoe noemen we het wanneer een ooglid naar buiten of naar binnen gerold staat?

Answer 9

Naar buiten (ectropion).

Naar binnen (entropion).

Question 10

Wat doe je als je afscheiding in het oog ziet? waarbij denk je hieraan?

Answer 10

Dit beschrijven: type afscheiding (groengeel, wit, waterig).

Op basis van de afscheiding kan geen onderscheid gemaakt worden tussen een virale of bacteriële infectie.

Question 11

Hoe groot is de kans dat een conjunctivitis viraal of bacterieel is veroorzaakt?

Answer 11

A priori kans viraal is 70% (vaak samengaand met verkoudheid; meestal beide ogen)

A priori kans bacterieel is 30% (afscheiding vaak meer groengeel).

In het geval van een voor de eerste keer optredende unilaterale infectie, wordt deze verhouding 50-50%.

Question 12

Waarbij moet je bij pasgeborenen aan denken in het geval van aanhoudende afscheiding?

Answer 12

Gonokokken en chlamydia (via het baringskanaal) als verwekkers.

Question 13

Hoe beoordeel je de roodheid van het oog?

Answer 13

1. Is het centraal (rondom iris=ciliare; of limbaal) of perifeer? Bij voornamelijk centrale roodheid is de kans op een ernstige aandoening groter.
2. Is de roodheid diffuus of lokaal (beperkt gebied)?
3. Is het een egale (lakrode) roodheid of zijn de bloedvaatjes wel goed te zien? Bij een bloeding is de roodheid vaak lakrood, bij een ontsteking bloedvaatjes nog zichtbaar
4. Is de roodheid oppervlakkig of dieper? hoe scherper de bloedvaatjes des te oppervlakkiger

Question 14

Hoe beoordelen we de cornea, VOK, iris en pupil?

Answer 14

1. cornea: helder, egaal, doffe plek/beschadiging; corpus alienum?
2. VOK: pus, bloed of cellen (prikkeling) aanwezig?
3. Pupil: rond of vervormd, vergelijkbaar met andere oog?

Een niet meer ronde pupil laat verklevingen (synechiae) aan de ooglens zien en reageert niet (goed) op licht en zal niet dezelfde vorm hebben als de pupil van een ander oog.

Question 15

Hoe noemen we het wanneer een pupil niet dezelfde vorm heeft als die van het andere oog?

Answer 15

Anisocorie

Question 16

Wat is hypopyon? en wat is hyphaeem?

Answer 16

Pusophoping in de voorste oogkamer.

Bloed in de voorste oogkamer.

Question 17

Wat doet de HA als er wel sprake is van alarmsymptomen bij het rode oog?

Answer 17

Voorafgaand aan de reeds beschreven inspectie wordt de visus bepaald (om beïnvloeding hiervan te voorkomen) en na de inspectie wordt een fluoresceïne onderzoek verricht.

Question 18

Wat doe je met het fluoresceïne onderzoek?

Answer 18

Kijken of er beschadigingen van het corneaepitheel aanwezig zijn.

Fluoresceïne is een oranje kleurstof die zich bindt aan beschadigd hoornvlies.

Met blauw licht bekeken in een schemerdonkere kamer kleurt dit groen aan.

Aankleuring kan een erosie of ulcus zijn. Vertakte of discoïde epitheeldefecten zijn een aanwijzing voor een infectie met het herpes-simplex-virus.

Question 19

Wat is episcleritis?

Answer 19

1. steriele ontsteking
2. segmentale roodheid
3. branderig gevoel
4. normale visus

Question 20

Wat is conjunctivitis?

Answer 20

1. allergisch dan wel infectieuze of ontsteking door irritatie (mascara, blefaritis etc.)
2. vaak diffuus en oppervlakkige roodheid
3. branderig gevoel
4. normale visus

Question 21

Wat is acuut glaucoom?

Answer 21

1. binnen paar uur ontstaan
2. reactieve roodheid
3. pijn op de voorgrond
4. vegetatieve verschijnselen

Question 22

Wat is iridocyclitis/uveitis anterior?

Answer 22

1. meestal steriel
2. m.n. ciliare roodheid langs de limbus
3. pupilreacties pijnlijk
4. risico op acuut glaucoom
5. bepaalde vormen hypopyon
6. geassocieerd met ziekte van Bechterew

Question 23

Wat is keratitis?

Answer 23

1. infectieus/corpus alienum
2. centraal/diep gelegen
3. pijn, roodheid, afscheiding, tranen, fotofobie
4. mogelijk visusdaling (afhankelijk van lokalisatie)

Question 24

Wat is keratoconjunctivitis sicca?

Answer 24

1. droge ogen door verminderde traanproductie
2. gevoel zand in de ogen te hebben

Question 25

Wat is keratoconjunctivitis foto-electrica?

Answer 25

1. ontsteking door blootstelling aan uv-licht
2. zeer pijnlijk
3. tranende ogen
4. spontaan herstel

Question 26

Wat is scleritis?

Answer 26

1. steriele ontsteking
2. segmentale roodheid
3. mogelijke visusdaling
4. pijn
5. fotofobie

Question 27

Wat is subconjunctivale bloeding?

Answer 27

1. gesprongen bloedvaatje
2. net onder conjunctiva
3. vaak lak-/egaal rood
4. geen klachten

Question 28

Wat is de meest aangewezen behandeling bij een conjuntivitis?

Answer 28

Een doorsnee bacteriële of virale conjunctivitis geneest doorgaans vanzelf bij een blanco VG.

Advies: hygiëne in acht nemen omdat het een besmettelijk aandoening is en dagelijks enkele malen de ogen reinigen met lauw kraanwater.

Eventuele contactlenzen uitlaten!

Question 29

Wat doe je wanneer de conjunctivitis met dit advies niet opknapt / erger wordt?

Answer 29

Chlooramfenicol oogzalf: een AB tegen veel soorten bacteriën

Geïndiceerd wanneer:
1. klachten zeer hinderlijk zijn
2. na 3 dagen geen verbetering optreedt
3. er een pre-existente cornea laesie aanwezig is.

Question 30

Bij welke huidaandoeningen komt een blefaritis vaker voor? en hoe behandel je dit ziektebeeld?

Answer 30

Eczeem, rosacea & psoriasis.

Bij ernstige blefaritis wordt fusidinezuur ooggel voorgeschreven wat 1x per maand gebruikt wordt.

Ter verlichting kunnen ook kunsttranen voorgeschreven worden.

Question 31

Wat zijn twee primaire vormen van allergische conjunctivitis?

Answer 31

1. atopische allergie; vaak seizoensgebonden (hooikoorts) en geassocieerd met andere uitingen van atopie zoals astma
2. contact allergie

Question 32

Waardoor kunnen punctata ontstaan?

Answer 32

Oppervlakkige kleine corneadefecten ontstaan door verschillende oorzaken zoals droogheid of het niet goed kunnen sluiten van de oogleden.

Question 33

Wat is het beleid wanneer iemand bij de HA komt met een subconjunctivale bloeding?

Answer 33

Deze bloeding kan spontaan ontstaan (vaker bij ouderen).

Soms is er sprake van trauma of wrijven in het oog. Kan ook bij hoesten of persen optreden.

Kan geassocieerd zijn met DM, arterosclerose en hypertensie en gebruik bloedverdunners.

Behoeft geen behandeling tenzij tekenen van ontsteking of trauma. Patiënten ervaren zelf geen klachten.

Question 34

Wat is het beleid bij de HA t.a.v. een sinds één dag bestaande scleritis?

Answer 34

Verwijzing naar de oogarts geïndiceerd.

Scleritis is een ernstig pijnlijke aandoening.

De cornea kan aangedaan raken en ook kan het samengaan met een uveïtis.

Indien onvoldoende behandeld kan verdunning van de sclera optreden met perforatie van de bulbus tot gevolg.

Question 35

Waarmee is een scleritis vaak (50%) geassocieerd?

Answer 35

• reuma
• ziekte van Wegener
• SLE
• psoriasis
• IBD

Klein aantal van gevallen sprake van een infectie zoals het herpes virus.

Question 36

Wanneer treedt bij een scleritis vaak ook visusdaling op?

Answer 36

Posterieure scleritis; hierbij is dan ook een verdikking van het choroid zichtbaar op echo onderzoek

Question 37

Wat is voor de behandeling van scleritis belangrijk?

Answer 37

Onderscheid maken tussen infectieus (gerichte therapie) en niet-infectieus (auto-immuun waarvoor topicale oogdruppels en orale NSAIDs etc).

Soms opname noodzakelijk om met hoge dosis steroïden onder controle te krijgen.

Question 38

Wat is het verschil van een episcleritis t.o.v. een scleritis?

Answer 38

Niet goed te onderscheiden, mildere klachten (irritatie en roodheid).

Bij een episcleritis wordt het oog blank bij druppelen fenylefrine.

Wrijven wattenstokje kan onderscheid maken.

Question 39

Wat is het algoritme voor eventueel doorverwijzen oogklachten?

Answer 39

1. alarmsignalen uitvragen

pijn, visusdaling, fotofobie en/of misselijkheid/braken

2. Geen alarmsymptomen = LO van buiten naar binnen/van voor naar achter
3. Wel alarmsymptomen = als boven maar vooraf gegaan door visusbepaling en aan het einde fluoresceïne onderzoek

Question 40

Wat zijn ernstige ziektebeelden in de oogheelkunde?

Answer 40

1. acuut glaucoom
2. iridocyclitis
3. keratitis
4. scleritis

Question 41

Bonus: welke plant wordt sinds de 14e eeuw gebruikt tegen oogkwalen?

Answer 41

Stijve ogentroost; geeft je mooie, heldere en jonge ogen (wallen en rode ogen verdwijnen)

Inheems in Europa en Azië; staat graag in vochtige grond en in de zon.