Het brein in ontwikkeling Flashcards
Van wie komt de term nature-nurturedebat?
Francis Galton
Wat verstaan we onder neuroconstructivisme?
Het gaat uit van een constante interactie tussen omgeving en genetische factoren, waarbij een volwassen cognitief systeem transformeert uit eerdere systemen. Anders dan bij Piaget komt ontwikkeling volgens deze benadering tot stand als in de hersenen aan meerdere randvoorwaarden wordt voldaan.
Wat is near-infrared spectroscopy (NIRS) voor methode?
Een hemodynamische (bloedstroom in de bloedvaten)
methode die de hoeveelheid zuurstofrijk bloed meet. Beweging is bij deze methode minder een
probleem. De spatiale resolutie (meten van de precieze locatie in de hersenen) is wel minder.
Gottlieb zette viesies op ontwikkeling tegenover elkaar, de tradities van ‘vooraf bepaalde ontwikkeling’ en ‘waarschijnlijke ontwikkeling’.
Wat wordt bedoelt met ‘vooraf bepaalde ontwikkeling’?
De traditionele visie, stelt dat genen het brein vormgeven, die weer hun functies vormgeven, die weer bepalen welke ervaringen wij hebben.
Genen -> hersenstructuur -> hersenfunctie -> ervaring
Gottlieb zette visies op ontwikkeling tegenover elkaar, de tradities van ‘vooraf bepaalde ontwikkeling’ en ‘waarschijnlijke ontwikkeling’.
Wat wordt bedoelt met ‘waarschijnlijke ontwikkeling’?
De dominante visie, gaat ervan uit dat de structuur van de hersenen, en zelfs de genen, kunnen worden beïnvloed door ervaring en vice versa. Dat geldt zelf voor omgevingsinvloeden in de baarmoeder en zet zich na de geboorde voort.
Genen hersenstructuur hersenfunctie ervaring
Wat betekend (neuro)plasticiteit?
Neuroplasticiteit of neurale plasticiteit, stelt neuronen in staat om zowel anatomisch als functioneel te regenereren en nieuwe synaptische verbindingen te vormen. Hersenplasticiteit of neuroplasticiteit, is het vermogen van de hersenen om zich te herstellen en herstructureren.
Het zenuwstelsel ontstaat uit een aantal cellen, gerangschikt in de vorm van een holle cilinder. Hoe wordt deze genoemd?
De neurale buis.
De buis ontwikkelt zich na ongeveer vijf weken tot een aantal rondingen en windingen die zich verder ontwikkelen tot onderdelen van het brein.
Wat is een neuroblast?
Een primitieve zenuwcel die zich later zal ontwikkelen tot een echte zenuwcel of gliacel. Dit maakt op zijn beurt deel uit van de vorming van het centrale zenuwstelsel.
Wat doen radiale gliacellen?
Radiale gliacellen hebben een belangrijke rol tijdens de ontwikkeling van de hersenen. Deze cellen vormen namelijk een web in de nog niet gevormde hersenen, waarlangs de neuronen kunnen migreren om hun plek te bereiken.
Wat wordt er verstaan onder myelinisatie?
Myelinisatie duidt op de groei van de vettige huls die axonen omgeeft en de snelheid van informatieoverdracht vergroot. De toename van de hoeveelheid witte stoftijdens de eerste twintig levensjaren weerspiegelt het tijdsverloop van de myelinisatie.
Wat stelt de protomap-theorie (Rakic)?
De protomap-theorie stelt dat de gebiedsindeling van de cortex tot stand komt in de prenatale ontwikkelingsfasen. Het vroege verspreidingsgebied zou de uiteindelijke indeling bepalen, doordat radiale gliavezels nieuwe neuronen uit het verspreidingsgebied leiden aan de hand van moleculaire signalen, de zogenaamde transcriptiefactoren.
Wat stelt de protocortex-theorie (O’Leary)?
De protocortex-theorie stelt dat verschillende hersengebieden in eerste instantie gelijkwaardig zijn maar zich dan specialiseren, aangestuurd door de thalamus en onder invloed van postnatale zintuigelijke ervaringen. Volgens deze theorie zouden hersengebieden aanvankelijk dan ook onderling uitwisselbaar zijn en vervolgens de juiste functie aannemen.
Wat verstaan we onder filiale inprenting?
Het proces waarbij een jong dier de ouder herkent.
Wat verstaat we onder ‘een kritieke periode’ (volgens Konrad Lorenz)
Een tijdsbestek waarin omgevingsfactoren de meeste invloed hebben en cruciaal zijn om iets te leren.
Wat verstaan we onder ‘een gevoelige periode’?
Een tijdsbestek waarin omgevingsfactoren de meeste invloed hebben (maar niet cruciaal is) om iets te leren.
Wat is gedragsgenetica?
Gedragsgenetica houdt zich bezig met onderzoek naar de erfelijkheid van gedrag en cognitieve vaardigheden. Klassieke methoden zijn tweelingonderzoek en adoptiestudies, omdat die het mogelijk maken nature nurture te ontwarren.
Wat is de chromosomale afwijking van het syndroom van Down?
Dubbele kopie van chromosoom 21
Wat is de chromosomale afwijking van het syndroom van Turner?
Ontbrekende kopie van X-chromosoom
Wat is de chromosomale afwijking van het syndroom van Williams?
Verwijderd deel van chromosoom 7
Wat is de definitie van erfelijkheid?
Het aandeel van variantie in een eigenschap, in een gegeven populatie, dat kan worden toegeschreven aan genetische verschillen tussen individuen.
Wat wordt er verstaan onder gen-omgevingsinteracties (GxE)?
Sommige kenmerken die in de genen aanwezig zijn zullen bij een persoon pas tot uiting komen wanneer er ook bepaalde omgevingsfactoren aanwezig zijn. Bijvoorbeeld: ook als je een genetische aanleg hebt om gemakkelijk te bruinen, zal je pas bruinen als je in de zon komt; als je genetisch een slecht bruinende huid hebt, zal die ook pas verbranden in de zon.
Wat wordt er verstaan onder gen-omgevingscorrelaties (rGE)?
Met gen-omgevingscorrelatie wordt bedoeld
dat de blootstelling aan omgevingsinvloeden niet willekeurig verdeeld is, maar ten dele afhankelijk is
van de genetische “make-up” van een individu. Er is sprake van genetische sturing op de blootstelling
aan omgevingsrisico’s, en individuen met een hogere genetische kwetsbaarheid worden dus juist
blootgesteld aan een hogere mate van omgevingsrisico’s. ‘Bad genes’ en ‘bad environment’ gaan
vaak samen. Je zou ook kunnen zeggen dat sommige genetische factoren geen direct, maar een indirect
effect hebben op een psychiatrische stoornis, namelijk door een blootstelling aan risicovolle
omgevingsfactoren te verhogen.
Wat betekent orofaciale dyspraxie?
Een verminderd vermogen om de gecoördineerde bewegingen uit te voeren die nodig zijn voor spraak, door een verminderd volume van de basale ganglia.
De ontwikkeling van de hersenen loopt volgens een vaste volgorde. Zet de volgende begrippen in de juiste volgorde:
Myelogenese Celrijping (groei van dendrieten en axon) Celdifferentiatie Apoptose en synaptisch snoeien Synaptogenese Celgeboorte (neurogenese, gliogenese) Celmigratie
- Celgeboorte (neurogenese, gliogenese).
- Celmigratie.
- Celdifferentiatie.
- Celrijping (groei van dendrieten en axon).
- Synaptogenese.
- Apoptose en synaptisch snoeien.
- Myelogenese.
