Heograpiyang Pisikal Flashcards
Heograpiya
- Tumutukoy sa siyensiya ng pag-aaral ng pisikal at kultural na katangian sa mundo
- Nagmula sa salitang “Geo” na nagmula sa salitang Griego na “Gaea” na ang ibig sabihin ay Earth o daigdig at sa saliang griego na “graphein” na ang ibig sabihin ay pagsusulat o paglalarawan
Ama ng Heograpiya
Eratosthanes
Heograpiyang pisikal
Pagaaral ng nga likas na katangiang pisikal ng daigdig
Tema ng Heograpiya
Ginawang batayan sa pagturo ng kasaysayan upang maging madali at epektibo ang pag-unawa sa kaugnayan ng heograpiya sa buhay ng tao at kasaysayan
Lokasyon ( tema ng heograpiya )
- sinasagot ang tanong “saan?”
- tinutukoy aa kinaroroonan ng tao sa daigdig
Lokasyong absolut
Tiyak na kinalulugaran ng tao sa daigdig (latitude at longitude)
Relatibong lokasyon
Kinalulugaran batay sa kapaligiran
Lugar (tema ng heograpiya)
- sinasagot ang tanong “anong meron diyan”
- pisikal at pantaong katangian ng lokasyon
Interaksyon ng tao sa kanyang kapaligiran
Epekto ng tao sa kanyang kapaligiran
Galaw ng Tao (tema ng heograpiya)
Paglipat ng tao mula sa isang lugar patungo ibang lugar
imigrasyon
paglipat ng tao sa isang lupain na may intensiyong manirahan dito ng permanante
emigrasyon
paglipat ng tao palabas ng kaniyang kinalulugaran o pinaninirahan ngunit may intensyong bumalik
Rehiyon (tema ng heograpiya )
Tumutukoy sa sukat ng lupaing natataglay ng magkakatulad ang katangian
Lokasyon ng daigdig
- pangatlo na planeta mula sa araw na may distansiyang 149,598,262
- panglima sa pinakamalaking planeta sa sistemang solar
Sukat at kayarian ng daigdig
- 510,064,472 kilometro quadrado (km^2)
- 71% anyong tubig (3% tubig tabang, 97% tubig alat)
- 29% anyong lupa
Himpapawid ng daigdig
- nitrogen
- oxygen
- argon
- carbon dioxide
- water vapor… etc
Crust
Gawa sa solido ngunit higit na magaan na elementong silicon, oxygen, at aluminum
continental crust
pinakaibabaw na balat ng daigdig na bumubuo sa mga kontinente at siyang nilalalakaran ng tao
oceanic crust
ocean floor
lithosphere
crust at uppermost mantle
astenosphere
lower mantle
upper mantle
- gawa sa nakahalong solido at lusaw na bato, oxygen, silicon, at higit na mabigat na elementong magnesium
- dito nagaganap ang banggaan ng tectonic plates
lower mantle
- higit na makapal na bahagi ng daigdig
- higit na matigas kaysa sa upper mantle
outer core
- tanging sunson ng daigdig na likido at gawa sa iron at nickle
- ang paggalaw ng likido ang sanhi kung bakit nakakaikot ang daigdig sa sarili nitong axis
inner core
solidong bakal
Topograpiya
- ang pagsasaayos ng mga pisikal na katangian sa iba’t ibang bahagi ng daigdig
- ang daigdig ay may malawak na topograpiya ng pagkakaiba
- nagmula sa salitang griego na TOPOS na ang ibig sabihin ay lugar at GRAPHIEN na ang ibig sabihin ay pagsusulat o paglalarawan
bundok
- may taas na 1000 talampakan pataas
- hanay ng mga bundok ay tinatawag na mountain belt
bulkan
isang puwang sa ibabaw ng daigdig na pinagmumulan ng magma at lava
aktibong bulkan
regular na kumikilos o pumuputok
bulkang dormant
maaring pumutok ngunit tahimik sa kasalukuyan
bulkang extinct
walang pagkilos at maaaring walang kakayahang kumilos o pumutok pa
pacific ring of fire
sona ng mga bulkan
circum-pacific seismic belt
sona ng kalupaan na pinagmumulan ng lindol
burol
higit na mababa sa bundok ngunit mas mataas naman sa nakapaligid na lupain dito
kapatagan
patag na lupaing maaaring kasugpong o kalebel ng karagatan
talampas
patag ngunit matataas na lupain
pulo
anyong lupa na naliligaran ng tubig
disyerto
malawak at tuyong lupain na nakakaranas ng hanggang sampong pulgada lamang ng presipitasyon sa loob ng isang taon
ilog (river)
natural na agos ng tubig na karaniwang nagmumula sa kabundukan o mga lupaing matataas kung saan nagmumula ang natutunaw na yelo o glacier
karagatan (ocean)
malalaking bahagi ng tubig alat
dagat (sea)
mas maliit kaysa karagatan at siyang nagdurungtong sa lahat ng karagatan sa daigdig
lawa (lake)
naliligiran ng kalupaan maliban sa labasan o agusan ng tubig papasok o palabas dito na maaaring sapa o ilog
kipot (strait)
makitid na daang tubig na nasa pagitan ng mga continente o dalawang malaking bahagi ng tubig
golpo (gulf)
malaking bahagi ng tubig na may makitid na bibig at halos naliligiran ng lupain
talon (waterfall)
mabilis at malayang dumaloy pababa mula sa mataas na lebel ng lupa
yamang likas
Mga bagay na hindi gawang tao ngunit ginagamit ng tao sa kanyang pangangailangan
lupa
pundasyon ng produksyon at seguridad ng pagkain ng tao
tubig
sa 3% na tubig tabang, higit na mababa pa ang porsyentong ligtas inumin at gamiting panluto
hangin
malinis na hangin ang kailangan upang maging maayos at malusog ang anumang bagay na may buhay sa daigdig
karbon
pinakamasaganang likas na yaman sa daigdig
natural gas
ang reserbang gas ng daigdig ay tinatayang tatagag 60 na taon
Phosphorus
mahalagang sustansiya bilang abono
langis
mula 2016, dinaranas ng daigdig ng pagtaas ng presyo ng langis dulot sa pagtaas ng pangangailangan nito
rare earth minerals
mga mineral na gamit sa halos lahat ng bagay na gamit ng tao
klima
pangmatagalang kondiyon ng atmosphera sa isang bahagi ng daigdig
panahon
pang araw araw na kalagayan ng atmosphera
tropical wet and dry
nararanasan malapit sa ekwador (tag-ulan at tag-init)
dry o tuyo
nararanasan sa 30 degri latitude
mid-latitude o temperate
-nakakaranas sa pagitan ng 30 hanggang 60 digi ng latitude
high latitude/artic
nararanasan sa itaas ng 60 digri latitude
highland
- pinakamalamig na klima
- nagyeyelo buong taon
