Heelkunde Flashcards
H.
Fases wondheling
Stollingsfase
Ontstekingsfase
Proliferatiefase
Remoddelingsfase
H.
Dikte epidermis / Dermis
Epidermis: 0,1 mm
Dermis: 4 mm
H.
Factoren dat de wongenezing beïnvloeden
(D- TimeD)
- Factoren eigen aan de wonde (diepte, locatie, soort weefsel, lokale bloedvoorziening, proteïnen, suikers,…)
- Voedingstoestand
- Concomittante aandoeningen (obesitas, diabetes,…)
- Psychologische toestand en lichaamsbeeld
- Mediactie en therapieën
- Leeftijd
- Roken
H.
Geef de vier hoofdcomponenten van wound bed preparation.
TIME(D) -Tissue management -Inflammation and infection control -Moisture balance -Epithelial Edge Advancement (-Diagnose + Healing)
H.
Wat zit er allemaal in de T van TIME
Tissue Management
- Localisatie en wondtype (+leeftijd wonde en oorzaak)
- Wondoppervlak (hoeveelheid en type weefsel)
- Diepte
- Aanwezigheid vreemd materiaal
H.
Wat zit er allemaal in de I van TIME
Inflammation and Infection control
- Contaminatie
- Kolonisatie
- Kritische kolonisatie
- Infectie
H.
Wat zit er allemaal in de M van TIME
Moisture balance
- Exsudaat (Hoeveelheid, geur, kleur, dikte)
- MMP
- MASD
H.
Wat zit er allemaal in de E van TIME
Epithelial wound advancement
-Wondrand
Normaal / atoon / maceratie / uitgedroogd
-Wondomgeving
Normaal / maceratie / ontvelling / droge huid / eelt / eczeem
H.
Wat zit er allemaal in de D van TIME
Diagnose
Behandeling vd oorzakelijke en belemmerende factoren
H.
Wat is draineren
Vocht afdrijven vanuit dieper gelegen weefsels naar de oppervlakte om stase en infecties tegen te gaan.
H.
Geef de 2 redenen om te draineren
- Curatief: Bij complicaties
2. Preventief: MO kunnen niet opgroeien + Weefsels worden naar elkaar toegetrokken
H.
Soorten vocht
- Wondvocht
- Maagvocht
- Gal
- Urine
Slecht:
- Pus
- Bloed
H.
Soorten drainagesystemen
Actief (altijd gesloten) VS Passief (open en gesloten)
H.
Leg kort het actief drainagesysteem uit.
- Is altijd gesloten
- Kan actief zijn door vacuum of door negatieve druk
- Opvangsysteem is redon
H.
Leg kort het passief drainagesysteem uit.
Open systeem:
-Loopt in een opvang middel (kompressen)
-Wiek, tubulaire drain, penrose, female sonde
Gesloten systeem:
-Door hevelen
-Opvangmateriaal is lager dan de patient bv: urinezakje
H.
Potentiële complicaties drainage
- Opstijgende infecties
- Onjuiste vochtbalans
- Verweking en irritatie
- Bloedingen
- Huidnecrose (door druk)
- Accidentiële verwijdering
- Deconnectie
- Niet kunnen verwijderen
H.
Soorten drains
- Tubulaire drain
- Penrose, lamel
- Golfdrain
- Multitubulaire drain
- Redon
- Jackson Pratt
- Sump- of Saratoga drain
- Wiek
H.
Leg verschil uit tss wondspoeling en debridement
Spoeling: Dmv vloeistoffen: -oude producten uit wonde verwijderen -verminderen v toxines en enzymen -na debridement celresten verwijderen
Debridement:
Dmv verschillende technieken (invasief of niet invasief):
-gedevitaliseerd weefsel verwijderen
(necrose, geel beslag, hyperkeratose, MO, biofilm)
H.
Wondspoeling
Per wonde bekijken
- aangepast reinigingsvloeistof
- juiste mechanische kracht
H.
Criteria spoelvloeistof
- Schoon
- Op kamertemp
- Niet agressief of pijnlijk
- Patiëntgebonden
H.
Waarom moet een spoelvloeistof altijd op kamertemp. zijn?
Spoelen met een koude vloeistof kan de wondheling vertragen owv: vasoconstrictie.
Tijdens deze afkoelingsperiode is de cellulaire activiteit tot een minimum herleid geweest.
H.
Meest gebruikte wondspoelvloeistoffen
- NaCl 0,9 %
- Kraantjeswater
- Woundcleanser
- PHMB
H.
Wat zijn de voorwaardes om kraantjeswater als spoelvloeistof te mogen gebruiken?
- Schoon drinkbaar leidingwater
- Zekerheid dat de leidingen proper zijn (zuiver van legionella)
- Temperatuur goed geregeld
- Na temp.regeling nog 1 min laten lopen
- Douche kan handig zijn
H.
Wat is PHMB?
PolyHexaMethyleen Biguanide Prontosan Lost necrose, fibrine en biofilm op Wel 10-15min laten inwerken = oppervlaktespanningsverlagende stof
H.
Welke vloeistoffen gebruiken bij tekens v infectie?
PVP-I: iso-betadine dermicum 1/10 aanlengen met water of NaCl 0,9 %.
of
Chloorhexidine: Hibidil 0,05 %
MAAR wel eerst reinigen met NaCl 0,9 % vooraleer antimicrobiële vloeistoffen te gebruiken.
H.
Hoe en hoelang spoelen?
Met een kracht van 5-15 PSI.
En tot het wondvocht helder is
H.
Debridement
Het verwijderen van necrose, fibrine, avitaal, geïnfecteerd weefsel, pus, debris, korsten, hematomen, verkalking of botfragmentjes, bioburden, met als doel de wondheling te bevorderen.
Necrotisch weefsel moet zsm verwijderd worden.
H.
Soorten debridement
- Mechanisch
- Autolytisch
- Osmotisch
- Enzymatisch
- Biologisch
- Chirurgisch en scherp
H.
Mechanisch debridement
2 soorten:
-Wet-to-dry debridement
-Monofilament vezelcompres (sponsje)
= wrijven over het wondbed met een sponsje al dan niet gedrenkt in spoelvloeistof
H.
Autolytisch debridement
Het natuurlijk proces bevorderen met verbanden dat zich richten op de vochtige wondheling.
(enkel bij geïnfecteerde wonde dat onder controle is)
-In het vochtige klimaat (verband 24-72 u ter plaatse laten) worden de macrofagen en neutrofielen actief.
-> fagocyteren necrose
-> produceren groeifactoren
Eens autolyse: harde necrose verweekt, wonde lijkt groter maar is aan het genezen.
H.
Osmotisch debridement
Creëren van osmotisch drukverschil door zalven
- Behandeling v vloeiende necrose
- Vooraf grondig spoelen
- > Honing + Dextranomeren (iodosorb)
H.
Enzymatisch debridement
Zalven dat samenwerken met lichaamseigen enzymen.
- Werkt enkel in vochtig klimaat (activatie)
- Lost fibrine, collageen en elastine op.
H.
Biologisch debridement
= MADENTHERAPIE Wondgenezing door versch processen: -Reiniging -Alkalisch milieu -Mechanische prikkel -Groeibevorderende stoffen Contra-indicatie: vaatlijden, in omgeving v organen, te veel druk, te veel exsudaat 2 soorten: in biobag / losse maden
H.
Chirurgisch en scherp debridement
= Wegsnijden v slecht weefsel
2 soorten:
-Chirurgisch: door chirurg / onder narcose / pat. heeft dringende en grootschalige interventie nodig
-Scherp: door VPKe / aan bed
Indicaties: Vaste laag necrose + mooi afgelijnd
Contra-indicaties: Tegen wil v pat. / Slechte conditie / Stollingsproblemen
H.
Hydrochirurgie
Een soort chirurgisch debridement.
Dmv steriele zoutoplossing tegen hoge snelheid spuiten, door vacuum wordt weefsel vastgehouden en eraf gespoten en weggezogen.
H.
Verbandmateriaal bij:
Matig / sterk exsuderende wonde
- Alginaten
- Hydrofiberverband
- Schuimverband
H.
Verbandmateriaal bij:
Granulerende wonde
- Alginaten
- Alginogels
H.
Verbandmateriaal bij:
Fibrineuze wonde
- Alginaten
- Alginogels
- Dextranomeren
- Isotone hydrogel
H.
Verbandmateriaal bij:
Droge wonde
- Alginogels
- Polyurethaanfilm
H.
Verbandmateriaal bij:
Necrose
- Alginogels
- Dextranomeren
- Enzymatische producten
- Hypertone hydrogel
- Electrolyten interactief verband
H.
Verbandmateriaal bij:
Infectie
- Anti-microbiële zalven
- Honing
- Electrloyten interactief verband
- Zilvernitraat
H.
Verbandmateriaal bij:
Vertraagde wondheling
Collageenhoudend verband
H.
Verbandmateriaal bij:
Rode en gele wonden
- Schuimverband
- Hydrofiberverband
- Hydrogels
H.
Verbandmateriaal bij:
Oppervlakkige wonden
- Geïmpregneerd verband
- Hydrocolloïden
- Isotone hydrogel
- Polyurethaanfilm
- Schuimverband
- Siliconenverband
H.
Stoma
= Door een stoornis of ziekte kan of mag de urine of stoelgang het lichaam niet meer door de natuurlijke weg verlaten.
Dit kan tijdelijk of definitief zijn
De consistentie is afh vd locatie
H.
Welke functies heeft het colon?
- Absorberend
- Mechanisch
- Secreterend
- Reservoir
H.
Uitzicht colostoma
- Rood
- Rond of ovaal
- 1 cm boven huidniveau
- 2 a 2.5 cm doorsnee
- 150 a 250g stoelgang per dag
H.
Welke functies heeft het ileum?
- Absorberend
- Mechanisch
- Verterend
H.
Uitzicht ileostoma
- Rood
- Rond of ovaal
- 2 a 3 cm boven huidniveau
- 2 cm doorsnee
- Eerst 2 a 3l stoelgang per dag, neemt later af
- Zeer dunne en agressieve stoelgang
H.
Pre-operatieve maatregelen stoma
- Begeleiding en educatie
- Plaatsbepaling
H.
Wat is belangrijk bij de plaatsbepaling ve stoma?
- Huidplooien
- Markeer in staande, liggende, zittende, bukkende houding
- Niet in de buurt vd navel, lies, ribbenboog, littekens en geslachtsorganen
- Rekening houden met de broeksband
- Moet zichtbaar zijn voor pat.
- 10 cm² glad huidopp. nodig
H.
Postoperatieve maatregelen
- Observatie! (kleur, vorm, uitscheiding)
- Soort systeem: tweedelig na op. / Eens stoelgang is ingedikt bij colostoma eendelig systeem.
- Psychosociale ondersteuning
- Aanleren zelfzorg (in fases, zeer individueel)
H.
Risicofactoren stoma
- Gewichtstoename
- Spoedingreep
- Diabetes
- Soort stoma
- Leeftijd
H.
Vroegtijdige complicaties stoma
< 1 maand
- Bloeding
- Necrose
- Dehiscentie ( = loslating)
- Retractie ( = intrekking)
- Huidproblemen
H.
Laattijdige complicaties stoma
> 1 maand
- Prolaps ( = uitstulping)
- Stenose ( = vernauwing)
- Hernia ( = breuk)
- Huidproblemen (wrijving / irritatie / stripeffect / contactallergie / folliculitis)
- Geurhinder
H.
2soorten urinaire stoma’s:
Continente / incontinente
H.
Continente urostoma
-Reservoir gemaakt v stuk darm
-Nagemaakt mechanisme (klep)
-Afvoerkanaal
-> op geregelde basis legen dmv intermittente sondage
Geen opvangmateriaal nodig
H.
Incontinente urostoma
= Urethero-ileo-cutanestomie
Bricker-derivatie
Stuk vh ileum wordt gebruikt om tss huid en ureters te zetten.
H.
Peroperatieve maatregelen urostoma
-Psychosociaal
-Plaatsbepaling
-Darmvoorbereiding
= restenarme voeding, koffie water of thee mag wel, darmreiniging dag voor op.
H.
Bij veneuze ulcus: symptomen
- Lypodermatosclerose
- Atrofie blanche
- Oedeem
- Hyperkeratose
- Hyperpigmentatie
H.
Wat zijn de mogelijkeheden bij een gele wonde
- Debris
- Fibrine
- Pus (= enigste dat infectie is)
