HC5: Metastasering Flashcards
Synoniem metastase
uitzaaiing
Wat is EMT
Epitheliale-mesenchymale transitie: epitheelcellen verliezen hun polariteit en cel-cel adhesie
Invasie-metastase cascade proces?
- Epitheelcellen losmaken van buren
- losmaken van BM
- doorheen BM
- In ECM: aanpassingen nodig
- doorheen barrière (bloed, lymfe)
- Als cluster doorheen bloedbaan
- terug uit bloedbaan: extravasatie
- op nieuwe plaats vestigen
- opnieuw groeien
definitie van metastase
het vermogen zich te verplaatsen en ergens anders te vestigen
In hoeveel % van de gevallen al metastase van tumoren bij presentatie?
30%
hoeveel % van de kankerpatiënten sterft tgv uitzaaiingen
90%
Welke elementen hebben een invloed op metastasering?
A) tumorgrootte (niet altijd)
B) tumor type (mamma vs basaalcel)
C) Host respons: immuniteit
D) het orgaan zelf: bot versus spier of milt
Wijzen van metastaseren?
- Lymfatisch
- Hematogeen
- anders: transcoelomisch en/of ‘seeding’
Hoe verloopt de lymfatische verspreiding?
Uitzaaiingen volgen natuurlijke route van lymfedrainage –> ductus thoracicus –> circulatie
Via randsinus van lymfeklier naar het centrum van klier
Wat is de schildwachterklier?
favoriete klier voor metastase waar het zich als eerste meld
Wat wordt bedoeld met in transit metastase?
soms ziet men uitgroei van tumorcellen in een lymfebaan alvorens deze de sentinel node bereikt. Voornamelijk bij melanomen
Wat is een skipmetastase?
De metastase omzeilt de gangbare route en loopt dan vast in de volgende lymfeklier
Wat is lymfangitis carcinomatosa?
massaal vol-lopen van lymfbanen
Wat wordt bedoeld met tumordeposits?
“geen lymfeklier context te zien”, de tumor is op zichzelf begonnen
Geef 3 voorbeelden van entmetastasering
- Pleuraholte bij longtumor
- peritoneumholte bij maagtumor
- Pericardholte bij mesothelioom
Wat zijn de preferentieel pathways bij hematogene metastasering?
- Vena cava type
- Vena porta type
- Mediaanlijn-type: schildklier en prostaat vooral langs wervelkolom metastaseren
Wat is het verschil tussen epitheliale en niet-epitheliale tumoren qua metastasering?
Epitheliaal: lymfogeen –> hematogeen
niet-epitheliaal (sarcomen): hematogeen is enige vorm van uitzaaiing
Welke moleculaire veranderingen zijn er te zien bij metastasering?f
EMT-inducing transcription factoren: Snail, slug, twist en zeb1
verhoogde expressie van proteasen en mesenchymale genen in invasieve tumoren
Wat is dormancy?
onderbreking van EMT –> tumorcellen blijven ‘hangen’
Wat zijn de 4 Hallmarks van metastasering?
- mobiliteit en invasie
- moduleren van micro-omgeving
- plasticiteit
- kolonisatie
